گزارش سخنرانی صادق زیباکلام در پارلمان بریتانیا: گام‌های کوچک برای اصلاحات سیاسی
29 نوامبر 2016
بیژن فرهودی - صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران غروب سه‌شنبه 29 نوامبر 2016 در جلسه‌ای که به همت گروه پارلمانی «تمام‌حزبی در امور خارجی» در پارلمان بریتانیا و اندیشکده لگاتوم ترتیب یافته بود در یکی از اتاق‌های کنفرانس این پارلمان دیدگاه‌های خود را در مورد وضعیت کنونی ایران در حضور عده‌ای از ایرانیان و بریتانیایی‌ها ابراز داشت.
زیباکلام در آغاز سخنرانی تقریبا نیم‌ساعته خود به زبان انگلیسی گفت، به نظر من مهم‌ترین مسیله امروز ایران بحران هویت است که نسل جوان دارد تجربه می‌کند. وی افزود: زمانی که نسل ما 37 سال پیش انقلاب کرد می‌دانستیم که چه می‌خواهیم و عمیقاً فکر می‌کردیم که می‌توانیم آینده را بنا کنیم. باورمان این بود که اسلام یک سیستم سیاسی دارد و پاسخگوی همه مسایل ازجمله مشکلات اقتصادی خواهد بود. همه ما چه ملی‌گرا چه هوادار (امام) خمینی چه کمتر مذهبی و چه بیشتر مذهبی، همه فکر می‌کردیم که اسلام می‌تواند جایگزینی برای رژیم شاه باشد و کشوری مانند ایران در قرن بیستم می‌تواند به‌درستی توسط اسلام اداره شود. وی ادامه داد: اکنون نسل‌های دوم و سوم بعد از انقلاب گیج و سردرگم هستند و مسلماً از بسیاری جهات سیستمی که در ایران جاافتاده به‌درستی کار نمی‌کند.
زیباکلام مهم‌ترین مسیله در ایران را دموکراسی و آینده آن در کشور توصیف کرد و گفت: «گذار به دموکراسی» در بطن تحولات سیاسی آینده ایران قرار دارد. این استاد دانشگاه تهران اذعان داشت که بسیاری از ایرانیان با او موافق نیستند و می‌گویند شما دارید همان اشتباهی را مرتکب می‌شوید که در دوران اصلاحات و زمانی که محمد خاتمی رییس‌جمهور بود مرتکب شدید. آنان اصلاح‌طلبان را متهم می‌کنند که هیچ توجهی به اقتصاد نکردند و همّ و غم خود را مصروف توسعه سیاسی ساختند. آنان می‌گویند شما اکنون نیز روی تحولات سیاسی متمرکز هستید. صادق زیباکلام تاکید کرد که بااین‌همه او هیچ گزینه‌ای غیر از پرداختن به توسعه سیاسی سراغ ندارد.
زیباکلام معتقد است فارغ از اینکه چه‌کارهایی برای اقتصاد انجام شود نمی‌توان انتظار تغییرات و یا اصلاحات عمده‌ای را در عرصه اقتصاد کشور داشت و دلیل آن نیز سیاسی است. به گفته وی، روحانی در سه سال و نیمی که از عمر دولتش می‌گذرد در امور اقتصادی با ناکامی روبرو شده است. وی به‌طور نمونه به میزان بیکاری در کشور اشاره کرد و گفت: شمار جوانان بیکار قبل از دولت روحانی بین 5 تا 6 میلیون نفر بود و به عقیده من این تعداد نه‌تنها کاهش نیافته بلکه افزایش نیز نشان داده است. بااین‌همه وی گفت که نباید دولت روحانی را به خاطر مشکلات اقتصادی سرزنش کرد چراکه بخش بزرگی از اقتصاد کشور توسط نهادها و بنیادهایی اداره می‌شود که خارج از کنترل قوه مقننه و دولت منتخب مردم هستند.
زیباکلام اصلاح اقتصاد کشور را مستلزم اصلاحات سیاسی می‌داند تا دولت بتواند بر این نهادها و بنیادها کنترل داشته باشد.
زیباکلام اظهار داشت که در رابطه با مسیله توسعه و تحول سیاسی دو مکتب فکری در ایران وجود دارد:
کسانی که می‌گویند هیچ امید واقع‌بینانه‌ای برای انجام اصلاحات در محدوده نظام کنونی وجود ندارد و قدم برداشتن در این راه اتلاف وقت است.
گروه دوم کسانی هستند مانند من که می‌گویند ما هیچ گزینه دیگری پیش رو نداریم به‌جز آنکه در راه اصلاحات گام برداریم هرچند این حرکت آهسته باشد.
صادق زیباکلام پیش‌بینی کرد که در صورت سرنگونی نظام کنونی ایران وضعیت به‌مراتب بدتر ازآنچه امروز هست خواهد شد و حتی شاهد وضعیتی بدتر از افغانستان، عراق و سوریه امروز خواهیم شد. به گفته وی، اگر درجه آزادی در ایران امروز 10 تا 12 واحد از حداکثر 20 واحد باشد بعد از سرنگونی نظام، این میزان به 2 تا 3 واحد تقلیل خواهد یافت.
زیباکلام علت خوش‌بینی خود را به آینده کشور پیشرفت‌هایی در عرصه سیاسی و اجتماعی دانست که به گفته وی در این 37 سال شاهدش بوده‌ایم. وی به‌طور نمونه به تعداد زندانیان سیاسی در پایان دوره شاه اشاره کرد و گفت در آن زمان که ایران 30 تا 32 میلیون نفر جمعیت داشت شمار زندانیان سیاسی حدود 5000 نفر بود اما اکنون‌که جمعیت کشور حدود 80 میلیون نفر است شمار زندانیان سیاسی بیش از 100 نفر هم نیست! وی گفت در سال 1357 که انقلاب شد ما در ایران روزنامه غیردولتی نداشتیم اما امروز حداقل 6 روزنامه در ایران فعال‌اند ازجمله اعتماد و شرق که هیچ وابستگی دولتی ندارند. در همان سال انقلاب از 100 هزار دانشجو در کشور تنها 20 درصدشان مونث بودند حال‌آنکه امروز صاحب 4 میلیون دانشجو هستیم که 60 درصد آن‌ها زن هستند.
با همه این تفاصیل، زیباکلام اعتراف کر...