Skepsis podcast

In deze podcast spreekt presentator Richard Engelfriet met Pepijn van Erp over 'pijlbreken'. Te gast is Quita Muis, die een proefschrift over polarisatie schreef. Daarmee staat het veel minder zorgelijk dan wel gedacht wordt. Tenslotte delen we onze favoriete skeptische quotes.

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Boektip:

Robert Arp, 1001 ideen die ons denken veranderd hebben!

Verder lees- en kijkvoer bij deze aflevering:

• Pijlbreken - Fragment van Penn & Teller: Bullshit! Self-helpless (2003)
• Coe, M.R., Fire-walking and related behaviors. Psychol Rec (1957)
• proefschrift Quita Muis: "Who are those People?": Causes and consequences of polarization in the schooled society (2024)
• Interview Volkskrant: Hoger opgeleiden lijken in hun opvattingen meer op elkaar dan mensen die lager zijn opgeleid

Muziekje onder het blogcitaat: Greensleeves door Mantovani y Su Gran Orquesta (1937)

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

In deze podcast spreekt presentator Richard Engelfriet met Pepijn van Erp over de AA, de Anonieme Alchoholisten. Een luisteraar vroeg zich af of dit niet stiekem een religieuze club is. En met gast Enith Vlooswijk, wetenschapsjournalist en striptekenaar, hebben we het over prebunken, een hippe manier die gepromoot wordt voor de bestrijding van desinformatie. Maar werkt het wel zo goed als voorgesteld wordt? Tenslotte helpen we de skepticus aan goede openingszinnen voor een gesprek met een potentiële date.

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Boektip:

Ruben Mersch, Waarom iedereen altijd gelijk heeft (2016)

Verder lees- en kijkvoer bij deze aflevering:

AA

• de AA Nederland
• Kelly, J.F., Abry, A., Ferri, M., Humphreys, K. (2020), Alcoholics Anonymous and 12-Step Facilitation Treatments for Alcohol Use Disorder: A Distillation of a 2020 Cochrane Review for Clinicians and Policy Makers, Alcohol and Alcoholism.
• The Skeptic: Exposing the myth of Alcoholics Anonymous – cult not cure (2011)
• Trimbos: Expertisecentrum Alcohol

Prebunken

• de Volkskrant: Factchecken werkt amper in de strijd tegen misinformatie. Wat werkt dan wel?
• Altay, S., Berriche, M., & Acerbi, A. (2023). Misinformation on Misinformation: Conceptual and Methodological Challenges. Social Media + Society, 9(1).
• Ecker, U., Van der Linden, S., Oreskes, N., Lewandowsky, S. ea (2024). Misinformation poses a bigger threat to democracy than you might think. Nature.

• Webpagina van Enith Vlooswijk

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

De jeugd gaat ten onder aan de smartphone en social media, dat is kort door de bocht de boodschap van sociaal-psycholoog Jonathan Haidt. Richard Engelfriet bespreekt dat onderwerp met Pepijn van Erp. En te gast is dit keer journalist Hidde Boersma, die uitlegt waarom hij zich eigenlijk geen journalist meer noemt, omdat zijn activiteiten op het onderwerp landbouw en voedsel inmiddels eerder als activisme en kunst te omschrijven zijn. Tenslotte geven we nog een aantal luistertips, andere podcasts en lekkere muziek.

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Boektip:

Charles C. Mann: De Tovenaar en de Profeet (origineel The Wizard and the Prophet, 2018)

Verder lees- en kijkvoer bij deze aflevering:

• Trimbos instituut: Waarom Haidts boek ‘Generatie Angststoornis’ niet het hele verhaal vertelt
• The Conversation: Governments are pushing teen social media bans – but behind the scenes is a messy fight over science
• De Ongelooflijke Podcast: #191 - 'De geestelijk schade van de smartphone en social media is gigantisch' (met Esther van Fenema en Stefan Paas)
• Website van Hidde Boersma - zijn podcast Eten is Weten
• Podcast: Things Fell Apart
• Podcast: If Books Could Kill - aflevering over het boek van Haidt
• Muziek: The Mountain Goats

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Richard Engelfriet en Pepijn van Erp zijn dit keer te gast bij kennisinstituut Chivo. Pepijn bespreekt het Mandela-effect en met Chi Lueng Chiu, directeur van Chivo, hebben we het over motivatie, vitaliteit en hoe hij die onderwerpen op wetenschappelijk verantwoorde wijze aanpakt.

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Boektip:

Walter Willet: Eat, Drink, and Be Healthy: The Harvard Medical School Guide to Healthy Eating (2005)

Verder lees- en kijkvoer bij deze aflevering:

• Mandela Effect de webpagina van Fiona Broome
• Skeptical Inquirer: The Useful Mandela Effect (Mick West, 2024)
• Verywell Mind: The Mandela Effect: How Masses of People Can Have the Same False Memory
• Chivo, kennisinstituut vitaliteit
• LinkedIn pagina van Chi Lueng Chiu.

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

In deze special behandelen Eric-Jan Wagenmakers, Pepijn van Erp en Richard Engelfriet vragen die luisteraars van deze podcast hebben ingestuurd.

0:00:00 Introductie met onderzoektips voor de luisteraar

0:07:50 ADHD bij volwassenen

0:16:44 De vermeende voordelen van wildpluk

0:24:40 De overgangsindustrie

0:32:35 Familie- en organisatieopstellingen

0:43:00 Oversterfte

0:55:31 Reiki

1:02:41 Klimaatscepsis

1:10:38 Klimaatvriendelijk eten

Links bij de onderwerpen op de website: https://skepsis.nl/skepsis-podcast-22-special-luisteraarsvragen/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

In deze podcast spreekt presentator Richard Engelfriet met Pepijn van Erp over de Nobelziekte, een aandoening waaraan sommige Nobelprijswinnaars lijden. En te gast is hoogleraar Casper Albers (RUG). Met hem spreken we over Wikipedia waar hij heel actief in is geweest en over Open Science. Tenslotte hebben we het over onze skeptische helden.

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Boektip:

Ben Goldacre, Bad Science (2008)

Leesvoer bij deze aflevering:

Nobel disease (Wikipedia)

Nobels op drift, Skepter 33.3 (2020)

FLOGEN SIPS conferences, where Nobelists meet fringe scientists and frauds (Blog van Pepijn)

WikiUil vernoemd naar Casper Albers (Wikimedia)

prof. dr. C.J. (Casper) Albers (Caspers pagina op de RUG, daar vind je dus al zijn artikelen gratis en voor niets!)

Massimo Pigliucci: ‘Serieus antwoord kost nu eenmaal tijd’, Skepter 29.3 (2016)

Richard Gill

James Randi

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

De Randomised Controlled Trial (RCT) geldt als de onderzoeksmethode die de grootste zekerheid geeft over de vraag of een interventie werkt of niet. Maar de methode kent ook zijn beperkingen. Is ons dubbelblinde vertrouwen in de RCT wel gerechtvaardigd? En belemmert een uitgesproken voorkeur voor de RCT bij instellingen die over financiering van onderzoek gaan niet onderzoeksvoorstellen die (noodgedwongen) van andere methoden uitgaan?

Over dit soort kwesties spreken Richard Engelfriet en Pepijn van Erp achtereenvolgens met hoogleraar wetenschapsonderzoek Trudy Dehue, arbeidseconoom Ronald Dekker en hoogleraar methodologie en Skepsis voorzitter Eric-Jan Wagenmakers.

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

In deze podcast spreekt presentator Richard Engelfriet met Pepijn van Erp over Therapeutic Touch, een vorm van kwakzalverij die vooral door verpleegkundigen wordt toegepast. En met gast Mirjam Vossen bespreken we de vele mythes die er rondgaan met betrekking tot ontwikkelingssamenwerking. Tenslotte denken we na over hoe je kinderen het beste skeptisch denken bijbrengt.

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Boektip:

Hein de Haas. Hoe migratie echt werkt. (2023)

Verder leesvoer bij deze aflevering:

Over Therapeutic Touch

• Het onderzoek van Emily Rosa in JAMA: A Close Look at Therapeutic Touch (1998)
• Rob Nanninga, Heilzame intenties. Onderzoek naar onzichtbare geneeskracht, Skepter 16.2 (2003)
• Rob Nanninga, Therapeutic Touch voor verpleegkundigen, Kwakzalverij: 125 jaar medische folklore (2005)
• Rob Nanninga, Therapeutic Touch. Evidence based of paranormaal?, Skepter 25.1 (2012)

Over ontwikkelingssamenwerking

• Voorbij de borrelpraat
• ‘Onbedoelde effecten ontwikkelingshulp vaak overdreven’, Skepter 37.1 (2024)
• Website van Mirjam Vossen

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Klimaatblogger Hans Custers (van klimaatveranda.nl) is te gast en vertelt ons over zijn ervaringen met discussies met pseudosceptici. Richard Engelfriet had huiswerk voor Pepijn van Erp: duik eens in de pestprogramma's: zoek uit wat daar nu van bekend is en hoe je als ouder of school wijs kunt worden uit het aanbod. Tenslotte fantaseren we nog over een televisieprogamma voor skeptici.

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Skepsiscongres 2024

Boektip:

Paula Steenwinkel: Drogredenen. Herkennen en weerlegen. (2021)

Verder lees- en kijkvoer bij deze aflevering:

• Hans Custers: De theorie van warmte. Een geschiedenis van de wetenschap achter klimaatverandering (2022)
• Blog waar Hans Custers op schrijft: Klimaatveranda
• Klimaatveranda: Sijpelende twijfel – Beïnvloedt de twijfelcampagne de klimaatwetenschap?
• Kloptdatwel: Klimaatsceptici scoren puntje tegen Lewandowsky: Recursive Fury ingetrokken (2014)
• Nederlands Jeugdinstituut: Antipestprogramma’s
• NRC: Sommige kinderen zijn na antipestprogramma slechter af

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

In deze podcast spreekt presentator Richard Engelfriet met Pepijn van Erp over generaties. Wat moeten we denken van al die onderzoekjes die verschillen laten zien tussen boomers en millenials. En te gast is Maarten Keulemans, wetenschapsredacteur bij de Volkskrant. Hij legt ons uit waarom hij van hard core debunken is opgeschoven naar het onderzoeken waarom veel mensen wetenschap minder zijn gaan vertrouwen. Tenslotte denken we na over welke cursus Stichting Skepsis zou moeten aanbieden.

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Boektip:

Mike Hulme: Climate Change isn't Everything (2023)

Verder lees- en kijkvoer bij deze aflevering:

• Kritiek op generatiedenken via Wikipedia
• Washington Post: Generation labels mean nothing. It’s time to retire them.
• Pew Research Center: How Pew Research Center will report on generations moving forward
• Universiteit van Nederland: Generaties: bestaan ze eigenlijk wel? - met Bram Peper, die bij ons in podcast #4 te gast was.
• Interview met Anthony Magnabosco (Street Epistemology International)
• De stukken van Maarten Keulemans in de Volkskrant, en zijn account op X.

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Deze keer te gast in onze podcast is auteur Coen de Bruijn. Met hem hebben we het over Key Performance Indicators, KPI's. Pepijn van Erp vertelt over een relatief nieuwe tak van kwakzalverij: het inhaleren van waterstof of drinken van water waarin het gas opgelost is. 

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Boektip

Johnjoe McFadden. Leven is eenvoudig. Ockhams scheermes en een nieuwe geschiedenis van de wetenschap en het heelal. (2021)

Waterstofgas

VtdK: Inademen van waterstofgas is gebakken lucht (2023)

Boeken van Coen de Bruijn:

Key Performance Illusies. Ontdek de 'dark side' van performance management. (2019)

Van tofu krijg je geheugenverlies. Gekonkel en gestuntel met statistiek in media, politiek en reclame. (2011)

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Deze keer is Ionica Smeets te gast. Ze is hoogleraar wetenschapscommunicatie aan de Universiteit Leiden en we spreken met haar over haar vakgebied en in het bijzonder over misleidende grafieken. Pepijn van Erp dook in het onderzoek naar de invloed van gewelddadige videogames op het gedrag van jongeren en tenslotte denken we na over een politieke partij die zijn standpunten helemaal op wetenschap zou baseren.Natuurlijk weer onder de bezielende leiding van Richard Engelfriet!

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Boekentips:

John Green, The Anthropocene Reviewed. Essays on a Human-Centered Planet, (2023)

Carl Bergstrom and Jevin West, Calling Bullshit: The Art of Skepticism in a Data-Driven World (2021)

Videogames en geweld

Christopher J. Ferguson, Video Game Violence and Pseudoscience: Bad Science, Fear, and Politics, Skeptical Inquirer (2014)

Simone Kühn et al, Does playing violent video games cause aggression? A longitudinal intervention study, Nature Mol Psych (2019)

APA Resolution on Violent Video Games (2015) - pdf

Gesprek met Ionica Smeets

Eigen website

Existential Comics, Socratic Hostage Negotiations

Nationaal Expertisecentrum Wetenschap & Samenleving

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Dit keer is Claire Moens te gast bij Richard Engelfriet en Pepijn van Erp. Zij is bestuurslid van SKEPP, de Vlaamse zusterorganisatie van Stichting Skepsis en juwelenontwerpster. Zij schreef een boek over de vermeende helende kwaliteiten van edelstenen en mineralen. Richard praat met Pepijn over chemtrails en geo-engineering en tenslotte spreken ze over mogelijke verdergaande samenwerking tussen skeptische organisaties.

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Boekentips:

* Claire Moens: Magische en helende stenen (2022)

en alle andere boeken uit de reeks De Skeptische Kijk

Verder lees- en kijkvoer bij deze aflevering:

• Dirk Koppenaal, Valse vliegtuigsporen - Contrails, chemtrails en complotten, Skepter 24.2 (2011)
• Agnes Tieben, Stenen met bijzondere krachten, Skepter 35.3 (2022)

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

In deze podcast spreekt presentator Richard Engelfriet met Pepijn van Erp over het nut van hoogtestages voor sporters. En met gast Ruud Coolen van Brakel over verantwoord medicijngebruik en zijn bezoek aan complotpodium Café Weltschmerz. Tot slot gaan ze ook in op de vraag wat ieders skeptische guilty pleasure is.

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Boekentips:

* Torwald Dethlefsen & Rüdiger Dahlke, De Zin van Ziek Zijn (2015)

* Boris Johnson, De Churchill factor (2015)

Verder lees- en kijkvoer bij deze aflevering:

• Luchtfietserij, Jurgen van Teeffelen, Skepter 37.2 (2024)
• Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik
• Interview met Andrea Evers: 'Vertrouwen in placebo', Skepter 32.4 (2019)
• Ruud van Coolen Brakel bij Café Weltschmerz
• De podcast over de moord op JFK die Pepijn van Erp noemt aan het einde van het gesprek als voorbeeld van een 'guilty pleasure' vind je hier. Over het vervolg die hij pas na de opname van de podcast beluisterde is hij heel wat minder enthousiast: Opgewarmde complotflodders in JFK-podcast van AVROTROS

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

In podcast #10 spraken Pepijn van Erp en Richard Engelfriet in een special uitgebreid met Stan van Pelt over de verschillende theorieën over de oorsprong van het coronavirus: zoönose of misschien toch een labongeluk? Wetenschapsjournalist Maarten Keulemans luisterde naar de podcast en had er wel wat op aan te merken. In deze 'nabrander' gaan we daarover met hem en ook Stan van Pelt verder in gesprek.

Aanvullende lees- en kijkvoer

• Natuurlijk moet je eigenlijk eerst Skepsis podcast #10 – Oorsprong van het coronavirus beluisteren.
• Essay van Alina Chan in The New York Times: Why the Pandemic Probably Started in a Lab, in 5 Key Points
• TWiV 1121: SARS-CoV2 still didn't come from a lab (bespreking door virologen van dat essay)
• En lees natuurlijk het artikel van Stan van Pelt in Skepter 37.2!

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

In deze podcast spreekt presentator Richard Engelfriet met Pepijn van Erp over horoscopen, een klassiek skeptisch onderwerp. En met gast Jan Jaap de Ruiter, Arabist en universitair docent aan Tilburg University, over een mediarel waarin hij jaren geleden verzeild raakte. Tenslotte denken we na over wat er zou moeten veranderen zodat Stichting Skepsis zich gerust kan opheffen.

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Boektip: George Orwell, 1984 (1949)

Verder lees- en kijkvoer bij deze aflevering. Over onderzoek naar horoscopen:

• Rob Nanninga, Parariteiten (1988) - vanaf blz 162
• Rob Nanninga, Wat staat er in de sterren?, Psychologie (1995)
• Rob Nanninga, De Astrotest, Skepter (1995)
• Rob Nanninga, Het dogma van de astrologie (2007)
• Jan Willem Nienhuys, Gauquelin’s Mars Effect, Skepsis Blog (2022)

en over Jan Jaap de Ruiter:

• Pagina van Jan Jaap de Ruiter op Tilburg University
• Persoonlijke website
• Hoogleraar bedreigd na PVV-scriptie, Brabants Dagblad (2012)
• De student met een 10 voor zijn scriptie over Wilders, zes jaar later, Univers (2018)

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Voor Skepter schreef wetenschapsjournalist Stan van Pelt een uitgebreid stuk over de oorsprong van het coronavirus. Kwam corona uit de natuur of uit het lab? Die vraagt ligt vier jaar na dato nog altijd op tafel. Voor beide theorieën zijn allerlei aanwijzingen, maar insinuaties en belangen in beide kampen maken een evenwichtige analyse lastig.

In deze podcast special gaan Richard Engelfriet en Pepijn van Erp met Stan hierover in gesprek.

Leesvoer bij deze aflevering:

Alison Young. Pandora's Gamble, Lab Leaks, Pandemics and a World at Risk. (2023)

Alina Chan & Matt Ridley. Viral, The Search for the Origin of Covid-19. (2021)

David Quammen. Buiten Adem. (2022)

Een interessante bespreking is ook te lezen op de site van Frank Visser (die eerder in Skepter schreef over virusontkenners)

Philipp Markolin. Treacherous Ancestry (2024)

Proximal Origin

Andersen, K.G., Rambaut, A., Lipkin, W.I. et al. The proximal origin of SARS-CoV-2. Nat Med 26, 450–452 (2020).

En natuurlijk:

Stan van Pelt. Nog altijd rookgordijnen bij oorsprong coronavirus. Skepter 37.2 (2024)

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

In deze podcast spreekt presentator Richard Engelfriet met Pepijn van Erp over homeopathie. En met gast Paul Kirschner, emeritus hoogleraar onderwijspsychologie, over de vele mythes die nog altijd in het onderwijs rondgaan. Tenslotte hebben we het over welke vaardigheid we iedereen zouden gunnen.

Boektip:

• Pedro de Bruyckere, Casper Hulshof & Paul Kirschner, Juffen zijn toffer dan meesters (2019)
• Pedro de Bruyckere, Casper Hulshof & Paul Kirschner, Jongens zijn slimmer dan meisjes (2021)
• Paul Kirschner, How Learning Happens (2024)
• Paul Kirschner & Carl Hendrick, How Teaching Happens (2022)
• 
  

Verder lees- en kijkvoer bij deze aflevering:

• Edzard Ernst: A new systematic review of homoeopathy reported a positive result – but I can’t take it seriously!
• Homeopathie als lachspiegel van de wetenschap, Skepter 33.2 (2019)
• Collectieve ‘homeopathische zelfmoord’ in Amsterdam, Skepsis Blog
• Op zoek naar het similiaprincipe - Homeopaten weerleggen Hahnemanns leer, Skepter 26.1 (2013)

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

In deze podcast spreekt presentator Richard Engelfriet met Pepijn van Erp over bijna-doodervaringen. En met gast Laura Batstra, hoogleraar orthopedagogiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, over een teveel aan labels in de psychiatrie. Tenslotte denken we na over onze favoriete skeptische superkracht.

Verder lees- en kijkvoer bij deze aflevering:

• Eindeloos bewustzijn - Kritische bespreking, Gerard Woerlee, Skepter 20.2 (2007)
• Non-lokale biologie - Misleidende citaten van Pim van Lommel, Gert Korthof, Skepter 20.2 (2007)
• De klepels kwijt - Pim van Lommel over kwantumfysica, Jan Willem Nienhuys, Skepter 20.2 (2007)
• Swaab maakt gehakt van Eindeloos Bewustzijn, Skepsis blog (2011)
• 
  
• Webpagina van Laura Batstra aan de RUG.

Boektip:

Trudy Dehue: Betere mensen (2014) en Ei, foetus, baby (2023)

Reacties, suggesties en tips zijn welkom op [email protected]

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

De Deventer Moordzaak is een van de meest omstreden processen in de geschiedenis van het Nederlandse strafrecht. Emeritus hoogleraar wetenschapsfilosofie Ton Derksen heeft uitgebreid gepubliceerd over deze zaak en is er van overtuigd dat hier sprake is van een gerechtelijke dwaling, de veroordeelde Ernst Louwes kan volgens Louwes niet de moordenaar van Jacqueline Wittenberg zijn.

In december 2023 werd echter een zoveelste herzieningsverzoek afgewezen door de Hoge Raad en lijkt de kans verkeken dat de zaak ooit nog opnieuw voor een rechtbank komt.

In deze lange special spreekt host Richard Engelfriet met Derksen over zijn belangrijkste argumenten voor de onschuld van Louwes en wat er allemaal mis is met de bewijsvoering. Pepijn van Erp is niet volledig overtuigd van de stellige conclusie van Derksen en brengt zijn bedenkingen in het tweede deel in.

Lees- en luistervoer bij deze podcast:

• De Deventer karaktermoord - Het recentste boek van Derksen over deze zaak.
• Leugens over Louwes - Bespreking van een eerder boek (2011) van Derksen door Jan Willem Nienhuys op het Skepsis-blog (met uitvoerige discussie)
• De Deventer Mediazaak - Zes-delige podcastserie van Annegriet Wietsma 
• De Deventer moordzaak - Het complot ontrafeld - Het boek van Bas Haan waarop de podcast grotendeels gebaseerd is
• Hoge Raad treedt recht met voeten, Skepter 34.4 (2021) - Artikel van Ton Derksen in Skepter, het tijdschrift van Stichting Skepsis
• Rechtspraak.nl: Deventer moordzaak - rechtbankstukken

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.