در پیرامون تاریخ بیهقی- قطعۀ ششم

سعید نفیسی قطعاتی را به نقل از مجمع الانساب نقل می کند و می گوید که به احتمال زیاد این قطعات از تاریخ یمینی، یعنی آن بخش از تاریخ بیهقی که به امیر محمود مربوط است، بازنوشته شده است.

امیر محمود در بلخ است و حکومت خراسان و ماوراءالنهر به نام سامانیان است. سبکتگین در غزنین گذشته می شود و پسر او اسماعیل خود را امیر می نامد و بر تخت می نشیند. محمود که ولی عهد است به غزنین می رود و او را بر کنار می کند.

امیر بخارا حکومت خراسان، بجز شهر نیشابور، را به او می دهد. او به نیشابور می رود و آنجا را می گیرد. امیر بخارا به او حمله می کند ولی از او شکست می خورد و این پایان کار سامانیان است.

بعد امیر محمود سیستان را فتح می کند.

جیپال، شاه هند، که قبلاً از سبکتگین شکست خورده است، به او حمله می کند و او هم شکست می خورد.

ایلک خان، پادشاه ترکان، هم به او حمله می کند و شکست می خورد و می گریزد و بالشکری انبوه از ترکان باز می گردد. امیر محمود آن لشکر را هم شکست می دهد.

داستانهای اغراق آمیزی از شکست دادن ترکان و نقشی که یک پیل در جنگ بازی می کند، نقل می شود که چندان به سبک تاریخ نویسی بیهقی نمی ماند.