چرا اعدامشان کردند.....💖 هوشنگ ابتهاج

#قسمت_چهارم ... سال ۳۲، دست‌نوشته‌ی شعر «اعدام روزنبرگ‌ها» را یکی از دوستان به دستم می‌دهد: خبر کوتاه بود: اعدامشان کردند... شعر، دست به دست و دهان به دهان می‌گردد. بیشترینه‌ی آزادی‌خواهان و روشنفکران این شعر را خوانده‌اند. در این هنگام سایه مدتی‌ست که در قالب نیمایی شعر می‌گوید اما غزل را از یاد نبرده است. سال ۳۳ سالِ اندوه و یأس است، «سال روزهای دراز و استقامت‌های کم» - به گفته‌ی شاملو. دیگر ایمان به آن امید واهی و دستوری از میان رفته است. جوانان روزهای غم‌انگیزی می‌گذرانند: سکوت، خفقان، تعطیلی مطبوعات آزاداندیش، محاکمات پی‌درپی، محکومیت مصدق و یارانش، زندانی‌شدنِ بی‌شماری از اهل قلم و هنرمندان از جمله اخوان و کسرایی و ثمین ‌باغچه‌بان و صدها تن از وابستگان به احزاب، و از همه مهم‌تر پوشالی‌بودن آرمانی که سالیان دراز فعال‌ترین هموطنان ما را فریفته‌ی خود کرد و موجب دلسردی و نومیدی شد. در چنین هنگامی‌ست که دست‌نوشته‌ی مثنوی‌یِ «بهار غم‌انگیزِ» سایه باز دست به دست می‌شود و چندی بعد در یکی از مطبوعات منتشر می‌شود: بهار آمد، گل و نسرین نیاورد نسیمی بوی فروردین نیاورد پرستو آمد و از گل خبر نیست چرا گل با پرستو همسفر نیست؟ چه افتاد این گلستان را، چه افتاد که آیین بهاران رفتش از یاد؟... . و در پایان مثنوی، شاعر آرزو می‌کند: که نوروز دگر، هنگام دیدار به آیین دگر آید پدیدار... . دو سه ماه بعد از این فروردین و این «بهار غم‌انگیز»، باز، غزلی از سایه در وزنی بدیع (فاعلاتُ فاعلاتُ فاعلاتُ فاع) دست به دست می‌گردد: تا تو با منی، زمانه با من است بخت و کام جاودانه با من است تو بهارِ دلکشیّ و من چو باغ شور و شوق صد جوانه با من است ... گفتمش من آن سمندِ سرکشم خنده زد که تازیانه با من است... . وزن این غزل، با این‌که سابقه دارد، پیش‌تر از این سروده‌ی سایه، برای فرم خاص غزل به کار نرفته است. چندی بعد، این رباعی را برای شهادت مرتضی کیوان می‌نویسد: ای آتش افسرده‌ی افروختنی ای گنج هدرگشته‌ی اندوختنی ما عشق و وفا را ز تو آموخته‌ایم ای زندگی و مرگ تو، آموختنی. البته نهانی در گوش‌ها زمزمه‌ می‌شود. شاید «هفتمین اختر این صبح سیاه» را نیز در اندوه فاجعه‌ی یکی از تیرباران‌های جمعی سروده باشد... کتاب #یاد_بعضی_نفرات #سيمين_بهبهانیhoshang_ebtehhaj@