تاریخ بیهقی- قطعۀ بیست و سوم

این قطعه داستان خلافت عبدالله زبیر و کشته شدن او بدست لشکر عبدالملک مروان به فرماندهی حجاج یوسف است.
عبدالله بن زبیر، پسر زبیر(از صحابی پیغمبر اسلام) و اسماء (دختر ابوبکر)  به مخالفت با بنی امیه پرداخت و پس از مرگ یزید بن معاویه در سال 64 قمری (683 میلادی) و در بحرانی که در پی آن در جانشینی او ایجاد شد، درمدینه و پس از آن در مکه به تشکیل حکومت پرداخت.
او در سال 73 قمری در جنگ با سپاهیان حجاج یوسف شکست خورد و کشته شد.
این قطعه از تاریخ بیهقی هم لحنی حماسی دارد و نقش اسما، مادر زبیر، را برجسته می کند که به نوعی شبیه نقش مادر حسنک در بزرگداشت پسرش است.
همچنین روایتهایی ذکر می شود از کشته شدن برخی از قدرتمندترین افراد در حکومتهای آن دوران از جمله کشته شدن جعفر پسر یحیی برمک به فرمان هارون الرشید و ابن بقیۀالوزیربه دست عضدالدوله دیلمی بعد از فتح بغداد بدست دیلمیان.
این متن خطبۀ عربی زیبر و نیز اشعاری به زبان عربی در مرثیۀ ابن بقیه دارد که من همان متن عربی را خوانده ام.