Słowo za słowo

W odcinku zamykającym ten sezon podcastu „Słowo za słowo” Maria Fredro-Smoleńska rozmawia z dziennikarką Aleksandrą Boćkowską o jej najnowszej książce „Gdynia. Pierwsza w Polsce” (wyd. Czarne). To zarówno wciągający reportaż o powojennej historii Gdyni uznawanej za najszczęśliwsze miasto w Polsce, jak i opowieść literacka o romantycznej miłości gdynian do swojego miasta. Przy okazji autorka dzieli się z nami fascynującym osobistym wątkiem gdyńskim, który odkryła w trakcie pracy nad książką.

Podcastu „Słowo za słowo” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

W tym odcinku podcastu „Słowo za słowo” rozmawiam z Andą Rottenberg o jej dzienniku z lat 2019-2022 zatytułowanym „Schyłek”, który miałam przyjemność redagować, a ukazał się w wydawnictwie Osnova. To ważna książka z codziennymi zapiskami o zmaganiu się ze starością, z udrękami ciała, które nie nadąża za głową. Niektóre zapiski są rodzajem pożegnań z bliskimi osobami, którzy odeszli w tym pandemicznym czasie. Inne to refleksje o tym, co ważne, i o tym, co nudne. Ale to również wciągająca opowieść o spotkaniach z ludźmi, bez których autorka nie umiałaby żyć.

Podcastu „Słowo za słowo” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Z reporterem Arturem Domosławskim rozmawiam o jego najnowszym reportażu „Rewolucja nie ma końca. Podróże w krainie buntu i nadziei” (Wydawnictwo Literackie), jednej z najważniejszych książek, które ukazały się w mijającym roku. Pytam o nadzieję i jej znaczenie w kontekście zmian zachodzących w Ameryce Łacińskiej w ciągu ostatnich dekad, o maczystowskich przywódców i o wybitne przywódczynie, o siłę i determinację tamtejszych kobiet.

Podcastu „Słowo za słowo” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Zdjęcie okładki odcinku: Albert Zawada

Reporterka Magdalena Grzebałkowska napisała fantastyczną biografię Marii Konopnickiej, kobiety wielu talentów, zdeterminowanej, odważnej, matki sześciorga dzieci, której wieloletnią partnerką życiową była Maria Dulębianka. Autorka nie tylko doskonale pisze nową opowieść o „narodowej bohaterce”, ale też doskonale o niej opowiada. Z Grzebałkowską o książce „Dezorientacje. Biografia Marii Konopnickiej” Maria Fredro-Smoleńska rozmawia w nowym odcinku podcastu „Słowo za słowo”.

Podcastu „Słowo za słowo” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Tym razem rozmawiam z wydawcą, a nie z autorem czy autorką. Moim gościem jest Filip Niedenthal, założyciel wydawnictwa 77Press (były redaktor naczelny „Vogue Polska”), który parę miesięcy temu wydał wspaniałą książkę australijskiej pisarki Charmian Clift zatytułowaną „Obierz mi lotos”, w przekładzie Anny Gralak. To autofikcyjna opowieść rozgrywająca się w 1956 roku, o przeprowadzce autorki z mężem, George’em Johnstonem, również pisarzem, i dziećmi na grecką wyspę Hydra. Clift szukała swojej ziemi obiecanej. O tym, czy ją tam odnalazła i z jakimi wyzwaniami się mierzyła, pytam mojego rozmówcę. Od razu uprzedzam, gdy raz wejdzie się w świat Charmian Clift, to trudno z niego wyjść, tak wciąga.

Podcastu „Słowo za słowo” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

W tym odcinku podcastu „Słowo za słowo” rozmawiam z Justyną Sobolewską, która w swojej nowej książce kreśli czuły portret Jadwigi Stańczakowej – poetki, prozaiczki, dziennikarki, redaktorki, babci, matki, córki, żony, przyjaciółki. Niemal 30 lat po swojej śmierci Stańczakowa wychodzi z cienia Mirona Białoszewskiego. Odkąd Sobolewska pamięta, życie jej babci toczyło się wokół niego – była jego powierniczką, sekretarką, wielbicielką, kupowała mu bieliznę, załatwiała sprawy urzędowe, nagrywała jego wiersze, ich wspólny „Dziennik we dwoje”. Ale przecież była także kobietą odrębną, samotną, cierpiącą na depresję, kochającą i nigdy niepogodzoną z utratą wzroku.

Podcastu „Słowo za słowo” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Podobnie jak w pierwszej książce prozatorskiej, „Jak nie zabiłem swojego ojca”, tak i w drugiej, „Skóra po dziadku”, Mateusz Pakuła poprzez sięgnięcie do losów swojej rodziny rozprawia się z fundamentalnymi tematami. W pierwszej było to prawo do eutanazji, w drugiej – konfrontacja z innym, obcym. Z pisarzem, dramaturgiem i reżyserem teatralnym rozmawiam o historii jego rodzinnych Kielc, o pogromie, o dziadku skazanym na więzienie za młodzieńczą niepokorność, o nieistnieniu nicości. Bo nawet jeśli z miasta zniknie jedna trzecia mieszkańców, to i tak na zawsze pozostaną po nich ślady.

Zdjęcie okładki odcinku: Klaudyna Schubert.

Podcastu „Słowo za słowo” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

W pierwszym odcinku nowego sezonu podcastu „Słowo za słowo” rozmawiam z Kingą Sabak o jej debiucie prozatorskim, książce „Trochę z zimna, trochę z radości” (wydawnictwo WAB). To książka o szukaniu duchowości w miejscu oswojonym i znanym, czyli w kościele, o mierzeniu się z własną tożsamością, innością, to również szorstki portret Polski – wsi, małego miasteczka i dużej metropolii.

Podcastu „Słowo za słowo” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

W ostatnim odcinku podcastu w tym sezonie rozmawiam z Jarosławem Maślankiem o jego przejmującej książce „Klekot tysięcy patyków”. Dyskutujemy o wirusie pamięci, o żałobie, trudzie i samotności, które towarzyszą starości, i o Pionkach, rodzinnym mieście autora, które gra ważną rolę w jego powieści.

W tym odcinku rozmawiam z Patrycją Dołowy, pisarką, działaczką społeczną zajmującą się problematyką pamięci i tożsamości, o jej nowej książce „Pęknięte lustro. Próba portretu Adama Czerniakowa” (wydawnictwo Filtry). Autorka opowiada, dlaczego postanowiła przyjrzeć się na nowo Czerniakowowi, prezesowi warszawskiego Judenratu, który 23 lipca 1942 roku, po otrzymaniu informacji od Niemców o planowanej deportacji dzieci z getta warszawskiego, popełnił samobójstwo.

Eliza Kącka, pisarka, eseistka, literaturoznawczyni napisała książkę „Wczoraj byłaś zła na zielono”, która ukazała się nakładem wydawnictwa Karakter. – To próba biografii uczestniczącej. Towarzyszę dziecku, które stosunkowo mało ze świata mi odsłania, jej sposób postrzegania świata pozostaje dla mnie tajemnicą – mówi autorka. To książka o języku, a raczej dwóch różnych językach, które próbują się spotkać. O rozumieniu słów, gestów, o ich wieloznaczności. Zbudowana jak literacki esej, podzielony na krótsze i dłuższe rozdziały, w których autorka opisuje relację z córką, a także relację ich obu ze światem zewnętrznym. Rozmawiamy o trudzie powstawania książki, o nieumiejętności spojrzenia na drugą osobę z innej niż własna perspektywy, o trwaniu w stereotypach.

W tym odcinku rozmawiam z Anną Dziewit-Meller o jej nowej powieści „Juno”, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Literackiego. Poruszamy wiele wątków, bo książka jest wielowarstwowa, wielowątkowa. Bohaterkami „Juno” są siostry Aleksandra i Marianna. Jedna mieszka w Warszawie, ma męża i dwóch synów, jest dziennikarką i próbuje pisać biografię zapomnianej astronomki, druga została w rodzinnej wsi na Mazurach, jest manikiurzystką influencerką i marzy o dziecku. Obie, każda na swój sposób, mierzą się z chorobą i nadchodzącą śmiercią ojca. „Juno” to też opowieść o długach, jakie zaciągamy u innych. Mowa tu nie tylko o pieniądzach. Całej fabule patronuje François Rabelais i jego dzieło „Gargantua i Pantagruel”.

Rabka jest miastem, wsią czy zdrojem? Znana jest jako miasto dzieci świata. Tak też brzmi tytuł nowej książki Beaty Chomątowskiej, która ukazała się w wydawnictwie Czarne. W audycji z autorką rozmawiam o jasnych i ciemnych stronach tego słynnego uzdrowiska.

Grzegorz Piątek – architekt, krytyk architektury, autor nagradzanych książek o Warszawie „Najlepsze miasto świata”, o Gdyni „Gdynia obiecana”, o Bohdanie Pniewskim „Niezniszczalny” – postanowił przepisać swoją debiutancką biografię prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego, zmieniając nawet jej tytuł z „Sanatora” na „Starzyńskiego. Prezydenta z pomnika”, żeby było jaśniej, czytelniej. W audycji rozmawiamy zarówno o pisaniu książek od nowa, jak i o samym Starzyńskim i jego wizji stolicy, której nie zdążył zrealizować.

W pierwszym odcinku nowego sezonu audycji „Słowo za słowo” spotykam się z pisarką i poetką Urszulą Honek. Rozmawiamy o jej książce prozatorskiej „Białe noce” (wyd. Czarne) – określanej przez autorkę opowieścią polifoniczną – której angielski przekład w tym roku znalazł się na długiej liście do Międzynarodowej Nagrody Bookera, oraz o nowym tomie poezji „Poltergeist” (wyd. Warstwy) będącym zbiorem utworów składających się na proces żałoby po bliskiej poetce osobie.

Na zakończenie drugiej serii podcastów „Słowo za słowo” i dobry początek roku spotykam się z wielokrotnie nagradzanym w Polsce i za granicą poetą, pisarzem, tłumaczem, reportażystą – Jarosławem Mikołajewskim. Rozmawiamy o przenoszeniu rzeczywistości na wiersze, o doborze słów, o liczeniu liter, o natręctwach poety, o natchnieniu. A także o Mickiewiczu i Bajkach uspokajankach.

Z Justyną Kopińską, dziennikarką, autorką bestsellerowych zbiorów reportaży, laureatką prestiżowej European Press Prize przyznawanej przez The Guardian Foundation i The Reuters Foundation i felietonistką Vogue.pl rozmawiam o jej najnowszej książce „Współczesna wojna”, o jej wyjazdach do Ukrainy, z których powstał reportaż otwierający książkę, o jej czułości na otaczającą rzeczywistość oraz jej warsztacie pracy.

Z Urszulą Jabłońską, reporterką, laureatką nagrody Grand Press, autorką książki „Światy wzniesiemy nowe” o społecznościach utopijnych, rozmawiam o bliskiej jej twórczości amerykańskiej pisarki Joan Didion. Nakładem wydawnictwa Osnova właśnie ukazała się „Ostatnia pieśń miłosna. Biografia Joan Didion” Tracy’ego Daugherty’ego w przekładzie Kai Guciu, która stanowi punkt wyjście do naszego spotkania.

W tym odcinku podcastu rozmawiam z Andą Rottenberg, krytyczką sztuki, pisarką i szefową działu kultury w „Vogue Polska”, między innymi o jej nawyku prowadzenia dziennika, o stosiku lektur do przeczytania rosnącym po obu stronach jej łóżka, o jej odkryciach literackich i rozczarowaniach, oraz o tym, jak zmieniła się rola książki przez ostatnie pół wieku.

Z Katarzyną Szaulińską, psychiatrką, psychoterapeutką, pisarką i poetką, spotykam się przy okazji wydania jej nowej książki „Czarna ręka, zsiadłe mleko”. Bohaterkami i bohaterami opowiadań z tego zbioru są m.in. kobieta, która rodzi księżyc; młoda matka, która nie widzi swojego dziecka, choć inni je widzą; ksiądz, któremu na genitaliach kwitną kwiaty czy psychiatrka, która sama potrzebuje terapii. Rozmawiamy o byciu inną/innym, co nie znaczy, że skazaną/skazanym na samotność.