شعر | با صدای شاعر

▨ نام شعر: ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد

▨ شاعر: فروغ فرخ‌زاد

▨ با صدای: شاعر

♬ میکس: شهروز

ساندکلاد من

ــــــــــــــــــــــــ

و این منم

زنی تنها

در آستانه فصلی سرد

در ابتدای درک هستی آلوده‌ی زمین

و یاس ساده و غمناک آسمان

و ناتوانی این دست‌های سیمانی

زمان گذشت

زمان گذشت و ساعت چهار بار نواخت

ساعت چهار بار نواخت

امروز روز اول دی ماه است

من راز فصل‌ها را می‌دانم

و حرف لحظه‌ها را می‌فهمم

نجات دهنده در گور خفته است

و خاک، خاک پذیرنده

اشارتی‌ست به آرامش

زمان گذشت و ساعت چهار بار نواخت

در کوچه باد می‌آمد

در کوچه باد می‌آمد

و من به جفت گیری گل‌ها می‌اندیشم

به غنچه‌هایی با ساقه‌های لاغر کم خون

و این زمان خستهٔ مسلول

و مردی از کنار درختان خیس می‌گذرد

مردی که رشته‌های آبی رگ‌هایش

مانند مارهای مرده از دو سوی گلو گاهش

بالا خزیده‌اند و در شقیقه‌های منقلبش آن هجای خونین را

تکرار می‌کنند

سلام

سلام

و من به جفت گیری گل‌ها می‌اندیشم

در آستانه فصلی سرد

در محفل عزای آینه‌ها

و اجتماع سوگوار تجربه‌های پریده رنگ

و این غروب بارور شده از دانش سکوت

چگونه می‌شود به آن کسی که می‌رود اینسان

صبور

سنگین

سرگردان

فرمان ایست داد

چگونه می‌شود به مرد گفت که او زنده نیست، او هیچوقت

زنده نبوده‌است

در کوچه باد می‌آید

کلاغ‌های منفرد انزوا

در باغ‌های پیر کسالت می‌چرخند

و نردبام

چه ارتفاع حقیری دارد

آنها ساده لوحی یک قلب را

با خود به قصر قصه‌ها بردند

و اکنون

دیگر چگونه یک نفر به رقص بر خواهد خاست

و گیسوان کودکیش را

در آب‌های جاری خواهد رخت

و سیب را که سرانجام چیده‌است و بوییده‌است

در زیر پا لگد خواهد کرد؟

ای یار، ای یگانه ترین یار

چه ابرهای سیاهی در انتظار روز میهمانی خورشیدند

انگار در مسیری از تجسم پرواز بود که یک روز آن پرنده‌ها

نمایان شدند

انگار از خطوط سبز تخیل بودند

آن برگ‌های تازه که در شهوت نسیم نفس می‌زدند

انگار

آن شعله‌های بنفش که در ذهن پاک پنجره‌ها می‌سوخت

چیزی به جز تصور معصومی از چراغ نبود

در کوچه‌ها باد می‌آمد

این ابتدای ویرانیست آن روز هم که دست‌های تو ویران شد

باد می‌آمد

ستاره‌های عزیز

ستاره‌های مقوایی عزیز

وقتی در آسمان، دروغ وزیدن می‌گیرد

دیگر چگونه می‌شود به سوره‌های رسولان سر شکسته پناه

آورد؟

ما مثل مرده‌های هزاران هزار ساله به هم می‌رسیم و آنگاه

خورشید بر تباهی اجساد ما قضاوت خواهد کرد.

من سردم است

من سردم است و انگار هیچوقت گرم نخواهم شد

ای یار ای یگانه ترین یار

«آن شراب مگر چند ساله بود؟»

نگاه کن که در اینجا

زمان چه وزنی دارد

و ماهیان چگونه گوشت‌های مرا می‌جوند

چرا مرا همیشه در ته دریا نگاه می‌داری؟

من سردم است و می‌دانم که از تمامی اوهام سرخ یک شقایق وحشی

ز چند قطره خون

چیزی بجا نخواهد ماند

خطوط را رها خواهم کرد

و همچنین شمارش اعداد را رها خواهم کرد

و از میان شکل‌های هندسی محدود

به پهنه‌های حسی وسعت پناه خواهم برد

من عریانم، عریانم، عریانم

مثل سکوت‌های میان کلام‌های محبت عریانم

و زخم‌های من همه از عشق است

از عشق، عشق، عشق

من این جزیرهٔ سرگردان را

از انقلاب اقیانوس

و انفجار کوه گذر داده‌ام

و تکه تکه شدن، راز آن وجود متحدی بود

که از حقیرترین ذره‌هایش آفتاب به دنیا آمد

سلام ای شب معصوم

سلام ای شبی که چشم‌های گرگ‌های بیابان را

به حفره‌های استخوانی ایمان و اعتماد بدل می‌کنی

ودر کنار جویبارهای تو، ارواح بیدها

ارواح مهربان تبرها را می‌بویند

من از جهان بی تفاوتی فکرها و حرف‌ها و صداها می‌آیم

و این جهان به لانه‌ی ماران مانند است

و این جهان پر از صدای حرکت پاهای مردمی‌ست

که همچنان که تو را می‌بوسند

در ذهن خود طناب دار تو را می‌بافند

سلام ای شب معصوم

میان پنجره و دیدن

همیشه فاصله ایست

چرا نگاه نکردم؟

مانند آن زمانی که مردی از کنار درختان خیس گذر می‌کرد

چرا نگاه نکردم؟

انگار مادرم گریسته بود آن شب

آن شب که من به درد رسیدم و نطفه شکل گرفت

آن شب که من عروس خوشه‌های اقاقی شدم

آن شب که اصفهان پر از طنین کاشی آبی بود

و آن کسی که نیمه‌ی من بود، به درون نطفه‌ی من بازگشته بود

و من در آینه می‌دیدش

که مثل آینه پاکیزه بود و روشن بود

و ناگهان صدایم کرد

و من عروس خوشه‌های اقاقی شدم

انگار مادرم گریسته بود آن شب

چه روشنایی بیهوده‌ای در این دریچه‌ی مسدود سر کشید

چرا نگاه نکردم؟

ـــــــــــــــــ

تذکر: شعر ادامه دارد اما متاسفانه خوانش فروغ از بقیه‌ی شعر در اختیار ما نیست

▨ نام شعر: رضا براهنی - یئمه‌لی گؤزلریوی آچ {چشم‌های خوردنی‌ات را باز کن}

▨ شاعر: رضا براهنی

▨ با صدای: رضا براهنی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــ

تذکر: ترجمه‌ی فارسی شعر در انتها آمده است.

ــــــــــــــ

یئمهلی گؤزلَرووی آچ گؤزلیم

آچ او یئمهلی گؤزلَرووی

باغریما باسیم چییینلریوی

او آغ گولدَن آغراخ چییین لریوی

دِنه دِنه دِنه گینه

او دئمهلی سؤزلریوی

سَنه بَلهشیم بیردن بیره یار یاواش یاواش

اؤلوم سَنی دیریلیم سنی

اؤلو دیریلیم سنی

هویوخ قالیم سَنی

هویوخ، هویوخ،هویوخلوغون دیبینه قَدَر

یِمهلی گؤزلرووی آچ گؤزَلیم آچ او گوزلَرووی هییی

آباالم هییی

آباالممم

آغ یومورتا بویالی دیرناخالر

سورمه َ نی پیکاسو چَکمیش، اَیاغی رودَن بِج)ر(تمیش

شاقال سَنی گؤتورموش گؤتورموش هییی او گؤیلَره هییی

نَنه سی گؤزَل، اؤزوده گؤزل، باالسیدا اولسا باالدا بیر گؤزل هیییی

اوتور دیزیم اوستونده قوی اوتورسون گؤزَللیک بو قارا دونیایه

بیر اُد کیمی یاندیر یاندیر یاندیر اورهییمی قوی اؤلوم هییی هیییی

سونرا آچیم گؤزومی گؤروم دونیا تازاالنیب، قارانلیخ گئدیب، تازالیخ گَلیب، آزادلیخ گلیب، سَنی آلیب قوجاغینا گئدیر

گئدیر اوبیری یئرلره

یئللَنه یئللَنه اوبیری یئرلره

باخ ایندی یئرده او یئللَنن تئللره تئللره هیییی آباالم هییی آباالممم

قوخمالی بیر گؤزَلسین

اؤتورون مَنی دیهجاغام، دِئمهلییَم، دَلییَم

ایتی بیر پیچاخ کیمی کسیب او گؤزللیک یخهنی ییرتاجاغام او گؤزَللیکدن

دئمیشدیلر قالماز او گؤزللیک سنه قالیب قاالجاخ

سیندیرما شانینی ایاخ اوسته دورموشام مین ایلدی مونتظیرم

دئمهلییم دَلییم

باخیرال باال گَل اوتور دانیش

آچ او دیلی آچ

هییی آباالم هییی

آباالممم

سنی دانته منیم وَریمدن یازمیش

منیم وَریمدن ده شکسپیر سنی بؤلموش ژولیئت ایله اُفِلیانین آراسیندا

پاریس هِلنه ووروالندا من اوردایدیم هلن ده ایندی بوردادی

نیظامی سنین یِددی آدیوی یِددی گونبدین سینه سینه قازمیش

مجنونو دا من گتیردیم تازادان بیرده بیر سنه باخسین

چین پادیشاهیینن گئچدیم قی)ر(خ گئجه قیرخ اوتاخدان

سورا مین بیر ایل مین بیر گئجه تَه)ک( قالدیم

گؤردوم سنی کور اولدوم کور!

آمما گؤز قاباغییله گؤز آراسیندا سن اوردایدین

سونرا شیرین اؤپدی منی بیر گئجه چیخدیم چوخورالردان دونیا قارشیسینا خسرو پرویزین تاجی باشیمدا

من اَیاخیالین هییی

من اَیاخیالین هییی

تاج باشیمدا اَیاخیالین هییی آباالم هییی

آباالممم

اَللریمی قارانلیخالرا گَزدیریری

سن سیز دونیا یوخ

هئچ بیر شِی یوخ

اؤتورون منی یا گتیرون اؤنی

گؤزلریمی چیخارتمیشام

اؤز اؤزومون گؤزلریمه اوخ آتمیشام

کور ایسفندیار یا عاغیللی دَلی اُدیپ گیبی بو صحنهدَن چیخمالییَم

یادا نِی الیمده اُرفه کیمی گئتملییَم جهنّمه سنی تاپیب گَتیرمهلییَم

اؤتورون منی اؤتورون

من اَیاخیالین هییی

تاج باشیمدا اَیاخیالین هییی آباالم هیییی

آباالمم

قَره لر آفریقا دا سنین عشقوندن قارالمیش

چین سنی گؤرندن سورا بیر میلیارد آداما پارچاالنمیش

آژالردا سنین عشقونده آجالمیش

خراساندان گئچدون شیرازا گئتدون سونرا چیخدون ایصفاهاندان تبریزه گلدون

اوردا ددیلر قال قال سنی سئوَنلر بوردادی الر قال!

آمما سن قالمادون تَله سیهْ خزردَن حاجیترخانا، سورا مُسکویا گئتدون

دونیانی گزدون، منی یاد ائلهمهدون، یادوندان آتدون،قول بوتاغیمی سیندیردون

او یئمهلی گؤزلری منیم اوزومه باغالدین.

آمما من دورموشام بوردا دورموشام تاج باشیمدا اَیاخیالین 

هویوخ هویوخ بو کور گؤزلریم ایله سنه

هویوخلوغون دیبینه قَدَر

ایندی دؤن گَل آچ آچ

یئمهلی گؤزلرووی آچ

آچ او یئمهلی گؤزلرووی هییی

آباالمممم هیییی آباالممم

اؤلوم سنی دیریلیم سنی

اؤلو دیریلیم سنی هییی

آباالم هیییی آباالممم

منیم دیلیمی آچ

آچ

آچ

آباالم! او دیلین گؤزلرینی آچ

آباالم هییی

آباالم هییی

آباالممم

* * * 

ترجمه فارسی:

چشم‌های خوردنی‌ات را باز کن زیبایم، 

باز کن آن چشم‌های خوردنی‌ات را. 

شانه‌هایت را به آغوشم بکشم، 

آن آغوش‌هایت را که از رز سفید، سفیدتر است. 

بگو، بگو، بگو دوباره 

آن حرف‌های گفتنی‌ات را!.. 

ناگهان به تو آلوده شوم یار، یواش یواش، 

بمیرم تو را، زنده شوم تو را،

مُرده زنده شوم. 

بی‌خواب بمانم تو را 

تا عمق بی‌خوابیِ بی‌خوابی، بی‌خواب بمانم. 

آن چشم‌های خوردنی‌ات را باز کن، 

باز کن آن چشم‌هایت را هِییییی...

آی بالام هِییییی... 

آی بالام.... (اینجا «آی بالام» قابل ترجمه نیست، حرفی شبیه عزیزکم است.)

تخم‌مرغ سفید، ناخن‌های رنگین 

سرمه‌ را پیکاسو کشیده،

پا را رودن پدید آورده، 

شاگال تو را برداشته 

برداشته هِییییی...

آن آسمان‌ها هِییییی...

مادرش زیبا، 

خودش زیبا، 

فرزندش باشد 

فزرند هم یک زیبا هِییییی...

▨ شعر: دریایی‌ها ۳۱

▨ شاعر: یدالله رویایی

▨ با صدای: یدالله رویایی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

من از جزیره‌های نجات

من از دماغه‌های امید

از آب‌های متروک

در خلوت بنادر ویران

خواهم گذشت.     

خواهم گذشت:

از آب های کشکول،

از آب های کالا...

همراه قصه‌های درویش،

همراهم پندهای بازرگان

خواهم گذشت.

با کاروان امتعه‌ی هند

با بارهای صمغ

طلا

عاج

نیشکر  

با بارهای مرجان  

مروارید              

با بارهای ادویه و

عطر

از آب‌های جاوه،

از آب‌های مسقط و عمان،

خواهم گذشت.

از آب‌های مشتاق؛

مشتاق ِ ماجرا

مشتاق قتل در کشتی‌های رهزنان،

خواهم گذشت.

از جمع آب‌ها،

- جمعیت فراری،

تصویری از فرار-،

ازگام‌های رقص

-پیوسته در ترنّم تکرار-

از قلعه‌های مرتفع آب،

و برج‌های رهگذر باد،

از چهره‌ی مصور فریاد

ـ یال بلند طوفان ـ   

خواهم گذشت.

دریای بی‌تباهی!

ای بستر بلند عروسان آب!

و عاشقان هجرت-

برجاده‌ای فروتن و وحشی! 

چون بادبان‌های سفید و شاد،،

از تو،

ای معبر مهاجرتِ شاهان!

خواهم گذشت.

ار آب های عنبر،

گهواره‌های پر،

چون ماهیان تنبل

- پیوسته در معاشرتِ آب‌ها -

ای آب ماهیانه!

از تو،

دریای بی‌ستون و،

دروازه !     

معماری ِ پریشان !

خواهم گذشت.

▨

شعر شماره ۳۱ از مجموعه شعرهای دریایی‌ها

شامل شعرهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۴

چاپ اول: ۱۳۴۴

ــــــــــــــــــــ

تذکر: شماره شعرها ممکن است در چاپ های مختلف، متفاوت باشد. شماره‌گذاری ما بر طبق چاپ اول کتاب است. اما در کتاب ِ «مجموعه آثار یدالله رویایی» انتشارات نگاه، چاپ اول، به دلیل سانسور، این شعر شماره ۲۹ است

▨ نام شعر: حکایت دریاست زندگی

▨ شاعر: شمس لنگرودی

▨ با صدای: شمس لنگرودی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

آرام باش عزیز من

آرام باش.

حکایت دریاست زندگی،

گاهی درخشش آفتاب،

برق و بوی نمک،

ترشح شادمانی،

گاهی هم فرو می‌رویم،

چشم‌های‌مان را می‌بندیم،

همه جا تاریکی است.

آرام باش عزیز من

آرام باش

دوباره سر از آب بیرون می‌آوریم

و تلالو آفتاب را می‌بینیم

زیر بوته‌ای از برف

که این دفعه

درست از جایی که تو دوست داری طالع می شود.

▨

شمس لنگرودی

از دفتر شعر حکایت دریاست زندگی

▨ نام شعر: تبعید در وطن

▨ شاعر: محمدعلی سپانلو

▨ با صدای: محمدعلی سپانلو

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــــ

تلخ‌رود

تلخ‌تر رودی که از اعماق ایران راه می‌جوید

در بلندی‌های ناپیدا

صخره‌ی سنگ و علف را نیز می‌شوید.

از گدارِتنگه‌ها و بازپرسی‌ها

تا گلوگاه سياه شهرهای ما

مرزها را، در خطی هموار، می‌پوید

رو به ماندابی که از ما بود و شاید نه.

سرزمینی یادگار از مرده‌ریگی دور

نامدار از خاک بی‌رحم است و آبِ شور.

 صبحگاه یخ

بلورِ نشرِ بیرنگی

سرخی تاریک

گفتارِ لب سنگی؛

حس انگشتان، که زیر سوزنِ سرما

هر دم از کف می‌نهد ابزار کارش را...

شرجیِ ساكن

با عرق‌گیرِ تباهش: روز بیکاری

با عرقچین سیاهش: شام دلتنگی 

بارش احلام و رویاهای بی‌انجام،

در لحاف یادبود دسته‌جمعی

بستر خوابی که از ما بود و

شاید نه.

روزهای غربت و تبعید در میهن

سال‌هایی که فقط حقِ شنیدن هست

نه حقِ سخن گفتن

گوش بر افسانه‌های دلقک و دژخیم

تیک‌تاک ساعتِ تسلیم

انحلال خاطرات مشترک، در بارش نِسیان..

گو که نپسندند، اما زیستیم آن سان که گویی مقصدی

یا آرزویی نیست

وین خسوفِ روح ما، تاریکی ماه است

زیر مهتابی که از ما بود و

شاید نه.

غرق در آیینه‌اش، این رود تلخ‌اندیش

 آخرین دارایی ما، عكس ما را، می‌برد با خویش.

با زمان آغشته دستانِ کبود ما

بارهای‌بار بی‌حس گشته از سرما

بارها تاول زده از شعله‌ی گرما؛

در گمان خود

وضو می‌سازد از باران پاییزان 

شستشوی خاطرات مشترک، با نیّتِ نسیان...

خیره در آبی که از ما بود و

شاید نه.

▨ 

محمدعلی سپانلو

(شعر در دهه‌ی شصت شمسی نوشته شده است)

▨ نام شعر: ساحلِ دیگر

▨ شاعر: سید کریم امیری فیروزکوهی

▨ با صدای: سید کریم امیری فیروزکوهی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

_________

تَپَد هر عضوِ من در وحشت از خود، چون دلِ دیگر

که دارم مشکلی چون خویش‌و این هم مشکلِ دیگر

به یک دل نه، به صد دل جان نثارِ عشق می‌کردم

اگر می‌داشتم در سینهٔ خود صد دلِ دیگر 

به شمعِ کشته مانَد حالِ مرگِ ناتمام من

که تا سوزم به شب‌های دگر در محفلِ دیگر

به خویِ پیر زایل کردم از غفلت جوانی را

ندارد هیچ پیری یاد، چون من غافلِ دیگر

به پایِ کاروانِ هستی از سرمنزلِ خلقت

چو گرد افتان و خیزان می‌روم تا منزل دیگر

صفاپروردِ آب و خاکِ دل چون گلبنِ عشقم 

ندارم ذوقِ هیچ آب و گل از آب و گلِ دیگر

جهان چون کویِ لیلی مهدِ عشقِ جان‌فزا می‌شد

اگر می‌داشت صد چو مجنون، عاقل ِ دیگر

چنان لب‌تشنه‌ی آسودگی چون موجِ این بحرم 

که با سر می‌دوم از ساحلی تا ساحلِ دیگر

به عمرِ آرزو ماند امیر ایّامِ عمرِ من

که جز کاش و اگر هرگز ندارد حاصلِ دیگر

▨

سیّد کریم امیری فیروزکوهی

متخلص به امیر

تاریخ خوانش: چهارم آبان‌ماه ۱۳۵۳

▨ نام قطعه: چه کسی باور کرد (بخشی از قصیده‌ی آبی خاکستری سیاه)

▨ شاعر: حمید مصدق

▨ با صدای: شاعر

♬ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــــــــــ

این نسخه با نسخه نهایی شعر، اندکی تفاوت دارد. به نظر می‌رسد شعر بعدا توسط شاعر بازنویسی و اصلاح شده باشد. اما نسخه منتشر شده در اینجا، تنها نسخه موجود با صدای خود شاعر است

▨ نام شعر: گفتی که می‌بوسم تو را 

▨ شاعر: سیمین بهبهانی

▨ با صدای: سیمین بهبهانی

♬ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــــــــــ

گفتی كه می‌بوسم تو را، گفتم تمنا می‌كنم

گفتی كه گر بیند كسی؟ گفتم كه حاشا می‌كنم

گفتی ز بخت بد اگر، ناگه رقیب آید ز در؟

گفتم كه با افسونگری او را ز سر وا می‌كنم

گفتی كه تلخی‌های مِی، گر ناگوار اُفتد مرا؟

گفتم كه با نوش لبم آن را گوارا می‌كنم

گفتی چه می‌بینی بگو در چشم چون آیینه‌ام؟

گفتم كه من خود را در او، عریان تماشا می‌كنم

گفتی كه از بی‌طاقتی، دل قصد ِ یغما می‌كند

گفتم كه با یغماگران، باری مدارا می‌كنم

گفتی كه پیوند تو را با نقد ِ هستی می‌خرم

گفتم كه ارزان‌تر از این من با تو سودا می‌كنم

گفتی اگر از كوی خود، روزی تو را گویم برو؟

گفتم كه صد سال ِ دگر، امروز و فردا می‌كنم

گفتی گر از پای خود، زنجیر عشقت وا كنم؟

گفتم ز تو دیوانه‌تر دانی كه پیدا می‌كنم

▨ نام شعر: گام (به کجا لیلی من، به کجا؟) 

▨ شاعر:رضا براهنی

▨ با صدای: شاعر

♬ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــــ

جشن چشمان تو شد اغاز

و سپس گل‌ها

آنچنان وجد کنان خندیدند

که به منقار طلایی، همه‌ی مرغان

خنده را از همه جا چیدند

پر زنان، رقص‌کنان کوچیدند

پرده خود را به کناری زد

در، درخشان شد و بگشاد،سپس

جشن چشمان تو شد آغاز

روح،چون باغ شفق،شعله کنان بشکفت

گام برداشتی از گام درون باغ

غنچه‌ها پرده دریدند زپرده، سرمست

و شکوفان گشتند

خارها حتی

ناگهان گل کردند

تا به چشمان تو گویند،سلام

رنگ‌ها گام تورا تهنیتی خواندند

جشن چشمان تو شد آغاز

چشمه اندام تو را در خود شست

دست سودی تو به گیسوی بلند بید

گیسوی سبز و بلند

واژگون از ته آب افشان شد

چشمه بالید به خود،رقصان شد

بازگشتی و به من گفتی: مجنون!برویم؟

به کجا لیلی من؟پرسیدم 

به کجا؟ پرسیدم

به کجا؟آخر از این باغ کجا،لیلی من؟

گام برداشتی دور شدی! 

چشم بگشادم و دیدم کس نیست

زیر یک بید سیاه خشک

در بیابانی تنها،با حرص

خارها را چو گل می‌بوسم

▨ نام شعر: امشب به قصه‌ی دل من گوش می‌کنی

▨ شاعر: هوشنگ ابتهاج

▨ با صدای: شاعر

♬ پالایش و تنظیم: شهروز

ساندکلاد من

ــــــــــــــــــــــــ

امشب به قصه‌ی دل من گوش می‌کنی

فردا مرا چو قصه فراموش می‌کنی 

این دُر همیشه در صدف ِ روزگار نیست

می‌گویمت ولی توکجا گوش می‌کنی 

دستم نمی‌رسد که در آغوش گیرمت

ای ماه با که دست در آغوش می‌کنی؟ 

در ساغر تو چیست که با جرعه ی نخست

هشیار و مست را همه مدهوش می کنی؟ 

مِی جوش می‌زند به دل ِ خُم بیا ببین

یادی اگر ز خون سیاووش می‌کنی 

گر گوش می‌کنی سخنی خوش بگویمت

بهتر ز گوهری که تو در گوش می‌کنی 

جام ِ جهان ز خون ِ دل ِ عاشقان پر است

حرمت نگاه دار اگرش نوش می‌کنی

سایه چو شمع شعله در افکنده‌ای به جمع

زین داستان که با لب خاموش می‌کنی

▨ نام شعر: پرنده مردنی‌ست (پرواز را به خاطر بسپار)

▨ شاعر: فروغ فرخزاد

▨ با صدای: پردیس رحیمی‌نصر

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

دلم گرفته‌است

دلم گرفته‌است

به ایوان می‌روم و انگشتانم را

بر پوست کشیده‌ی شب می‌کشم

چراغ‌های رابطه تاریک‌اند

چراغ‌های رابطه تاریک‌اند

کسی مرا به آفتاب

معرفی نخواهدکرد

کسی مرا به میهمانیِ گنجشک‌ها نخواهدبرد

پرواز را به‌خاطر بسپار

پرنده مُردنی‌ست

▨ 

فروغ فرخزاد

آخرین شعر از دفتر شعر ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد (شامل شعرهای ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۵)

ـــــــ

این شعر، آخرین شعر فروغ فرخزاد است.

▨ نام شعر: آغیز یئمیشی 

▨ شاعر: استاد شهریار

▨ با صدای: استاد شهریار

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

بیر گون آغیز قالی بوش؛ بیر گون دُولی داد اولی

گون وارکی هئچ زاد اولماز، گون وارکی هر زاد اولی

بختین دورا باخارسان یادلار قوهوم قارداشدی

آمما بختین یاتاندا قوهوم قارداش یاد اولی

چالیش آدین گلنده رحمت اوخونسون سنه

دونیادا سندن قالان آخیردا بیر آد اولی

گُوردون ایشین اَگیلدی دورما ،اَکیل،گؤزدَن ایت

دوستون گؤره ر داریخار دوشمن گؤره ر شاد اولی

* * *

ترجمه شعر به فارسی:

روزی می‌شود که دهان خالی می‌ماند؛ و روزی مملو از مزه‌های گوناگون است.

روزی می‌شود که چیزی یافت نمی‌شود، و روزی می‌شود که همه چیز موجود است.

اگر بخت با تو باشد می‌بینی که بیگانگان مثل خویش و برادر می‌شوند.

ولی گاهی که بخت با تو یار نیست، خویش و برادر با تو بیگانه می‌شوند.

تلاش کن زمانی که نامت برده می‌شود، برایت رحمت در خواست گردد

چرا که آنچه از تو در دنیا باقی می‌ماند، سرانجام تنها نام نیکوست.

اگر دیدی کارت به نتیجه نرسید، نایست و زود از مقابل چشم‌ها دور شو!

که در این حالت دوستت دلگیر می‌شود، و دشمنت از این وضع شاد می‌گردد

▨

 سیّد محمّدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار

▨ نام شعر: بخشی از شعر واگویه (نسخهٔ دوم)

▨ شاعر: محمد مختاری

▨ با صدای: محمد مختاری

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

...

ما شاهد شعارها و شعرهای خویشتنیم و شاهد یقین و تردید خویشتنیم و شاهد فساد و رشد خویشتنیم و با همین شعاع که آسان می‌نماید، قوس دوام را تا اینجا پیموده‌ایم و دایره هر دم بزرگتر شده‌است

تا ذره ذره‌یِ خویشتن را گرد آوریم

و باز به پا شود

و باز گرد آوریم

و باز حنجره به حنجره بخوانیم و خاموش شویم

و باز بخوانیم

و لحظه به لحظه رویامان را بنویسیم و خط زنند و باز بنویسیم و باز خط زنیم و باز بخوانیم و باز بنویسیم و باز خط زنند و باز حرف به حرف بنویسیم و باز بنویسیم و باز...    

▨

محمد مختاری

بخشی از شعر واگویه، از دفتر شعر آرایش درونی

▨ نام شعر: تو بگو ماه کجاست

▨ شاعر: محمد صالح‌علا

▨ با صدای: محمد صالح‌علا

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــ

تو بگو ماه کجاست؟

تو مرا خانه ببر، دلِ من نابیناست

تو بگو آه چه طعمی دارد؟

تو بگو ابر چرا می‌بارد؟

باد در گوشِ درخت چه آوازی می‌خوانَد؟

سروِ شیراز چرا آزاد است؟

بر لبِ خار چرا فریاد است؟

این چه شهری است؟ همان جابلقاست؟

ما کجا گمشده‌ایم؟

تهِ بن بست چرا ناپیداست؟

تو بگو ماه کجاست؟

تو مرا خانه ببر

...دل من نابیناست

▨

محمد صالح‌علا

▨ نام شعر: خدا کند انگورها برسند

▨ شاعر: الیاس علوی

▨ با صدای: ئاگر گداری

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــ

خدا كند انگورها برسند!

جهان مست شود

تلوتلو بخورند خیابان‌ها

به شانه‌ی هم بزنند

رییس‌جمهورها و گداها

مرزها مست شوند

و محمّدعلی بعد از ۱۷ سال مادرش را ببیند

و آمنه بعد از ۱۷ سال، {چین‌های پیشانی} كودكش را لمس كند.

خدا كند انگورها برسند!

آمودریا زیباترین پسرانش را بالا بیاورد

هندوكش دخترانش را آزاد كند.

برای لحظه‌ای

تفنگ‌ها یادشان برود دریدن را

كاردها یادشان برود بریدن را

قلم‌ها «آتش» را

«آتش‌بس» بنویسند.

خدا كند كوه‌ها به هم برسند

دریا چنگ بزند به آسمان،

ماهش را بدزدد

به میخانه‌ شوند پلنگ‌ها با آهوها.

خدا كند مستی به اشیاء سرایت كند

پنجره‌‌ها

دیوارها را بشكنند

و

تو

همچنانكه یارت را تنگ می‌بوسی

مرا نیز به یاد بیاوری.

محبوب من!

محبوب دور افتاده‌ی من!

با من بزن پیاله‌ای دیگر

به سلامتی باغ‌های سرشارِ {معلق} انگور

▨

الیاس علوی

ـــــــــــــــ

پی‌نوشت دوم: متن شعر منطبق بر خوانش شاعر است و با نسخه‌ی چاپ شده در کتاب، تفاوت‌هایی دارد. شکل مکتوب شعر‌، در داخل آکولاد {} آمده است.

▨ نام شعر: صلح نامه

▨ شاعر: مهدی حمیدی شیرازی

▨ با صدای: مهدی حمیدی شیرازی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

هرچه کردم از تو ای شرقی دل من وا نشد

خوب شد دیشب میان ما و دل دعوا نشد

کاغذِ صلح تو را دادم بدو درهم‌درید

گفت کو آنکس‌که یار این شد و رسوا نشد

هرچه گشتم تا در آن مهرِ تو را جایی دهم

بود از قهرِ تو چندان پر که دیگر جا نشد

تا بر او نام تو بردم گشت سودایی چنان

کانچنان هرگز به عمری پر سر و سودا نشد

عزم کردم تا در او عشق تو را انشا کنم

داد چندان زد که دیگر فرصت انشا نشد

خواستم با دانه‌ی مهر تواش آرم به دام

دانه‌ی گنجشک دام کرکس و عنقا نشد

عهد و پیمان تو بر وی عرضه کردم نعره زد

گفت کاین پوسیده‌کاغذ عروه‌الوثقا نشد

یادش آوردم به مستی، خوش‌زبانی‌های تو

کام او شیرین ز یاد آوردنِ حلوا نشد

نامه‌ات چون حرز کوبیدم به ویرانگاهِ عشق

تکیه‌گاهِ کاخ ویران هسته‌ی خرما نشد

الغرض ای‌دوست کار من ز کار دل جداست

من شدم یار تو لیکن این دل دانا نشد

او به بند مهربانی‌هاست من در بند او

بند او از گردنم یک‌عمر دیدی وا نشد

خواستی تا سرخط مِهر تو را امضا کنم

پای آن امضا کشیدم لیک این امضا نشد

هرچه با امضای من می‌بینی و بی‌ مُهر دل

دل از آن برکن که حکمی درخور اجرا نشد

▨

دکتر مهدی حمیدی شیرازی

▨ نام شعر: زلف اشفته

▨ شاعر: حضرت حافظ

▨ با صدای: فرامرز اصلانی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــ

زلف‌آشفته و خِوی‌کرده و خندان‌لب و مست

پیرهن‌چاک و غزل‌خوان و صُراحی در دست

نرگسش عَربده‌جوی و لبش افسوس‌کنان

نیم شب، دوش به بالین من آمد، بنشست

سر فرا گوش من آورد به آوازِ حزین

گفت: ای عاشقِ دیرینهٔ من، خوابت هست؟

عاشقی را که چنین بادهٔ شبگیر دهند

کافر عشق بُوَد گر نشود باده پرست

برو ای زاهد و بر دُردکشان خرده مگیر

که ندادند جز این تُحفه به ما روزِ الست

آن چه او ریخت به پیمانهٔ ما نوشیدیم

اگر از خَمرِ بهشت است وگر بادهٔ پست (مست)

خندهٔ جامِ می و زلفِ گره‌گیرِ نگار

ای بسا توبه که چون توبه حافظ بشکست

▨

▨ نام شعر: شکواییه‌ای به خدا

▨ شاعر: شیرکو بیکس

▨ با صدای: شیرکو بیکس (کردی) و ئاگر گداری (ترجمه فارسی)

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

له دوای خنکانی حه‌له‌بچه

{حلبچه که نفسش برید}

سکالایێکی دریژم ... نووسی بۆ خوا

{شکواییه‌ای بلند به خدا نوشتم}

به‌ر له خه‌لکی بۆ دره‌ختێکم خوێنده‌وه

{قبل از هرکس، برای درختی خواندمش}

دره‌خت گریا

{درخت گریست}

له په‌نایا باڵنده‌یه‌کی پوسته‌چی وتی باشه

{در پناهِ درخت، کبوتر نامه‌رسانی گفت}

کێ بۆت ده‌با؟

{چه کسی برایت می‌برد؟}

گه‌ر به ته‌مای منی بیبه‌م

{اگر می‌خواهی من ببرم}

من ناگه‌مه عه‌رشی خودا

{من نمی‌توانم به عرش الهی برسم}

بو به شه‌و درەنگ

هوا تاریک شد

فریشته‌ی ڕە‌ش پۆشی شێعرم

{فرشته‌ی سیاه‌پوش شعرم}

وتی: تو هیچ خه‌مت نه‌بێ

{گفت: غم به دلت راه نده}

من بۆت ئه‌به‌م، هه‌تا سه‌ری

{من میبرمش، تا آن بالاها}

تا که‌شکه‌لان

{تا ملکوت}

به‌ڵام به‌ڵێنت ناده‌مێ 

{اما هیچ قولی نمی‌دهم}

خۆی نامه‌که‌م لێ وه‌رگرێ

{خدا خودش نامه‌ات را از دستم بگیرد}

خۆ ده‌زانی خۆدای گه‌وره که‌ی ئه‌یبێنێ

{خودت که می‌دانی خدای بزرگ را کسی نمی‌بیند!}

وتم سپاس، تۆ هه‌لفڕه

{گفتم سپاسگزارم. تو پرواز کن}

فریشته ئیلهام هه‌لفڕی و

{فرشته‌ی الهام پرواز کرد و}

له گه‌ڵ خۆیا سکالای برد

{شکواییه‌ را با خود برد}

ڕوژێ دوایی که هاته‌وه

{روز بعدش که بازآمد}

سکرتێری پله‌ی چواری نووسینگه‌ی خوا

{منشی رده‌ی چهارم دفتر خدا}

عۆبەید ناوێ و هه‌ر له‌سه‌ر هه‌مان سکالا، له دامێنه

{عبید نامی! زیر همان شکایت نامه، در ادامه}

به عه‌ره‌بی بۆی نووسیبوم

{به عربی برایم نوشته بود:}

گه‌وجه !

{احمق!}

بیکه به عه‌ره‌بی، که‌س لێره کۆردی نازانێ و

{به عربی بنویس، اینجا کسی کوردی نمی‌داند و}

نایبه‌ین بۆ خوا…

{نمی‌بریمش برای خدا…}

▨

شیرکو بیکس

▨ نام شعر: تا به یاد آورم که انسانم

▨ شاعر: محمود کیانوش

▨ با صدای: محمود کیانوش

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

هنگامی که آسمان، سرِ من

و زمین، قلبِ من است

به ترانه‌ی خورشید می‌اندیشم

که خود آن را در تاریکی سروده‌ام.

در این هنگام

دریا و همه‌ی دریاها

در سینه‌ام دامن می‌گسترند

و درخت و همه‌ی درخت‌ها

در رگ‌هایم می‌رویند

و در بازوهایم شکوفه می‌دهند

تا فراموش کنم که تنهایم

تا به یاد آورم که انسانم

▨ 

محمود کیانوش

از کتاب شکوفه حیرت (مجموعه اشعار محمود کیانوش)

▨ نام شعر: هدیه

▨ شاعر: فروغ فرخزاد

▨ با صدای: پردیس رحیمی‌نصر

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

من از نهایت شب حرف می‌زنم

من از نهایت تاریکی

و از نهایت شب حرف می‌زنم

اگر به خانه‌ی من آمدی برای من ای مهربان چراغ بیار

و یک دریچه که از آن

به ازدحام کوچه‌ی خوشبخت بنگرم.

▨ 

فروغ فرخزاد

از دفتر شعر تولدی دیگر (شامل شعرهای ۱۳۳۸ تا ۱۳۴۲)

▨ نام شعر: صبر خدا (عحب صبری خدا دارد)

▨ شاعر: معینی کرمانشاهی

▨ با صدای: معینی کرمانشاهی

▨ موسیقی: کیهان کلهر

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــــــــــ

عجب صبری خدا دارد

اگر من جای او بودم

همان یک لحظه‌ی اول

که اول ظلم را می‌دیدم از مخلوقِ بی‌وجدان

جهان را با همه زیبایی و زشتی

به روی یکدگر ویرانه می‌کردم.

عجب صبری خدا دارد

اگر من جای او بودم

که در همسایه‌ی صدها گرسنه

چند بزمی، گرمِ عیش و نوش می‌دیدم

نخستین نعره‌ی مستانه را خاموش آن دم، بر لبِ پیمانه می‌کردم..

عجب صبری خدا دارد

اگر من جای او بودم

که می‌دیدم یکی عریان و لرزان، دیگری پوشیده از صد جامه‌ی رنگین

زمین و آسمان را واژگون، مستانه می‌کردم.

عجب صبری خدا دارد

اگر من جای او بودم

نه طاعت می‌پذیرفتم

نه گوش از بهر استغفار این بیدادگرها تیز کرده

پاره‌پاره در کفِ زاهدنمایان، سبحه‌ی صددانه می‌کردم.

عجب صبری خدا دارد

اگر من جای او بودم

برای خاطر ِتنها یکی مجنونِ صحراگردِ بی‌سامان

هزاران لیلیِ نازآفرین را کو به کو آواره و دیوانه می‌کردم.

عجب صبری خدا دارد

اگر من جای او بودم

به گِردِ شمعِ سوزان ِ دلِ عشاقِ سرگردان ،

سراپای وجودِ بی‌وفا معشوق را پروانه می‌کردم. .

عجب صبری خدا دارد

اگر من جای او بودم

به عرشِ کبریایی، با همه صبرِ خدایی

تا که می‌دیدم عزیزِ نابه‌جایی، ناز بر یک ناروا گردیده خواری می‌فروشد ،

گردش این چرخ را

وارونه، بی‌صبرانه، می‌کردم.

عجب صبری خدا دارد

اگر من جای او بودم

که می‌دیدم مشوّش عارف و عامی، ز برق فتنه‌ی این علم ِ عالم‌سوزِ مردم‌کُش ،

به جز اندیشه‌ی عشق و وفا، معدوم هر فکری

در این دنیای پُر افسانه می‌کردم.

عجب صبری خدا دارد

چرا من جای او باشم؟

همین بهتر که او خود جای خود بنشسته و تابِ تماشای تمام زشتکاری‌های این مخلوق را دارد

وگرنه من به جای او چو بودم

یک‌نفس کی عادلانه سازشی

با جاهل و فرزانه می‌کردم؟

عجب صبری خدا دارد!

عجب صبری خدا دارد!

▨

رحیم معینی کرمانشاهی

مشهور به سخن سالار و متخلص به بهار

از کتاب ای شمع‌ها بسوزید

▨ نام شعر (ترانه): پوست شیر

▨ شاعر: ایرج جنتی‌عطایی

▨ با صدای: ایرج جنتی‌عطایی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

قلبِ تو قلب پرنده پوستت اما پوست شیر

زندون تنو رها کن، ای پرنده! پر بگیر

اون ورِ جنگل تن‌سبز، پشتِ دشت سر به دامن

اون ورِ روزای تاریک، پشت نیم‌شبای روشن

برای باورِ بودن جایی شاید باشه، شاید

برای لمس تنِ عشق کسی باید باشه، باید

که سرِ خستگیاتو به روی سینه بگیره

برای دلواپسی‌هات واسه سادگیت بمیره

حرف تنهایی قدیمی اما تلخ و سینه‌سوزه

اولین و آخرین حرف، حرف هر روز و هنوزه

تنهایی شاید یه راهه؛ راهیه تا بی‌نهایت

قصه‌ی همیشه تکرار هجرت و هجرت و هجرت

اما تو این راه که همراه جز هجومِ خار و خس نیست

کسی شاید باشه، شاید، کسی که دستاش قفس نیست

▨

ایرج جنتی‌عطایی

از دفتر شعر «زمزمه‌های یک شب سی‌ساله»

▨ نام شعر: دانوب خاکستری

▨ شاعر: محمد مختاری

▨ با صدای: محمد مختاری

♪ پالایش و تنظیم: شهروز

─────♪ ─────

این خوانش در تاریخ ۱۸ فروردین ماه ۱۳۷۷ انجام شده؛ یعنی نه ماه پیش از قتل دردناک او

─────♪ ─────

آن اتفاق که روزی باید می‌افتد آیا افتاده است؟

یا من هنوز باید از این سو به آن سوی دنیا بگذرم

و چشم در چشم بگردانم  بگردم بر خطی که رویا در انتهایش ثابت می‌ماند؟

تا آمدم درخشش خورشید را بر برف خاموش و یکدست تماشا کنم

تاریکی و هیاهو نگاه و شیشه را فرو بلعید و محو شد مسافت‌شمار

تاریخ در فضای سیاهی معلق است

و کش می‌آید در نقطه‌چینی سفید که سرعت می‌گیرد دم‌به‌دم

اینجا کجای دنیاست؟

 بعد از درخت‌های سپیدی که دیده‌ام

بعد از هزار رود که می‌باید آبی می‌زد (اما قطعا سیاه می‌زده‌ست)  

تازه عبورم از جنگل‌هایی‌ست که بوی خاسکتری می‌پیچانند

از کوره راه‌های پوشیده

همراز استخوانی کسانی که چشم می‌گشوده‌اند از دودی خاکستری به ابری خاکستری

که سایه می‌انداخته است بر رویا و جنایت

از کوره‌های دیروز فاصله‌ای نیست تا این حافظه که محو می‌گذرد

از این تونل که بگذرم انگار باز می‌خواهد اتفاق بیفتد

خانه چه دور مانده است و گورستان‌ها چقدر تکرار می‌شوند

▨

محمد مختاری - وین لینتس ۲۶ بهمن ۱۳۷۴ 

 از مجموعه شعر وزن دنیا صفحه‌ی ۹۳

▨ نام شعر: لیلی (من آبروی عشقم)

▨ شاعر: نصرت رحمانی

▨ با صدای: نصرت رحمانی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــ

لیلی!

چشمت خراج سلطنت شب را

از شاعران شرق طلب می‌کند

من آبروی حرمت عشقم

هشدار

تا به خاک نریزی

من آبروی عشقم

لیلی!

پر کن پیاله را

آرام‌تر بخوان

آواز فاصله‌های نگاه را

در کوچه‌های فرصت و میعاد!

بگشای بند موی، بیفشان

شب را میان شب

با من بدار حوصله، اما

نه با عتاب!

گفتی:

گل در میان دستت می‌پژمرد

گفتم که:

خواب

در چشم‌های مان به شهادت رسیده است

گفتی که:

خوب ترینی

آری، خوبم

شعرترم

تاج سه ترک عرفانم

درویشم

خاکم

آیینه‌دار رابطه‌ام بنشین

بنشین کنار حادثه بنشین

یاد مرا به حافظه بسپار

اما…، نام مرا

بر لب مبند که مسموم می‌شوی

من داغ دیده‌ام

لیلی!

از جای پای تو

بر آستانه‌ی درگاه

بوی فرار می‌آید

آتش مزن به سینه‌ی بستر

با عطر پیکر برهنه‌ی سبزت

بنشین

بانوی بانوان شب و شعر

خانم

لیلی

کلید صبح

در پلک‌های توست

دست مرا بگیر

از چارراه خواب گذر کن

بگذار و بگذریم زین خیل خفتگان!

دست مرا بگیر

تا بسرایم

در دست‌های من بال کبوتری‌ست

لیلی

من آبروی عاشقان جهانم

هشدار تا به خاک نریزی

من پاسدار حرمت دردم

چشمت خراج می‌طلبد

آنک خراج

لیلی

وقتی که پاک می‌کنی خط چشمت را

دیوارهای این شب سنگین را

در هم شکسته وای … که بیداد می‌کنی

وقتی که پاک می‌کنی خط چشمت را

در باغ‌های سبز تنت شب را

آزاد می‌کنی

لیلی!

بی مرز باش

دیوار را ویران کن

خط را به حال خویش رها کن

بی خط و خال باش

با من بیا همیشه ترین باش

بارید شب

بارش سیل اشک‌ها شکست

خط سیاه دایره‌ی شب را

خط پاک شد

گل در میان دستم پر پر زد و فسرد

در هم دوید خط

ویران شد!

لیلی!

بی مرز عشق‌بازی کن

بی خط و خال باش

با من بیا که خوب ترینم

با من که آبروی عشقم

با من که

شعرم

شعرم

شعرم

وای…. در من وضو بگیر

سجاده‌ام‌، بایست کنارم

رو کن به من که قبله‌ی عشاقم

آنگه نماز را

با بوسه‌ای بلند

قامت ببند

لیلی!

با من بودن خوب است

من می‌سرایمت

▨

نصرت رحمانی

ــــــــــــــ

پی‌نوشت: متن شعر منطبق بر خوانش شاعر است و با نسخه‌ی چاپ شده در کتاب، تفاوت‌هایی دارد. شکل مکتوب شعر‌، در داخل آکولاد {} آمده است.

▨ نام شعر: او را صدا بزن

▨ شاعر: نیما یوشیج

▨ با صدای: احمد کیایی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

جَیب سحر شکافته ز آوای خود خروس

می خواند.

بر تیزپای‌دلکش آوای خود سوار

سوی نقاط دور

می راند.

بر سوی درّه‌ها که در آغوش کوه‌ها

خواب و خیال روشن صبحند.

بر سوی هر خراب و هر آباد

هر دشت و هر دمن

او را صدا بزن!

بسیار شد به خواب

این خفته‌ی فلج.

در انتظار یک

روز خوش فرج.

پیوندهای او

گشتند سرد

از بس که خواب کرد

از بس که خواب کرد

بیم است کاو نخیزد از رخوت بدن

او را صدا بزن!

کوچید کاروان که به ده بود. مدتی است

در چادر سفید عروس ایستاده است

با چه طراوتی

زیر «شماله» می گذرد ده. جدار راه

چیده شده است با

تنهایی از زنان

تنهای مردها

تنهای برهنه

تنهای ژنده‌پوش

آورده شادی همگان را به کار جوش.

و یک کمر بزرگ شده‌ست آشیانه تا

قاپد هر آن صدای گریزنده از دهن

او را صدا بزن!

آ وقت کاو رسید

چار اسبه از رهش،

در قلعه کس ندید

زین رو به گوشه‌ای

رفت و بیارمید.

پای آبله ز راه و تنش کوفته شده

گویی خیال زندگی‌اش از ره دماغ

با ناامیدی‌ای نه‌به‌جا روفته شده،

اما کنون که خسته تن از جنگ تن به تن

او را صدا بزن!

گرگی کشید کلّه و از کوه شد به زیر

مطرود دل‌پلید

بر تخته بست امید

(هر شکل نابه‌جای نهان

در گوشه‌های معرکه می‌ماند)

تا دید کاو خروس

می‌خواند؛

و آوای او چو ضربت بر قطعه‌ی چدن

او را صدا بزن!

▨ 

نیما یوشیج

دی ماه ۱۳۲۵

▨ نام شعر: زنی که صاعقه‌وار آنک، ردای شعله به تن دارد

▨ شاعر: حسین منزوی

▨ با صدای: شاعر

♬ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــــ

زنی که صاعقه وار آنک، ردای شعله به تن دارد

فرو نيامده خود پيداست که قصد خرمن من دارد

هميشه عشق به مشتاقان ، پيام وصل نخواهد داد

که گاه پيرهن يوسف، کنايه های کفن دارد

کی‌ام ،کی‌ام که نسوزم من؟ تو کيستی که نسوزانی؟

بهل که تا بشود ای دوست! هر آنچه قصد شدن دارد

دوباره بيرق مجنون را دلم به شوق می‌افرازد

دوباره عشق در اين صحرا هوای خيمه زدن دارد

زنی چنين که تويی بی شک ،شکوه و روح دگر بخشد

به آن تصوّر ديرينه ،که دل ز معنی زن دارد

مگر به صافی گيسويت ،هوای خويش بپالايم

در اين قفس که نفس در وی، هميشه طعم لجن دارد

▨ شعر: ای صبا با تو چه گفتند که خاموش شدی

▨ شاعر: شهریار

▨ با صدای: شهریار

▨ موسیقی: قطعۀ تا‌ بی‌کران از سامان صمیمی

▨ پالایش و تنظیم این شعر: شهروز

ــــــــــــــــ

این شعر در رثای ابولحسن صبا سروده شده.

ــــــــــــــــ

ای صبا با تو چه گفتند که خاموش شدی

چه شرابی به تو دادند که مدهوش شدی

تو که آتشکدۀ عشق و محبت بودی

چه بلا رفت که خاکسترِ خاموش شدی

به چه دستی زدی آن ساز شبانگاهی را

که خود از رقت آن بی‌خود و بی‌هوش شدی

تو به صد نغمه زبان بودی و دل‌ها همه گوش

چه شنفتی که زبان بستی و خود گوش شدی

خلق را گر چه وفا نیست ولیکن گُل من!

نه گمان دار که رفتی و فراموش شدی

تا ابد خاطر ما خونی و رنگین از توست

تو هم آمیخته با خونِ سیاووش شدی

ناز می‌کرد به پیراهن نازک تن تو

نازنینا! چه خبر شد که کفن‌پوش شدی*

چنگی معبد گردون شوی ای رشک ملک!

که به ناهید فلک همسر و هم‌دوش شدی

شمع شب‌های سیه بودی و لبخندزنان

با نسیم دم اسحار هم‌آغوش شدی

شب مگر حور بهشتیت به بالین آمد

که تواش شیفتۀ زلف و بناگوش شدی

باز در خواب شب دوش تو را می‌دیدم

وای بر من که توام خواب شب دوش شدی

ای مزاری که صبا خفته به زیر سنگت

به چه گنجینۀ اسرار که سرپوش شدی

ای سرشک اینهمه لبریز شدن آنِ تو نیست

آتشی بود در این سینه که در جوش شدی

شهریارا! به جگر نیش زند تشنگیم

که چرا دور از آن چشمه پر نوش شدی

▨

سیّد محمّدحسین بهجت تبریزی

متخلص به شهریار

ــــــــــــــــ

* تقریبا فقط نیمی از غزل با صدای شاعر در دسترس است. و باقی غزل بدون خوانش است که در ادامه آمده.

▨ نام شعر: آرابای {گاری}

▨ شاعر: رضا براهنی

▨ با صدای: رضا براهنی

▨ ترجمه فارسی به آذری: ایواز طاها

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــ

تذکر: ترجمه هر سطر، داخل آکولاد آمده است.

ــــــــــــــ

قاپینی دابانیندان چیخاریب قالدیردیلار

{در را از جايش كندند بلند كردند}

قاپینی آرابایا چاتیب آپاردیلار.

{در را به روى گارى انداختند بردند}

ــ ایندی قاپی‌نین بوم‌بوش کانداری، یالقیز سوسوز ایتین آغزی کیمی گونش آلتیندا تؤوشومکده‌دیر ــ

{ـ حالا فضاى خالى در چون دهان سگى تشنه و تنها در زير آفتاب له‌له‌زنان است‌ـ}

اوتاق‌لاری آپاردیلار.

{اتاقها را بردند}

ــ کسکین سینیق شوشه‌لرله پنجره‌لرین بوش و سارسیلمیش دیوار‌لاری یالقیز قالمیش ــ

{ـ با سطح شيشه‌هاى تيز و شكسته ديوارهاى خالى و مغبون پنجره‌ها تنها مانده‌ست ـ}

ائویمیزی ده آپاردیلار گؤردون!

{ديدى كه خانه‌ی ما را هم بردند}

ایندی ایسه دویغولاریمیز دیده‌رگین آری‌لار سایاغی بیربیر ایتکین پتک‌لر آرخاسینجا گزیرلرــ

{ـ احساس‌هاى ما حالا زنبورهاى سرگردانى هستند كه تك‌تك دنبال كندوى گمشده‌شان مى‌گردندـ}

سونرا نؤوبه ساوالانا چاتدی.

{آنگاه نوبت سبلان آمد}

بیز اوشاق‌لار داغین چئوره‌سینده چنبر قوروب دوْنوخدوق

{ما بچه‌ها اطراف كوه حلقه زديم تماشا كرديم}

بیزی سایمازجا اؤز ایش‌لرینه قاریشمیشدی باش‌لاری

{بى‌اعتنا به ما مشغول كار خود شده بودند}

بیتیردیلر. سونرا گوجه‌نه‌ـ‌گوجه‌نه ساوالانی سؤکوب آرابا اوستونده داشیدیلار

{ فارغ شدند. و بعد: هن‌هن‌كنان سبلان را انداختند روى گارى بردند}

تبریزین اولدوزلو گؤیونو قوپاریب آرابایا یوکله‌دیکلر.

{و آسمان پرستاره‌ی تبريز را كندند انداختند روى گارى}

آرابا اوستونده‌کی یوز مین‌لرجه تبریزلی گؤز هایقیریردی:

{از روى گارى صدها هزار چشم درخشان تبريزى فرياد مى‌زدند:}

بیزی آپاردیلار.

{ما را بردند}

و،

{و،}

آپاردیلار،

{بردند}

تبریز باغچالاری‌نین چیچک‌لری آغلاشیردی علیشاه أرکی آرابا اوستونده داشینیرکن.

{گل‌هاى باغچه‌هاى تبريز مى‌گريستند وقتى كه ارك عليشاه را انداختند روى گارى بردند}

ایندی قاریشقالاردان، سوروشورام گونشین یول‌لارینی

{ حالا از موريانه‌ها نشانى خورشيد را مى‌پرسيم}

سنین یوخلوغوندا

{اما تو نيستى}

چونکی گلدیلر، سنی ده آتیب آرابا اوستونه آپاردیلار

{ زيرا كه آمدند و تو را انداختند روى گارى بردند}

بیز سنین یوخلوغوندا بو اوچغون تورپاقلی عالمده نئیله‌ییریک؟

{ما در غياب تو در اينجا در اين جهان خاكى ويران چه مى‌كنيم؟}

زامانین اوتاییندان یوزمین‌لرله آرابانین گورولتوسونو گؤروروک یوخودا بیله

{از دوردست‌هاى زمان غرش صدها هزار گارى را حتى در خواب نيز مى‌شنويم}

گلیب بیزی ده آپارایدیلار تکی، بیزی ده.

{ايكاش مى‌آمدند ما را هم مى‌بردند.}

▨ 

رضا براهنی

بیست و ششم مهر ۱۳۷۰ - تهران

ـــــــ

دکتر رضا براهنی این شعر را به زبان فارسی سروده است. ایواز طاها نویسنده، روزنامه نگار و فیلسوف آذربایجانی این شعر را به زبان آذربایجانی ترجمه کرده و دکتر براهنی این ترجمه را بسیار پسندیده و آنرا به آذری اجرا کرده است.

دکتر براهنی در یادداشت تشکر خود برای ایواز طاها، چنین نگاشته است:

* * *

نئچه آی اؤنجه اوستاد رضا براهنی‌یه حصر اولونموش شعر آخشامیندا منیم ده کیچیک پایيم اولسون دئیه اوستادین "گاری" باشلیقلی شعرینی چئویریب ده‌یرلی شاعیریمیز سایین اسماعیل جمیلی‌یه گؤنده‌ردیم. اوستاد ايسه عؤمرومون أن سامباللی هدیه‌لریندن ساییلاجاق نئچه کلمه ایله منی اؤز لوطف و مرحمتینه غرق ائتمیشدی.

ايواز طاهاي عزيزم،

با سلام و با تشكر از ترجمۀ شعر ناچيز من به زبان تركي مادري، بايد بگويم كه ترجمه بر اصل پيشي گرفته است. دوستان آذربايجاني متن ترجمه را به من نشان دادند و آنقدر شاد شدم كه متني كه با مظلوميت شهر ما سر و كار دارد، مورد پسند شما واقع شده و راه زبان مادري ما را پيش گرفته است و تصورش را نمي­كردم كه ترجمۀ شعر بر خودم تأثيري قوي­تر از اصل داشته باشد.

لطفا سلامها و احترام مرا بپذيريد.

با بوسه­هاي فراوان،

رضا براهني

۲۳ اكتبر ۲۰۱۱ - تورنتو، كانادا

▨ نام شعر: باور

▨ شاعر: سیاوش کسرایی

▨ با صدای: سیاوش کسرایی

♬ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــ

باور نمی‌کند دل من مرگ خویش را

نه! نه! من این یقین را باور نمی‌کنم

تا همدم من است نفس‌های زندگی

من با خیال مرگ دمی سر نمی‌کنم

آخر چگونه گل خس و خاشاک می‌شود؟

آخر چگونه این همه رویای نونهال

نگشوده گل هنوز

ننشسته در بهار

می‌پژمرد به جان من و خاک می‌شود؟

در من چه وعده‌هاست

در من چه هجرهاست

در من چه دست‌ها به دعا مانده روز و شب

این‌ها چه می‌شود؟

آخر چگونه این همه عشاقِ بی‌شمار

آواره از دیار

یک روز بی‌صدا

در کوره راه‌ها همه خاموش می‌شوند؟

باور کنم که دخترکان سفیدبخت

بی‌وصل و نامراد

بالای بام‌ها و کنارِ دریچه‌ها

چشم‌انتظار یار، سیه‌پوش می‌شوند؟

باور نمی‌کنم که عشق نهان می‌شود به گور

بی آنکه سر کشد گل عصیانی‌اش ز خاک

باور کنم که دل

روزی نمی‌تپد؟

نفرین بر این دروغ! دروغ هراسناک!

پل می‌کشد به ساحل آینده شعر من

تا رهروان سرخوشی از آن گذر کنند

پیغام من به بوسه‌ی لب‌ها و دست‌ها

پرواز می‌کند

باشد که عاشقان به چنین پیک آشتی

یک ره نظر کنند

در کاوش پیاپی لب‌ها و دست‌هاست

کاین نقش آدمی

بر لوحه‌ی زمان

جاوید می‌شود

این ذره‌ذره گرمی خاموش‌وار ما

یک روز بی‌گمان

سر می‌زند جایی و خورشید می‌شود

تا دوست داری‌ام

تا دوست دارمت

تا اشک ما به گونه هم می‌چکد ز مهر

تا هست در زمانه یکی جانِ دوستدار

کی مرگ می‌تواند

نام مرا بروبد از یاد روزگار؟

بسیار گل که از کف من برده است باد

اما من غمین

گل‌های یاد کس را پرپر نمی‌کنم

من مرگ هیچ عزیزی را

باور نمی‌کنم

می‌ریزد عاقبت

یک روز برگ من

یک روز چشم من هم در خواب می‌شود

زین خواب چشم هیچ‌کسی را گزیر نیست

اما درون باغ

همواره عطر باور من در هوا پر است.

▨

سیاوش کسرایی

▨ نام شعر: تا تو با منی

▨ شاعر: هوشنگ ابتهاج

▨ با صدای: هوشنگ ابتهاج

▨ موسیقی: Malte Marten

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

____________________

تا تو با منی، زمانه با من است

بخت و کامِ جاودانه با من است

تو بهار دلکشی و من چو باغ

شور و شوقِ صد جوانه با من است

یاد دلنشینت، ای امید جان!

هر کجا روم روانه با من است

ناز نوش‌خندِ صبح اگر تو راست

شور گریه‌ی شبانه با من است

برگ عیش و جام و چنگ اگرچه نیست

رقص و مستی و ترانه با من است

گفتمش مرادِ من، به خنده گفت

لابه از تو و بهانه با من است

گفتمش من آن سمند سرکشم

خنده زد که تازیانه با من است

هر کسش گرفته دامنِ نیاز

ناز چشمش این میانه با من است

خوابِ نازت ای پری ز سر پرید

شب خوشت که شب فسانه با من است

▨ 

هوشنگ اتبهاج

متخلص به ا. سایه

▨ نام شعر: شبانه (مرا تو بی سببی نیستی)

▨ شاعر: احمد شاملو

▨ با صدای: احمد شاملو

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

مرا

تو

بی‌سببی

نیستی.

به‌راستی

صلتِ کدام قصیده‌ای

ای غزل؟

ستاره‌بارانِ جوابِ کدام سلامی

به آفتاب

از دریچه‌ی تاریک؟

کلام از نگاهِ تو شکل می‌بندد.

خوشا نظربازیا که تو آغاز می‌کنی!

□

پسِ پُشتِ مردمکانت

فریادِ کدام زندانی‌ست

که آزادی را

به لبانِ برآماسیده

گُلِ سرخی پرتاب می‌کند؟ ــ

ورنه

این ستاره‌بازی

حاشا

چیزی بدهکارِ آفتاب نیست.

□

نگاه از صدای تو ایمن می‌شود.

چه مؤمنانه نامِ مرا آواز می‌کنی!

□

و دلت

کبوترِ آشتی‌ست،

در خون تپیده

به بامِ تلخ.

با این همه

چه بالا

چه بلند

پرواز می‌کنی!

▨ 

احمد شاملو

فروردینِ ۱۳۵۱

از دفتر شعر ابراهیم در آتش

چاپ شده به سال ۱۳۵۲

▨ نام شعر: یاد آر ز شمع مرده یاد آر

▨ شاعر: علی‌اکبر دهخدا

▨ با صدای: ایرج گرگین

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

شاعر این شعر را به روان یار جوان و همسنگر شهیدش، میرزاجهانگیر خان صور اسرافیل پیشکش کرده.

ـــــــــــــــــ

ای مرغ سحر! چو این شب تار

بگذاشت ز سر سیاه‌کاری،

وز نفحه‌ی روح‌بخش اَسحار

رفت از سرِ خفتگان خماری،

بگشود گره ز زلفِ زرتار

محبوبه‌ی نیلگون‌عماری،

یزدان به کمال شد پدیدار

و اهریمن زشت‌خو حصاری،

یاد آر ز شمع مرده یاد آر 

▨

ای مونسِ یوسف اندر این بند

تعبیر عیان چو شد تو را خواب،

دل پر ز شعف، لب از شکرخند

محسودِ عدو، به کامِ اصحاب،

رفتی بَرِ یار و خویش و پیوند

آزادتر از نسیم و مهتاب،

زان کو همه‌شام با تو یک‌چند

در آرزوی وصال احباب،

اختر به سحر شمرده، یاد آر 

 ▨

چون باغ شود دوباره خرّم

ای بلبلِ مستمندِ مسکین

وز سنبل و سوری و سپَرغم

آفاق، نگارخانه‌ی چین،

گل، سرخ‌و به رخ عرق ز شبنم

تو داده ز کف زمام تمکین 

زان نوگلِ پیش‌رس که در غم

ناداده به نارِ شوق تسکین،

از سردیِ دی فسرده، یاد آر 

▨

ای همرهِ تیهِ پورِ عمران

بگذشت چو این سنینِ معدود،

و آن شاهدِ نغزِ بزمِ عرفان

بنمود چو وعدِ خویش مشهود،

وز مذبحِ زر چو شد به کیوان

هر صبح شمیم عنبر و عود،

زان کو به گناهِ قوم نادان

در حسرت رویِ ارضِ موعود،

بر بادیه جان سپرده، یاد آر 

▨

چون گشت ز نو زمانه آباد

ای کودک دوره‌ی طلایی

وز طاعت بندگان خود شاد

بگرفت ز سَر خدا، خدایی،

نه رسم اِرم، نه اسمِ شدّاد،

گِل بست زبان ژاژخایی،

زان‌کس که ز نوکِ تیغِ جلاد

مأخوذ به جرم حق‌ستائی

تسنیمِ وصال‌خورده یاد آر 

{پیمانه‌ی وصل‌خورده یاد آر} 

▨

استاد علامه، علی‌اکبر دهخدا

ـــــــــــــــــ

پی‌نوشت: این شعر یکی از درخشان‌ترین شعرهای دوره مشروطه به‌شمار می‌رود و ادبیات معاصر را دگرگون کرد. این شعر را علامه‌ دهخدا پس از به توپ بسته شدن مجلس و در رثای یار جوان و همسنگر شهید خود، میرزا جهانگیرخان شیرازی (صور اسرافیل) نوشته است.

علی‌اکبرخان دهخدا درباره‌ی این شعر چنین توضیح می‌دهد:

در روز ۲۲ جمادی الاولی ۱۳۲۶ قمری مرحوم میرزا جهانگیرخان شیرازی رحمه‌الله علیه، یکی از دو مدیر صور اسرافیل، را قزاق‌های محمدعلی شاه دستگیر کرده به باغ شاه بردند و در ۲۴ همان ماه در همان جا او را به طناب خفه کردند. بیست‌وهفت‌هشت روز دیگر چند تن از آزادی‌خواهان و از جمله مرا از ایران تبعید کردند و پس از چند ماه با خرج مرحوم مبرور ابوالحسن خان معاضدالسلطنه پیرنیا، بنا شد در ایوردن سوئیس روزنامه صور اسرافیل طبع شود.

در همان اوقات شبی مرحوم میرزا جهانگیرخان را به خواب دیدم در جامه سپید (که عادتاً در تهران در بر داشت) و به من گفت: «چرا نگفتی او جوان افتاد؟» من از این عبارت چنین فهمیدم که می‌گوید: چرا مرگ مرا در جایی نگفته یا ننوشته‌ای؟ و بلافاصله در خواب این جمله به خاطر من آمد: «یاد آر ز شمع مرده، یاد آر!» در این حال بیدار شدم و چراغ را روشن کردم و تا نزدیک صبح سه قطعه از مسمط ذیل را ساختم، و فردا گفته‌های شب را تصحیح کرده و دو قطعه دیگر بر آن افزودم و در شماره‌ی اول صوراسرافیل منطبعه ایوردن سوئیس چاپ شد.

برای توضیحات و جزییات ارزشمند بیشتر، پیشنهاد می‌کنم صفحه‌ی ویکی‌پدیای این شعر را ببینید.

▨ نام شعر: قصیده‌ی آبی خاکستری سیاه (کامل‌ترین نسخه موجود با صدای شاعر)

▨ شاعر: حمید مصدق

▨ با صدای: شاعر

♬ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــــــــــ

*این نسخه کامل‌ترین خوانش موجود از این قصیده، با صدای خود شاعر است، با این حال، شعر کامل نیست و به نظر می‌رسد بعد از این خوانش، شاعر تغییراتی در برخی واژگان داده و سطرهای زیادی نیز به شعر اضافه کرده است. متن نسخه‌ی تکمیل شده‌، در کتاب‌های چاپ شده و در اینترنت موجود است اما با این خوانش تفاوت هایی دارد. متاسفانه خوانشی از نسخه نهایی و با صدای شاعر در دسترس نیست. در ادامه متن دکلمه شده آمده و در بخش هایی که بعدا کامل‌تر شده، سه نقطه ... گذاشته شده..*

ـــــــــــــــــــــــــ

من قامت بلند تو را در قصیده‌ای

با نقش ِ قلب ِ سنگ ِ تو، تصویر می‌کنم

...

در شبان غم تنهايي خويش

عابد چشم سخنگوي تو ام

من در اين تاريكي

من در اين تيره شب جان‌فرسا

زائر ظلمت گيسوي توام

...

شكن گيسوي تو

موج درياي خيال

كاش با زورق انديشه شبی

از شط گيسوي مواج تو من

بوسه زن بر سر هر موج گذر مي كردم

كاش بر اين شط مواج سياه

همه‌ی عمر سفر می‌كردم

...

وای، باران

باران

شيشه‌ی پنجره را باران شست

از دل من اما

چه کسی نقش تو را خواهد شست؟

آسمان سربی رنگ

من درون قفس ِ سرد ِ اتاقم دلتنگ

می‌پرد مرغ ِ نگاهم تا دور

وای، باران

باران

پر ِ مرغان نگاهم را شست

خواب رویای فراموشی‌هاست

خواب را دریابم

که در آن دولت ِ خاموشی‌هاست 

با تو در خواب مرا

لذت ناب هم‌آغوشی هاست

من شكوفايى گل‌هاى اميدم را در روياها مى‌بينم

و ندايى كه به من مى‌گويد

“گر چه شب تاريك است

دل قوى‌دار ، سحر نزديك است “

دل من در دل شب

خواب پروانه‌شدن مى‌بيند

مهر در صبح‌دمان داس به دست

خرمن خواب مرا مى‌چيند

آسمان‌ها آبى

پر ِ مرغان صداقت آبى‌ست

ديده در آينه‌ى صبح تو را مى‌بيند

از گريبان تو صبح صادق

مى‌گشايد پر و بال

تو گل سرخ منى

تو گل ياسمنى

تو چنان شبنم پاك ِ سحرى

نه

از آن پاك‌ترى

تو بهارى

نه

بهاران از توست

از تو مى‌گيرد وام

هر بهار اين همه زيبايى را

...

در سحرگاه سر از بالش خواب بردار

كاروان‌هاى فرومانده خواب از چشمت بيرون كن

باز كن پنجره را

تو اگر بازكنى پنجره را

من نشان خواهم داد

به تو زيبايى را

بگذر از زيور و آراستگى

من تو را با خود تا خانه‌ى خود خواهم برد

كه در آن شكوت پيراستگى

چه صفايى دارد

آرى از سادگي‌اش

چون تراويدن مهتاب به شب

مهر از آن مى‌بارد

باز كن پنجره را

من تو را خواهم برد

به عروسى عروسك‌هاى

کودک خواهر من 

كه در آن مجلس جشن

صحبتى نيست ز دارايى داماد و عروس

صحبت از سادگى و كودكى است

چهره‌اى نيست عبوس

کودک خواهر من

در شب جشن عروسى عروسك‌هايش مى‌رقصد

کودک خواهر من

امپراتورى پر وسعت خود را هر روز

شوكتى مى‌بخشد

کودک خواهر من نام تو را مى‌داند

نام تو را مى‌خواند

گل قاصد آيا

با تو اين قصه‌ى خوش خواهد گفت؟

باز كن پنجره را

من تو را خواهم برد

به سَرِ رود خروشان حيات

آب اين رود به سرچشمه نمى‌گردد باز

بهتر آن است كه غفلت نكنيم از آغاز

باز كن پنجره را

صبح دميد

...

و چه رویاهایی

که تبه گشت و گذشت

و چه پیوند صمیمیت‌ها

که به آسانی یک رشته گسست

چه امیدی، چه امید؟

چه نهالی که نشاندم من و، بی بر گردید

دل من می‌سوزد

که قناری‌ها را پر بستند

که پر پاک پرستوها را بشکستند

و کبوترها را

آه کبوترها را

و چه امید عظیمی به عبث انجامید

در ميان من و تو فاصله‌هاست

گاه می‌انديشم

می‌تواني تو به لبخندي اين فاصله را برداريی

تو توانايي بخشش داري

دست‌هاي تو توانايي آن را دارد

كه مرا

زندگاني بخشد

چشم‌های تو به من می‌بخشدی

شور عشق و مستي

و تو چون مصرع شعري زيبا

سطر برجسته‌اي از زندگي من هستي

...

من به بی‌سامانی

باد را می‌مانم

من به سرگردانی

ابر را می‌مانم

من به آراستگي خنديدم

من ژوليده به آراستگي خنديدم

سنگ طفلی، اما

خواب نوشين كبوترها را در لانه می‌آشفت

قصه‌ی بی سر و سامانی من

باد با برگ درختان می‌گفت

باد با من می‌گفت:

” چه تهيدستي مرد “

مرد باور مي‌كرد

من در آيينه رخ خود ديدم

و به تو حق دادم

آه مي‌بينم، می‌بينم

تو به اندازه‌ی تنهايی من خوشبختی

من به اندازه‌ی زيبايی تو غمگينم

ه اميد عبثي

من چه دارم كه تو را در خور ؟

هيچ

من چه دارم كه سزاوار تو؟

هيچ

تو همه هستي من، هستي من

تو همه زندگي من هستي

تو چه داري؟

همه چيز

تو چه كم داري؟ هيچ

ي تو در مي ابم

چون چناران كهن

از درون تلخي واريزم را

كاهش جان من اين شعر من است

آرزو مي كردم

كه تو خواننده ي شعرم باشي

راستي شعر مرا مي خواني ؟

نه ، دريغا ، هرگز

باورنم نيست كه خواننده ي شعرم باشي

كاشكي شعر مرا مي خواندي

...

▨ نام شعر: می‌خواستم که ولوله بر پا کنم ولی

▨ شاعر: قیصر امین‌پور

▨ با صدای: شاعر

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ساندکلاد من 

────────

می‌خواستم که ولوله بر پا کنم ولی

با شورِ شعر محشر کبری کنم ولی

با نی به هفت بند غزل ناله سر دهم

با مثنوی رهی به نوا وا کنم ولی

تا باز روح قدسی حافظ مدد کند

دم می‌زدم که کار مسیحا کنم ولی

فریاد را بکوبم پا بر سر سکوت

یا دست کم به زمزمه نجوا کنم ولی

دل بر کنم از این دل مرداب وار تنگ

با رود رو به جانب دریا کنم ولی

این بی کرانه آبی آیینه ی تو را

با چشمِ تشنه، سیر تماشا کنم ولی

«باید» به جای «شاید» و «آیا» بیاورم

فکری به حال «گرچه» و «اما» کنم ولی

▨ نام شعر: پادشاه بی‌تخت

▨ شاعر: مهدی حمیدی شیرازی

▨ با صدای: مهدی حمیدی شیرازی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

بر مرگ دکتر لطفعلی صورتگر

ــــــــــــــــــ

این وصفِ او نشد که سخن دلپذیر داشت

یا طبعِ رودکیّ‌و زبانِ جریر داشت

هرگز نداشت خاک بدین‌سان سخنوری

با آن که قیس داشت که ابن‌اثیر داشت

خلّاق تیره‌بختان در حلق او نشست

چون بیهقی هزار سخندانِ چیر داشت

در این فضائلی که به چنگ آرد آدمی

هرکس که بی‌نظیر‌تر آمد، نظیر داشت

گیتی پس از دقیقی و قطران و بوسعید

چون سعدی و نظامی و حافظ دبیر داشت 

گر وصف او بخواهی از من شنو، که او

در جسمِ آدمی جگرِ نره‌شیر داشت

هرگز به هیچ بارِ غمی پشت خم نکرد

چون گل به چهره خرّمیِ ناگزیر داشت

مانند صبحِ عید به هر جا که می‌دمید

بوی بهار داشت روان بشیر داشت

تاریکی‌اش ز گونه نمی‌کاست روشنی

در خون سرشته تابش مهرِ منیر داشت

معنای زنده‌ی دو زبان بود و در دو لفظ

کلک و بیان معاینه عود و عبیر داشت

از گوش داشت آنچه جهانی ز دیده داشت

یعنی نبرده رنج، دلِ یادگیر داشت

آن روشنی که مردم از خط تیره یافت

از بخت تابناک ز نورِ ضمیر داشت

گر فی‌المثل ز هستی یک بوریا نداشت

پنداشتی که مملکت اردشیر داشت

تا بود پادشاهی بی تاج و تخت بود

در مُلک بی‌نیازی صدها امیر داشت

بر دوش بارِ هیچ تعلق نمی‌کشید

ز آغاز عمر، بینش سقراط پیر داشت

امروز این کسی که به چیزی نشد اسیر

مرگش به خانه آمد و خاکش اسیر داشت

با آنکه روزگار بسی زاید و بداشت

گه‌گه چو او بزاید و بس دیردیر داشت

▨

دکتر مهدی حمیدی شیرازی

▨ نام شعر: در شب سرد

▨ شاعر: نیما یوشیج

▨ با صدای: احمد کیایی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

در شب سرد زمستانی

کوره‌ی خورشید هم، چون کوره‌ی گرم چراغ من نمی‌سوزد

و به مانند چراغ من

نه می‌افروزد چراغی هیچ،

نه فروبسته به یخ ماهی که از بالا می‌افروزد.

من چراغم را در آمد رفتن همسایه‌ام افروختم در یک شب تاریک

و شب سرد زمستان بود،

باد می‌پیچید با کاج،

در میان کومه ها خاموش

گم شد او از من جدا زین جاده‌ی باریک

و هنوزم قصه بر یاد است

وین سخن آویزه‌ی لب:

«که می‌افروزد؟ که می‌سوزد؟

چه کسی این قصه را در دل می اندوزد؟»

در شب سرد زمستانی

کوره‌ی خورشید هم، چون کوره‌ی گرم چراغ من نمی‌سوزد.

▨ 

نیما یوشیج

دی ماه ۱۳۲۹

▨ نام شعر: ای وای مادرم

▨ شاعر: شهریار

▨ با صدای: ساعد باقری

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

تذکر: نسخه‌های دیگری از شعر موجود است که طولانی‌تر است، اما متن شعر ارایه شده در اینجا منطبق بر نسخه‌ی خوانش شده توسط استاد ساعد باقری است.

ــــــــــــــــــ

۱

آهسته باز از بغل پلّه‌ها گذشت

در فکرِ آش و سبزی بیمار خویش بود

امّا گرفته دور و برش هاله‌ای سیاه

او مرده است و باز پرستارِ حال ماست

در زندگیّ ما همه جا وول می خورد

هر کنجِ خانه صحنه‌ای از داستان اوست

در ختم خویش هم به سرِ کارِ خویش بود

بیچاره مادرم

۲

هر روز می‌گذشت از این زیرپلّه‌ها

آهسته تا به هم نزند خوابِ نازِ من

امروز هم گذشت

در باز و بسته شد

با پشت خم از این بغلِ کوچه می‌رود

چادرنماز فلفلی انداخته به سر

کفشِ چروک‌خورده و جورابِ وصله‌دار

او فکر بچّه‌هاست

هر جا شده هویج هم امروز می‌خرد

بیچاره پیرزن، همه برف است کوچه‌ها

۵

انصاف می‌دهم که پدر رادمرد بود

با آن همه درآمد سرشارش از حلال

روزی که مُرد روزی یک سال خود نداشت

امّا قطارهای پُر از زاد آخرت

وز پی هنوز قافله های دعای خیر

این مادر از چنان پدری یادگار بود

تنها نه مادر من و درماندگان خیل

او یک چراغ روشن ایل و قبیله بود

خاموش شد دریغ

۶

نه، او نمرده، می‌شنوم من صدای او

با بچّه‌ها هنوز سر و کلّه می‌زند؛

ناهید، لال شو

بیژن، برو کنار

کفگیر بی‌صدا

دارد برای ناخوشِ خود آش می‌پزد

۷

او مُرد و در کنار پدر زیر خاک رفت

اقوامش آمدند پیِ سرسلامتی

یک ختم هم گرفته شد و پُر بدک نبود

بسیار تسلیت که به عرضه داشتند؛

لطف شما زیاد

امّا ندای قلب، به گوشم همیشه گفت:

این حرف‌ها برای تو مادر نمی‌شود.

۸

پس این که بود؟

دیشب لحافِ رد شده بر روی من کشید

لیوان آب از بغل من کنار زد،

در نصفه‌های شب.

یک خواب سهمناک و پریدم به حال تب

نزدیک‌های صبح

او باز زیر پای من اینجا نشسته بود

آهسته با خدا،

راز و نیاز داشت

نه، او نمرده است.

۱۱

او پنج سال کرد پرستاری مریض

در اشک و خون نشست و پسر را نجات داد

امّا پسر چه کرد برای تو؟ هیچ، هیچ

تنها مریضخانه، به اُمّیدِ دیگران

یک روز هم خبر: که بیا او تمام کرد.

۱۲

در راه قُم به هرچه گذشتم عبوس بود

پیچید کوه و فحش به من داد و دور شد

صحرا همه خطوط کج و کوله و سیاه

طومار سرنوشت و خبرهای سهمگین

دریاچه هم به حال من از دور می گریست

تنها طواف دور ضریح و یکی نماز

یک اشک هم به سوره‌ی یاسین من چکید

مادر به خاک رفت.

۱۴

آینده بود و قصّه ی بی مادریّ من

ناگاه ضجّه‌ای که به هم زد سکوت مرگ

من می‌دویدم از وسط قبرها برون

او بود و سر به ناله برآورده از مغاک

خود را به ضعف از پی من باز می‌کشید

دیوانه و رمیده، دویدم به ایستگاه

خود را به هم فشرده خزیدم میان جمع

ترسان ز پشت شیشه‌ی در آخرین نگاه

باز آن سفیدپوش و همان کوشش و تلاش

چشمان نیمه‌باز:

از من مشو جدا.

۱۵

می‌آمدم و کلّه‌ی من گیج و منگ بود

انگار جیوه در دل من آب می‌کنند

پیچیده صحنه‌های زمین و زمان به هم

خاموش و خوفناک همه می‌گریختند

می‌گشت آسمان که بکوبد به مغز من

دنیا به پیش چشم گنه‌کارِ من سیاه

وز هر شکاف و رخنه‌ی ماشین غریو باد

یک ناله‌ی ضعیف هم از پی دوان دوان

می‌آمد و به مغر من آهسته می‌خلید:

تنها شدی پسر.

۱۶

باز آمدم به خانه چه حالی! نگفتنی

دیدم نشسته مثل همیشه کنار حوض

پیراهن پلید مرا باز شسته بود

انگار خنده کرد ولی دل‌شکسته بود:

بردی مرا به خاک سپردیّ و آمدی؟

تنها نمی‌گذارمت ای بینوا پسر!

می‌خواستم به خنده درآیم ز اشتباه

امّا خیال بود

ای وای مادرم

▨

سیّد محمّدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار

▨ نام شعر: طبع خاموش

▨ شاعر: مهدی حمیدی شیرازی

▨ با صدای: مهدی حمیدی شیرازی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

کِلکِ شیرین‌زبانِ من، صد حیف

سال‌ها می‌رود که گویا نیست

طبع گوهرفزای من افسوس

دیگر آن بحرِ گوهر افزا نیست

نغمه‌سازنده مرغِ جانِ مرا

نغز، آن نعمه‌های شیوا نیست

رفته در خواب بی‌کران خاموش

آن که چون او بلندآوا نیست

ای گران‌مایه طبعِ خسته‌ی من

که‌ت گهر‌ها به هیچ دریا نیست

خوب کردی که خاموشی، گر چند

بی‌تو‌ام زندگی مهنّا نیست

رفتی از دستِ من؛ که دانستی

که تو را جایِ ماندن این‌جا نیست

هیچکس قدرِ تو چو من نشِناخت

گفتی این یک تن آن‌قَدَرها نیست

عمرِ من گرچه در هوای تو شد

پایبندِ تو، عمرِ تنها نیست

تو به نازیدن احتیاجت بود

که به جز ناز، کارِ رعنا نیست

ناز کردیّ‌و ناز تو نخرید

چشم کورِ زمان که بینا نیست

من که دانستم احتیاج تو را

مکر گفتم تو را و حاشا نیست

خلق، فرق تو را ز من نشناخت

گفت: مدّاحِ خویش دانا نیست

مردمانِ زمانه کوردل‌اند

مردگانند، چشمشان وا نیست!

ور نه روزی یکی همی پرسید

که: فلان هست در جهان یا نیست؟

کارِ دنیایِ او بیاراییم

گرچه او پایبندِ دنیا نیست

این نگفتند و این نمی‌گویند

که کسی جز به فکرِ یغما نیست

کارها را به کاردان ندهند

کاردان نیست، کارفرما نیست!

دورم از خلق و گوشه‌ای تنها

وین‌چنین گوشه‌گیر عنقا نیست

دردری آید به دیدنم هر شام

که امیدی مرا به فردا نیست

چون پدیدار نیست بودنِ من

چه غم از آن که طبعِ غرّا نیست!؟

▨

دکتر مهدی حمیدی شیرازی

از کتاب کالبدهای پولادین شعر - صفحه ۱۲۷

دهم آذرماه ۱۳۲۸ - تهران

▨ نام شعر: رهایی

▨ شاعر: فخرالدین مزارعی

▨ با صدای: شهروز کبیری

▨ موسیقی: قطعه‌ی «خودکشی دکتر رودلف» از کیهان کلهر

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

:ماهی اندیشید در ژرفای آب

"می‌توان آیا رها زین قید شد؟"

 تور ماهیگیر از امواج خاست

ماهی از دریا رها شد، صید شد. 

▨ 

فخرالدین مزارعی

متخلص به آرزو

▨ نام شعر: چه چشم‌هایی دارد

▨ شاعر: اسماعیل خویی

▨ با صدای: اسماعیل خویی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــــ

چه چشم‌هایی دارد

ستارگان کدامین شبِ شکفته‌ی شاد

در آن دو برکه‌ی خاموش

ته‌نشین شده‌اند؟

کدام ساحل آغوش

قرار بخشید شب‌ها

به موج سینه‌ی او؟

دلِ هوایی من

در این سپیده‌ی لبخند

چگونه خواهد دانست

که بادِ شُرطه کجا می‌برد

سفینه‌ی او؟

▨ 

اسماعیل خویی

▨ نام شعر: بنشینم و صبر پیش گیرم، دنبالهٔ کار خویش گیرم

▨ شاعر: سعدی

▨ با صدای: دکتر محمدجعفر محجوب

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــ

ای سرو بلندِ قامت دوست

وه وه که شمایلت چه نیکوست

در پای لطافت تو میراد

هر سرو سهی که بر لب جوست

نازک بدنی که می‌نگنجد

در زیر قبا چو غنچه در پوست

مه پاره به بام اگر برآید

که فرق کند که ماه یا اوست؟

آن خرمن گل نه گل که باغ است

نه باغ ارم که باغ مینوست

این {آن} گوی مُعَنْبَرست در جَیب؟

یا بوی دهان عنبرین بوست؟

خون دل عاشقان مشتاق

در گردن دیدهٔ بلاجوست

در حلقهٔ صَولَجان زلفش

بیچاره دلم فتاده {دل اوفتاده} چون گوست

می‌سوزد و همچنان هوادار

می‌میرد و همچنان دعاگوست

من بندهٔ لعبتان سیمین

کاخر دل آدمی نه از روست

بسیار ملامتم بکردند

کاندر پی او مرو که بدخوست

ای سخت‌دلان سست‌پیوند {سست‌پیمان}

این شرط وفا بوَد که بی‌دوست

بنشینم و صبر پیش گیرم؟

دنبالهٔ کار خویش گیرم؟ 

[بند ۱]

بگذشت و نظر {نگه} نکرد با من

در پای کشان، ز کبر دامن

دو نرگسِ مستِ نیم‌خوابش

در پیش و به حسرت از قفا من

ای قبلهٔ عاشقان {دوستان} مشتاق

گر با همه آن کنی که با من

بسیار کسان که جان شیرین

در پای تو ریزد اوّلا من

گویندم ازو نظر بپرهیز

پرهیز ندانم از قضا من

گفتم که شکایتی بخوانم

از دست تو نزد {پیش} پادشا من

کاین سخت‌دلی و سست‌مهری

جرم از طرف تو بود یا من؟

دیدم که نه شرط مهربانی‌ست

گر بانگ برآرم از جفا من

گر سر برود فدای پایت

دست از تو نمی‌کنم رها من

جز وصل توام حرام بادا

حاجت که بخواهم از خدا من

هرگز نشنیده‌ام {نشنیده‌ای} که یاری

بی‌یار صبور بود تا من

بنشینم و صبر پیش گیرم

دنبالهٔ کار خویش گیرم

[بند ۸]

ای روی تو آفتاب عالم

انگشت نمای آل آدم

احیای روان مردگان را

بویت نفس مسیح مریم

بر جان عزیزت آفرین باد

بر جسم شریفت اسم اعظم

محبوب منی چو دیدهٔ راست

ای سرو روان به ابروی خم

دستان که تو داری ای پری‌روی

بس دل ببری به کَفّ و مِعْصَم

تنها نه منم اسیر عشقت

خلقی مُتَعَشِّقند و من هم

شیرین جهان تویی به تحقیق

بگذار حدیث ما تَقَدَّم

خوبیت مُسَلَّمست و ما را

صبر از تو نمی‌شود مُسَلَّم

تو عهد وفای خود شکستی

وز جانب ما هنوز محکم

مگذار که خستگان بمیرند

دور از تو در {به} انتظار مرهم

بی‌ما تو به سر بری همه عمر

من بی‌تو گمان مبر که یک‌دم

بنشینم و صبر پیش گیرم

دنبالهٔ کار خویش گیرم

[بند ۹]

▨

سعدی

ــــــــــــــــ

پی‌نوشت اول: آنچه می‌شنوید، خوانش دکتر محمدجعفر محجوب از بندهای ۱ و ۸ و ۹ از ترجیع‌بند مشهور سعدی است. این خوانش مربوط است به تدریس درس فارسی پیشرفته توسط دکتر محجوب، در دانشگاه برکلی آمریکا.

پی‌نوشت دوم: متن شعر با خوانش دکتر محجوب تفاوتهایی دارد. بعضاً برخی ابیات خوانده نمی‌شود و یا در خوانش، توالی ابیات متفاوت است. برای تفاوتهای واژگان بین نسخۀ نوشتاری و خوانش؛ شکل مکتوب شعر‌، در داخل آکولاد {} آمده است.

▨ نام شعر: سیب های اتفاقی

▨ شاعر: ضیاءالدین خالقی

▨ با صدای: ضیاءالدین خالقی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــ

سیب‌های اتفاقی من

رویاها را نقش می‌زند

و من

می‌افتم

در ثانیه‌هایی از شکوفه‌ها

در لحظه‌هایی از فروردین

به یادِ اولین‌روزهای عاشقی

در خاکی‌ترین‌خاطره‌ها

یادت به‌خیر

که بهارِ امسال هم

عطرِ خودت را در شاخه‌های درختان

و دسته‌ای از گُل‌های سرخ

پیچیده‌ای

و یادهایت را به من

یادگاری می‌دهی.

▨

ضیاءالدین خالقی

از کتاب پرنده‌ها به نام تو، نشر همسایه

▨ نام شعر: ای درخت معرفت

▨ شاعر: مهدی اخوان ثالث

▨ با صدای: مهدی اخوان ثالث

▨ موسیقی: قطعه طُرقه از کیهان کلهر

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

ای درخت معرفت! جز شک و حيرت چيست بارت؟

يا که من باری نديدم غير از اين بر شاخسارت؟

بر زمينت کِشت و بردت سر به سوي آسمان‌ها

باغبانِ شوخ چشمِ پير و پنهان آبيارت

يا بر آی از ريشه و چون من به خاکِ مرگ در شو

تا نبينم سبز زين سان هم زمستان هم بهارت

يا از آن سر شاخه‌های دور و پنهان از نظرها

ميوه‌ای ديگر فرو افکن برای خواستارت

حاصلي جز حيرت و شک، ميوه‌اي جز شک و حيرت

چيست جز اين؟ نيست جز اين؛ ای درختِ پير، بارت

عمرها خوردی و بردی غير از این باری ندادی

حيف، حيف از اين همه رنجِ بشر در رهگذارت

چند و چونِ فيلسوفان چون بَرِ ديوارِ ندبه است

پيرک چندی زنخزن* ريش‌جنبان در کنارت

اي کلاغ صبح‌های روشن و خاموش برفی

خوش‌تر از هر فيلسوفی دوست دارم قار قارت

چیستی و از کجایی ای گیاه ریشه در گم

و ای بنفشه‌ی اطلسی، ديگر شناسم من تبارت

شهرِ افلاطونِ ابله ديده تا پس کوچه‌هايش

گشته وز آن بازگشتم می‌کند شربش خمارت

ما غلامانيم و شاعر در فنون جنگ ماهر

سنگ چون اردنگ می‌سازيم، ای ابله! نثارت

وعده‌های اين همه نقل است و عقلِ دیرباور

شاخه‌ای از توست؛ چون بپذيرد اين شعر و شعارت؟

پال پال* و کور مالان من چو عمری خرج کردم

زير سردِ بی‌مروت‌سایه‌ات؛ يعنی حصارت

چون گشودم چشمِ عبرت ناگهان ديدم که بی‌گه

پرده‌ای برفينه پوشيده سرم؛ يعنی غبارت

من غبارِ گردباد آسا بسی در دور و نزديک

ديده‌ام اما نديدستم که آيد زان سوارت

سوی شهرِ خويش آيم باز و ديوار از هوايش

زان که ديوار آهنين مُلکی‌ست هيچستان ديارت

گلبُن داوودیِ پاييز روشن خواهد اميد

کآی درختِ معرفت جز شکّ و حيرت نيست بارت

▨

مهدی اخوان ثالث

متخلص به م. امید

ــــــــــ

پی‌نوشت: زنخ‌زن: بیهوده سخن‌گو

پال پال: کورمال کورمال طی طریق کردن

▨ نام شعر: از عموهایت (در رثای مرتضی کیوان)

▨ شاعر: احمد شاملو

▨ با صدای: احمد شاملو

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــ

تقدیم نامه‌ی شاعر: برای سیاوش کوچک

ــــــــــــــــ

نه به‌خاطر آفتاب نه به‌خاطر حماسه

به‌خاطر سایه‌ی بام کوچک‌اش

به‌خاطر ترانه‌یی

کوچک‌تر از دست‌های تو

نه به‌خاطر جنگل‌ها نه به‌خاطر دریا

به‌خاطر یک برگ

به‌خاطر یک قطره

روشن‌تر از چشم‌های تو

نه به‌خاطر دیوارها ــ به‌خاطر یک چپر

نه به‌خاطر همه انسان‌ها ــ به‌خاطر نوزاد دشمن‌اش شاید

نه به‌خاطر دنیا ــ به‌خاطر خانه‌ی تو

به‌خاطر یقین کوچک‌ات

که انسان دنیایی است

به‌خاطر آرزوی یک لحظه‌ی من که پیش تو باشم

به‌خاطر دست‌های کوچک‌ات در دست‌های بزرگ من

و لب‌های بزرگ من

بر گونه‌های بی‌گناه تو

به‌خاطر پرستویی در باد، هنگامی که تو هلهله‌می‌کنی

به‌خاطر شبنمی بر برگ، هنگامی که تو خفته‌ای

به‌خاطر یک لبخند

هنگامی که مرا در کنار خود ببینی

به‌خاطر یک سرود

به‌خاطر یک قصه در سردترین شب‌ها تاریک‌ترین شب‌ها

به‌خاطر عروسک‌های تو، نه به‌خاطر انسان‌های بزرگ

به‌خاطر سنگ‌فرشی که مرا به تو می‌رساند، نه به خاطر شاه‌راه‌های دوردست

به‌خاطر ناودان، هنگامی که می‌بارد

به‌خاطر کندوها و زنبورهای کوچک

به‌خاطر جار سپید ابر در آسمان بزرگ آرام

به‌خاطر تو

به‌خاطر هر چیز کوچک هر چیز پاک برخاک‌افتادند

به‌یادآر

عموهای‌ات را می‌گویم

از مرتضا سخن‌می‌گویم.

▨ 

احمد شاملو

۱۳۳۴

ــــــــــــ

مرتضی کیوان در پی پناه دادن به سه تن از نظامیان فراری حزب توده در جریان کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، دستگیر و به جرم خیانت، در ۲۷ مهر ۱۳۳۳ تیرباران شد

▨ نام شعر: امروز نه آغاز و نه انجام جهان است

▨ شاعر: هوشنگ ابتهاج

▨ با صدای: هوشنگ ابتهاج

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــ

امروز نه آغاز و نه انجام جهان است

ای بس غم و شادی که پس پرده نهان است

گر مرد رهی غم مخور از دوری و دیری

دانی که رسیدن، هنر گام زمان است

تو رهرو دیرینه‌ی سر منزل عشقی

بنگر که ز خون تو به هر گام نشان است

آبی که بر آسود، زمینش بخورد زود

دریا شود آن رود که پیوسته روان است

باشد که یکی هم به نشانی بنشیند

بس تیر که در چله‌ی این کهنه کمان است

از روی تو دل کندنم آموخت زمانه

این دیده از آن روست که خونابه‌فشان است

دردا و دریغا که در این بازی خونین

بازیچه‌ی ایام، دل آدمیان است

دل بر گذر قافله‌ی لاله و گل داشت

این دشت که پامال سواران خزان است

روزی که بجنبد نفس باد بهاری

بینی که گل و سبزه کران تا به کران است

ای کوه! تو فریاد من امروز شنیدی

دردی‌ست درین سینه که همزاد جهان است

از داد و وداد آن همه گفتند و نکردند

یا رب چه قَدَر فاصله‌ی دست و زبان است

خون می‌چکد از دیده در این کنج صبوری

این صبر که من می‌کنم، افشردن جان است

از راه مرو سایه که آن گوهر مقصود

گنجی‌ست که اندر قدم راهروان است

▨

هوشنگ ابتهاج (متخلص به هـ. ا. سایه)

این شعر در زندان سروده شده

به تاریخ آذر ماه ۱۳۶۲

▨ نام شعر: یاد

▨ شاعر: نیما یوشیج

▨ با صدای: احمد کیایی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

یادم از روزی سیه می‌آید و جای نموری

در میانِ جنگلِ بسیار دوری.

آخرِ فصلِ زمستان بود و یک‌سر هر کجا در زیر باران.

مثل این که هر چه کِز کرده به جایی،

بر نمی‌آید صدایی.

صف بیاراییده از هر سو تمشک تیغ‌دار و دور کرده

جای دنجی را.

یاد آن روز صفابخشان!

مثل اینکه کنده بودندم تن از هر چیز

می شدم از روی این بامِ سیه

سوی آن خلوت گل‌آویز،

تا گذارم گوشه‌ای از قلب خود را اندر آن‌جا

تا از آن جا گوشه‌ای از دل‌ربای خلوت غم‌ناک روزی را

آورم با خود.

آه! می‌گویند چون بگذشت روزی

بگذرد هر چیز با آن روز.

باز می‌گویند خوابی هست کار زندگانی

زان نباید یاد کردن

خاطرِ خود را

بی‌سبب ناشاد کردن.

بر خلافِ یاوه‌ی مردم

پیشِ چشمِ من ولیکن

نگذرد چیزی بدون سوز

می‌کشم تصویر آن را

یاد من می‌آید از آن روز!

▨ 

نیما یوشیج

بهمن ۱۳۲۰

▨ نام شعر: لحظه ای در بهار

▨ شاعر: م. آزاد (محمود مشرف آزاد تهرانی)

▨ با صدای: م. آزاد (محمود مشرف آزاد تهرانی)

▨ پالایش و تنظیم: شهروز کبیری

ــــــــــــــــــــــــ

لحظه‌ای در بهار می‌بینم

کوچه‌ها سرخ می‌شوند

زمان نیلگون است

باد، مثل اندوهی از تماشای رود می‌آید

لحظه‌ای با تو، ای پرنده‌ی سبز

ای تماشای ساحرانه‌ی آب

لحظه‌ای با تو از تو می‌گویم

به تماشای این غروب که دشت

مثل دنیای خفتگان زیباست

که زمان نیلگونه می‌بارد

به تماشای این پرنده‌ی سبز،

به تماشای این بهار بیا

با تو ای لحظه‌وار

ای همه‌ی تاریکی و فراموشی

با تو در باران

به تماشای رود می‌گذریم

لحظه‌ای در بهار، می‌دانم

لحظه‌ای در بهار می‌میرم

▨ 

م. آزاد

از دفتر شعر: قصیده‌ی بلند باد

چاپ شده به سال ۱۳۵۷

انتشارات آبان

▨ نام شعر: هم‌ساز

▨ شاعر: محمدعلی سپانلو

▨ با صدای: محمدعلی سپانلو

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــــ

من این شب را و آن مهتاب‌ها را

کز گلوگاهِ تو می‌تابید

من این اندوه را

آواز خواهم کرد

من این آواز را در نامه خواهم بست

به نامِ روشنت در صبح‌گاهان

باز خواهم کرد

من از آویزهای گوشوارت

کهکشان‌ها را

و از فیروزه‌ی انگشترینت

آسمان‌ها را

و از گل‌سینه‌ات

خورشید را

آغاز خواهم کرد

کسی دانسته می‌خوابد

کسی بیدار می‌ماند ندانسته

من این بیداری و دانستگی را

در شبم

هم‌ساز خواهم کرد

▨ 

محمدعلی سپانلو

▨ نام شعر: جهان در صدای تو آبی‌ست

▨ شاعر: اسماعیل خویی

▨ با صدای: اسماعیل خویی

▨ موسیقی متن: قطعه‌ی «مدار اول» از حسام ناصری و میلاد محمدی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــــ

صدای تو را دوست دارم‏

صدای تو از “آن” و از جاودان می‌سراید

صدای تو از لاله‌زاران که بر باد

صدای تو از نوبهاران که در یاد

می‌آید.‏

صدای تو را، رنگ و بوی صدای تو را دوست دارم‏

‏ صدای تو‏ از آن سوی شور

از پشت بیداد می‌آید،

و جان ِدل ِمن،

دلِ جانم از آن به فریاد می‌آید

صدای تو اندوه خیام را دارد

در آن دم که چون کهکشان، ابری از ماهتاب و ستاره‏

نوای غزل‌های حافظ

بر آن، شادخواران و اندوه‌گزاران، ببارد، بشارد

صدای تو،

اندوهِ شاد صدای تو را دوست دارم

‏

مخالف‌سُرای همایون و بیداد!‏

صدای تو در پرده‌ی دلکشِ شور زیباست

و بر موج‌زارانِ دشتی،‏

و بر اوج‌سارانِ ماهور

و در هرچه گوشه‌ست از هر چه پرده‌ست

حریر صدایت به تحریر، ‏چو بر صیقل برکه‌ها بازی نور، زیباست

‏ صدای تو هم‌بفتی از مخملِ آب و از طعم آتش‏

صدای تو، چون روح آیینه بی‌خش و بی‌غش‏

جهان در صدای تو آبی ست‏

و زیر و بم هر چه از اصفهان در صدای تو آبی ست‏

و هر سُنت از دیرگاهان و هر بدعت از ناگهان

در صدای تو آبی ست‏

و نو می‌شود کهنه، وقتی که از پنجره‌ی حنجره‌ی تو‏ گذر می‌کند‏

و تالارِ پژواک را در دل و جان تو به صد چلچراغ از برافروختن

چو تالار آیینه، از چار سو شعله‌ور می‌کند‏

به هر گاهی از خوش ترین‌های بی‌گاه‏ 

صدایت چو قالیچه‌ای نور ‏می‌آید

و زین آسمان ترشروی مرا می‌رباید، مرا می‌برد دور‏

سوی مخملستان ژرف پگاه‌آسمانِ نشابور‏

‏ صدای تو بیداد اندوه در شور شادی

صدای تو فریاد زنجیر و گلبانگ آزادی من‏

صدای تو آوای آبادی من‏

صدای تو هیهای ویرانی من‏

صدای تو معنای ایرانی من‏

صدای تو…

‏ ای دوست!‏ ای من!‏ کجایی؟

که از ناکجاها می‌آیی

و از من مرا می‌ربایی

و من هیچ، من هیچ‌تر ‏من نه من

من منم تا می‌آیی

و سیمِ نسیم است اینک

که بندد میان تو تا من پل، ای دوست!‏

و موسیقی غربت من نثار صدایت

سکوتِ نُتی آه دارد

که در انفجارش، من از اشکِ خونین

به روی صدایت فشانم گل ای دوست

▨ 

اسماعیل خویی این شعر را به محمدرضا شجریان تقدیم کرده

▨ نام شعر: ای دیو سپید پای در بند ( قصیده‌ی دماوندیه ۲)

▨ شاعر: ملک الشعرا بهار

▨ با صدای: ایرج گرگین

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

ای دیوِ سپیدِ پای در بند

ای گنبدِ گیتی ای دماوند

از سیم به سر، یکی کله‌خود

ز آهن به میان یکی کمربند

تا چشم بشر نبیندت روی

بنهفته به ابر چهرِ دلبند

تا وارهی از دمِ ستوران

وین مردم نحس دیو مانند

با شیرِ سپهر بسته پیمان

با اخترِ سعد کرده پیوند

چون گشت زمین ز جور گردون

سرد و سیه و خموش و آوند

بنواخت ز خشم بر فلک مشت

آن مشت تویی تو، ای دماوند

تو مشتِ درشتِ روزگاری

از گردش قرن‌ها پس‌افکند

ای مشتِ زمین بر آسمان شو

بر ری بنواز ضربتی چند

نی نی تو نه مشت روزگاری

ای کوه، نیَم ز گفته خرسند

تو قلبِ فسرده‌ی زمینی

از درد ورم نموده یک‌ چند

تا درد و ورم فرو نشیند

کافور بر آن ضماد کردند

شو منفجر ای دلِ زمانه

وان آتش خود نهفته مپسند

خامش منشین سخن همی گوی

افسرده مباش خوش همی‌خند

پنهان مکن آتش درون را

زین سوخته‌جان شنو یکی پند

گر آتش دل نهفته داری

سوزد جانَت، به جانْت سوگند

بر ژرف دهانت سخت بندی

بر بسته سپهرِ زالِ پُر فَند

من بندِ دهانت برگشایم

ور بگشایند بندم از بند

از آتش دل برون فرستم

برقی که بسوزد آن دهان بند

من این کنم و بود که آید

نزدیک تو این عمل خوشایند

آزاد شوی و بر خروشی

ماننده‌ی دیو جسته از بند

هرّای تو افکَنَد زلازل

از نیشابور تا نهاوند

وز برق تنوره‌ات بتابد

ز البرز اشعه تا به الوند

ای مادرِ سرسپید بشنو

این پندِ سیاه‌بخت فرزند

برکش ز سر این سپید معجر

بنشین به یکی کبود اورند

بگرای چو اژدهای گرزه

‌بخروش چو شرزه شیر ارغند

ترکیبی ساز بی‌مماثل

معجونی ساز بی‌همانند

از نار و سعیر و گاز و گوگرد

از دود و حمیم و صخره و گند

از آتش آه خلق مظلوم

و از شعله‌ی کیفر خداوند

ابری بفرست بر سر ری

بارانش زهول و بیم و آفند

بشکن در دوزخ و برون ریز

بادافرهِ کفرِ کافری چند

زانگونه که بر مدینه‌ی عاد

صرصر شرر عدم پراکند

چونان که بشارسان «‌پُمپی‌»‌

ولکان‌ اجلِ معلق افکند

بفکن ز پی این اساس تزویر

بگسل ز هم این نژاد و پیوند

برکن ز بن این بنا که باید

از ریشه بنای ظلم برکند

زین بی‌خردانِ سفله بستان

دادِ دلِ مردم خردمند

▨ 

ملک‌الشعرا بهار

۱۳۰۱ تهران 

ـــــــــ

توضیح شاعر: این شعر در سال ۱۳۰۱ شمسی گفته شد. در این سال به تحریک بیگانگان هرج‌ومرج قلمی و اجتماعی و هتاکی و آزار وطن‌خواهان و سستی کار دولت مرکزی بروز کرده بود - این قصیده در زیر آن معانی در تهران گفته شده و پایتخت هدف شاعر قرار گرفته است

▨ نام شعر: زندگی

▨ شاعر: مهدی حمیدی شیرازی

▨ با صدای: مهدی حمیدی شیرازی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

زندگی چیست؟ یکی خوابِ پریشانی

که نه پیداش سَری هست و نه سامانی

جنبش بیهده‌ای درپی موهومی

رفتن بی‌غرضی از پیِ فرمانی

راه دوری که برقصند و برقصانند

اندر آن راهت غولان به بیابانی

شادی کوتهی و انده بسیاری

خنده‌ی برقی و گرییدن طوفانی

هر زمان آرزویی هیچ زمان وصلی

پس یکی رشته‌ی طولانی حرمانی

نیمه‌ای طفلی و دژخیمی استادی

نیمه‌ای مردی و شاگردی شیطانی

چند گه ملعبه‌ی شوخی دانایی 

چند گه مسخره‌ی قدرت نادانی

نیز در چشم هوس باغ دلارایی

لیک در زیر قدم خار مغیلانی

روشن از دور سرابی ز گل و سنبل

در پی سنبل و گل جنبش و جولانی

از درازی شب و روز، غم و اندوه

از هوای سمن و لاله‌ی نعمانی

آرزو کردنِ پایان شبان روزان

لاجرم خواستن مرگی و پایانی

کشتن روز و شب و هیچ نیاوردن

کردن از روز و شبان قلعه و زندانی

پای پُر خون و کُلَه خورده* و خِوی کرده

رفتن و رفتن و لغزیدن و تاوانی

به حقیقت به سوی قبر شنا کردن

کورکورانه ز سودایی و نسیانی

پی نزدیک شدن تاختن و دوری

گرم در تاختن و باختن جانی 

ره به سر ناشده با سر به زمین خوردن 

بر سر مقبره‌ای در بن ویرانی

زآن سپس قبری و در وی هوسی پنهان

بعد از آن خاکی و پس قصّه‌ی پنهانی

▨

دکتر مهدی حمیدی شیرازی

از کتاب پس از یکسال - صفحه‌ی ۱۷۱

سوم آبان ماه ۱۳۲۵ تهران

ـــــــــ

پی‌نوشت: کله خورده: مغلوب و مأیوس

▨ نام شعر: از هوش می

▨ شاعر: رضا براهنی

▨ با صدای: شاعر

♬ میکس: شهروز

ساند کلاد من

ــــــــــــــــــــــــ

معشوقِ جان، به بهار آغشته‌ی منی

که موهای خیس‌ات را خدایان بر سینه‌ام می‌ریزند و مرا خواب می‌کنند

یک روزَمی که بوی شانه‌ی تو خواب می‌بَردم

معشوقِ جان، به بهار آغشته‌ی منی تو شانه بزن

هنگامه‌ی منی

من دست‌های تو را با بوسه‌هایم تُک می‌زدم

من دست‌های تو را در چینه‌دانم مخفی نگاه داشته‌ام

تو در گلوی من مخفی شدی

صبحانه‌ی پنهانی منی وقتی که نیستی

من چشم‌های تو را هم در چینه‌دانم مخفی نگاه داشته‌ام

نَحرم کنند اگر همه می‌بینند که تو نگاه گلوگاه پنهانی منی

آواز من از سینه‌ام که بر می‌خیزد از چینه دانم قوت می‌گیرد

می‌خوانم می‌خوانم می‌خوانم تو خواندنِ منی

باران که می‌وزد سوی چشمانم باران که می‌وزد باران که می‌وزد، تو شانه بزن! باران که می…

یک لحظه من خودم را گم می‌کنم نمی‌بینمَم

اگر تو مرا نبینی من کیستم که ببینم؟ من نیستم که ببینم، نمی‌بیننمَم

معشوق جان به بهار آغشته‌ی منی اگر تو مرا نبینی من هم نمی‌بینمم

آهو که عور روی سینه من می‌افتد آهو که عور آهو که عور آهو که او، او او که آ او او تو شانه بزن!

و بعد شیر آب را می‌افشاند بر ریش من و عور روی سینه‌ی من او او می‌افتد

و شیر می‌خورد می‌گوید تو شیر بیشه بارانیِ منی منی و می‌افتد

افتادنی که مرا می‌افتد هنگامه منی هنگامه منی که مرا می‌افتد

آغشته‌ی منی معشوق جان به بهار آغشته‌ی منی تو شانه بزن

اگر تو مرا نخوابانی من هم نمی‌خوابانمم

می‌خوانم می‌خوانم می‌خوانم اگر تو مرا نخوابانی من هم نمی‌خوابانمم می‌خوانم

خونم را بلند می‌کنم به گلوگاهم می‌خوانم خونم را مثل آوازی می‌خوانم

نحرم کنند اگر همه می‌بینند که تو نگاه گلوگاه پنهانی منی

اگر تو مرا نبینی اگر تو مرا نخوابانی، من هم نمی‌بینمم من هم نمی‌خوابانمم

زانو بزن بر سینه‌ام تو شانه بزن

پاهای تو چون فرق باز کرده از سرِ زیبایی به درون برگشته بر سینه‌ام تو شانه بزن زانو!

من پشت پاشنه‌هایت را چون میوه‌ی دوقلو می‌بوسم می‌بوسم

هر پایت را در رختخواب عشق جداگانه می‌خوابانم بیدار می‌شوی می‌خوابانم

ببین! آری ببین تو مرا تا ته ببین زیرا اگر تو مرا نبینی من هم نمی‌بینمم

با وسعت نگاه بر گشته به دورن، به درون برگشته، تا ته ببین تو شانه بزن

اگر تو مرا نخوابانی من هم نمی‌خوابانمم نمی‌بینمم اگر تو مرا حالا بیا تو شانه بزن زانو

من هیچگاه نمی‌خوابم از هوش می‌روم

دیروز رفته بودم امروز هم از هوش می‌روم

افتادنی که مرا می‌افتد هنگامه‌ی منی که می‌افتد معشوق جان به بهار آغشته‌ی منی، منی، منی که مرا می‌افتد

و می‌روم از هوش منی اگر تو مرا تو شانه بزن زانو منی از هوش می…



▨ نام شعر: کفرنامه

▨ شاعر: کارو (کاراپت دردریان)

▨ با صدای: کارو (کاراپت دردریان)

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

این شعر مربوط به مجموعه شعری است به نام «کفرنامه کارو» که این مجموعه، دارای شعرهای انتقادی دیگری نیز هست

ـــــــــــــــــ

شب است و ماه می‌رقصد

ستاره نقره می‌پاشد

نسیمِ پونه و عطر شقایق‌ها

به لب‌های هوس‌آلودِ زنبق‌های وحشی بوسه می‌چیند و من تنهای تنهایم در این تاریکی شب.

خدایم! آه خدایم!

صدایت می‌زندم بشنو صدایم!

از زبان کارو فریادت دهم، اگر هستی برس به دادم

خداوندا!

اگر روزی از عرشت به زیر آیی و

لباس فقر بپوشی و

و برای لقمه نانی غرورت را به پای نامردان بشکنی

زمین و آسمانت را کفر می‌گویی، نمی‌گویی؟

خداوندا!

اگر در روز گرماگیرِ تابستانی

تن خسته‌ی خویش را بر سایه دیواری

به خاک بسپاری

اندکی آن طرف‌تر کاخ‌های مرمرین بینی

زمین و آسمانت را کفر می‌گویی، نمی‌گویی؟

خداوندا!

اگر با مردم آمیزی

شتابان در پی روزی

ز پیشانی عرق ریزی

شب‌آزرده و دل‌خسته

تهی دست و زبان بسته

به سوی خانه باز آیی

زمین و آسمانت را کفر می‌گویی، نمی‌گویی؟

خدایا! خالقا! بس کن جنایت را

بس کن تو ظلمت را

تو در قرآن جاویدت هزاران وعده دادی

تو خود گفتی که نامردمان بهشت را نمی‌بینند

ولی من با دو چشم خویشتن دیدم

که نامردمان ز خون پاک مردانت هزاران کاخ می‌سازند

خدایا! خالقا! بس کن جنایت را

بس کن تو ظلمت را

تو خود گفتی اگر اهرمنِ شهوت

بر انسان حکم فرماید تو او را با صلیبِ عصیانت

مصلوب خواهی کرد

ولی من با دو چشم خویشتن دیدم

پدر با نورسته‌ی خویش گرم‌می‌گیرد

برادر شبانگاهان مستانه از آغوش خواهر کام می‌گیرد

نگاه شهوت‌انگیز پسر، دزدانه بر اندام مادر می‌لرزد

قدم‌ها در بستر فحشا می‌لغزد

خدایا! خالقا! بس کن جنایت را

بس کن تو ظلمت را

تو خود سلطان تبعیضی

تو خود، فتنه‌انگیزی

اگر در روز خلقت مست نمی‌کردی

یکی را همچو من بدبخت

یکی را بی‌دلیل آقا نمی‌کردی

جهانی را این‌چنین غوغا نمی‌کردی

هرگز این سازها شادم نمی‌سازد

دگر آهم نمی‌گیرد

دگر بنگ، باده و تریاک آرامم نمی‌سازد

شب است و ماه می‌رقصد

ستاره نقره می‌پاشد

و من اما در سکوت خلوتت آهسته می‌گریم

اگر حق است زدم زیر خدایی

خدایا! خالقا! بس کن جنایت را

بس کن تو ظلمت را

خداوندا تو می‌گفتی زنا زشت است و من دانم که عیسی زاده‌ی طبع زنازاد خداوندیست

خداوندا! خالقا! بس کن جنایت را

بس کن تو ظلمت را

زین سپس با دگران عشق و صفا خواهم کرد

همچو تو یکسره من ترکِ وفا خواهم کرد

زین سپس جای وفا چون تو جفا خواهم کرد

ترکِ سجاده و تسبیح و ردا خواهم کرد

گذر از کوی تو چون باد صبا خواهم کرد

هرگز این گوش من از تو سخنِ حق نشنید

مردمان! گوش به افسانه‌ی زاهد ندهید

داده از پند به من پیرِ خرابات نوید

کز توی عهدشکن این دلِ دیوانه رمید

شِکوه ز آیین بَدَت پیشِ خدا خواهم کرد

درس حکمت همه را خواندم و دیدم به عیان

بَهر هر درد دوایی است دواها پنهان

نسخه‌ی درد من این باده‌ی ناب است بدان

کز طبیبانِ جفاجوی نگرفتم درمان

زخمِ دل را با میِ ناب دوا خواهم کرد

من که هم مِی ‌خورم و دُردیِ آن؛ پادشهم

بهتر آن‌ است که اِمشب به همان‌جا بروم

سرِ خود بر درِ خُمخانه‌ی آن شاه نهم

آنقدر باده خورم تا ز غم آزاد شوم

دست از دامن طنّاز رها خواهم کرد

خواهم از شیخ‌کشی شهره‌ی این شهر شوم

شیخ و ملا و مُریدان همه را قهر شوم

بر مذاق همه شیخانِ دغل زهر شوم

گر که روزی ز قضا حاکم این شهر شوم

خونِ صد شیخ به یک مست روا خواهم کرد

ز کم و بیش و بسیار بگیرم از شیخ

وجه اندوخته و دینار بگیرم از شیخ

آنقدر جامه و دستار بگیرم از شیخ

باج میخانه‌ی اَمرار بگیرم از شیخ

وسط کعبه دو میخانه بنا خواهم کرد

وقف سازم دو سه میخانه‌ با نام و نشان

وَندَر آنجا دو سه ساقی به مه‌روی عیان

تا نمایند همه را واقف ز اسرار جهان

گر دهد چرخ به من مهلتی‌، ای باده‌خوران!

کف این میکده‌ها را ز عبا خواهم کرد

هر که این نظم سرود خرم و دل‌شاد بُوَد

خانه‌ی ذوقی و گوینده‌اش آباد بُوَد

انتقادی نبُوِد؛ هر سخن آزاد بُوَد

تا قلم در کف من تیشه‌ی فرهاد بُوَد

تا ابد در دل این کوه صدا خواهم کرد

ـــــ

بقیه‌ی شعر با صدای شاعر در دست نیست

▨ 

کاراپت دردریان

متخلص به کارو

▨ نام شعر: ترانه‌ی بزرگ‌ترین آرزو

▨ شاعر: احمد شاملو

▨ با صدای: احمد شاملو

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــ

آه اگر آزادی سرودی می‌خواند

کوچک

همچون گلوگاهِ پرنده‌یی،

هیچ‌کجا دیواری فروریخته بر جای نمی‌ماند.

سالیانِ بسیار نمی‌بایست

دریافتن را

که هر ویرانه نشانی از غیابِ انسانی‌ست

که حضورِ انسان

آبادانی‌ست.

□

همچون زخمی

همه عُمر

خونابه چکنده

همچون زخمی

همه عُمر

به دردی خشک تپنده،

به نعره‌یی

چشم بر جهان گشوده

به نفرتی

از خود شونده، ــ

غیابِ بزرگ چنین بود

سرگذشتِ ویرانه چنین بود.

□

آه اگر آزادی سرودی می‌خواند

کوچک

کوچک‌تر حتا

از گلوگاهِ یکی پرنده!

▨ 

احمد شاملو

دی ماه ۱۳۵۵ - رم

از دفتر «دشنه در دیس»

چاپ شده به سال ۱۳۵۶

▨ نام شعر: نصیحت چنگیز

▨ شاعر: فخرالدین مزارعی

▨ با صدای: شهروز کبیری

▨ موسیقی: قطعه‌ی »درهاویه کیست« از saṃsāra

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

تولی سوال کرد ز چنگیز؛ کای پدر!

چون می‌توان زمانِ حکومت گذاشت خوش؟

می‌باش، داد پاسخ پنهان و آشکار،

از اتحادِ مردمِ بیداردل بِهُش!

دوم زبانِ پرده‌در راستین ببند

یعنی بدار آتشِ جاویدِ حق خمش

کشخان به کار گیر؛ بمان پارسا به بند

نامردمان بپرور؛ آزادگان بکش

▨ 

فخرالدین مزارعی

متخلص به آرزو

ـــــــــــ

پی‌نوشت: در لغت‌نامه دهخدا در توضیح واژه‌ی «کشخان» آمده است؛ دیوث و دیوث شخصی را گویند که زن او هرچه خواهد کند و او چشم از آن پوشیده دارد. (از برهان). ج، کشاخنه. کشیخان. در عربی زن جلب و بی غیرت در حق زن، کشخنة، کشخان خواندن کسی را و النون زائدة، یکشیخ، زن جلب خواندن، یقال «کشخه، اذا قال له یا کشخان». (منتهی الارب). رشیدی کلمه را معرب پنداشته است. (از حاشیهٔ برهان). زن جلب و بی غیرت دربارهٔ زن. (از ناظم الاطباء). بی غیرت. قرنان. دیوث. زن بمزد. قرمساق. غرزن. صفعان. قلتبان. غرطبان. قرطبان. (یادداشت مؤلف). هدایت در انجمن آرا نویسد: در فرهنگها و برهان همه به تقلید و اقتفای یکدیگر نوشته اند که به معنی دیوث و زن قحبه و مردی که زن خود را به عمل بد بیند و منع نکند، بلکه به آن عمل مایل و راغب باشد و مشتری را محرک و بخانهٔ خود خواند و تحقیق ترکیب این لفظ و لغت را ندانسته اند و آن را کشیخان به اضافهٔ یای تحتانی نیز گفته اند چنانکه حکیم خاقانی گفته: این طرفه که موبدی گرفته ست بر یک دو کشیش رنگ کشخان. و حکیم سوزنی در هجو گفته: به پیش کل به همین نرخ می هلد زن کور نظیر نیست کل و کور را به کشخانی. و کمال اسماعیل گفته: نی نی بخدا اگر عمل جویم ...

▨ نام شعر: سپهر بایگان (پیرم و گاهی دلم یاد جوانی می‌کند) 

▨ شاعر: شهریار

▨ با صدای: شهریار

▨ موسیقی: سهراب پورناظری

▨ پالایش و تنظیم این شعر: شهروز

ــــــــــــــــ

پیرم و گاهی دلم یاد جوانی می‌کند

بلبل شوقم هوای نغمه‌خوانی می‌کند

همتم تا می‌رود ساز غزل گیرد به دست

طاقتم اظهار عجز و ناتوانی می‌کند

بلبلی در سینه می‌نالد هنوزم کاین چمن

با خزان هم آشتی و گل‌فشانی می‌کند

ما به داغ عشقبازی‌ها نشستیم و هنوز

چشم پروین همچنان چشمک‌پرانی می‌کند

نای ما خاموش ولی این زهره‌ی شیطان هنوز

با همان شور و نوا دارد شبانی می‌کند

گر زمین دودِ هوا گردد همانا آسمان

با همین نخوت که دارد آسمانی می‌کند

سال‌ها شد رفته دمسازم ز دست اما هنوز

در درونم زنده است و زندگانی می‌کند

با همه نسیان تو گویی کز پیِ آزارِ من

خاطرم با خاطراتِ خود تبانی می‌کند

بی‌ثمر هر ساله در فکرِ بهارانم ولی

چون بهاران می‌رسد با من خزانی می‌کند

طفل بودم دزدکی پیر و علیل‌ام ساختند

آنچه گردون می‌کند با ما، نهانی می‌کند

می‌رسد قرنی به پایان و سپهرِ بایگان

دفترِ دورانِ ما هم بایگانی می‌کند

شهریارا! گو دل از ما مهربانان نشکنید

ورنه قاضی در قضا نامهربانی می‌کند

▨

سید محمدحسین بهجت تبریزی (متخلص به شهریار)

▨ نام شعر: وای بر من

▨ شاعر: نیما یوشیج

▨ با صدای: احمد کیایی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

کشتگاهم خشک ماند و یک‌سره تدبیرها

گشت بی‌سود و ثمر

تنگنای خانه‌ام را یافت دشمن با نگاه حلیه‌اندوزش

وای بر من! می‌کند آماده بهر سینه‌ی من تیرهایی

که به زهر کینه آلوده ست.

پس به جاده‌های خونین کلّه‌های مردگان را

به غبار قبرهای کهنه‌اندوده

از پس دیوار من بر خاک می‌چیند

وز پی آزارِ دل‌آزردگان

در میان کله‌های چیده بنشیند

سرگذشت زجر را خواند.

وای بر من!

در شبی تاریک از اینسان

بر سر این کلّه‌ها جنبان

چه کسی آیا ندانسته گذارد پا؟

از تکان کله‌ها آیا سکوت این شب سنگین

-کاندر آن هر لحظه مطرودی فسون تازه می بافد-

کی که بشکافد؟

یک ستاره از فساد خاک وارسته

روشنایی کی دهد آیا

این شب تاریک دل را؟

عابرین! ای عابرین!

بگذرید از راه من بی هیچ گونه فکر

دشمن من می‌رسد، می‌کوبدم بر در

خواهدم پرسید نام و هر نشان دیگر.

وای بر من!

به کجای این شب تیره بیاویزم قبای ژنده‌ی خود را

تا کشم از سینه‌ی پر درد خود بیرون

تیرهای زهر را دلخون؟

وای بر من!

▨ 

نیما یوشیج

بیست و چهارم بهمن ماه ۱۳۱۸

▨ نام شعر: آفتاب سبز (طنین تماشا)

▨ شاعر: یدالله رویایی

▨ با صدای: یدالله رویایی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

از چشم من طنین تماشا برخاست

در چشم او طنین تماشا بنشست

موجی ز بیگناهی من پر زد

با عمق بی‌گناهی او پیوست.

در آفتاب سبز نگاه او،

تکرار نور بود و گریز رنگ،

سودای جان و همهمه‌ی دل بود،

پرواز دور زورق صد آهنگ.

آن بیکرانه، ظهر زمستان بود

-سرشار از حرارت دلخواه-

با جلوه‌های عاطفه در تغییر،

هر لحظه از درخشش ناگاه.

موجی در آن دیار، نمی‌آشفت

آن بیگناهی ساکت را 

در ماوراهای نهان، لیک

روییده بود رقص علامت‌ها

تا در من انتظاری را

ویران کنند 

و انتظار دیگر را

عریان. 

اینک گریز بی‌خبر دل را

زنگ کدام کوچ دمیده‌ست؟

سوی کدام جاده، نیاز نور

راهم به اشتیاق بریده‌ست؟

در نقش بیقرار دو چشم من،

تنهایی غریب شکسته ست

در خلوت بزرگ دو چشم او

تصویر اعتماد نشسته است،

در تنگه‌های کوچک و دورش، 

هر لحظه روشنی‌هایی،

تکرار می‌شود.

در دور دست‌ها 

از تابش اشعه‌ی نمناک،

گودال بی‌نهایت،

هموار می‌شود.

تا من نگاه می‌کنم، 

زان بیکرانه مزرع سبز،

رنگی بریده می‌شود.

تا او نگاه می‌کند،

بر روی قلب من، ابدیت

گویی شنیده می‌شود.

▨

شعر «آفتاب سبز» از مجموعه شعر از دوستت دارم‌

شامل شعرهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۷

چاپ اول: ۱۳۴۷

▨ نام شعر: ترانه‌های خالقی (بخش اول)

▨ شاعر: جلال خالقی مطلق

▨ با صدای: جلال خالقی مطلق

▨ موسیقی: کیهان کلهر

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

در کاوشِ کارِ رستم و گیو و قباد

روز و شب و ماه و سال من رفت به باد

یک‌یک همه بند بندم از هم بگسست

درمانِ تنم به عهده‌ی مرگ افتاد

▨

من در دلِ خود بس آرزو‌ها دارم

با خویشتنم بگو‌مگوها دارم

پیمانه‌ی عمر پر شد افسوس افسوس!

با باده هنوز گفت‌وگوها دارم

▨

در گوشه‌ی سبزِ ناکجا آبادی

جایی که ز غم نیست در آن بیدادی

ای خوش که بسازیم یکی کلبه ز گِل

ناریم دگر ز شهر و مردم یادی

▨

پیش‌آر می و بگو که تا نی سازند

زان می که ز تاکِ کشورِ ری سازند

این کوزه‌گران که کوزه‌ی می سازند

تا کوزه‌ی می ز خاکِ ما کی سازند

▨

یک‌روز شرابِ ناب می‌باید خورد

وز رانِ بره کباب می‌باید خورد

یک روزِ دگر ساخته با دودِ جگر

از چشمه‌ی چشمِ آب می‌باید خورد

▨

مهتاب چو ریخت بر چمن نقره‌ی نور

باید که کشید باده در جامِ بلور

کین چرخِ سیاه‌نامه‌ی کور به کور

از خونِ من و تو می‌دهد سور به مور

▨

با دایه بگو یکی ننو اندازد

بر شاخه‌ی بید و پای جو اندازد

بر بندِ ننو، یکی سبو اندازد

من را و تو را درونِ او اندازد

ــــــــــــ 

دکتر جلال خالقی مطلق

از کتاب شعر «آهوی کوهی در دشت» نشر همیشه

ـــــــــــ

جهت حمایت از دکتر خالقی‌مطلق، پیشنهاد می‌کنم کتاب رباعیات ایشان با نام «آهوی کوهی در دشت» نشر همیشه را تهیه کنید. نسخه‌ای صوتی نیز، مشتمل بر حدود صد رباعی از کتاب، با صدای گرم خود ایشان در فیدیو موجود است که پیشنهاد می‌کنم حتما تهیه کنید.

این تذکر لازم است که صدا و تنظیم آن کتاب صوتی، با آنچه در اینجا ارایه می‌شود، متفاوت است. 

در اینجا تعداد بسیار محدودی از این رباعیات ارایه می‌شود تا صرفا شما عزیزان با سبک شعری ایشان آشنا شده و به تهیه آثار ایشان مصر گردید. امیدوارم خدشه‌ای به کپی‌رایت اثر وارد نگردد.

▨ نام شعر: تو را دوست می‌دارم

▨ شاعر: احمد شاملو

▨ با صدای: احمد شاملو

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

طرفِ ما شب نیست

صدا با سکوت آشتی نمی‌کند

کلمات انتظار می‌کشند

من با تو تنها نیستم، هیچ‌کس با هیچ‌کس تنها نیست

شب از ستاره‌ها تنهاتر است...

□

طرفِ ما شب نیست

چخماق‌ها کنارِ فتیله بی‌طاقتند

خشمِ کوچه در مُشتِ توست

در لبانِ تو، شعرِ روشن صیقل می‌خورد

من تو را دوست می‌دارم، و شب از ظلمتِ خود وحشت می‌کند.

▨ 

احمد شاملو - ۱۳۳۴

ــــــــــــ

از دفتر شعر هوای تازه

منتشر شده به سال ۱۳۳۶

▨ نام شعر: باغ صدای تو

▨ شاعر: محمدرضا شفیعی کدکنی

▨ با صدای: محمدرضا شفیعی کدکنی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــــ

اگر می‌شد صدا را دید

چه گل‌هایی ...چه گل‌هایی

که از باغِ صدای تو

به هر آواز می‌شد چید

اگر می‌شد صدا را دید

▨

محمد رضا شفیعی کدکنی

از مجموعه‌ی مرثیه‌های سرو کاشمر

▨ نام اثر: سرو | در بزرگداشت سرو آزاد؛ مرتضی کیوان

▨ با صدای: هوشنگ ابتهاج (سایه) و احمد شاملو

♬ تنظیم: شهروز

ساندکلاد من

ــــــــــــــــــــــــ

مرتضی کیوان از دوستان بسیار نزدیک هوشنگ ابتهاج و احمد شاملو بود. او در روزهای پس از کودتای ۲۸ مرداد، در حالی که سه تن از نظامیان فراری سازمان نظامی حزب توده را در خانهٔ خود پنهان کرده‌ بود، دستگیر شد و در ۲۷ مهر ۱۳۳۳ در زندان قصر تیر باران شد.

▨ نام شعر: عشق عمومی

▨ شاعر: احمد شاملو

▨ با صدای: احمد شاملو

▨ موسیقی از: hans zimmer

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

اشک رازی‌ست

لبخند رازی‌ست

عشق رازی‌ست

اشکِ آن شب لبخندِ عشقم بود.

□

قصه نیستم که بگویی

نغمه نیستم که بخوانی

صدا نیستم که بشنوی

یا چیزی چنان که ببینی

یا چیزی چنان که بدانی...

من دردِ مشترکم

مرا فریاد کن.

□

درخت با جنگل سخن می‌گوید

علف با صحرا

ستاره با کهکشان

و من با تو سخن می‌گویم

نامت را به من بگو

دستت را به من بده

حرفت را به من بگو

قلبت را به من بده

من ریشه‌های تو را دریافته‌ام

با لبانت برای همه لب‌ها سخن گفته‌ام

و دست‌هایت با دستانِ من آشناست.

در خلوتِ روشن با تو گریسته‌ام

برایِ خاطرِ زندگان،

و در گورستانِ تاریک با تو خوانده‌ام

زیباترینِ سرودها را

زیرا که مردگانِ این سال

عاشق‌ترینِ زندگان بوده‌اند.

□

دستت را به من بده

دست‌های تو با من آشناست

ای دیریافته با تو سخن می‌گویم

به‌سانِ ابر که با توفان

به‌سانِ علف که با صحرا

به‌سانِ باران که با دریا

به‌سانِ پرنده که با بهار

به‌سانِ درخت که با جنگل سخن می‌گوید

زیرا که من

ریشه‌های تو را دریافته‌ام

زیرا که صدای من

با صدای تو آشناست.

▨ 

احمد شاملو

۱۳۳۴

▨ نام شعر: مرغ غم

▨ شاعر: نیما یوشیج

▨ با صدای: احمد کیایی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

روی این دیوار غم، چون دود رفته بر زبر

دائما بنشسته مرغی، پهن کرده بال و پر

که سرش می‌جنبد از بس فکر غم دارد به سر.

پنجه‌هایش سوخته؛

زیر خاکستر فرو،

خنده‌ها آموخته؛

لیک غم بنیادِ او.

هر کجا شاخی‌ست برجا مانده و بی‌برگ و نوا

دارد این مرغ کدر بر رهگذار آن صدا.

درهوای تیره‌ی وقت سحر سنگین به جا.

او نوای هر غمش برده از این دنیا به در،

از دلی غمگین دراین ویرانه می‌گیرد خبر.

گه نمی‌جنباند از رنجی که دارد بال و پر.

هیچکس او را نمی‌بیند، نمی‌داند که چیست.

بر سرِ دیوار این ویرانه‌جا فریاد کیست.

و به جز او هم در این ره مرغ دیگر راست زیست.

می‌کشد این هیکل غم از غمی هر لحظه، آه

می‌کند در تیرگی‌های نگاهِ من نگاه

او مرا در این هوای تیره می‌جوید به راه.

آهِ سوزان می‌کشم هر دم در این ویرانه من

گوشه بگرفته منم، در بندِ خود، بی‌دانه من

شمع چه؟ پروانه چه؟ هر شمع هر پروانه من.

من به پیچاپیچ این لوس و سمج دیوارها

بر سر خطی سیه چون شب نهاده دست و پا

دست و پایی می‌زنم چون نیمه‌جانان بی‌صدا.

پس بر این دیوارِ غم، هر جاش بفشرده به هم،

می‌کشم تصویرهای زیر و بالاهای غم

می‌کشد هر دم غمم، من نیز غم را می‌کشم.

تا کسی ما را نبیند

تیرگی‌های شبی را

که به دل‌ها می‌نشیند،

می‌کنم از رنگِ خود وا.

ز انتظارِ صبح با هم حرف‌هایی می‌زنیم

با غباری زردگونه، پیله بر تن می‌تنیم

من به دست، او با نُگِ خود، چیزهایی می‌کنیم .

▨ 

نیما یوشیج

آبان ۱۳۱۷

▨ نام شعر: کجا دنبالِ مفهومی برای عشق می‌گردی

▨ شاعر: محمدعلی بهمنی

▨ با صدای: محمدعلی بهمنی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــ

تو را گم می‌کنم هر روز و پیدا می‌کنم هر شب

و این‌سان خواب‌ها را با تو زیبا می‌کنم هر شب

{و صبحِ خواب‌ها را با تو زیبا می‌کنم هر شب}

تبی این کاه را چون کوه سنگین می‌کند آنگاه

چه آتش‌ها که در این کوه برپا می‌کنم هر شب

تماشایی‌ست پیچ و تابِ آتش‌ها... خوشا بر من

که پیچ و تابِ آتش را تماشا می‌کنم هر شب

مرا یک شب تحمل کن که تا باور کنی ای دوست!

چگونه با جنون خود مدارا می‌کنم هر شب

چنان دستم تهی گردیده از گرمای دستِ تو

که این یخ‌کرده را از بی‌کسی «ها» می‌کنم هر شب

تمام سایه‌ها را می‌کشم بر روزن مهتاب

حضورم را ز چشم شهر حاشا می‌کنم هر شب

دلم فریاد می‌خواهد ولی در انزوای خویش

چه بی‌آزار با دیوار نجوا می‌کنم هر شب

کجا دنبالِ مفهومی برای عشق می‌گردی؟

که من این واژه را تا صبح معنا می‌کنم هر شب

▨

محمدعلی بهمنی

از دفتر شعر «گاهی دلم برای خودم تنگ می‌شود»

ــــــــــــــــ

پی‌نوشت: متن شعر منطبق بر خوانش شاعر است و با نسخه‌ی چاپ شده در کتاب، تفاوت‌هایی دارد. شکل مکتوب شعر‌، در داخل آکولاد {} آمده است.

▨ نام شعر: عماد خراسانی

▨ شاعر: شبی بر مزار خیام

▨ با صدای: شبی بر مزار خیام

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

خیام! بوی عشق دهد خاکِ کوی تو

امشب ز باده مست‌ترم کرده بوی تو

امشب به باده‌خانه‏ی عالم رسیده‏ام‏

بیهوده منّت از می و مینا کشیده‏ام‏

آری چو بخت رهبرم آمد به سوی تو

بس بود بهر مستیِ من، خاکِ کوی تو

عمری اگرچه باده‌خوری بوده کار من‏-

-هرگز نگشته مست دل غمگسار من‏

هرگز ز باده این همه مستی ندیده‏ام‏

وین سرخوشی ز باده‏پرستی ندیده‏ام‏

امشب بهار و ساغر می، مست‏کن‏تر است‏

مهتاب و آسمان و زمین رنگ دیگر است‏

گیسوی سنبل این همه هرساله چین نداشت‏

سلطان گُل جمال و جلالی چنین نداشت‏

آری شگفت نیست چو این‏جا مزار تُست‏

در این چمن به دیده‏ی نرگس غبار تست‏

ذرات این فضا همه مست‌اند و بی‏قرار

گل‏های این چمن همه دارند بوی یار

امشب ز جای خیز که مهمان رسیده است!‏

از ره عمادِ مست و غزل‌خوان رسیده است!‏

با یک سری که شور قیامت در آن بوَد

با یک دلی که دشمن دیرین جان بوَد

با حالتی خراب‏تر از کارِ روزگار

افتاد مست یکه و تنها بر این مزار

مهتاب‏روی باغ سفیدآب کرده است‏

از وجد غنچه خنده به مهتاب کرده است‏

مستانه باد، زلفِ سمن شانه می‏زند

خود را به باغ سرخوش و مستانه می‏زند

از راه دور ناله‏ی مرغی رسد به گوش‏

مرغی چو من که داده ز کف عقل و صبر و هوش‏

البته عاشقی‏ست جدا مانده از حبیب‏

وین ناله‏ها ز جور حبیب است یا رقیب؟‏

با ماه گرم درددلِ عاشقانه‏ایست‏

آهنگ او ز خانه خرابی فسانه‏ایست‏

این‌سان که او نوای غم‏انگیز سر کند

بسیار مشکل است که شب را سحر کند

مستانه سرگذاشته‏ام من به روی دست‏

با خویش گرم زمزمه‏ای سوزناک و مست‏

گردیده خاطرات، مجسم برابرم

وز اشک خود ز هر شبه با آبروترم‏

ای دل به راه عشق غم هست و نیست،نیست‏

هستیّ و نیستی به بَرِ عاشقان یکی‏ست‏

امشب ز باده آتش دل باد می‏زنم‏

دیوانه می‏شوم به خدا داد می‏زنم‏

ای اوستاد و رهبر مستان هوشیار!

برخیز می خوریم علی‏رغم روزگار

برخیز با عماد دمی هم‏پیاله شو

و ز سیر و گشت مبهم گردون بناله شو

من یک غزل بخوانم ار آن عاشقانه‏ها

تو یک ترانه سرکنی از آن ترانه‏ها

گاه از گلوی شیشه برآریم ناله‏ای‏

گاهی کشیم ناله و گاهی پیاله‏ای‏

باهم نوای عشق و جنون ساز می‏کنیم‏

می می‏خوریم و مشتِ فلک باز می‏کنیم‏

آن‏قدر در میان قفس داد می‏زنیم‏

کآتش به آشیانه‏ی صیاد می‏زنیم

پروانه‏وار سوخته، شب را سحر کنیم‏

با بال‏های سوخته با هم سفر کنیم‏

برخیز باده دارم و این باغ خلوت است!‏

ای میزبان مخواب که دور از فتوت است!‏

اما نه! هرکه رفت، دگر بار برنگشت‏

و ز سِرّ خاکِ تیره کسی باخبر نگشت‏

این گیر و دار عمر به غیر از خیال نیست‏

معلوم نیست حاصلِ این گیر و دار چیست‏

امشب عجب ز باده مرا فکر درهمی‏ست‏

با عالم خیال مرا باز عالمی‌ست‏

ورنه چو خاک گشته دل و آرزوی تو

بیهوده دل کند هوسِ جست‏وجوی تو

خیام من بخواب! که من هم بر آن سرم‏

کز این قفس به گلشن آزادگان پرم

▨

عماد خراسانی

ـــــــــ

در باب سرایش این شاهکار ادبی توسط عماد خراسانی، افسانه‌های مختلفی نقل شده است. اما آنچه مسلم است آنکه عماد این شعر را در شوق و تاثر از دیدار آرامگاه خیام سروده است.

ضمنا تذکر این نکته ضروریست که شعر در نسخه‌ی چاپی ابیاتی چند، بیش‌تر دارد. متن فوق، از روی صدای شاعر پیاده شده.

▨ نام شعر: زمان لرزه

▨ شاعر: فخرالدین مزارعی

▨ با صدای: فخرالدین مزارعی

▨ موسیقی: کیهان کلهر

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

زمان‌لرزه‌ای اتفاق اوفتاد

ز مرزِ کنون، کنده شد بیخِ من

شکافی پدید آمد اندر زمان

قرون پیش و پس شد به تاریخِ من

کهن جا عوض کرد و از چنگِ نو

عیان، مسندِ داده را پس گرفت

بدل کرد دیروز و امروز جای

گذشتِ زمان سیرِ واپس گرفت

مرا در فلاخن، کفِ حادثات

به بالای سر برد و پرتاب کرد

وزان چلّه، چابک چو تیرِ شهاب

به ظلماتِ تاریخ پرتاب کرد

در اینجا به بیغوله‌ای هولناک،

دگر گونه دیدم ره و رسم زیست

به یک لمحه از منجنیق زمان

به قرن ده افتادم از قرن بیست

خلایق به غوغای بازارِ شام

به سوداگری، سکه‌هاشان درم

غلامان به فرمان، کنیزان به گوش

شتر در سرا، خواجگان در حَرَم

ز خود پرسم این قومِ اسطوره‌رنگ

چه هست اندر این ورطه و من کیم؟

به آشفته‌بازارِ ناموس و ننگ

غریب است در چشمشان سکه‌ام

ولی هرچه هستم؛ چه نیک و چه بد

وجودم در این بوم و بر نا رواست

چو اصحاب کهفم در اینجا غریب

به بازارشان سکه‌ام شهرواست

▨ 

فخرالدین مزارعی

متخلص به آرزو

ایشان دکترای ادبیات و زبان انگلیسی و استاد دانشگاه بود

ـــــــــــ

پی‌نوشت: در لغت‌نامه دهخدا در توضیح واژه‌ی «شهروا» آمده است:

گویند پادشاهی زر قلب و ناسره زد و آنرا شهروا نام کرد و بنابر شدت و تندی خوی در ملک خود رایج گردانید و در غیر ملک او به هیچ نمی‌گرفتند. (از برهان). درم و دینار ناسره که خصوصاً در یک شهر رایج باشد، و این در اصل «شهرروا» بود یک «ر» را مطابق قاعده حذف کردند، و نیز آن درم ناسره که یکی از ملوک ظالم در ملک خود بزور رایج کرده بوده در ملک دیگران رواج نیافت، و ظاهراً به این معنی در اصل شه روا بود. (غیاث) (از رشیدی) (از جهانگیری). زر و سیم ناسره که در ملکی رایج و روا و در غیر آن ناروا باشد.

▨ نام شعر: آرش کمانگیر

▨ شاعر: سیاوش کسرایی

▨ با صدای: سیاوش کسرایی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

برف می بارد؛

برف می بارد به روی خار و خارا سنگ.

کوه ها خاموش،

دره ها دلتنگ؛

راه ها چشم انتظار کاروانی با صدای زنگ ...

بر نمی شد گر ز بام خانه ها دودی،

یا که سوسوی چراغی گر پیامی مان نمی آورد،

رد پاها گر نمی افتاد روی جاده ها لغزان،

ما چه می کردیم در کولاک دل آشفته ی دم سرد؟

آنک، آنک کلبه ای روشن،

روی تپه، رو به روی من ...

در گشودندم.

مهربانی ها نمودندم.

زود دانستم، که دور از داستان خشم برف و سوز،

در کنار شعله ی آتش،

قصه می گوید برای بچه های خود عمو نوروز:

«...گفته بودم زندگی زیباست.

گفته و نا گفته، ای بس نکته ها کاینجاست.

آسمان باز؛

آفتاب زر؛

باغ های گل؛

دشت های بی در و پیکر؛

سر برون آوردن گل از درون برف؛

تاب نرم رقص ماهی در بلور آب؛

بوی عطر خاک باران خورده در کهسار؛

خواب گندم زارها در چشمه ی مهتاب؛

آمدن، رفتن، دویدن؛

عشق ورزیدن؛

در غم انسان نشستن؛

پا به پای شادمانی های مردم پای کوبیدن؛

کار کردن، کار کردن؛

آرمیدن؛

چشم انداز بیابان های خشک و تشنه را دیدن؛

جرعه هایی از سبوی تازه آب پاک نوشیدن؛

گوسفندان را سحرگاهان به سوی کوه راندن؛

هم نفس با بلبلان کوهی آواره خواندن؛

در تله افتاده آهو بچگان را شیر دادن؛

نیم روزخستگی را در پناه دره ماندن؛

گاه گاهی،

زیر سقف این سفالین بام های مه گرفته،

قصه های در هم غم را ز نم نم های باران ها شنیدن؛

بی تکان گهواره ی رنگین کمان را

در کنار بام دیدن؛

یا، شب برفی،

پیش آتش ها نشستن،

دل به رویاهای دامن گیر و گرم شعله بستن...

آری، آری، زندگی زیباست.

زندگی آتش گهی دیرنده پابرجاست.

گر بیفروزیش، رقص شعله اش در هر کران پیداست.

ورنه، خاموش است و خاموشی گناه ماست.»

پیرمرد، آرام و با لبخند،

کنده ای در کوره ی افسرده جان افکند.

چشم هایش در سیاهی های کومه جست و جو می کرد؛

زیر لب آهسته با خود گفت و گو می کرد:

«زندگی را شعله باید برفروزنده؛

شعله ها را هیمه سوزنده.

جنگل هستی تو، ای انسان!

جنگل، ای روییده ی آزاد،

بی دریغ افکنده روی کوه ها دامان،

آشیان ها بر سر انگشتان تو جاوید،

چشمه ها در سایبان های تو جوشنده،

آفتاب و باد و باران بر سرت افشان،

جان تو خدمتگر آتش ...

سر بلند و سبز باش، ای جنگل انسان!

«زندگانی شعله می خواهد»، صدا سر داد عمو نوروز،

شعله ها را هیمه باید روشنی افروز.

کودکانم، داستان ما ز آرش بود

او به جان خدمتگزار باغ آتش بود.

روزگاری بود؛

روزگار تلخ و تاری بود.

بخت ما چون روی بد خواهان ما تیره.

دشمنان بر جان ما چیره.

شهر سیلی خورده هذیان داشت؛

بر زبان بس داستان های پریشان داشت.

زندگی سرد و سیه چون سنگ؛

روز بد نامی،

روزگار ننگ.

غیرت اندر بندهای بندگی پیچان؛

عشق در بیماری دل مردگی بیجان.

فصل ها فصل زمستان شد،

صحنه ی گلگشت ها گم شد، نشستن در شبستان شد.

در شبستان های خاموشی،

می تراوید از گل اندیشه ها عطر فراموشی.

ترس بود و بال های مرگ؛

کس نمی جنبید، چون بر شاخه برگ از برگ.

سنگر آزادگان خاموش؛

خیمه گاه دشمنان پر جوش.

...

▨ 

سیاوش کسرایی

شنبه بیست و سوم اسفند ماه ۱۳۳۷

▨ نام شعر: جاده خاموش است

▨ شاعر: نیما یوشیج

▨ با صدای: احمد کیایی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

جاده خاموش ست، از هر گوشه‌ی شب هست در جنگل.

تیرگی (صبح از پی‌اش تازان)

رخنه‌یی بی‌هوده می‌جوید

یک نفر پوشیده در کنجی

با رفیقش قصه‌ی پوشیده می‌گوید

بر در شهر آمد آخر کاروان ما زه راه دور -می گوید-

با لقای کاروان ما، (چنان کآرایش پاکیزه‌اش هر لحظه می‌آراست).

مردمان شهر را فریاد برمی‌خاست

آن‌که او این قصه‌اش در گوش، اما

خاسته افسرده‌وار از جا

شهر را نام و نشان هر لحظه می‌جوید.

و به او افسرده می‌گوید:

مثل این که سال‌ها بودم در آن شهر نهان مأوا»

مثل این‌که یک زمان در کوچه‌یی از کوچه‌های او

داشتم یاری موافق شاد بودم با لقای او«.

جاده خاموش‌ست اما هم‌چنان شب هست در جنگل

تیرگی (صبح از پی‌اش تازان)

رخنه می‌جوید

یک نفر پوشیده بنشسته

با رفیقش قصه‌ی پوشیده می‌گوید.

▨ 

نیما یوشیج

هفتم اسفند ماه ۱۳۲۸

▨ نام شعر: دو قطره

▨ شاعر: مهدی حمیدی شیرازی

▨ با صدای: مهدی حمیدی شیرازی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

دوشینه بر دو قطره‌ی اشکم جگر بسوخت

کآهسته از دو گوشه‌ی چشم من اوفتاد

زیرا درآن دو قطره دو دریایِ خونِ دل

جوشید و آتشی شد و بر دامن اوفتاد

اوّل برآن دو قطره دَمِ زندگی دمید

یعنی که عکس آن دو رخ روشن اوفتاد

زآن پس از آن دو قطره برآمد بهار عمر

در اشک، نقش لاله و نَستَروَن اوفتاد

نرگس گشود چشم میان بنفشه‌ها

بر شرم‌ها گذار فسون و فن اوفتاد

افراغ و نارون همه‌جا سر بهم گذاشت

انبوه سایه بر گل و بر گلشن اوفتاد

خورشید از خلال درختان به سایه‌ها

چون شعله‌های آتش از روزن اوفتاد

برگ چنار باد سحر را بهانه کرد

گل را چو دست عاشق بر گردن اوفتاد

جوی از کنار سبزه غزلخوان گذشت و رفت

وز طول راه بر رخ او شکّن اوفتاد

نرمک نسیم صبح بلرزاند شاخ بید

لرزید دُرّ و در دهن لادن اوفتاد

با لطف و ناز پرده‌ی زرّین آفتاب

از روی برگ گل به سر سوسن اوفتاد

ناگه در این میانه درخشید چشم او

چون آتشی که ناگه در خرمن اوفتاد

وز آن نگاه در نظرم سوخت هرچه بود

جز او که خود به‌پایم با شیون اوفتاد

پیچید گیسوانش بر کتف و گردنش

مانند بندها که در آن پازن* اوفتاد

فریاد کرد و ناله برآورد و گریه کرد

چون دشمنی که بسته بَرِ دشمن اوفتاد

گفت ای نهاده عمر و جوانی بپای من

رحمی که شاخه‌ی گل در گُلخن اوفتاد

آن نوبهار را که تو دیدی خزان رسید

وآن چشم پر غرور ز تابیدن اوفتاد

از هر طرف که می‌نگرم سوز آتش است

کز آه تو شراره بر این مسکن اوفتاد

وز آنچه بود دست مکافات ماند و من

یعنی پری به دامن اهریمن اوفتاد

بینی از این خزان که دمد جای آن بهار

شور و شرارها به دل آهن اوفتاد

امروز من ببین و گناهان من ببخش

فردا که ره به بارگه ذوالمن اوفتاد

این گفت و سیل اشک ز دامان او گذشت

بر جان من شراره‌ی بنیان کن اوفتاد

دیدم کنون که مرگ جوانیش دررسید

با لابه در برم بت سیمین تن اوفتاد

یاد آمدم به زال که چون تهمتن بمرد

پوزش کنان به‌خاک بَرِ بهمن اوفتاد

می‌خواستم که لب بگشایم به شکوه‌ها

چشمم سیاه گشت و لب از گفتن اوفتاد

تا آمدم بخویش دگر قطره‌ها نبود

آن قطره‌ها که دوش ز چشم من اوفتاد

▨

دکتر مهدی حمیدی شیرازی

ـــــــــ

پی‌نوشت: *پازن: رِنگ، بز کوهی

▨ نام شعر: هستن

▨ شاعر: مهدی اخوان ثالث

▨ با صدای: مهدی اخوان ثالث

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

گفت و گو از پاک و ناپاک است

وز کم و بیشِ زلالِ آب و آیینه

وز سبوی گرم و پرخونی که هر ناپاک یا هر پاک

دارد اندر پستوی سینه

هر کسی پیمانه‌ای دارد که پرسد

چند و چون از وی

گوید این ناپاک و آن پاک است

این به سانِ شبنم خورشید

وآن به سانِ لیسکی لولنده در خاک است

نیز من پیمانه‌ای دارم

با سبوی خویش، کز آن می‌تراود خون (زهر)

گفت و گو از دردناک افسانه‌ای دارم؛

ما اگر چون شبنم از پاکان

یا اگر چون لیسکان ناپاک

گر

نگینِ تاجِ خورشیدیم

ورنگونِ ژرفنای خاک

هرچه‌ایم، آلوده‌ایم، آلوده‌ایم، ای مرد

آه، می‌فهمی چه می‌گویم؟

ما به «هست» آلوده‌ایم، آری

همچنان هستان هست و بودگان بوده‌ایم، ای مرد

نه چو آن هستان اینک جاودانی نیست

افسری زر وَش هلال‌آسا، به سرهامان

ز افتخارِ

مرگِ پاکی، در طریقِ پوک

در جوار رحمت ناراستینِ آسمان بغنوده‌ایم، ای مرد

که دگر یادی از آنان نیست

ور بود، جز در فریب شوم دیگر پاکجانان نیست

گفت و گو از پاک و ناپاک است

ما به هست آلوده‌ایم، ای پاک! و ای ناپاک

پست و ناپاکیم ما هستان

گر همه غمگین، اگر

بی‌غم

پاک می‌دانی کیان بودند؟

آن کبوترها که زد در خونشان پرپر

سربیِ سردِ سپیده‌دم

سبز خطانی

که الواحِ سحر را سرخ‌رو کردند

بی جدال و جنگ

ای به خون خویشتن آغشتگان کوچیده زین تنگ آشیانِ ننگ

ای کبوترها

کاشکی پر می‌زد آنجا مرغ دَردم، ای کبوترها

که من ار مستم، اگر هوشیار

گر چه می‌دانم

به هست آلوده مَردم، ای کبوترها

در سکوت برجِ بی‌کس مانده‌تان هموار

نیز در برج سکوت و عصمت غمگینتان جاوید

های پاکان! های پاکان! گوی

می‌خروشم زار

▨

مهدی اخوان ثالث

متخلص به م. امید

از دفتر شعر زمستان

منتشر شده به سال ۱۳۳۵

ــــــــــ

پی‌نوشت: شعر در نسخه‌ی چاپ شده، با نسخه‌ی این خوانش، جای واژه‌ی «خون»، واژه‌ی «زهر» آمده است

▨ نام شعر: آرزوی نقش بر آب

▨ شاعر: حمید مصدق

▨ با صدای: حمید مصدق

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

در من غمِ بیهودگی‌ها می‌زند موج

در تو غروری از توانِ من فزون‌تر

در من نیازی می‌کشد پیوسته فریاد

در تو گریزی می‌گشاید هر زمان پَر

ای کاش در خاطر گلِ مهرت نمی‌رُست

ای کاش در من آرزویت جان نمی‌یافت

ای کاش دستِ روز و شب با تار و پودش

از هر فریبی، رشته‌ی عمرم نمی‌بافت

اندیشه‌ی روز و شبم پیوسته این است

من بر تو بستم دل؟ دریغ از دل که بستم!

افسوس بر من! گوهرِ خود را فشاندم

در پای بت‌هایی که باید می‌شکستم

▨

حمید مصدق

از دفتر شعر: سال‌های صبوری

ــــــــــــــــــ

پی‌نوشت: به نظر می‌رسد این شعر بعدا توسط شاعر بازنویسی شده؛ چرا که نسخه‌ی چاپ شده‌ی شعر با این خوانش از شاعر، کم و بیشی‌های زیادی دارد

▨ نام شعر: با تیر و کمانِ کودکی‌ام

▨ شاعر: محمدابراهیم جعفری

▨ با صدای: محمدابراهیم جعفری

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

با تیر و کمان کودکی‌ام

در کوچه‌باغ‌های قدیمی

در انبوه درختانِ باران‌خورده

سینه‌ی گنجشکی را نشانه گرفته بودم

که عاشق تو شدم

گنجشک به شانه‌ام نشست

و من شکارچی ماهری شدم

از آن پس هرگز به شکار پرنده‌ای نرفتم

هر وقت دلتنگم، آواز می‌خوانم

پرنده می‌آید

پرنده می‌نشیند

پرنده را می‌بویم

پرنده را می‌بوسم

پرنده را رها می‌کنم

و چون شکارِ دیگری می‌شود

کودکی‌ام را می‌بینم

در انبوهِ درختانِ باران‌خورده

با بوی کاهگل و آوازِ پرنده

به خود می‌پیچد و گریه می‌کند

های آواز!

چقدر تو را دوست دارم.

▨

محمدابراهیم جعفری

▨ نام شعر: سینه سرخ

▨ شاعر: منوچهر آتشی (سرنا)

▨ با صدای: منوچهر آتشی

♬ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــــ

سینه سرخی می‌نشيند به شاخه‌ی خشک خاری

می‌خواند می‌خواند می‌خواند

شکوفه‌ای سرخ برمی‌آيد از چوب ِخشک

و برکه‌ی زلالی آن پايين

آراسته به بال و شکوفه

▨

▨ نام شعر: عاشقانه (آن که می‌گوید دوستت دارم)

▨ شاعر: احمد شاملو

▨ با صدای: احمد شاملو

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

آنکه می‌گوید دوستت می‌دارم

خنیاگرِ غمگینی‌ست

که آوازش را از دست داده است.

ای کاش عشق را

زبانِ سخن بود

هزار کاکُلی شاد

در چشمانِ توست

هزار قناری خاموش

در گلوی من.

عشق را

ای کاش زبانِ سخن بود

□

آنکه می‌گوید دوستت می‌دارم

دلِ اندُه‌گینِ شبی‌ست

که مهتابش را می‌جوید. 

ای کاش عشق را

زبانِ سخن بود

هزار آفتابِ خندان در خرامِ توست

هزار ستاره‌ی گریان

در تمنای من.

عشق را

ای کاش زبانِ سخن بود

▨ 

احمد شاملو

سی و یکم تیر ۱۳۵۸

ــــــــــــ

از دفتر ترانه‌های کوچک غربت

شامل شعرهای ۱۳۵۶ تا ۱۳۵۹

▨ نام شعر (ترانه): حادثه

▨ شاعر: اردلان سرفراز

▨ با صدای: اردلان سرفراز

▨ موسیقی پس‌زمینه: Olafur Andres

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــــ

گفتم تو چرا دورتر از خواب و سرابی؟ خواب و سرابی؟

گفتی که منم با تو، ولیکن تو نقابی، اما تو نقابی

فریاد کشیدم تو کجایی؟ تو کجایی؟

گفتی که طلب کن تو مرا، تا که بیابی

چون همسفرِ عشق شدی، مردِ سفر باش

هم منتظرِ حادثه هم فکرِ خطر باش

هر منزلِ این راه بیابان هلاک است

هر چشمه سرابی‌ست که بر سینه‌ی خاک است

در سایه‌ی هر سنگ اگر گل به زمین است

نقشِ تنِ ماری‌ست که در خوابِ کمین است

در هر قدمت خار، هر شاخه سرِ دار

در هر نفس آزار؛ هر ثانیه صد بار

چون همسفرِ عشق شدی، مردِ سفر باش

هم منتظرِ حادثه هم فکرِ خطر باش

گفتم که عطش می‌کُشدم در تبِ صحرا

گفتی که مجوی آب و، عطش باش سراپا

گفتم که نشانم بده گر چشمه‌ای آنجاست

گفتی: چو شدی تشنه‌ترین، قلبِ تو دریاست

گفتم که در این راه کو نقطه‌ی آغاز؟

گفتی که تویی تو، خود پاسخِ این راز

در خویش سفر کردم و از خویش بریدم

در راهِ سفر هرچه بلا بود کشیدم

با حیرتِ بسیار، ولی از تو شنیدم:

این راه کی طی شد، پایان ِ سفر نیست

شش منزلِ دیگر، در راهِ تو باقیست

گفتی که چهار است سفرهای تو، هشدار!

بارِ تو به یکبار رسیدن، نشود بار

چون همسفرِ عشق شدی، مردِ سفر باش

هم منتظرِ حادثه هم فکرِ خطر باش

▨

شاعر: اردلان سرفراز

آهنگساز: فرید زلاند

تنظیم کننده: آندرانیک آساتوریان

خواننده: داریوش

▨ نام شعر: خسروانی

▨ شاعر: مهدی اخوان ثالث

▨ با صدای: مهدی اخوان ثالث

▨ موسیقی: Michal Smorawinski

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

۱

آبِ زلال و برگِ گل بر آب

مانَد به مَه در برکه‌ی مهتاب

وین هر دو چون لبخندِ او در خواب

▨

۲

گل از خوبی به مَه گویند مانَد؛ ماه با خورشید

تو آن ابری که عطر سایه‌ات چون سایه‌ی عطرت

توانَد هم گل و هم ماه، هم خورشید را پوشید

▨

مهدی اخوان ثالث

متخلص به م. امید

ــــــــ

پی‌نوشت: خسروانی یک فرم شعری باستانی است و شاید ساختار اولیه‌ای باشد که بعدا با شکل «دو بیتی» کامل‌تر شده و شکل متقارن پیدا کرده است. 

خسروانی از حیث ساختاری، از سه مصرع تشکیل شده؛ دو مصرع اول و آخر آن و گاه هر سه مصرع ِآن، هم‌قافیه‌اند. فرم شعری خسروانی، هم از نظر ساختار ظاهری و هم از حیث موضوعی، به شعر کوتاه ژاپنی (هایکو) شباهت‌هایی دارد. تذکر این نکته نیز مهم است که خسروانی‌ الزامی به رعایت وزن و عروض ندارد و می‌تواند مانند شعر سپید باشد. خسروانی در دوران ساسانی وجود داشته و گفته می‌شود که باربد اشعار ِترانه‌هایش را به صورت خسروانی می‌سروده. مهدی اخوان ثالث جز معدود شاعرانی است که در راه احیا و معرفی این فرم شعری به دوران معاصر، تلاش فراوان کرده است. برای مطالعه‌ی بیشتر در این زمینه، به می‌توانید رجوع کنید به مقاله‌ی «خسروانی و لاسکوی» در کتاب بدعت‌ها و بدایع نیما یوشیج، نشر زمستان، به قلم مهدی اخوان ثالث.

▨ نام شعر: امشب صدای کبوترانم را نقاشی کرده‌ام

▨ شاعر: محمدابراهیم جعفری

▨ با صدای: محمدابراهیم جعفری

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

امشب

صدای کبوترانم را نقاشی کردم

در دیوارهای تو به تو

سایه‌‌ی تو را شناختم

من آواز خواندم

من با دو تارِ پیری آواز خواندم

و خط‌های آبی‌رنگِ صدای زنی که دوستش دارم

آوازِ خسته‌ی مرا رنگی کرد

من و تو آواز خواندیم تا نَفَسِ مهتاب خاکستری شد

در نقاشی‌هایم صدای تو را دیدم

تمامِ شب، مهتاب در مربعِ خنده‌های تو

کودکیم را نقاشی می‌کرد

کاش باران ببارد

کاش باران ببارد

بوی کاهگل

آواز پرنده را پررنگ‌تر می‌کند

▨

محمدابراهیم جعفری

▨ نام قطعه: داستان یک ترانه 

▨ روایت و صدای: محمد صالح‌علا

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

▨ نام شعر: از عموهایت (نسخه‌ی ژینا) 

▨ شاعر: احمد شاملو

▨ با صدای: احمد شاملو

▨ موسیقی بیکلام: پیانو از آرش بهزادی و چلو از ساموئل بیسون

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــ

تقدیم نامه‌ی شاعر: برای سیاوش کوچک

(توضیح: این شعر در رثای مرتضی کیوان سروده شده)

ــــــــــــــــ

نه به‌خاطر آفتاب نه به‌خاطر حماسه

به‌خاطر سایه‌ی بام کوچک‌اش

به‌خاطر ترانه‌یی

کوچک‌تر از دست‌های تو

نه به‌خاطر جنگل‌ها نه به‌خاطر دریا

به‌خاطر یک برگ

به‌خاطر یک قطره

روشن‌تر از چشم‌های تو

نه به‌خاطر دیوارها ــ به‌خاطر یک چپر

نه به‌خاطر همه انسان‌ها ــ به‌خاطر نوزاد دشمن‌اش شاید

نه به‌خاطر دنیا ــ به‌خاطر خانه‌ی تو

به‌خاطر یقین کوچک‌ات

که انسان دنیایی است

به‌خاطر آرزوی یک لحظه‌ی من که پیش تو باشم

به‌خاطر دست‌های کوچک‌ات در دست‌های بزرگ من

و لب‌های بزرگ من

بر گونه‌های بی‌گناه تو

به‌خاطر پرستویی در باد، هنگامی که تو هلهله‌می‌کنی

به‌خاطر شبنمی بر برگ، هنگامی که تو خفته‌ای

به‌خاطر یک لبخند