ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ – ΑΚΡΟΠΟΛΗ

Ποια μορφή είχε η Αθήνα του 5ου π.Χ. αιώνα; Ο Μανόλης Κορρές, καθηγητής Αρχιτεκτονικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, βαδίζει μαζί μας στα όρια της αρχαίας πόλης και επισημαίνει σημεία του αρχαίου τείχους που σώζονται μέχρι τις μέρες μας και τα προσπερνάμε καθημερινά. Εξηγεί επίσης τη μοναδική κοινωνική διαστρωμάτωση της Αθήνας και τη θέση των Αθηναίων πολιτών, των μετοίκων και των δούλων στην ακμή της αθηναϊκής πολιτείας και πως, ένας από τους πιο γνωστούς αρχαίους φιλοσόφους είχε περάσει μέρος της ζωής του ως δούλος.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Συνεχίζεται η ραδιοφωνική περιήγηση στην αρχαία Αθήνα με οδηγό τον Μανόλη Κορρέ. Μας περιγράφει την περίοδο κατά την οποία οι αρχαίοι Έλληνες ιδρύουν αποικίες μακριά από τη μητροπολιτική Ελλάδα στην Δύση και την Ανατολή και το πως η ανταλλακτική οικονομία –ένα κυπαρίσσι ίσον ένα βόδι– εξελίχθηκε σε συναλλαγματική οικονομία με την επινόηση του νομίσματος για πρώτη φορά στην ιστορία του κόσμου. Όλα αυτά συμπίπτουν χρονικά με ένα άλλο φαινόμενο, την απόκτηση της ελληνικής γραφής.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Ο χρυσός αιώνας του Περικλή όπου ανεγείρεται το μεγαλειώδες μνημείο της Ακρόπολης. Με οδηγό και πάλι τον Μανόλη Κορρέ, μαθαίνουμε για τη ζωή της αθηναϊκής οικογένειας και τη δραστηριότητα των Αθηναίων βιοτεχνών. Γινόμαστε γνώστες της σχέσης των Αθηναίων με τους Πέρσες, αλλά και με τους Σπαρτιάτες, που είναι οι βασικοί τους αντίπαλοι στην ελληνική επικράτεια. Επίσης μαθαίνουμε πως δημιουργήθηκαν τα πρώτα «εστιατόρια» μέσα στα ιερά και πως οι αρχαίες συναντήσεις στα ιερά, ήταν αντίστοιχες των σημερινών πανηγυριών στα χωριά.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Ποιος ο χαρακτήρας του χρυσού αιώνα; Η ανέγερση του Παρθενώνα, του λατρευτικού ναού της Αθηνάς, μία από τις πρώτες ενέργειες του Περικλή ως κυβερνήτη. Η διαδικασία εξεύρεσης πόρων για το μεγαλεπήβολο έργο και η προσπάθεια παραμερισμού των Περσών που αποζητούν να αναδειχθούν ρυθμιστές του δημοκρατικού πολιτεύματος στην Αθήνα. Ακόμα, σκέψεις, εμπειρίες και απόψεις ανθρώπων της τέχνης και των γραμμάτων για την Ακρόπολη και τον Παρθενώνα, καθώς επίσης και ανθρώπων που το επάγγελμά τους τούς φέρνει καθημερινά πολύ κοντά με το παρελθόν. Μαζί μας ο Μανόλης Κορρές, καθηγητής Αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Οι Αθηναίοι ανακαλύπτουν και τιθασεύουν το πεντελικό μάρμαρο, αναπτύσσοντας μια τέχνη μοναδική στην ανθρώπινη ιστορία. Αυτό το κομμάτι της πέτρας, γίνεται έργο τέχνης στα χέρια των ανθρώπων. Η μεταφορά των μαρμάρων από την Πεντέλη στην Αθήνα, η ανάδειξη της Πεντέλης στο πρώτο λατομείο μαρμάρων στο χώρο του Αιγαίου, η εκκίνηση της κατασκευής του έργου του Παρθενώνα και, φυσικά, η δημιουργία του αγάλματος της Αθηνάς. Πώς αλήθεια φανταζόμαστε αυτό το αριστούργημα του Φειδία; Τι αντίκριζαν οι Αθηναίοι όταν ανέβαιναν για το προσκύνημά τους πάνω στην Ακρόπολη; Μαζί μας ο Μανόλης Κορρές, καθηγητής Αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Τα εργοτάξια έχουν στηθεί πάνω στην Ακρόπολη και αυτή η κατασκευή, η οποία θα αφήνει ελεύθερη τη φαντασία του ανθρώπου να ψάχνεται για χιλιάδες χρόνια για το πως έγινε, προχωράει με πρωταγωνιστές τον Ικτίνο και τον Φειδία. Η συμμετοχή ολόκληρης της πόλης στην ανέγερση του Παρθενώνα, οι μαρμαροτεχνίτες και οι άλλες ειδικότητες, ο τρόπος εργασίας, η οικοδομική τεχνογνωσία των Αθηναίων, η πρώτη γενιά ατμομηχανών. Στο δεύτερο μέρος, περιηγούμαστε στο νέο μουσείο της Ακρόπολης, στην αίθουσα όπου έρχεται και δένει ο ναός του Παρθενώνα. Μαθαίνουμε για την προσπάθεια του παραλληλισμού με το φως του βράχου της Ακροπόλεως και εμβαθύνουμε στη σημασία που έδιναν οι αρχαίοι στην εκμετάλλευση του αττικού φωτός, προκειμένου να αναδειχθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το λατρευτικό άγαλμα της Αθηνάς. Με αυτή την αφορμή, περιηγούμαστε και στους υπόλοιπους ναούς της Ελλάδας και εξετάζουμε την αρχιτεκτονική τους και τον τρόπο λατρείας των θεών. Μαζί μας ο Μανόλης Κορρές, καθηγητής Αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Ποια ήταν η ατμόσφαιρα της αρχαίας Αθήνας; Σε τι συμβάλλει ο Παρθενώνας και η κλασική εποχή στην ιστορία μας και στους αιώνες που ακολούθησαν; Ποια είναι η πραγματική σημασία της ζωφόρου; Μαζί μας ο Μανόλης Κορρές, καθηγητής Αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Ακρόπολη, η πόλη στις άκρες, η πόλη στις κορφές. Το ανώτερο τμήμα μιας πόλης. Ο βράχος της Ακρόπολης με ύψος 156 μέτρα από τη θάλασσα, με απόκρημνες πλαγιές και πηγές νερού στη ρίζα του, ήταν ιδανικός για κατοικία από τα νεολιθικά ακόμα χρόνια. Ταξιδεύουμε λοιπόν στα προϊστορικά χρόνια, με αναφορές στη μυθολογία. Μαζί μας ο Κωνσταντίνος Τσάκος, τέως Έφορος Αρχαιοτήτων.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Η ζωφόρος, όσα απεικονίζει, ο συμβολισμός της για τους αρχαίους Έλληνες, αλλά και για εμάς σήμερα. Για πρώτη φορά στην ιστορία της αρχιτεκτονικής, μία Ιωνικού τύπου ανάγλυφη ζώνη, σε έναν Δωρικό ναό. Για όλα αυτά μας μιλάει ο Πάνος Βαλαβάνης, καθηγητής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Προπύλαια, ένα αρχιτεκτονικό μνημείο με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ιδιαίτερη δυσκολία. Ένας αρχιτεκτονικός τύπος που εμφανίζεται για πρώτη φορά σε τόσο σύνθετη μορφή, ένα εφεύρημα του αρχιτέκτονα Μνησικλή, που αντιγράφηκε κατά κόρον από όλες τις χώρες στις οποίες άνθισε η νεοκλασική αρχιτεκτονική τον 19ο αιώνα. Μαζί μας ο αρχιτέκτονας και επικεφαλής του έργου αναστήλωσης των Προπυλαίων, Τάσος Τανούλας.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Αν ο Παρθενώνας αποτελεί το κορυφαίο μνημείο της Ακροπόλεως, τον κύριο ναό αφιερωμένο στη λατρεία της Αθηνάς, ο ναός της Αθηνάς Νίκης, είναι το ιερό που προστάτευε την είσοδο της Ακροπόλεως. Ένας ναός που συνδέεται με το περίφημο «Κυλώνειο άγος», ένα ταπεινό μνημείο στη θέση του μυκηναϊκού ιερού. Μία ενδιαφέρουσα ανάλυση, από τον Δημοσθένη Ζηρώ, αρχιτέκτονα, διευθυντή αναστήλωσης αρχαίων μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και υπεύθυνο για το ναό της Απτέρου Νίκης.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Η κλοπή των μαρμάρων, η κλοπή της ελληνικότητάς που προκαλεί το θυμικό μας. Όταν η Αθήνα ήταν ακόμα ένα χωριό, όταν κάτω από την οθωμανική διοίκηση οι ξένες δυνάμεις έχουν την ελευθερία κινήσεων και οποιοσδήποτε μπορούσε να πάρει και από ένα μάρμαρο και από μία πέτρα μαζί του για ενθύμιο, ο Λόρδος Έλγιν διέπραξε κάτι τόσο ακραίο, που δεν του το συγχώρεσαν ούτε οι ίδιοι οι Βρετανοί. Για όλα αυτά μας μιλάει η Έλενα Κόρκα, προϊσταμένη Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και αναπληρώτρια προϊσταμένη της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Οι Ρωμαίοι, οι Οθωμανοί, οι Βησιγότθοι του Αλαρίχου, οι κατακτητές της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου. Πως ο Παρθενώνας που σήμερα θα ήταν ακέραιος αν είχε απέναντί του μόνο τα φυσικά φαινόμενα, έγινε το μεγάλο θύμα της συστηματικής καταστροφής των ειδωλολατρικών ναών, η θυσία στο βωμό της νέας θρησκείας. Ο αείμνηστος Χαράλαμπος Μπούρας, ομότιμος καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και πρόεδρος της Επιτροπής Συντηρήσεως Μνημείων Ακρόπολης, μας εξιστορεί τους βανδαλισμούς που υπέστη το αρχαίο αυτό μνημείο.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Η συναρπαστική και σημαντική ιστορία της συντήρησης και της αναστήλωσης των μνημείων στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης. Από το 1833, τη στιγμή της παράδοσης της Ακρόπολης στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, έως τα ικριώματα και τις σκαλωσιές των μνημείων που στήθηκαν το 1975 και παραμένουν έως και σήμερα. Την πολυκύμαντη διαδρομή διαμέσου των αιώνων και τα χαρακτηριστικά σημεία όπου το ελληνικό κράτος επενέβη για να κρατήσει αυτό το μνημείο της ανθρωπότητας όρθιο, μας εξιστορεί η Φανή Μαλούχου, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πολυτεχνείο Κρήτης στο τμήμα Μηχανικών Αρχιτεκτόνων, με γνωστικό αντικείμενο τη συντήρηση, την αποκατάσταση και τη διατήρηση αρχαίων μνημείων και συνόλων και μέλος στην επιτροπή συντήρησης μνημείων Ακρόπολης.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Οι ανασκαφές και τα έργα συντήρησης και αποκατάστασης στον αρχαιολογικό χώρο της Ακροπόλεως, έχουν τη δική τους ιστορία. Μια ιστορία που αρχίζει το 1833, τη στιγμή που ο χώρος λατρείας περνά στη δικαιοδοσία του ελληνικού κράτους, τη στιγμή που Έλληνες και Βαυαροί αξιωματούχοι έρχονται σε επαφή με τον ιερό χώρο. Η μεγάλη ανασκαφή της περιόδου του 1885-1890, οι αναστηλώσεις του Νικόλαου Βαλάνου κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα και τα έργα της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως από το 1975 έως σήμερα. Μαζί μας η Φανή Μαλούχου, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πολυτεχνείο Κρήτης στο τμήμα Μηχανικών Αρχιτεκτόνων με γνωστικό αντικείμενο τη συντήρηση, την αποκατάσταση και τη διατήρηση αρχαίων μνημείων και συνόλων και μέλος στην επιτροπή συντήρησης μνημείων Ακρόπολης.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Η μεταπολίτευση και τα έργα συντήρησης και αναστήλωσης. Η διεπιστημονική Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως, οι καθημερινές ιστορίες των επιστημόνων που συμμετέχουν στην αποστολή αυτή και η θεραπεία των προβλημάτων που προκύπτουν. Η Μαρία Ιωαννίδου, πολιτικός μηχανικός και διευθύντρια της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης, ο Νίκος Τογανίδης, υπεύθυνος μηχανικός του Παρθενώνα, ο Τάσος Τανούλας, υπεύθυνος μηχανικών των Προπυλαίων και ο Γιώργος Δεσύπρης, μαρμαροτεχνίτης της Σχολής της Τήνου, μας εξηγούν πως γίνεται η συντήρηση των μνημείων.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Η συντήρηση και ο καθαρισμός των μνημείων. Ποιες μέθοδοι χρησιμοποιούνται, ποια εργαλεία και ποια τεχνολογία είναι κατάλληλη για αυτά τα ανεκτίμητης αξίας έργα τέχνης; Τη διαδικασία συντήρησης μας εξηγεί η Εύη Παπακωνσταντίνου–Ζιώτη, χημικός μηχανικός και προϊσταμένη στον τομέα Συντήρησης της Επιφάνειας των Μνημείων της Ακροπόλεως, στην Υπηρεσία Συντήρησης του Υπουργείου Πολιτισμού.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Αφηνόμαστε σε ένα ακρόαμα που μας γνωρίζει τη βόρεια και τη νότια πλευρά του βράχου και αισθανόμαστε τη μαγεία που αποπνέουν οι πλαγιές αυτές, οι οποίες σε ελάχιστη απόσταση από το χάος της Αθήνας, παραμένουν απομονωμένες, κλεισμένες στον εαυτό τους και γεμάτες μυστήριο. Στον νοητό αυτό περίπατο, μας ξεναγεί ο Κωνσταντίνος Τσάκος, τέως Έφορος Αρχαιοτήτων.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Η συνέχεια της νοητής μας διαδρομής, της βόλτας μας γύρω από την Ακρόπολη. Περπατάμε στο θέατρο του Διονύσου, το οικοδόμημα που θα στεγάσει το θεατρικό δράμα που ήδη έχει κάνει την εμφάνισή του και καταλήγουμε στο Ασκληπιείο, το ιερό της υγείας, το θεραπευτήριο. Ξεναγός μας ο Κωνσταντίνος Τσάκος, τέως Έφορος Αρχαιοτήτων.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Η θεραπεία των μνημείων και το παράδοξο της αναστήλωσης. Πως η προσπάθεια σύνδεσης των κατακερματισμένων αρχιτεκτονικών μελών, αποτέλεσε τη μεγαλύτερη απειλή. Ένας εκρηκτικός μηχανισμός φτιαγμένος από σίδερο. Για την αναστήλωση, μας μιλάει ο Κώστας Ζάμπας, πολιτικός μηχανικός και διδάκτορας στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.