۳۳. مکانیک کوانتومی؛ واقعیت یا توهم-گفت وگو با مهدی خلیلی

نظریه کوانتومی یکی از موفق ترین تئوری‌های فیزیکی است که تا به حال توسعه یافته و مثال اعلایی از درخشش ذهن بشری است. از زمان پایه گذاری آن در اوایل قرن بیستم، این نظریه طی دهه‌ها از آزمایش‌‌های سرنوشت‌سازی موفق بیرون آمده است. ولی در عین موفقیت در پیش‌بینی و ساخت فناوری‌های فراوانی بر اساس آن (از گوشی موبایلی که در دست دهید تا نیروگاه‌های هسته‌ای و دستگاه MRI) یکی از عجیب و غریب‌ترین نظریه‌های علمی توسعه داده شده است که بخش بزرگی از آن با شهود انسانی ما سازگار نیست. آنقدر ناسازگار که اینشتین تا پایان عمر به آن مشکوک بود و یکی از منتقدان جدی ورژن استاندارد آن بود. اینشتین معتقد بود که تمام جنبه‌های واقعیت باید وجودی ملموس و کاملاً قابل درک و شناخته شده داشته باشند و این شامل هر چیزی، از اجرامی شبیه به ماه گرفته تا فوتون‌های نور می‌شود. به بیان دیگر واقعیت باید دارای ویژگی‌های دقیقی باشد که از طریق اندازه‌گیری قابل کشف است. با این حال، بور، شرودینگر و دیگر طرفداران مکانیک کوانتومی در آن زمان اعتقاد داشتند که واقعیت اساساً نامشخص است و یک ذره تا لحظه‌ی اندازه‌گیری، ویژگی‌های مشخصی ندارد.

این نظریه شکلی از فلسفه نیست اما هر زمان که بخواهید معادلات مکانیک کوانتومی را به کلمات ترجمه کنید یا واقعیت‌های بنیادین جهان را با آن توضیح دهید و تفسیر کنید، ابهام وجود دارد. و این یک قلمرو فلسفی جالب (و احتمالاً مشکل ساز) را باز می‌کند و ما در این اپیزود دقیقا در همین‌باره با دکتر مهدی خلیلی گفت‌وگو می‌کنیم. از اثر مشاهده گر و مسئله اندازه‌گیری تا درهم‌تنیدگی کوانتومی و تفسیر مبتنی بر جهان‌های موازی.

معرفی مهمان:

مهدی خلیلی دانش‌آموخته مهندسی صنایع از دانشگاه امیرکبیر، فلسفه علم از دانشگاه شریف و دکترای فلسفه از دانشگاه ویو آمستردام است. او یک پست داک در دانشگاه گراتس اتریش و یک پست داک در پژهشگاه دانش‌های بنیادی (IPM) گذرانده و این روزها پروژه‌ه تحقیقاتی جدیدی را در حوزه واقع‌گرایی علمی در دانشگاه برن سؤییس آغاز کرده است. مهدی مقاله‌هایی در معتبرترین ژورنال‌های آکادمیک فلسفی جهان در حوزه‌های واقع‌گرایی مبتنی بر هستومندها، منظرگرایی، فلسفه مکانیک کوانتومی، هوش مصنوعی و اخلاق منتشر کرده است.

صفحه معرفی و مقالات مهمان در Philpeople

https://philpeople.org/profiles/mahdi-khalili

حمایت مالی:

پادکست فلسفه علم رایگان است و شنوندگان هیچ مسئولیت اخلاقی، قانونی یا عرفی برای پرداخت هزینه ندارند. اگر خواستید لطف کنید و به ارتقای کیفیت و بقای این پادکست کمک کنید، از لینک‌ها و روش‌های زیر می‌توانید حامی مالی پادکست فلسفه علم باشید:

https://cheraghprize.com/donate/

شماره کارت جهت حمایت مالی:

6219 8619 3919 9880

حساب پی‌پل و وایز برای پرداخت‌های خارج از ایران:

PayPal: [email protected]

Wise: @seyedamirhassanm

اسپانسر این اپیزود پادکست فلسفه علم «دیجی‌پی» است.

وبسایت دیجی‌پی:

 https://www.mydigipay.com/

دیجی‌پی در اینستاگرام:

https://www.instagram.com/mydigipay?igsh=MWlsOW8xMnltZ2k0OA==

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.