4. تاریخ ایران - آریوبرزن نوشته عبدالرفیع حقیقت

4. تاریخ ایران - آریوبرزن نوشته عبدالرفیع حقیقت

راوی: امیر اردلان داوودی

آریو برزن (به یونانی: Aριoβαρζάνης) نام یکی از سرداران هخامنشی بود که تا آخرین نفس جلوی اسکندر مقدونی ایستاد و جنگید.

نام آریوبرزن از شکل یونانی آن، آریوبرزنس (Ἀριοβαρζάνης) گرفته شده‌است، حال آنکه این نام در پارسی باستان به شکل آریه برزنه (*Āriya-bṛdāna-) آمده‌است. به عقیده برخی ممکن است «a» پایان واژه‌های هخامنشی در پارسی باستان متاخر تنها نوشته می‌شده و خوانده نمی‌شده، بنابراین این نام می‌تواند به شکل آری‌برزن (Āriy-bṛdān) نیز خوانده شود.

نبردگاه آریوبرزن و اسکندر را در چند جای گوناگون حدس زده‌اند، که با توجه به خط سیر عبور اسکندر از شوش به سوی تخت جمشید و مناسب بودن تنگه ای با مشخصاتی که یونانی‌ها داده‌اند، و طبق دانشنامه ایرانیکا و تاریخ ایران کمبریج، محتمل‌ترین مکان دربند پارس در مرز کهگیلویه و بویراحمد و ممسنی تنگ گجستان است. به روایت منابع تاریخی و خبری دیگر از جمله بی‌بی‌سی فارسی، این درگیری در تنگ‌تکاب در بخش شمالی شهرستان بهبهان و در نزدیکی سد مارون و سد تنظیمی آریوبرزن، روی داده‌است. به هر روی، ناآشنایی اسکندر با منطقه به سود پارسیان بود ولی یک چوپان که تاریخ‌نگاران نامش را لی‌بانی(اسیر اسکندر) نوشته‌اند راه گذر از کوهستان را به مقدونیان نشان می‌دهد و اسکندر می‌تواند آریوبرزن و یارانش را به دام اندازد گفته می‌شود اسکندر پس از پایان جنگ آن اسیر را به خاطر خیانت می‌کشد. آریوبرزن با ۴۰ سوار و ۵۰۰۰ پیاده خود را بی‌پروا به سپاه مقدونی رسانده و شمار بسیاری از یونانیان را کشته و خود نیز تلفات بسیاری داد اما موفّق گردید از محاصرهٔ سپاه مقدونی بگریزد.