ถ้าจิตเรามีกำลัง มีสมาธิพอ ตั้งมั่นขึ้นมา จะตั้งมั่นขึ้นมาด้วยการเข้าฌาน หรือโดยมีสติรู้เท่าทันจิตตัวเองก็ได้ แล้วจิตจะตั้งมั่นขึ้นมา พอจิตมันตั้งมั่นแล้วก็เดินปัญญา เห็นกายกับจิตเป็นคนละอันกัน เห็นเวทนากับร่างกายเป็นคนละอันกัน เห็นเวทนากับจิตเป็นคนละอันกัน เห็นสังขาร ความปรุงดีปรุงชั่วกับจิตเป็นคนละอันกัน อย่างเราเห็นความโกรธ รู้เลยความโกรธไม่ใช่จิต ความโกรธเป็นสิ่งที่ผ่านเข้ามา ให้จิตเห็นเท่านั้นเอง ถ้าจิตเราตั้งมั่น มันจะเริ่มแยก แยกขันธ์ได้ แยกธาตุได้ ค่อยๆ แยกออกไป แล้วเราจะเห็นร่างกายที่ถูกจิตรู้ ไม่ใช่เรา เวทนา ความรู้สึกสุขทุกข์ในร่างกาย ไม่ใช่ร่างกาย แล้วก็ไม่ใช่จิต แล้วก็ไม่ใช่เรา เวทนาทางใจคือความรู้สึกสุขทุกข์ ความรู้สึกไม่สุขไม่ทุกข์ ไม่ใช่ร่างกาย ไม่ใช่เวทนาทางกาย แล้วก็ไม่ใช่จิต แล้วก็ไม่ใช่เรา กุศลอกุศลทั้งหลาย ไม่ใช่ร่างกาย ไม่ใช่เวทนา สุขทุกข์ ไม่ใช่จิต กุศลอกุศลทั้งหลายก็ไม่ใช่เรา หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 10 สิงหาคม 2567