گوشِچشم

در این قسمت، از موسیقی جیپسی‌ها شروع می‌کنیم، سری به موسیقی بزمی کلاسیک در اروپا می‌زنیم و سپس به مفهوم و جایگاه دی‌جی‌ در دنیای امروز می‌پردازیم.

در این قسمت از پادکست می‌خواهم شما را به یک میهمانی پر شور دعوت کنم. یک میهمانی که مهمان‌های آن از مناطق مختلف دنیا دور هم جمع شده‌اند تا بگویند هنگامی‌ که شاد و سرخوش‌اند موسیقی‌شان‌ چگونه‌ است؟ با #گوشچشم همراه باشید تا بپردازیم به جشن و طرب؛ یکی از مهمترین مصارف موسیقی. در این قسمت ابتدا به موسیقی طرب‌انگیز ایران و ساختار ریتمیک آن می‌پردازیم و سپس به موسیقی بزمی در کشورهای همسایه.

رابطه موسیقی و نمایش، تاریخی بسیار طولانی دارد به طوری که شاید بتوان گفت این دو هیچگاه از یکدیگر جدا نبوده‌اند. شما در این قسمت از پادکست گوشِچشم بیشتر با موسیقی‌های نمایشی مثل اپرا یا تعزیه آشنا خواهید شد تا موسیقی در نمایش اما مهم این است که در پایان، توانسته‌اید با اپراهای معروف جهان و ساختار فرمی یک اپرا آشنا شوید. برای مطالعه بیشتر در این موضوع به منابع زیر مراجعه کنید: -پژوهشی در تعزیه و تعزیه‌خوانی عنایت‌الله شهیدی -درک و دریافت موسیقی؛ ریچارد کیمی ین -تاریخ موسیقی غرب؛ هیوم ام میلر و دیل کاکرل، ترجمه پیام روشن -نمایش در ایران؛ بهرام بیضایی -Need to Know? Opera ;

یکی از بزرگترین کشمکش‌های فرهنگ و طبیعت، در رابطه دین و موسیقی بازتاب یافته است. آنچه در این قسمت گفته می‌شود به ما دید وسیع‌تری خواهد داد نسبت به رابطه مذهب با موسیقی و ابهامات و پیچیدگی‌هایش. در این قسمت همچنین با نمونه‌های درخشانی از موسیقی کلیسایی و انواع مختلف موسیقی یهودی آشنا خواهید شد.

وقتی اسم دین را کنار موسیقی می‌آوریم اولین چیزی که به ذهن‌ می‌رسد ممنوعیت‌هایی‌ست که بعضی ادیان از جمله اسلام برای موسیقی به وجود آورده‌اند. اما رابطه موسیقی و دین بسیارعمیق‌تر و قدیمی‌تر است به نحوی که بخش عمده میراث موسیقایی بشر، جنبه مذهبی یا معنوی داشته. راستی وقتی می‌گوییم «معنوی» منظورمان چیست؟ فرق موسیقی معنوی با «مذهبی» چیست؟ قسمت ششم و هفتم گوشچشم به این دو موضوع می‌پردازد: موسیقی معنوی و موسیقی مذهبی.

وقتی می‌گوییم آهنگ منظورمان چیست؟ چگونه مجموعه‌ای از صداها تبدیل به آهنگ می‌شود؟ به آن محور اصلی چه می‌گویند؟ در این قسمت شما می‌توانید به زبان ساده، با سه مفهوم مهم و کلیدی در موسیقی آشنا شوید که شناخت آنها دریافت موسیقایی شما را تقویت می‌کند؛ موزیکالیته، ملودی و هارمونی. برای مطالعه بیشتر: -ملودی و شیوه‌ی ساختن آن؛ خولیو باس، ترجمه مرتضی حنانه -هارمونی؛ والتر پیستون، ترجمه سیاوش بیضایی -هارمونی کاربردی؛ نیکلای ریمسکی کورساکف، ترجمه وارطان ساهاکیان

در قسمت قبلی فهمیدیم که موسیقی فقط از صدا تشکیل نشده بلکه حاصل ترکیب صدا و سکوت است. حال که سکوت را شناختیم به سراغ صدا می‌رویم تا ببینیم یک موزیسین با قابلیت‌های گوناگون صدا چه می‌کند؟ اصلا صداها دارای چه قابلیت‌هایی هستند و چه تغییراتی آنها را موسیقایی می‌کند؟ برای مطالعه بیشتر؛ -درک و دریافت موسیقی؛ راجر کیمی‌ین -تئوری بنیادی موسیقی؛ پرویز منصوری -تئوری موسیقی؛ مصطفی کمال پورتراب

این قسمت به موضوع بسیار مهمی می‌پردازد که نیمه پنهان موسیقی است. از آنجایی که موسیقی بازی‌های مختلفی با انواع صداهاست، ممکن است فکر کنیم فقط از صدا به وجود اومده. در حالی که چنین نیست. موسیقی از ترکیب صدا و سکوت ساخته می‌شود و گوش کردن به سکوت ضمن آنکه به خودی خود مهارت و حتا یک هنر است، درک عاطفی و فلسفی ما را نسبت به موسیقی عمیق‌تر می‌کند. در این قسمت با زبان سکوت آشنا خواهید شد.

آیا موسیقی یک هنر زمانمند است یا بی‌زمان؟ آیا گوش کردن به موسیقی ما را درگیر تجربه متفاوتی از گذر زمان می‌کند؟ در این قسمت از گوشچشم ضمن گوش کردن به آثار درخشان تاریخ موسیقی، نگاهی می‌اندازیم به رابطه ریتم و زمان. مروری می‌کنیم بر انواع ریتم و تفاوت فرهنگ‌های مختلف در برداشت‌شان از زمان و بازتاب آن‌ در موسیقی.

در این قسمت، نکاتی را درباره فرهنگ و رابطه آن با طبیعت خواهید شنید و همچنین درباره رابطه طبیعت وفرهنگ با موسیقی. همچنین از طریق موسیقیِ بدن، قوانین ریتم را خواهید شناخت.

قسمت اول پادکست «گوشچشم» کاری از سولماز نراقی با موضوع موسیقی و فرهنگ به زودی در وب‌سایت وپادگیرهای رادیوفردا منتشر خواهد شد.