De Universiteit van Nederland Podcast

Je vindt ze vast irritant: fruitvliegjes. Op je appels en bananen. Maar die superkleine insectjes hebben meer met je gemeen dan je zou denken. Hun zenuwstelsel lijkt namelijk verbazingwekkend veel op dat van mensen. En dat maakt fruitvliegjes fantastische proefdieren. Neurowetenschapper Marije Been (Radboud Universiteit) zit dagelijks in haar lab tussen een half miljoen van die beestjes. Ze helpen haar bij onderzoek naar ALS.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Misschien doe je het wel eens: op je telefoon scrollen op het toilet. Als dat zo is, let dan vooral even op je houding. Want door een verkeerde houding kun je zelfs incontinent worden. Dit gebeurt natuurlijk niet meteen, maar om ervoor te zorgen dat je het meeste uit je toiletbezoek haalt, is het verstandig om er goed voor te gaan zitten. Dus neem vooral lekker de tijd en check de uitleg van Maxime Kummeling (uroloog, LUMC).

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een baby ter grootte van je hand, vechtend om te overleven. Voor extreem vroeggeboren kindjes is elke dag in de baarmoeder pure winst. Wat als we die kostbare tijd kunnen verlengen—buiten het lichaam van de moeder? Technisch geneeskundige Myrthe van der Ven en industrial designer Juliette van Haren van de TU Eindhoven slaan de handen in één en werken samen met een team van wetenschappers aan een baanbrekende oplossing: een kunstbaarmoeder die de natuurlijke baarmoeder zo goed mogelijk nabootst. In deze aflevering leggen ze je stap voor stap uit hoe dat werkt en welke uitdagingen daarbij komen kijken.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Welke wetenschap zit er achter een goede tongzoen? Behoorlijk wat, zo horen we van microbioloog Remco Kort van de Vrije Universiteit Amsterdam. Ga er maar even goed voor zitten als hij in deze aflevering de vraag beantwoordt: Gaat je speeksel eigenlijk lijken op dat van je partner als jullie vaak tongzoenen?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als je in een vreemde stad komt, word je, zonder dat je het door hebt toch automatisch de goede richting opgestuurd. Dat komt omdat over al die bordjes, geluiden en gebouwen in de stad van tevoren door ontwerpers is nagedacht (als het goed is).

In deze aflevering gaan we, samen met gedragspsycholoog Fenne Roefs van de Vrije Universiteit Amsterdam de straat op. Naast dat ze wetenschapper is, werkt ze ook bij het ontwerpbureau Mijksenaar, dat bijvoorbeeld verantwoordelijk is voor de wereldberoemde bewegwijzering op Schiphol. Zij laat ons zien hoe ontwerpers je bewust of onbewust altijd een kant op sturen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als steeds meer vrienden en vriendinnen om je heen een gezinnetje gaan stichten voel je de druk toenemen: wanneer begin jíj nou eens aan kinderen? Typisch zo’n vraag waar je ‘s nachts wakker van kunt liggen. Levenslooppsycholoog Simone Verhagen (Open Universiteit) helpt je in deze podcast door dat gepieker heen: nee, kinderen krijgen móet niet, maar het mág wel. En je hoeft in ieder geval niet bang te zijn dat je het niet kunt.

Wil je meer weten over het onderzoek van Simone, klik dan hier.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De mysteries uit je darmen probeert Jurriaan Mes (Wageningen Universiteit) te ontrafelen door een nagebouwde darm; een orgaan van 7 meter lang. Zijn maag-darmsysteem kan mogelijk antwoord geven op vragen waar we nu mee zitten als; hebben probiotica-drankjes zin? Wat moet je eten voor een gezonde darmflora? En hoe kunnen onze darmen depressies veroorzaken?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

"We leven toch niet in de middeleeuwen?!" is een uitspraak die vaak wordt gebruikt om aan te geven dat iets achterhaald is. Maar volgens literatuurhistoricus Cécile de Morrée (Radboud Universiteit) kunnen we nog wat leren van die jonkvrouwen en jonkers—vooral over consent. Want wat blijkt? Onze voorouders hadden het wiel allang uitgevonden.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is een van de grote mysteries in de natuurkunde: de binnenkant van een zwart gat. We kunnen berekenen wat erin zit, maar zeker weten doen we het niet. Misschien is zo'n zwart gat wel heel iets anders: een wormhole naar een ander universum, of de plaats waar al je verloren sokken belanden. Natuurkundige Gideon Koekoek (Universiteit Maastricht) werkt aan de grootste telescoop ooit, die hier antwoord op kan geven. En die telescoop komt misschien wel in ons eigen kikkerlandje.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In een wereld vol lawaai verlangen we steeds meer naar rust. Noise-cancelling koptelefoons lijken de perfecte oplossing: met één druk op de knop verdwijnt alle omgevingsgeluid. Maar hoe werkt deze magie eigenlijk, en is het wel gezond om jezelf constant af te sluiten van de wereld? Silvin Willemsen, geluidsnatuurkundige aan de TU/Eindhoven legt in deze aflevering uit hoe al dat lawaai wordt gecanceld en wat de invloed van langdurig gebruik op je brein is.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wat als je je leven tijdelijk kon pauzeren? Waarbij je tijdens die pauze geen minuut ouder wordt, maanden in bed kan liggen zonder een grammetje spier te verliezen en bovendien beschermd bent tegen gevaarlijke straling en enge virussen. Klinkt onwerkelijk? Toch is dat precies wat er gebeurt bij dieren tijdens een winterslaap. Winterslapende dieren kunnen zichzelf afkoelen tot bijna het vriespunt en hun hartslag vrijwel stilzetten, zonder schade en met verbluffende voordelen. Hoe deze dieren dit precies doen, is voor wetenschappers nog steeds een groot mysterie. Bioloog Roelof Hut van de Rijksuniversiteit Groningen probeert het mechanisme achter winterslaap te ontrafelen. Als dat lukt, kan dat talloze toepassingen hebben voor de mens.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een belangrijke deadline, een presentatie, of die eerste date. Allemaal stressvolle situaties en dan: buikpijn. Hoe kan dat toch, dat die twee zo aan elkaar gelinkt zijn? Maag-lever-darmarts Zlatan Mujagic (Maastricht University) legt uit waarom stress zo vaak zorgt voor buikpijn of andere buikklachten.

Wil je meer weten over stress, luister hier onze aflevering 'Altijd stress? Heel normaal. Dit is waarom'.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het klinkt allemaal als verre toekomstmuziek, misschien zelfs onmogelijk, maar het is een stuk dichterbij dan je denkt. Scheikundige Tess van Eeden (TU/ Eindhoven & DIFFER) maakt in haar lab bouwstenen voor brandstof en plastics, uit de lucht. Gewoon de lucht die we dagelijks inademen.

Waarom Tess dit doet? Zodat we in de toekomst helemaal geen aardolie of aardgas meer nodig voor onze vluchten, kunstmest en plastics en dag kunnen zeggen tegen een groot deel van het CO2 probleem! Benieuwd of jij straks zonder schuldgevoel in het vliegtuig kunt stappen? Tess vertelt je er alles over in deze video.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wat hebben Marco Borsato, Matthijs van Nieuwkerk en P. Diddy met elkaar gemeen? Ze zijn alle drie gecanceld. De één net een tikkeltje heftiger dan de ander. Cancelcultuur is al lang niet meer nieuw, sterker nog sommige gecancelde zijn bezig aan een comeback. Hoe doe je dat? Wat is het geheime recept tegen cancelcultuur? 

Mediawetenschapper Simone Driessen (Erasmus Universiteit Rotterdam) vertelt welke slimme tactieken artiesten en bekende figuren inzetten om terug te komen na een cancelstorm en hoe cancelcultuur soms verassend genoeg zo zijn voordelen kan hebben.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sta je op het punt te beginnen met hardlopen? Of ben je fanatiek renner? Grote kans dat je te maken krijgt met blessures - vervelend! Gelukkig heeft de wetenschap tips om blessures te voorkomen. Sportwetenschapper Bas van Hooren (Universiteit Maastricht) vertelt je wat je wel en niet moet doen, en of je echt speciale schoenen nodig hebt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Marcel Zeelenberg (Tilburg University) vertelt in deze podcastaflevering waarom spijt zo'n pijnlijke emotie is, maar vooral ook wat we eraan hebben. En dat is meer dan je misschien zou denken.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tijd verspillen? Even helemaal nietsdoen? Dat lijkt misschien zonde, zeker met die lange to-do lijst die maar blijft groeien. Maar volgens Erik Scherder (Open Universiteit, Vrije Universiteit Amsterdam, Rijksuniversiteit Groningen) zijn die momenten van totale rust juist goud waard. En nee, TikTok-video's kijken of scrollen op instagram telt niet. We hebben het echt over momenten waar je he aandacht volledig loslaat. Wanneer je even helemaal niets doet, activeer je je "default network" en komen de beste ideeën naar boven. In een wereld vol afleiding missen we vaak die waardevolle momenten. Luister de podcast en ontdek waarom tijd voor jezelf nemen misschien wel de slimste keuze is.

Deze aflevering is tevens de laatste aflevering van de mini-serie over tijd, die wij vorig jaar hebben opgenomen tijdens ons 10-jarig jubileum in Carré.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Stel dat we écht voor eeuwig zouden doorleven. Als al die dingen die we doen om het einde uit te stellen écht zouden werken: zou het leven zelf dan nog wel leuk zijn? Blijft iets leuk als je het altijd weer opnieuw kunt doen? Psychiater Damiaan Denys (Universiteit van Amsterdam) vindt van niet. Want zonder eindigheid verliest alles z’n waarde, vertelt hij in deze vierde podcast van onze jublieumshow in Theater Carré. Je kunt maar beter blij zijn dat Groundhog Day een film is, en niet écht.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoe vaak check jij hoe laat het is? Misschien wel vaker dan je lief is. Want zouden we niet veel beter af zijn als we alles in ons eigen tempo zouden doen? Susanna Bloem (Universiteit Utrecht) vertelt je in deze podcast - live opgenomen tijdens ons tienjarige jubileum in Carré! - hoe zwaar sommige mensen het hebben met die kunstmatige ‘kloktijd’ die ons leven beheerst. En hoe je met muziek daar misschien wel uit kunt komen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Om tweehonderdste van een seconde miste de Nederlandse estafetteploeg op de 4x400 meter het wereldrecord tijdens de Olympische Spelen van Parijs. In deze aflevering onderzoeken we met biomechanisch ingenieur Eline van de Kruk van de TU Delft wat we nog kunnen verbeteren aan de techniek van de hardlopers om volgende keer bovenop het goud dat ze wonnen ook de tijd te verslaan en een nieuw wereldrecord te vestigen. 

Deze aflevering is opgenomen in Carré Amsterdam tijdens de tiende verjaardag van de Universiteit van Nederland.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Je zit om 7 uur aan tafel bij vrienden. Het is gezellig, er wordt gelachen, en voordat je het weet is het 1 uur 's nachts. Die uren zijn voorbij gevlogen! Maar waarom lijkt de tijd op een saaie werkdag soms juist eindeloos te duren? In deze eerste aflevering van onze podcastserie over tijd duiken we in onze interne klok. Psycholoog Hedderik van Rijn van de Rijksuniversiteit Groningen legt uit waarom onze beleving van tijd zo flexibel is. Ontdek hoe onze hersenen met tijd spelen en hoe je die tijd - in je beleving dan - langzamer kan laten gaan. Deze aflevering is vorig jaar opgenomen in Carré tijdens het 10-jarig jubileum van de Universiteit van Nederland en onderdeel van een serie van vijf afleveringen over tijd.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

1 op de 10 vrouwen heeft PCOS, en waarschijnlijk ligt dat cijfer nog wel wat hoger. Daarmee is dit het meest voorkomende hormoonprobleem bij vrouwen. Hoe kan het dan toch dat bijna niemand hiervan op de hoogte is? Geranne Jiskoot, psycholoog en PCOS-onderzoeker van het Erasmus MC, maakt zich hard voor meer bewustzijn. In deze aflevering legt ze uit waarom PCOS zo vaak onopgemerkt blijft en welke impact het heeft: van onregelmatige menstruaties en overgewicht tot mentale struggles. Tijd om dit belangrijke onderwerp onder de aandacht te brengen!

Op zoek naar betrouwbare informatie over PCOS. Check de pagina van het Erasmus MC ► https://www.erasmusmc.nl/nl-nl/patientenzorg/aandoeningen/polycysteus-ovarium-syndroom

Meedoen aan onderzoek? Dat kan. ► Heb jij een officiële PCOS diagnose en heb je last van mentale klachten zoals somberheid en stemmingswisselingen, dan kan je deelnemen aan een speciaal online programma. Met deze studie wil Geranne onderzoeken of 5 sessies cognitieve gedragstherapie helpen voor vrouwen met PCOS. Wil je meer informatie over deelname aan de How2Deal studie? Stuur dan een mailtje naar [email protected]

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kritiek krijgen is vaak lastig. Maar wanneer het verpakt is als grap, lijkt er opeens veel meer ruimte te zijn om harde waarheden te verkondigen, mensen te bekritiseren, of zelfs volledig af te branden. Hoe kan dat? In deze aflevering duiken we in de wereld van humor en satire met communicatiewetenschapper Britta Brugman van de Universiteit van Amsterdam. Ze doet onderzoek naar satire, een humoristische kunstvorm waarmee vaak kritiek wordt geleverd op de samenleving, machthebbers en andere gevoelige onderwerpen. Klopt het dat je verder kan gaan als satiricus dan als criticus? En is er een grens aan de grap?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Met kleding drukken we uit wie we zijn en hoe we ons voelen. Maar hoe bepalen we wat we dragen? En wat zegt dit over onze identiteit? Met filosoof Tom Giesbers (Open Universiteit) kijken we door de ogen van verlichtingsfilosoof Immanuel Kant naar onze kledingkast waar volgens hem verschillende versies van onszelf hangen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sardinië, Okinawa, Ikaria, Loma Linda en Nicoya: deze ‘blue zones’ zijn plekken waar mensen veel vaker 100 jaar of ouder worden, en dat in goede gezondheid. Wat maakt deze gebieden zo bijzonder? In deze serie maak je kennis met wetenschappers die op zoek zijn naar de formule voor een gezond leven. 

In de laatste aflevering vertelt Masi Mohammadi (Eindhoven University of Technology) hoe onze huizen en wijken onze gezondheid bepalen—en hoe ze die inzichten gebruikt om slimme woningen te ontwerpen waar ouderen gezond en gelukkig de 100 halen.

Deze serie is gemaakt door de Universiteit van Nederland met ondersteuning van het Institute for Preventive Health, een alliantie tussen Eindhoven University of Technology, Wageningen University & Research, Universiteit Utrecht en Universitair Medisch Centrum Utrecht

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

1 op de 7 jongeren wordt 100 jaar of ouder. Hoe kan de wetenschap hen helpen zo fit mogelijk oud te worden? In deze serie maak je kennis met onderzoekers die op zoek zijn naar de formule voor een gezond leven. 

Kirsten Verkooijen (Wageningen University & Research) richt zich op jongeren die die steun het hardst nodig hebben. Met slimme technologieën helpt ze hen gezondere keuzes te maken en een stevige basis te leggen voor een lang en vitaal leven.

Deze serie is gemaakt door de Universiteit van Nederland met ondersteuning van het Institute for Preventive Health, een alliantie tussen Eindhoven University of Technology, Wageningen University & Research, Universiteit Utrecht en Universitair Medisch Centrum Utrecht

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In Nederland heeft 60% van de mensen een chronische aandoening, en 1 op de 2 Nederlanders krijgt ooit in zijn of haar leven te maken met kanker. Kan de wetenschap ons helpen dat aantal te verminderen? In deze serie maak je kennis met wetenschappers die op zoek zijn naar de formule voor een gezond leven. 

In deze aflevering vertelt Ellen Kampman (Wageningen University & Research) hoe voeding invloed heeft op je gezondheid, vooral bij kanker. De juiste voeding kan niet alleen de kans op kanker verminderen, maar het kan je ook ondersteunen als je al ziek bent.

Deze serie is gemaakt door de Universiteit van Nederland met ondersteuning van het Institute for Preventive Health, een alliantie tussen Eindhoven University of Technology, Wageningen University & Research, Universiteit Utrecht en Universitair Medisch Centrum Utrecht

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In 2040 zijn er vier keer zoveel 100-jarigen in Nederland dan nu. Hoe blijven we fit en zelfstandig? In deze serie maak je kennis met wetenschappers die op zoek zijn naar de formule voor een gezond leven. 

In deze eerste aflevering Roel Vermeulen (Universiteit Utrecht): Hij onderzoekt hoe de wetenschap ons kan helpen gezonde keuzes te maken en ontwikkelt digitale steden die voorspellen of dat echt werkt.

Deze serie is gemaakt door de Universiteit van Nederland met ondersteuning van het Institute for Preventive Health, een alliantie tussen Eindhoven University of Technology, Wageningen University & Research, Universiteit Utrecht en Universitair Medisch Centrum Utrecht

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Volgens ruimtebioloog Angelo Vermeulen van de TU Delft, zal de mensheid ooit emigreren naar de kosmos. Maar hoe planten we ons daar voort? Je hoort het in deze podcastaflevering.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is bijna kerst en dat betekent: volop kerstreclames op tv. Schattige hondjes, volle tafels, cadeaus - we weten dat reclames ons proberen te verleiden en toch trappen we er massaal in. Communicatiewetenschapper Ivar Vermeulen (Vrije Universiteit Amsterdam) onthult welke trucs worden ingezet om jou toch wéér een product te verkopen

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ons water in slootjes en meertjes is hartstikke voedzaam. Goed nieuws, zou je denken. Maar nee: slécht nieuws. Want juist doordat ons oppervlaktewater hartstikke rijk is aan voedingsstoffen gaat het hartstikke mis met ons ecosysteem. Dat raakt namelijk helemaal uit balans. Het goede nieuws is: we kunnen er wat aan doen. En dat deden we op Lowlands. Daar ging waterwetenschapper Rosan van Halsema van de Universiteit Twente, samen met collega’s van het Nederlandse Instituut voor Ecologie én samen met Lowlandsgangers zélf ons water gezonder maken. Het water van Lake Lowlands dan, het sfeervolle meertje midden op het festivalterrein.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zweet, pus, oorsmeer, speeksel. Bah! Ons lichaam produceert een scala aan lichaamssappen. Hoewel de meeste mensen tegenwoordig walgen van deze sappen, is dat niet altijd zo geweest. Deze sappen hebben namelijk allerlei nuttige toepassingen. Wist je dat urine vroeger werd gebruikt om wol te wassen? Of dat oorsmeer een antibacteriële werking heeft? Volgens medisch historicus Ruben Verwaal van het Erasmus MC is het daarom tijd voor eerherstel. Met een bakje oorsmeer en een potje urine op zak, daagt hij je deze aflevering uit om het beeld van jouw eigen lichaamssappen te herzien.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een draak met het hoofd van je schoonmoeder - dat klinkt gek, maar in je dromen zou je zo'n draak prima tegen kunnen komen. Wie weet vlieg je dan wel gewoon weg, of heb je superkrachten. Best raar eigenlijk, dat we in onze dromen kunnen doen wat we maar willen. Slaaponderzoeker Christa van der Heijden (Universiteit van Amsterdam) legt uit wat er in onze hersenen gebeurt als we slapen.

Wil je meer horen over slaap? Klik hier en luister alles dat we in 10 jaar over dit onderwerp maakten.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het gaat hier dus niet om plantaardige kaasjes, maar om kaas die lijkt op koeienkaas, smelt als koeienkaas, smaakt als koeienkaas, zonder dat er ook maar één koe of ander dier aan te pas komt. Onderzoekers van de Wageningen Universiteit zijn erin geslaagd zo'n kaasje te maken. De eiwitten van de kaas zijn gemaakt door gisten. Je kan deze mozarella op dit moment nog nergens op de wereld kopen, maar grote kans dat je hem in de toekomst wel gaat eten. Levensmiddelentechnoloog Etske Bijl (Wageningen Universiteit) laat ons zien hoe ze zo'n kaas maakt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op de Europese ranglijst van overspannenheid staat wij, nuchtere Hollanders, op de 5de plek. Meer dan een miljoen Nederlanders loopt jaarlijks het risico op een burn-out en twee op de drie doktersbezoeken gaan over: stress.

En we weten inmiddels veel over stress, maar wat precies de oorzaak is dat zoveel mensen last hebben van ziekmakende langdurige of chronische stress, daar hebben we nog altijd geen goede verklaring voor.

Het lijkt er sterk op, dat we tot nu toe een heel belangrijk deel van de stresspuzzel over het hoofd hebben gezien. In deze aflevering vertelt universitair hoofddocent Bart Verkuil van de Universiteit Leiden over onderzoek naar een nieuwe theorie die je idee over stress op z’n kop zet.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De aarde warmt op en dus moet de uitstoot van CO2 omlaag. Dat gaat alleen niet zo snel en in de tussentijd zitten we wel met teveel CO2 in de lucht. Wat nou als je dat in de grond kan stoppen, onder de Noordzee? Geoloog Anne Pluymakers (TU Delft) legt uit hoe je dat veilig kan doen - zonder aardbevingen of lekkages.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Roken, superslecht? Ja natuurlijk! Maar een vape of e-sigaret roken is geen haar beter. Sterker nog, vapes zijn niks anders dan de zoveelste truc van de tabaksindustrie om ons nicotineverslaafd te maken en te houden. Longarts Sophie Cohen van de Universiteit Utrecht en longpatholoog Danielle Cohen van de Universiteit Leiden leggen je in deze podcast haarfijn uit waarom je er niet -nee echt niet- mee moet beginnen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Armoede is een groeiend probleem in Nederland. En wetenschappers die armoede onderzoeken snappen vaak niet wat er speelt bij hun eigen doelgroep. Latifa Abidi van Maastricht University is daarom een initiatief gestart waarbij onderzoekers samenwerken met mensen die dagelijks geldzorgen ervaren. Het doel: betere grip en aanpak van armoede in ons land.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Je neemt een placebo - een soort fopmedicijn - en tóch voel je je beter. Het is geen verzinsel, maar een gevolg van dat onze hersenen altijd dingen leren. Zo zijn er zelfs (atrose)patiënten die na een nep-knie-operatie net zo goed herstelden als mensen die een echte operatie hebben gehad. Hoe dat kan legt gezondheidspsycholoog Andrea Evers (Universiteit Leiden) uit in deze aflevering.

645: Hoe weet een medicijn waar het heen moet https://open.spotify.com/episode/6Mbq9jbl1QfpF84DabUCY2?si=ed1f627ded914d42

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als al het ijs van Antarctica smelt, stijgt de zeespiegel 57 meter. Dat zou Nederland bijna volledig onder water zetten. Gelukkig verwachten we niet dat de hele Zuidpool verdwijnt, maar... de Zuidpool is wel degelijk aan het smelten. Lange tijd dachten wetenschappers dat dit onmogelijk was: de Zuidpool leek onaantastbaar. Dat blijkt toch anders. Sophie de Roda Husman van de TU Delft onderzoek hoe het écht zit en legt uit dat één afbrekende ijsplaats een reeks aan gebeurtenissen in gang zet die het smeltproces alsmaar versnellen.

Disclaimer: aan het eind van deze video wordt vermeld dat de aarde met 1,4 graden Celsius is opgewarmd ten opzichte van pre-industriële niveaus. Dit is echter geen gemiddelde, maar een piek gemeten in het warme jaar 2023. Volgens het laatste rapport van het IPCC is de gemiddelde wereldwijde temperatuurstijging tussen 2011-2020 in werkelijkheid ongeveer 1,1 graden Celsius. Sindsdien zien we echter wel een stijgende lijn in de opwarming van de aarde, waardoor 2024 rond de 1.4-1.5 graden warmer zou kunnen worden dan pre-industriële levels. Bedankt voor jullie begrip, en we blijven ons best doen om nauwkeurige informatie te delen!

Wil je meer informatie over het onderzoek naar de Zuidpool?

► IPCC Het zesde klimaatrapport (AR6): https://www.ipcc.ch/report/ar6/syr/

IPCC rapport. Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) is opgericht door de Verenigde Naties. Hun doel is de beschikbare kennis op het gebied van klimaat, klimaatverandering en de gevolgen in kaart te brengen.

Om de vijf à zes jaar brengen ze een klimaatrapport (Assessment) met de laatste stand van zaken uit in vier delen. Het zesde klimaatrapport (AR6) kwam uit in 2023, en bevat een uitgebreide beschrijving van het hele klimaatsysteem, waarin er ook veel aandacht is voor de Zuidpool.

► Special report on the ocean and cryosphere in a changing climate (SROCC): https://www.ipcc.ch/srocc/

In 2019 bracht de IPCC een speciaal rapport uit over de oceaan en cryosfeer (een verzamelnaam voor alle gebieden op aarde waarin water voorkomt in de vorm van sneeuw, ijs of permafrost). Hoofdstuk drie van het rapport is volledig gewijd aan de Noord- en Zuidpool.

► European state of the climate. Report 2023: https://climate.copernicus.eu/esotc/2023

Het European State of the Climate Report 2023 geeft een overzicht van het klimaat en weer in dat jaar. 2023 werd gekenmerkt door extreem weer in Europa, en het rapport biedt een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen en hun oorzaken. Twee punten uit het rapport over de opwarming van de aarde:

- 2023 gaat de boeken in als het warmste jaar sinds het begin van wereldwijde metingen in 1850;

- Het was 0.60°C warmer dan het gemiddelde van 1991-2020 en 1.48°C warmer dan 1850-1900 ('pre-industriële niveaus').

► Een paar interessante publicaties over de Zuidpool:

Overzicht van hoe en waar het landijs op Antarctica veranderde de afgelopen 25 jaar: https://www.nature.com/articles/s41586-018-0179-y.

► En hoe de ijsplaten van Antarctica veranderde de afgelopen 25 jaar: https://www.science.org/doi/full/10.1126/sciadv.adi0186

► Hoe ijsplaten dunner worden door het warmere oceaanwater: https://www.nature.com/articles/nature10968

► En hoe smeltwater aan het oppervlakte ijsplaten instabiel kan maken: https://www.nature.com/articles/s41586-020-2627-8.

► Waarom de Larsen B ijsplaat in 2002 afbrak (https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/2013GL057694)

► ... en hoe dat het achterliggende landijs versnelde (https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1029/2004GL020697)

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Neanderthalers waren harig, barbaars en onderontwikkeld. Dat is ongeveer hoe wij over ze denken. En ‘wij’ dat zijn dan de ‘homo sapiens’, de wijze denkende mens, wél slim genoeg om te overleven. Archeoloog Gerrit Dusseldorp van Universiteit Leiden legt in deze aflevering de twee neefjes naast elkaar: de homo sapiens versus neanderthaler. En spoiler: zo verschillend zijn we niet.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het Noorderlicht is de laatste tijd vaker te zien in Nederland, en dat blijft zo in 2024 en 2025. Dit spectaculaire natuurverschijnsel komt door een zonnecyclus die elke 11 jaar een piek bereikt. Maar wist je dat de veroorzaker van dit prachtige fenomeen ook gevaarlijk kan zijn?

Aardwetenschapper Lennart de Graaf (Universiteit Utrecht) legt in deze aflevering uit hoe zonnestormen, die het Noorderlicht veroorzaken, veel meer invloed hebben dan je denkt. In 1967 was de Derde Wereldoorlog er bijna door uitgebroken, miljoenen mensen zaten weken zonder stroom, en recent kwamen satellieten van Elon Musk in de problemen. Kan zo’n zonnestorm ook Nederland platleggen? Je hoort het in deze aflevering.

Tips voor Noorderlichtjagers:

1. Zoek een plek waar je vrij uitzicht hebt richting het noorden

2. Hoe dichterbij middernacht hoe groter de kans is dat je het noorderlicht kan zien

3. Zoek een plek waar weinig lichtvervuiling is; dus het liefst geen straatverlichting of ander licht

4. Het moet onbewolkt zijn

5. Via een camera kan je het Noorderlicht vaak makkelijker zien dan met het blote oog, dus pak je telefoon erbij

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Stel je voor: een muis die recht op de klauwen van een kat afrent of een rups die ineens omhoog klimt in een boom om daar te sterven…

Het klinkt bizar, maar bij deze dieren is de controle volledig overgenomen door een virus of parasiet. Wetenschapper Vera Ros van de Wageningen Universiteit onderzoekt deze zombie-beesten en hun indringers. Want ook al lijkt het op science fiction, zoals in The Last of Us- het is het echt! Gelukkig gebeurt dit niet bij mensen... toch?

604: Waarom kom je nooit van een koortslip af? https://open.spotify.com/episode/4E6cYsD3DGGyvIw68ghlon?si=f5daa43ba8a04997

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Waar denk jij aan als je aan een ster denkt? Een lichtbol waarschijnlijk, maar weet je ook waar die van gemaakt is? Sterrenkundige Marijke Haverkorn (Radboud Universiteit Nijmegen) laat aan de hand van een suikerspin zien hoe een ster ontstaat. Leuker nog: ze legt uit hoe je voorspelt waar een ster gaat ontstaan.

Universiteit van Nederland komt naar Carré! Op 28 oktober vieren we onze 10 verjaardag met een speciale voorstelling: Wat als de tijd stopt? Tickets: https://carre.nl/voorstelling/universiteit-van-nederland

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nederland liep in de jaren negentig voorop om natuurbeleid op Europees niveau in te richten. Want een trekvogel ziet helemaal geen grenzen. Sindsdien dragen de best beschermde natuurgebieden het stempel 'Natura 2000'. Maar dat stempel blijkt in Nederland vaak een loze huls. De afgelopen twintig jaar hebben we succesvol geprobeerd de kantjes er vanaf te lopen. Door bijvoorbeeld landbouwgrond ook natuurgebied te noemen. Raoul Beunen, milieuwetenschapper aan de Open Universiteit, weet wie daar de dupe van is: de natuur natuurlijk!

606: Waarom ons stikstof-probleem ooit juist een oplossing was. https://open.spotify.com/episode/5LMnzCOBhDImAsEsESX48Y?si=c787f35d1c084a9e

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In Rare Jongens bekijken historicus Olivier Hekster (Radboud Universiteit) en Merijn Doggen onze tijd door de bril van de Romeinen. In deze aflevering reizen we naar Amerika waar binnenkort verkiezingen zijn. In hoeverre lijken die op de verkiezingen die de Romeinen hielden? Welke campagnestrategie hadden ze? Kon je een kandidaat ook 'endorsen'? En...huh... hebben de Romeinen hun capitol ook ooit bestormd? Allemaal vragen waar je antwoord op krijgt deze aflevering.

Meer Rare Jongens vind je op Spotify, Apple Podcasts of in je favoriete podcast-app.

Helpdesk Rome: Heb je een persoonlijk probleem? Misschien heeft Olivier een Romeinse oplossing voor je. Laat je probleem achter in de comments of via deze link: https://forms.gle/rFdegka25rzwHczR9

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Heb jij weleens moeite met het aanleren van nieuwe dingen? Taalwetenschappers Monique Flecken en Rosa Zaaijer (Universiteit van Amsterdam) kunnen je daar misschien bij helpen! Zij onderzoeken hoe taal, en zelfs willekeurige woorden, je kunnen helpen om sneller en beter te leren. Op Lowlands deden ze dit met een uniek experiment... linedancen! Kunnen woorden als 'gol' en 'zam' ervoor zorgen dat je de dansmoves beter onthoudt? Ze zoeken het uit in deze gloednieuwe aflevering. Dus trek je cowboylaarzen aan en ontdek of dit taalexperiment dé lifehack is om nieuwe skills onder de knie te krijgen. Yeehaw!

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Eiwitshakes, pre-workout drankjes en eiwitsupplementen. In de sportschool kan het niet gek genoeg als het gaat om extraatjes om beter te sporten. Maar hebben die shakes en supplementen wel nut? Of is het eigenlijk grote onzin? Mirwais Mehrab, sportarts i.o. aan de Universiteit Utrecht, legt het uit. (spoiler: atleten kunnen er baat bij hebben, maar voor de casual sporter is het allemaal overbodig).

557: De perfecte work-out volgens de wetenschap (in 10 minuten): https://open.spotify.com/episode/19wKbvIH39ZS1BdV8KRoJj?si=9b7d0f21a9104985

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een goede baan, een groot huis of de beste cijfers - we willen allemaal succesvol zijn. Maar kun je succes echt afdwingen door hard te werken of speelt geluk een grotere rol? Socioloog Thijs Bol (UvA) onderzoekt hoe wij naar succes kijken en welke gevolgen prestatiedruk heeft. Dit doet hij met proefpersonen op een plek waar je het misschien niet zo snel zou verwachten: op Lowlands!

00:00 Kun je succes afdwingen?

00:50 Waarom experimenteren op Lowlands?

01:26 Prestatiedruk bij jongeren

02:01 Gevolgen prestatiedruk

02:29 Prestatiedruk experimenten

04:07 Ervaart iedereen prestatiedruk hetzelfde?

05:20 Hebben succesvolle mensen meer geluk?

06:48 De twee soorten geluk

09:56 Hoe kijken we naar succes en falen?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Is het je ook wel eens opgevallen dat in de meeste porno filmpjes steeds weer dezelfde personages opduiken? Het stoute schoolmeisje, of bijvoorbeeld de 'BBC' oftewel 'the big black cock'? Dat is niet zomaar, vertelt cultureel socioloog Samira van Bohemen (Erasmus Universiteit) in deze podcast. Zulke stereotypes zitten namelijk ontzettend diep verankerd in onze cultuur. En het gekke is: dat is soms best prettig.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Universiteit van Nederland komt naar Carré! Op 28 oktober vieren we onze 10 verjaardag met een speciale voorstelling: Wat als de tijd stopt? Tickets: https://carre.nl/voorstelling/universiteit-van-nederland

Iedere cel in je lichaam heeft een functie: van een niercel tot een hersencel, en natuurlijk de zaad- en eicellen. En eenmaal een niercel, of eicel, dan wordt het geen andere cel meer. Tot nu, want in het lab kunnen wetenschappers van een huidcel, een andere cel maken. Zoals bijvoorbeeld een zaadcel. Hoe dat werkt vertelt voortplantingsbioloog Callista Mulder (Amstedam UMC).

Het onderzoek van Callista wordt uitgevoerd in samenwerkingsverband HipGametes met onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum, Erasmus MC, Amsterdam UMC, Maastricht University en het Rathenau Instituut. Meer weten over dit samenwerkingsverband? Kijk dan op https://embryomodels.com/what-we-do/hipgametes/ en/of https://www.rathenau.nl/nl/gezondheid/zaadjes-voor-een-maatschappelijk-debat.

Wil je ons iets laten weten of vragen? Dat kan via dit formulier: https://forms.gle/5YTUR72pTwzXRAFk6

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als je om je heen kijkt in de wereld zie je oorlog, aanslagen en genocide. Het is van nu en van alle tijden. Maar hoe afschuwelijk een conflict ook is, hoe massaal mensenrechten over en weer geschonden worden, uiteindelijk stopt een oorlog en moet je als voormalige vijanden samen verder.

Hoe ‘verzoen’ je je met je vijand? En is verzoening altijd mogelijk na oorlog of conflict? Lorena de Vita legt het je uit in deze aflevering. Zij is historicus op het gebied van internationale betrekkingen aan de Universiteit Utrecht en zij won een Heineken Young Scientists Award met haar onderzoek naar verzoeningen in het verleden.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Universiteit van Nederland komt naar Carré! Op 28 oktober vieren we onze 10 verjaardag met een speciale voorstelling: Wat als de tijd stopt? Tickets: https://carre.nl/voorstelling/universiteit-van-nederland

Boomers, zoomers, millennials en xennials. We vinden het heerlijk om elkaar in te delen in generaties. Maar zegt de generatie waartoe je behoort echt iets over je identiteit? En bestaan deze labeltjes volgens de wetenschap eigenlijk wel? We vragen het gen-x’er Bram Peper. Socioloog aan Tilburg University.

Tijdcodes

00:00 Welke generaties zijn er?

00:45 Wat verbindt een generatie?

02:23 Bestaan generaties echt?

03:22 Het verschil tussen Gen-Z en andere generaties

06:02 Waarom plakken we labels op generaties?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Per jaar krijgen 14.000 mensen in Nederland de diagnose longkanker en 11.000 mensen overlijden eraan per jaar. Een onderzoek van slechts een paar minuten kan ervoor zorgen dat veel minder mensen aan die ziekte sterven. Top! Allemaal door de scan zou je zeggen, maar zo werkt het niet. Door onderzoek van Heineken Young Scientists Award-winnaar Kevin Ten Haaf (Erasmus MC) weten we nu wie we wel en wie we niet moeten checken op longkanker, zodat mensen niet onnodig door de medische molen hoeven.

Universiteit van Nederland komt naar Carré! Op 28 oktober vieren we onze 10 verjaardag met een speciale voorstelling: Wat als de tijd stopt? Tickets: https://carre.nl/voorstelling/universiteit-van-nederland

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Universiteit van Nederland komt naar Carré! Op 28 oktober vieren we onze 10 verjaardag met een speciale voorstelling: Wat als de tijd stopt? Tickets: https://carre.nl/voorstelling/universiteit-van-nederland

Het aantal cosmetische ingrepen groeit razendsnel. In de laatste tien jaar gingen we van zo'n 14 miljoen naar 35 miljoen behandelingen, meer dan een verdubbeling. Sociaal wetenschapper Anne-Mette Hermans van de Tilburg University onderzoekt welke invloed deze toename heeft op jongeren. Zij groeien nu op met een redelijk 'genormaliseerd' beeld van cosmetische ingrepen. Zijn lipfillers en botox voor hen straks net zo normaal als een bezoek aan de kapper? 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

5 november zijn de verkiezingen in de VS: wordt het Trump of toch Harris? De Amerikanen en de rest van de wereld wachten gespannen af. Toch is er één man die het NU al denkt te weten. Wetenschapper Allan Lichtman voorspelt de uitslag van de verkiezingen al jaren goed. Hij voorzag zelfs dat Trump zou winnen in 2016. Ook dit jaar heeft hij weer een voorspelling gedaan. De grote vraag is: krijgt hij gelijk? We vragen politicoloog André Krouwel (Vrije Universiteit Amsterdam) hoe aannemelijk zijn voorspelling is en hoe de rest van de wetenschappelijke wereld naar zijn voorspellende model kijkt.

Universiteit van Nederland komt naar Carré! Op 28 oktober vieren we onze 10 verjaardag met een speciale voorstelling: Wat als de tijd stopt? Tickets: https://carre.nl/voorstelling/universiteit-van-nederland

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Casper van der Kooi (Rijksuniversiteit Groningen), winnaar van de Heineken Young Scientists Award, is gefascineerd door de kleurrijke wereld van bloemen. Elke bloem heeft weer een andere prachtige kleur. Casper onderzoekt hoe deze bloemen aan hun kleuren komen. En hoe ze daarmee de aandacht van bestuivers trekken. Welke kleuren hebben meer kans van slagen op het krijgen van nakomelingen?

527: Hoe zorgen kleine bloemen ervoor dat de dijk niet breekt? https://open.spotify.com/episode/2GHX7kBfJV3YXX27Bpuoc9?si=c420fdeaf86e427b

Universiteit van Nederland komt naar Carré! Op 28 oktober vieren we onze 10 verjaardag met een speciale voorstelling: Wat als de tijd stopt? Tickets: https://carre.nl/voorstelling/universiteit-van-nederland

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Vier procent van de mensen heeft het: afantasie. Ofwel: totaal geen verbeeldingskracht. Als afantasten hun ogen sluiten en zich iets voor de geest proberen te halen, zien zij niets. Psycholoog Laura Speed (Radboud Universiteit Nijmegen) raakte gefascineerd door deze groep mensen. Hoe is het om geen voorstelling te hebben bij herinneringen, of het gezicht van een vriend? En hoe leuk is het om zonder visuele beeldvorming een boek te lezen? Laura onderzocht het.

00.00 Wat is afantasie?

01:20 Wat zijn de kenmerken van afantasie?

02:10 Wanneer is afantasie ontdekt?

02:46 Hoe werkt afantasie?

03:50 Heb jij afantasie? Doe de test!

05:30 Kan een afantast het leuk vinden om een boek te lezen?

07:58 Hoe ziet het dagelijks leven van een afantast eruit?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze mini-serie van de Universiteit van Nederland gaan Sander Denneman (presentator) en Adriaan ter Braack (wetenschapsjournalist) op onderzoek uit in Nederland, Quantumland. Deze aflevering gaan ze langs bij de wiskundige Christian Schaffner (wiskundige, Universiteit van Amsterdam) hij laat hen zien dat een quantumcomputer bloed snel is, maar ook heel veel foute antwoorden geeft die je er dan weer moet uitfilteren. Klinkt ingewikkeld, maar Adriaan legt het duidelijk uit.

Met dank aan Quantum Delta NL

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze mini-serie van de Universiteit van Nederland gaan Sander Denneman (presentator) en Adriaan ter Braack (wetenschapsjournalist) op onderzoek uit in Nederland, Quantumland. Deze aflevering gaan ze langs bij de natuurkundige Servaas Kokkelmans (TU Eindhoven) hij heeft een werkende quantumcomputer en kan vertellen hoe hij precies werkt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Quantum computers zouden ons leven drastisch kunnen gaan veranderen. Maar snap jij er iets van? In deze mini-serie van de Universiteit van Nederland gaan Sander Denneman (presentator) en Adriaan ter Braack (wetenschapsjournalist) op onderzoek uit in Nederland, Quantumland. Deze aflevering gaan ze langs bij de natuurkundige Carlo Beenakker (natuurkundige, Universiteit Leiden) hij laat hen een installatie zien waarmee je materialen super koud kan maken. Een Nederlandse uitvinding en het geheime recept van een quantumcomputer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als je gaat studeren, of gaat settelen, als je een huis koopt of als je een kind krijgt, ja dán is je jeugd echt voorbij. Toch? Maar die volwassenheid verschijnt niet ineens pats-boem uit het niets. Je gaat je niet ineens anders gedragen, en ontwikkelingspsycholoog Manon van Scheppingen (Tilburg University) weet dat het niet één ding is waardoor je ineens mentaal helemaal 'rijp' bent. Voor haar onderzoek kreeg Manon een prestigieuze Heineken Young Scientists Award, en in deze podcast ontrafelt ze een van de grote vragen van ons allemaal: wat is dat nou eigenlijk, volwassen zijn?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wat nou als ons universum niet het enige is. Wat nou als er heel veel universa zijn, die we niet kunnen zien: een multiversum. Misschien ken je het wel uit films als Dr. Strange, Spiderman of Everything everywhere all at once. Theoretisch natuurkundige Jan Pieter van der Schaar (Universiteit van Amsterdam) legt de natuurkunde achter dit bizarre idee uit. Want wie weet is het niet alleen maar fictie.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als je de wereld beter begrijpt ga je die vanzelf mooier vinden. Hoe mooi is dat? Volgens kunsthistoricus en filosoof in de bouwkunde, Jacob Voorthuis (TU Eindhoven) werkt dat echt zo. Neem bijvoorbeeld al die betonnen brutalistische gebouwen die we in de jaren 50 tot 70 van de vorige eeuw hebben neergezet. Lelijk op het eerste gezicht, maar als je ze begrijpt ga je ze misschien net een beetje mooier vinden.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Universiteit van Nederland komt naar Carré! Op 28 oktober vieren we onze 10 verjaardag met een speciale voorstelling: Wat als de tijd stopt? Tickets: https://carre.nl/voorstelling/universiteit-van-nederland

Iedereen krijgt ze wel eens voorgeschoteld: zwart geblakerde worstjes van de barbecue. Terwijl: ze zijn net zo slecht voor je als een pakje sigaretten roken! Daarentegen zijn er groenten die je wel gewoon krokant kan blakeren in de oven, bijvoorbeeld een bloemkool. In dat zwarte stukje worst is namelijk iets anders gebeurd dan in het zwarte stukje bloemkool. Ofwel: het ene zwarte randje is slechter voor je, dan het andere. Toxicoloog Nynke Kramer legt uit hoe dat zit aan de Universiteit van Nederland.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De soort die zich het beste weet aan te passen aan zijn omgeving, komt hoger op de evolutionaire ladder. Maar ja hoe werkt dat, dat aanpassen? In dit college geeft bioloog Roy Erkens (Maastricht Universiteit) je een spoedcollege over waarom wij duimen hebben en vissen kieuwen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een ruime meerderheid van de Nederlanders vindt de erfbelasting onrechtvaardig. Dat gevoel valt goed te begrijpen, maar als hoogleraar Sigrid Hemels (Erasmus Universiteit) haar wetenschappelijke bril op zet dan ziet ze iets anders. Misschien is het wel de meest rechtvaardige belasting die we hebben.

Wil je na het luisteren van de podcast meer weten over vrijstellingen als het gaat om erfbelasting, klik hier.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

“Drink genoeg water”, wordt er weleens gezegd. Maar kan je ook te veel drinken? Ja, dat kan. In deze aflevering legt arts-onderzoeker Dipti Rao van het Radboudumc uit waarom water in grote hoeveelheden zelfs dodelijk kan zijn. En waarom situaties als drugsgebruik je hier extra gevoelig voor maken.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Voor de meeste medicijnen geldt: zodra je het pilletje slikt, verspreidt de werkzame stof zich kriskras door je hele lichaam. Meestal is dat geen probleem. Maar als het op sommige plekken voor bijwerkingen zorgt, is het minder prettig. RNA-medicijnen zijn de oplossing. Roy van der Meel (TU Eindhoven) legt in deze podcast uit hoe dat in zijn werk gaat.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wist je ook dat porno al vér voor de uitvinding van de videoband en het internet populair was? En dan hebben we het niet alleen over de opkomst van pikante tijdschriften sinds de seksuele revolutie, nee, al in de zeventiende eeuw was Nederland een soort porno-walhalla. Cultuurhistorica en ‘historisch pornologe’ Inger Leemans (Vrije Universiteit Amsterdam) vertelt alles over de oorsprong van porno en neemt je mee terug in de tijd.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een historisch moment voor Nederland: we tellen inmiddels (echt bijna!) 18 miljoen inwoners op ons kleine oppervlak. Dat roept de vraag op: kan ons kikkerlandje deze hoeveelheid mensen wel aan? Planoloog Ward Rauws (Rijksuniversiteit Groningen) neemt ons mee in dit lastige vraagstuk.

Hoeveel ruimte heeft een mens eigenlijk nodig? En bereiken we dan ooit een grens? Wanneer kan je een land 'vol' noemen? Ward neemt je mee door verschillende toekomstscenario's voor Nederland.

Wil je meer over de toekomstscenario's weten? Kijk dan op de website van het Planbureau voor de Leefomgeving: https://www.pbl.nl/publicaties/vier-scenarios-voor-de-inrichting-van-nederland-in-2050

*Disclaimer: de gebruikte data in de video is gebaseerd op data van CBS uit 2017

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Universiteit van Nederland is jarig en dat vieren we in Carré! Kunnen wij live de tijd stil zetten? En waarom is de ene seconde niet altijd even lang als een andere seconde? Waarom duurt een minuut soms een uur? Deze vragen en meer staan centraal tijdens een avond vol muziek, experimenten en natuurlijk wetenschap. 28 oktober in Carré. Zien we je daar?

Tickets zijn hier te bestellen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze aflevering hebben we het over onze watervoetafdruk; de balans tussen hoeveel water we gebruiken en hoeveel we ervan hebben. Spoiler: we komen water tekort! Rick Hogeboom (Universiteit Twente) vertelt je hoe dat komt, hoe verontrustend dat is, maar ook hoe we het vrij makkelijk zouden kunnen oplossen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Stel, je zit vol. Je hebt genoeg gegeten en er kan geen hap meer bij. Maar een toetje? Ja, dat gaat er nog wel in. Soms lijkt het wel alsof we daar een speciaal plekje voor hebben, een toetjesmaag. Hoe zit dat toch? De Universiteit van Nederland zoekt het uit. In de derde aflevering van de kookshow duiken we de keuken in en leren we welke scheikundige processen er schuilgaan achter het maken van de meeste zoete desserts, horen we welke toetjes de Romeinen aten en krijgen we de vraag op die prangende vraag: waarom heb je altijd nog plek voor een toetje?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Je denkt misschien dat planeten onderzoeken alleen iets is voor, nou ja, planeetonderzoekers? Niet dus. Jouw volgende zomervakantie kan helemaal draaien om het ontdekken van andere hemellichamen, gewoon hier op aarde. Er is helaas geen Lonely Planet voor dat soort vakanties, maar planeetonderzoeker Sebastiaan de Vet geeft je 5 reistips. Allemaal aardse bestemmingen, waar je toch dichtbij andere planeten komt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een haring met zure bom, een biertje, een kaasje ernaast… Heel lekker allemaal zo op de borrelplank, maar heb je je ooit gerealiseerd dat dit allerlei rottende producten zijn die je in je mond stopt? In deze aflevering storten we ons in de culinaire wereld van verrot eten. Want hoe kan het dat we bacteriën en schimmels zo lekker vinden? Ook duiken we de keuken in om zelf eten te verrotten, of beter gezegd: te fermenteren. Hier ligt namelijk een heel scheikundig proces achter dat jij zelf thuis ook kunt uitvoeren!

Universiteit van Nederland presenteert: de Kookshow! Want iedereen die kookt is - ongemerkt - een chemicus. Elke dag ben jij bezig met allerlei scheikundige processen, in je eigen keuken. En als je weet welke chemie precies gaande is in je pannen en potten en beter snapt waarom we dingen lekker vinden, wordt koken ook veel leuker en makkelijker! In deze serie onderzoeken we de wetenschappelijke wereld achter voedsel; Heb je je ooit afgevraagd welke zintuigen allemaal invloed hebben op hoe lekker je iets vindt? En waarom je na het eten, altijd toch nog ruimte hebt voor een toetje?. Dit doen we samen met scheikundige Marthe Walvoort (Rijksuniversiteit Groningen), historicus Kim Beerden (Universiteit Leiden) en voedingspsycholoog Remco Havermans (Universiteit Maastricht).

0:00 Wat is fermenteren?

1:42 Gefermenteerd voedsel

3:16 Welk eten is goed voor je?

4:20 Leren eten

5:20 Haring is gefermenteerd voedsel

6:03 Zelf eten fermenteren

6:53 Wat aten Romeinen?

8:10 Hoe werkt fermenteren?

9:31 Kimchi (gefermenteerde kool): gezond en lekker

9:52 Waarom is (on)gezond eten lekker?

11:29 Haring met zelfgemaakte augurken

Wil je ons iets laten weten of vragen? Dat kan via dit formulier: https://forms.gle/5YTUR72pTwzXRAFk6

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Aziaten werken hard, zijn goed geïntegreerd, ze veroorzaken geen problemen en hebben geen problemen. Dit is de algemene gedachte onder Nederlanders: Aziaten vormen een ‘model-minderheid’. Maar klopt dit beeld? In deze aflevering vertelt sociaal psycholoog Yong-Qi Cong (Universiteit van Amsterdam) over het eerste onderzoek dat zij en haar collega's deden in Nederland rondom Aziatisch racisme. 

Meer informatie kun je hier vinden:

Onderzoek naar ervaren discriminatie en racisme bij mensen met een (Zuid-)Oost-Aziatische herkomst in Nederland

Meldpunt discriminatie

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als jouw favoriete chips niet zo lekker kraakt, zullen je hersenen die chips automatisch als veel minder vers beoordelen. Ook al heb je de zak nog maar nét opengemaakt: zonder kraak; geen smaak. In deze aflevering tonen we aan hoe je door het kraakgeluid van chips te veranderen, de smaakbeleving van proefpersonen kan beïnvloeden. We onderzoeken waarom we krokante, knapperige, krakende dingen zo lekker vinden. En hoe je zelf dat perfecte krokante korstje kan bakken, want wist je dar daar eigenlijk een heel scheikundig proces achter zit?

Universiteit van Nederland presenteert: de Kookshow! Want iedereen die kookt is - ongemerkt - een chemicus. Elke dag ben jij bezig met allerlei scheikundige processen, in je eigen keuken. En als je weet welke chemie precies gaande is in je pannen en potten en beter snapt waarom we dingen lekker vinden, wordt koken ook veel leuker en makkelijker! In deze serie onderzoeken we de wetenschappelijke wereld achter voedsel; Heb je je ooit afgevraagd welke zintuigen allemaal invloed hebben op hoe lekker je iets vindt? En waarom je na het eten, altijd toch nog ruimte hebt voor een toetje?. Dit doen we samen met scheikundige Marthe Walvoort (Rijksuniversiteit Groningen), historicus Kim Beerden (Universiteit Leiden) en voedingspsycholoog Remco Havermans (Universiteit Maastricht).

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Vliegen, ze zijn razendsnel en hoe hard je ook mept, je lijkt ze niet te kunnen raken. Hoe doen ze dat toch? Waarom zijn vliegen je altijd te snel af? Ecoloog Robin Lexmond (Radboud Universiteit) legt het uit in deze aflevering en ze vertelt je wat je wél tegen deze kleine superpiloten kan doen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Katten zijn verantwoordelijk voor het doden van 18 miljoen vogels per jaar. Dit gejaag is strijdig met de wet, zegt hoogleraar natuurbeschermingsrecht Arie Trouwborst (Tilburg University). Arie vergelijkt het jagen van katten als het schieten op vogeltjes met een geweer. Daarnaast kunnen de schattige viervoeters vervelende ziektes verspreiden. Kortom: volgens Arie tasten katten de natuur en ons ecosysteem zo erg aan dat je ze beter binnenshuis kan houden. Wat vind jij? Bekijk de video en oordeel: hoort de kat binnen of buiten?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In oorlogen vinden de meest gruwelijke daden plaats. Van burgers bombarderen, tot gijzelingen en chemische aanvallen. Mensen die dat doen, die zijn niet zoals jij en ik. Toch? Oorlogsdeskundige Alette Smeulers (Rijksuniversiteit Groningen) vertelt dat het normale mensen zijn, die steeds een stapje verder gaan. Uiteindelijk is iedereen in staat tot gruweldaden. Hoe dat zit, hoor je in deze podcast.

Wil je na deze aflevering meer weten? Extra informatie vind je op de site van Alette Smeulers: https://alettesmeulers.org/

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Extreem warme temperaturen, zware regenval, oceaanverzuring… klinkt als een klimaatbericht van nu, maar 56 miljoen jaar geleden, speelde dit ook al. Dat weet paleoklimatoloog Mei Nelissen. Zij werkt aan het NIOZ en Universiteit Utrecht. Door grondboringen in de oceanen weet zij dat de aarde miljoenen jaren geleden ook een snelle opwarming doormaakte, zoals de aarde nu.

Alleen was de opwarming nog extremer, legt Mei uit: "De aarde was toen ook wel heel anders: het zeewater was bijna 40 graden en er groeiden palmbomen op Antarctica." Toch kunnen we veel leren over de aarde van nu door naar het oer-verleden te kijken.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Soms poppen infectieziekten die lang verdwenen leken ineens weer op. Denk aan mazelen of kinkhoest. ​Maar waar 'verstopten' die ziekten zich in de tussentijd?

Lang ​z​ijn dit soort ziekten​ in Nederland onderdrukt door​ vaccinaties. Maar nu er steeds minder mensen een prik halen, ​k​omen ze vaker voor. Lieke de Vrankrijker van het UMC Utrecht legt uit​ hoe dat werkt. Zij is kinderarts gespecialiseerd in infectieziekten.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Na de plotse dood van de Iraanse president Raisi zijn er op 28 juni nieuwe presidentsverkiezingen in Iran. Of een nieuwe president de politieke koers van het land gaat veranderen is niet bekend. Maar wat is deze koers tot nu toe geweest? Dat vertelt Irandeskundige Maaike Warnaar van de Universiteit Leiden. Binnen die koers is Iran de afgelopen jaren namelijk bij veel gewelddadige conflicten in het midden oosten betrokken geweest. Hierbij heeft de moeizame relatie met de Verenigde Staten altijd een rol gespeeld. Hoe ontstond die ingewikkelde relatie met de VS? En nog belangrijker: is deze op te lossen? Maaike neemt je mee door de geschiedenis tussen de twee landen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Schreeuwende mensen, spandoeken, brandende barricades. Beelden die het woord 'protest' oproepen. Maar waar je misschien niet zo snel aan denkt, is muziek. Toch staat muziek aan de basis van allerlei protestbewegingen, van de klimaatbeweging tot aan feminisme en de boerenprotesten.

Hoe liedjes mensen aanzet tot protest, hoe ze mensen helpen en ook hoe ze protest verspreiden dat vertelt Laurens Ham (Universiteit Utrecht) in deze podcast aan de hand van wat muzikale voorbeelden. Misschien zit er wel een favoriet van je tussen, maar wist je niet dat je al die tijd eigenlijk naar protest aan het luisteren was!

Klik hier voor de playlist van Laurens vol Nederlandstalige protestliedjes

Liedjes waar je korte fragmenten van hoorde in deze aflevering:

Sophie Straat - Tweede Kamer (ft. Goldband)

The Scene - Iedereen Is Van De Wereld

Normaal - Oerend hard

Rianne van Ineveld & Ineke Verdoner - Hannie Schaft

Megafoons - Nix Geen Trix op onze Riks

Van Vollenhoven & his Royalties - Beatricks 

Zangeres Zonder Naam - Luister Anita

Klein Orkest - over de muur

Vader Abraham - Zonder Boeren Geen Eten

De Suskes - Boeren aan de macht

Froukje - Groter Dan Ik

Boudewijn de Groot - Aarde

Sophie Straat - Vrijheid, Gelijkheid, Zusterschap

Hang Youth – BELASTINGDIENST

Joost Klein - Europapa

Hang Youth - JE HAAT GEEN MAANDAG, JE HAAT KAPITALISME

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Helium kennen we wel. Dat stoppen we in ballonnen en geeft ons een leuk piepstemmetje wanneer we het inademen. Maar helium is veel belangrijker dan dat. Zo wordt het gebruikt om kerncentrales en MRI-apparaten te koelen. Daarnaast heeft helium nog meer superkrachten. Noor Abdulhussain, scheikundige aan de Universiteit van Amsterdam en het VSL Nationaal Metrologie Instituut vertelt wat voor andere superkrachten helium heeft en wat helium zo bijzonder maakt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

"Hé Google, wat is de wortel van negen?" of "Hé ChatGPT, hoe vraag je de weg in het Spaans?" Internet heeft vrijwel overal een antwoord op. Je kunt je dan ook afvragen waarom je nog iets uit je hoofd zou moeten leren. Onderwijswetenschapper Tim Surma (OU) legt in dit college uit wat hiervan het belang is.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Viva Hollandia, het EK staat voor de deur! Het is weer tijd voor ons oranje elftal om te schitteren. En natuurlijk willen we kampioen worden, maar wie gaat ons kampioen maken? De snelste sprinters, de beste schieters of de beste koppers? Nee, dat is het niet. Volgens Barbara Huijgen van de Rijksuniversiteit Groningen moeten we kijken naar de voetballers die het beste kunnen scannen. Met scannen bedoelen we het kijkgedrag van de spelers. Wij mochten een kijkje nemen bij FC Groningen, waar Barbara onderzoekt hoe belangrijk het scannen is én of je het kan trainen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De mysterieuze functies die je combimagnetron allemaal heeft, de chaotische invoering van de ov-chipkaart of de 52 pagina's lange onbegrijpelijke veiligheidsvoorschriften van je apneu-apparaat. Ze zaaien in eerste instantie vooral verwarring en zorgen ervoor dat de gebruiker zich ‘dom’ voelt. Ontwerp-wetenschapper Jasper van Kuijk (TU Delft) verbaast zich over hoe veel alledaagse producten en diensten lijken te falen in hun basisdoel: het leven van de mens makkelijker maken. Dat komt omdat er vaak in ontwerp niet genoeg is nagedacht over één heel belangrijk iemand: de gebruiker. In deze aflevering legt hij uit waarom het zo vaak misgaat en vertelt hij ook hoe je nou wel een goed ontwerp maakt voor de gebruiker. Wil je daar na het luisteren van deze podcast nóg meer over weten? Lees dan zijn boek: Hoe makkelijk kun je het maken?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wat hebben Terminator, RoboCop, Darth Vader en Iron Man met elkaar gemeen? Het zijn allemaal cyborgs. Mensen die sneller en sterker zijn gemaakt met machine-onderdelen. En wie denkt dat ze alleen in sciencefictionfilms voorkomen, heeft dat mis. Herman van der Kooij, biomechatronisch ingenieur aan de Universiteit Twente maakt namelijk dit soort mechanische onderdelen voor mensen. En die testen wij uit. Met hem beantwoorden we de vraag: kunnen we onszelf met machine-onderdelen ombouwen tot supermensen? Dat scenario is namelijk dichterbij dan je denkt.

Tegelijkertijd vragen wij ergens anders op de campus filosoof Jan Peter Bergen of mensen ombouwen tot cyborgs wel een goed idee is. Zijn antwoord zou je nog wel eens kunnen verassen…

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Heb je het gevoel dat je vandaag nog niks hebt gedaan? Niets is minder waar, want zonder dat je het door hebt, strijd je de hele dag door tegen allerlei bacteriën, virussen en tumoren. Hoe je immuunsysteem dat allemaal voor elkaar krijgt, hoor je van prof. dr. Huub Savelkoul (WUR, Immunologie).

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Waarom we nog zo weinig weten over menstruatie? In deze 2-delige special ‘Bloody Science’ wordt de grote kenniskloof rondom de vrouwelijke cyclus onder de wetenschappelijke loep gelegd. In deze aflevering vertelt Lotte Gerritsen (neurowetenschap en klinische psychologie Universiteit Utrecht) hoe de pil de hersenen beïnvloedt.

N.B. een tip van Lotte: ben je aan de pil en ervaar je ongewenste bijwerkingen, praat erover met je huisarts. Er zijn verschillende soorten anticonceptiepillen.

Mocht je interesse hebben om aan een van Lotte haar wetenschappelijke studies mee te doen als participant, kijk dan hier voor de lopende studies.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Waarom weten we nog zo weinig over menstruatie? In deze 2-delige special ‘Bloody Science’ wordt de grote kenniskloof rondom de vrouwelijke cyclus onder de wetenschappelijke loep gelegd.

Het is natuurlijk gek dat we over iets wat de helft van de wereldbevolking meemaakt in het leven, zo weinig weten. En door gebrek aan onderzoek naar de menstruele cyclus is er veel ruimte voor misvattingen, mythes en vooroordelen. Bijvoorbeeld over ongesteldheid, de overgang, de pil en aandoeningen zoals PMDD (PreMenstrual Dysphoric Disorder). Hierdoor krijgen mensen wereldwijd vaak niet de juiste zorg.

Universiteit Utrecht wetenschappers Lotte Gerritsen (neurowetenschap en klinische psychologie) en Anne Marieke Doornweerd (anticonceptie-researcher) vertellen in de podcast over de invloed van hormonen op onze hersenen. Hoe stuurt de cyclus, van vrouw én man, onze emoties en stemming?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Je hebt het je vast weleens afgevraagd. Waar komt mijn familie vandaan? Misschien duik je dan in je stamboom of je familieregister om te achterhalen waar je familie precies vandaan komt. Maar helaas is dit niet voor iedereen mogelijk.

Nazaten van tot slaafgemaakten komen namelijk niet verder dan de plantages waar hun voorouders vandaan kwamen. Je zou kunnen denken dat ze een DNA-test kunnen doen via Ancestry, MyHeritage en 23andMe bijvoorbeeld. Maar helaas is dat niet zo simpel als dat het lijkt. Arwin Ralf, geneticus van het Erasmus MC, vertelt waarom dat lastig is en hoe hij dat wél mogelijk wil maken.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Borstvoeding geven, dat verloopt lang niet altijd probleemloos. Tepelkloven, of bijvoorbeeld spruw kunnen borstvoeding flink in de weg zitten. In dit college legt Nienke Bosschaart (Universiteit Twente) uit wat er allemaal mis kan gaan en hoe je het kan proberen te voorkomen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Over de kop in de achtbaan - zonder veiligheidsbeugel - je moet er waarschijnlijk niet aan denken. Toch kan het als je naar de wetten van de natuur kijkt prima. Dat komt omdat allerlei natuurkundige krachtend je in het karretje duwen. Hoe dat zit, legt Jurnan Schilder uit, werktuigbouwkundige (Universiteit Twente). En we maken samen met hem een ritje in de achtbaan.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoeveel hitte kan ons lichaam aan? Bij 43 graden is het wel klaar, vertelt thermofysioloog Hein Daanen (Vrije Universiteit Amsterdam). Toch vallen we niet massaal om als het in de zomer warmer wordt dan die 43 graden. Hoe kan dat? En hoe overleef je een extreme hittegolf? Je hoort het in deze aflevering.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ons lichaam is niet heel goed in beschadigingen repareren. Een wondje laten helen lukt nog wel, maar bijvoorbeeld een dwarslaesie kan je lichaam zelf niet herstellen. Je bent dan je leven lang verlamd. Hiervoor werkt Maritza Rovers, biomedisch ingenieur aan de TU Eindhoven, aan een oplossing. Met haar team werkt ze aan een soort gel die jouw cellen een boost kunnen geven om beschadigd weefsel weer te herstellen. Zo'n gel ontwikkelen is nog wel een hele klus. Je kan het nog het beste vergelijken met... het bouwen van een constructie met K'NEX, waarbij elk onderdeel nauwkeurig geplaatst moet worden om het juiste resultaat te bereiken.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als je weleens in een vliegtuig zit, heb je het vast weleens meegemaakt: je zit rustig in je vliegtuigstoel, en op enkele kilometers hoogte begint plotseling de cabine te schudden: turbulentie. Dat kan best schrikken zijn. Soms zal alleen je kopje thee een beetje heen en weer schudden, maar in sommige gevallen is het ook zo sterk dat je met vliegtuig en al een paar meter naar beneden zakt. Maar is dat nou gevaarlijk? Luchtvaartdeskundige Nikki van Luijk (TU Delft) legt in deze aflevering uit dat jij je nergens zorgen over hoeft te maken. Tenminste, zolang je je stoelriem maar vasthebt…

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Anouk noemde deze week Ronnie Flex "een kleine, huilende armzalige bitch n****". Ze raakte in opspraak, omdat veel mensen vinden dat het n-woord niet gebruikt kan worden door een witte vrouw. Samen met Sibo Kanobana, sociolinguïst aan de Open Universiteit, duiken we in de geschiedenis van dit woord en van andere woorden die gevoelig liggen. Bijzonder is dat niet al deze woorden altijd dezelfde negatieve lading hebben gehad, ooit was het bijvoorbeeld heel normaal om een vrouw met 'wijf' aan te spreken. Sibo ontleedt wat voor functies deze woorden in de maatschappij hebben, en wat voor ideeën er (ongemerkt) achter schuilgaan. We stellen hem de vraag: wat moeten we eigenlijk met al deze beladen woorden? Benieuwd naar zijn antwoord? Luister dan deze aflevering!

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op dit moment is België nog kampioen formeren. Ze deden er ooit 541 dagen over (bijna anderhalf jaar) om na de verkiezingen een regering te vormen. Maar ook in Nederland duurt de formatie steeds langer. Wat doen we verkeerd? Kan dat niet wat sneller? Maakt een demissionair kabinet ons stuurloos als land? De antwoorden krijg je van Carla van Baalen (Radboud Universiteit). Zij is expert in onze parlementaire geschiedenis en ze weet alles over formeren.

Wil je meer horen over politiek en wetenschap? Hier vindt je de aflevering 'Is onze democratie stuk'.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We weten dat ze belangrijk zijn voor vrouwen, zeker voor de menstruatie. Maar ook mannen kunnen niet zonder. Naast de menstruatie en eisprong, zorgen hormonen bijvoorbeeld dat je eten kan verteren, dat je gelukkig kan zijn en alert blijft. Je hebt wel precies de goede hoeveelheid hormonen nodig, anders gaat het fout. Hoe hormonen werken en ook wanneer ze niet goed werken, weet Max Nieuwdorp van de Vrije Universiteit Amsterdam alles van.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Verandert de Hollandse Beukenlaan door klimaatverandering in de Palmenlaan? Nederlandse steden worden zo warm dat veel stadsbomen die wij nu in Nederland kennen het mogelijk niet overleven. Bomen zijn belangrijk voor de leefbaarheid in de stad. Ze zorgen voor verkoeling en zijn belangrijk voor de biodiversiteit. Daarom moeten de eiken en beuken van nu snel vervangen worden door andere bomen die kunnen overleven in ons nieuwe Nederlandse klimaat. Volgens Marc Ravesloot van Wageningen University is er geen tijd te verliezen. Daarom test hij in sneltreinvaart bomen op klimaatbestendigheid, zodat we precies weten welke bomen onze steden in de toekomst gezellig, divers en koel kunnen houden.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als het aan wetenschappers van de TU Eindhoven ligt, heb jij over een aantal jaar een zoutbatterij in je schuur staan om je huis mee te verwarmen. Een apparaat dat energie kan afgeven én kan opslaan. Zo'n uitvinding als deze hebben we hard nodig. Met het alsmaar groter wordende energieprobleem moeten we namelijk zuiniger en vooral efficiënter omgaan met onze waardevolle energie. In deze aflevering gaan we op bezoek bij Joey Aarts. Hij legt uit hoe zoiets simpels als zout ons hierbij gaat helpen. 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Je ligt in bed, doet je ogen dicht en *poef* als het goed is val je in één keer in slaap. Maar eigenlijk is in slaap vallen een heel ingewikkeld proces, waar ook van alles mis kan gaan. Waarom lijkt het bijvoorbeeld soms alsof je echt valt als je in slaap valt? Of kan je je lichaam niet meer bewegen terwijl je nog wakker bent? En wist je dat je tijdens het in slaap vallen hele creatieve ingevingen kan hebben? Slaaponderzoeker Sebastiaan Overeem (TU/Eindhoven en Slaapcentrum Kempenhaeghe) bestudeert de mysterieuze processen die allemaal plaatsvinden als je in slaap valt.

Al onze andere afleveringen over slaap kun je hier vinden: https://www.universiteitvannederland.nl/10-jaar

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zonnebrandcreme, tennisballen, en waterafstotende kleding. Al deze producten hebben één ding gemeen: nanodeeltjes. Nano-wat? Dat legt nanotechnoloog Femke Witmans (Universiteit Twente) je uit in deze aflevering. Zij werkt met nanodraden die 1000 keer dunner zijn van je haar. Voor het blote oog onzichtbaar. Toch is het hot topic in de wetenschap, want nanotechnologie gaat misschien wel de toekomst zijn van jouw telefoon.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zonder westerse steun ziet het er slecht uit voor Oekraïne in de oorlog met Rusland. Maar gaan we daardoor uiteindelijk ook zelf in oorlog komen met Rusland? Volgens politicoloog en specialist inlichtingen en veiligheid Nikki Ikani (Universiteit Leiden) is de kans klein dat het front opschuift naar Nederland. Toch kan Rusland ons op een anderemanier wel degelijk pijn doen.

Ben je benieuwd naar internationale politiek en wil je meer weten over politieke spanningen in de wereld? Check dan de volgende afleveringen:

566. Hoe ontstond het conflict tussen Israëliërs en Palestijnen?

529. Waarom moet jij je zorgen maken over China en Taiwan?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het zal je vast niet ontgaan zijn, woningnood in Nederland. Toch bouwen we niet de hoogte in. Zou de ideale oplossing zijn, toch?

Nederland is het dichtstbevolkte land van de EU (eiland Malta daar gelaten). Maar wie over Nederland vliegt ziet geen volgepakte miljoenensteden met giga woontorens zoals in Hong Kong of New York. Integendeel. Behalve in Rotterdam hebben wij eigenlijk nauwelijks wolkenkrabbers in ons land. En dat terwijl we toch een aardig woonprobleem hebben op te lossen. Hoe kan dat? En gaat dat veranderen in de toekomst? Wij spreken hoofddocent gebiedsontwikkeling Tom Daamen van de TU Delft. Met hem reizen we af naar Manhattan aan de Maas om deze vraag te beantwoorden.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nederland heeft een stikstofprobleem, toch? Of is het een boerenprobleem? Of is het -jawel- een Braziliaans probleem? Historicus Erik van der Vleuten (TU Eindhoven) vertelt je deze podcast dat het én én én is. Want het arme Nederlandse platteland van vroeger, de stikstofcrisis van nu én de ontbossing in Brazilië zijn eigenlijk drie verschillende verhalen die in elkaar grijpen als de stukjes van één grote puzzel.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We denken dat alles wat we zien de werkelijkheid is, maar dat klopt niet. Je brein verzint ook een hoop. Surya Gayet, hersenwetenschapper van Universiteit Utrecht, vertelt waarom we de wereld zo zien, of juist niet zien en wat ons brein hiermee te maken heeft. We gaan met Surya op pad om mensen de weg te vragen. Niet omdat we de weg kwijt zijn, maar om te testen of ze onze wisseltruc zullen zien.

Met dank aan Escher in het Paleis! Fijn dat we langs mochten komen. https://www.escherinhetpaleis.nl/

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ongeveer 1 op de 3 mensen heeft weleens last van een koortslip. Pijnlijke, vervelende blaasjes die steeds maar terugkomen. Een koortslip wordt veroorzaakt door het herpesvirus en eenmaal besmet, met dit virus, blijft het je hele leven in je lichaam. Je komt dus nooit helemaal meer van die koortslip af. In deze video legt viroloog Michiel van Gent (ErasmusMC) je meer uit over de bijzondere verstop-strategie van herpes en hoe deze je afweersysteem steeds te slim af is.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Vliegtuigen zijn flinke herriemakers, maar waarom maken ze zo’n herrie? En kunnen we hier wat aan doen? Marijn Sanders, luchtstromingsexpert aan Universiteit Twente doet onderzoek naar vliegtuiggeluid. Alvast een kleine spoiler, al dat lawaai ligt niet alleen aan de motor.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

'De doos van Pandora', deze uitdrukking kom je vaak tegen. Als het over A.I. gaat bijvoorbeeld, over genetische manipulatie of over politieke besluiten. Het klinkt mysterieus en onheilspellend, maar wat is die doos van Pandora eigenlijk precies? En hoe komen we eraan? 

Mythe expert Hugo Koning (Universiteit Leiden), neemt ons mee in dit Griekse verhaal. Hij legt uit waarom we juist dit verhaal van Pandora al duizenden jaren aan elkaar vertellen.

Spoiler: het loopt slecht af voor de mensheid.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nederland is echt een fietsland. En toch heeft het merendeel van de mensen geen flauwbenul wat ze precies doen zodra ze op dat zadel stappen. Professor Arend Schwab van de TU Delft doet al jaren onderzoek naar de kunst van fietsen. En als je je daar in verdiept, kom je erachter wat voor een wonder het is dat wij kunnen balanceren op zo'n wankel ding. In deze aflevering legt Arend uit dat jij voortdurend bijna aan het vallen bent en welke natuurkundige krachten je moet overwinnen bij het maken van een bocht.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Mensen kunnen niet zonder monsters. Van Cyclopen tot zombie's, we verzinnen ze al duizenden jaren en zo zijn monsters onderdeel geworden van onszelf. Maar waarom verzinnen we ze? Waarom zijn we zo verslaafd aan die mens-vermorzelende griezels die ons de stuipen op het lijf jagen? Griekse mythologie expert Hugo Koning (Universiteit Leiden) vertelt het in deze aflevering.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ritmegevoel, je denkt misschien dat je het niet hebt. Maar er is wereldwijd maar bij 6 mensen vastgesteld dat ze het verschil tussen ritmes écht niet kunnen horen. Je hebt dus wel degelijk ritmegevoel. Uit het onderzoek van Henkjan Honing (Universiteit van Amsterdam) blijkt dat dit niet alleen is aangeleerd, maar aangeboren. Sterker nog: zelfs baby's van een paar dagen oud hebben het door als je iets aan de regelmaat van muziek verandert. En ook sommige apen gaan spontaan bewegen op muziek. Hoe Henkjan hierachter kwam, en waarom we überhaupt ritmegevoel hebben, leer je in deze aflevering.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Bij goud denk je gelijk aan dat kostbare edelmetaal, waar we oorlogen over voeren. Maar tijdens corona heb je bijna wekelijks goud onder je neus gehad, zonder dat je het door had. In al die teststrips zit namelijk goud, nano-goud. En stiekem is dat goud veel interessanter dan die goudstaven van de Nederlandse Bank. Lotte Metz van de Universiteit van Amsterdam vertelt je er alles over.

Check ook de video die we erover hebben gemaakt via deze link:

https://www.youtube.com/watch?v=O7wWZYCYLLg

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Mensen in Nederland leven steeds langer. Het aantal mensen dat de leeftijd van honderd bereikt in de komende 20 jaar zal zelfs verviervoudigen. Dat klinkt geweldig, toch? Helaas horen bij het ouder worden ook uitdagingen, zoals dementie. Momenteel is dit de snelstgroeiende doodsoorzaak in ons land. Hoewel we dementie niet kunnen voorkomen, is er ook goed nieuws: er zijn dingen die je kan doen om de kans op dementie te verkleinen. Mooi toch! Maar begin dan wel als je jong bent: Want ook al lijkt dementie voor veel van ons een ver-van-je-bed-show, hoe jonger je begint met investeren in je brein, hoe meer profijt je hier later van hebt.

Hoe dat moet? Neuropsycholoog Erik Scherder (Open Universiteit en Vrije Universiteit Amsterdam) neemt onze redacteur Eliane mee en laat zien wat de ideale dag voor je brein is.

Heb je geluisterd en wil je ook zien hoe Erik Scherder in goed gestreken pak meedoet met de push-ups? Bekijk de video dan hier: https://www.youtube.com/watch?v=cfwpRmM6FDg

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nederland hoort bij de meest gelukkige landen ter wereld, toch valt er altijd iets te klagen. We niet gemaakt zijn om gelukkig te zijn, vertelt Michael Vlerick, wetenschapsfilosoof van Tilburg University. Dat komt omdat we van nature focussen op de negatieve dingen. Gelukkig zijn er manieren om ervoor te zorgen dat je zo gelukkig mogelijk door het leven kan gaan.

Michael Schreef er ook een boek over: 

https://www.michaelvlerick.com/new-book-waarom-we-niet-gelukkiger-zijn

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kinderen die vast komen te zitten: het gebeurt vaker dan je denkt! Bijvoorbeeld in stoeltjes, of met hun vingers in de gaatjes van bushokjes-bankjes. Dit komt allemaal omdat wij eigenlijk niet zo goed weten hoe groot kinderen zijn, en dus producten niet op de juiste maat maken. Kindermaten veranderen namelijk door de tijd. En aangezien de laatste grootschalige meting van kindermaten 35 jaar geleden plaatsvond, zit er nogal een gat in onze kennis over deze maten. Hier brengt Hein Daanen, antropometrist (specialist in mensenmaten) aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en TU Delft, samen met zijn team verandering in. Zij doen een grootschalig onderzoek naar kindermaten.

Wil je meer weten over het project of je kind aanmelden? Kijk dan op www.kidscan.nl.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

5 dagen per week, 8 uur lang werken. Het klinkt misschien heel normaal. Maar misschien zou jij hetzelfde werk ook in 4 uur per dag kunnen doen? Verschillende productiviteitsgoeroes beweren dat dit tot een gelukkiger en productiever leven zou leiden. Arbeids- en organisatiepsycholoog Annet de Lange (Open Universiteit) zocht uit hoe haalbaar dit is en of dat voor alle beroepen mogelijk is.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De grondwet lijkt in steen gebeiteld. Toch willen politici nog wel eens wat aanpassen in deze wet der wetten. Hoe makkelijk is dat eigenlijk? Ingrid Leijten (Hoogleraar Staatsrecht van Tilburg University) geeft je in deze aflevering een basisles in onze grondrechten.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Twee keer ontliepen criminelen in Nederland hun straf doordat ze zeiden: 'Ik kan mij m'n misdaad echt niet herinneren.'

Wat doe je met een verdachte die zoiets beweert? Een antwoord zoeken in de wetenschap uiteraard, want kan dat echt gebeuren? Je geheugen verliezen op een moment dat het jou goed uitkomt? Hoogleraar Marko Jelicic (Maastricht University) geeft je het verlossende antwoord.

Aflevering 521. Hoe herken je een leugenaar. https://open.spotify.com/episode/32k0fr8ElBh90gBXG7qG51?si=2ca1000b3bb64125

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

'Als je samen iets spannends meemaakt, vind je diegene sneller aantrekkelijk.' Het is een bekende psychologische theorie die ervan uitgaat dat we een spannende ervaring verwarren met vlinders in onze buik. Maar de theorie is al bijna vijftig jaar oud en nog nooit getest tijdens een échte date. Daarom besloten we met Tila Pronk, relatiewetenschapper aan de Universiteit Tilburg, dat het tijd is om de theorie tegen het licht te houden.

We zetten een heus date-experiment op en koppelden 16 proefpersonen aan elkaar. De stelletjes? Die komen onderweg naar hun date vast te zitten in een defecte lift, om de spanning flink op te voeren. Houdt de vijftig jaar oude theorie stand? Luister de podcast

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wat denk jij; was de kip eerder of het ei? Dit is niet alleen een klassieker onder de evolutionaire vragen, maar zeker ook één van dé hersenbrekers in de filosofie. In deze podcast buigt filosofisch antropoloog Arjen Kleinherenbrink (Radboud Universiteit) zich voor jou over het antwoord.

Mocht je na het luisteren van de podcast ook nog benieuwd zijn naar het evolutionaire antwoord op de 'kip-ei-vraag'? Dat krijg je van paleontoloog Melanie During (Vrije Universiteit Amsterdam). Klik hier.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Leuk dat je luistert naar 'Rare Jongens', de gloednieuwe podcastserie van de Universiteit van Nederland.

In deze eerste aflevering vertelt Olivier Hekster (Radboud Universiteit) hoe de Romeinen omgingen met de vele culturen in hun rijk. De Romeinse samenleving was een smeltkroes, ging dat altijd goed? En dachten de Romeinen na over het sluiten van hun grenzen? 

Vond je dit een leuke aflevering? De volgende aflevering staat al klaar in het podcast-kanaal van Rare Jongens, die vind je hier: https://podcasters.spotify.com/pod/show/rarejongens

Wil je Olivier uitdagen? Heb je iets bedacht waar de Romeinen nog niet aan gedacht hebben? Vul dan dit formulier in en wie weet hoor je het terug in Rare Jongens. https://forms.gle/arJFMe4fUZjpi3Ky5

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ademgoeroes strooien online met tips over hoe je moet ademen. Niet gek want honderduizenden Nederlanders ademen verkeerd of dénken dat ze verkeerd ademen. Maar wat zijn die adviezen waard? We vragen het aan longfysioloog Frans de Jongh van de Universiteit Twente. Hij onderzoekt de longen en ademhaling al meer dan 35 jaar. Volgens Frans is goed ademen geen rocket science.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kun je als gewone burger invloed hebben op hoe de wereld werkt? Ja! In deze aflevering gaat het over boycots. Historicus Peter van Dam (UvA) vertelt wat een boycot succesvol maakt, maar ook waarom je het misschien tóch niet zou moeten doen. Leuk feitje: het boycot-fenomeen begint met het verhaal van één persoon, Charles Boycott.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De één heeft er meer last van dan de ander: misselijkheid door bewegingen. Denk aan wagenziekte, zeeziekte of kermisattracties. Maar waar komt dat gevoel vandaan? Waarom word je misselijk van bewegen? Volgens evenwichtsdeskundige Raymond van de Berg is het een teken dat jouw hersenen in de war zijn. En dat is best logisch: ons lichaam is van nature nou eenmaal niet gemaakt om in achtbanen of vliegtuigen te zitten. Het is dus een normale reactie. In deze aflevering laat hij zien dat hij iedereen misselijk kan maken, zelfs onze redacteur Eliane, die normaal gesproken met veel plezier in dit soort attracties stapt. Maar de draaistoel van Raymond had ze nog niet eerder ervaren... Check de aflevering om te zien hoe dat eruitziet!

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Je ziet steeds vaker influencers die microdoseren door regelmatig een hele kleine dosis van een psychedelica te nemen, zoals paddo's of LSD. Vaak met de intentie om net dat beetje extra geluk te ervaren of creatiever te worden. Maar is dat wel verstandig? Wat weten we eigenlijk over microdoseren? Kim Kuypers is één van de eerste wetenschappers ter wereld die hier onderzoek naar doet. Zij probeert te achterhalen of het veilig is en voor welke groepen mensen microdoseren het verschil kan maken.

Aflevering 383 over LSD vind je hier: https://open.spotify.com/episode/0g5unhWEAFM1TJOxDZaSrw?si=XGR_rAUcTfaAzroFgIGNcQ

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als wij als mensen de aarde laten opwarmen, kunnen we hem ook weer afkoelen? Dat onderzoekt atmosfeeronderzoeker Herman Russchenberg op een verrassende manier (TU Delft). Hij wil het natuurlijke koelende effect van wolken gebruiken om de temperatuur op aarde weer te laten dalen. Door de wolken op aarde te veranderen.

Universiteit van Nederland live zien? Dat kan in het theater, klik op de link voor meer informatie.

https://www.universiteitvannederland.nl/theater

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Stel je voor: vliegtuigen stoppen ermee, stormvloedkeringen gaan open, Nederland overstroomt, beurzen crashen en al het licht op aarde valt uit. Dit klinkt als een doemscenario uit een film, toch zou dit in 2038 echt kunnen gebeuren als we de manier hoe onze computers tijd bijhouden niet snel veranderen. Roland van Rijswijk-Deij (Universiteit Twente) legt jou uit wat er moet veranderen aan onze computers voordat het te laat is.

Meer info:

https://www.universiteitvannederland.nl/college/waarom-crashen-alle-computers-in-2038

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zweet? Bah! Wist jij dat zweet niet alleen vies ruikt, maar dat je er ook mee kunt communiceren? Als iemand bang is, dan komt er een specifieke angstgeur vrij, die jij kan ruiken. Hoe dat zit hoor je van gedragsbioloog Jasper de Groot (Radboud Universiteit Nijmegen).

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Complimenten voelen heerlijk, toch? Toch kunnen ze schadelijker zijn dan je denkt. Soms zijn ze zelfs slecht voor je zelfbeeld en vergroten ze kansongelijkheid, bijvoorbeeld in het onderwijs. Psycholoog en pedagoog Eddie Brummelman van Universiteit van Amsterdam deed hier onderzoek naar en legt je in deze aflevering uit hoe dat zit.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als je conservatisme associeert met oude witte mannen, zit je mis. Het zijn juist de jongeren die tegen alle verwachtingen in minder vooruitstrevend zijn. En dat is voor het eerste in de geschiedenis zo! De jongste generatie staat minder open voor andere denkbeelden en beschouwen onderwerpen als abortus of het homohuwelijk steeds vaker als minder acceptabel dan voorgaande generaties, ziet socioloog Quita Muis (Tilburg University). Zij doet onderzoek naar deze toch wel onverwachte stijging in conservatisme onder jongeren en legt je in onze nieuwe video uit hoe dat kan.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wat is jouw talent? Weet je het al of ben je er nog naar opzoek? En wat als je geen talent hebt? Allemaal vragen waar we deze aflevering een antwoord op krijgen van Marian Thunnissen van de Universiteit Utrecht.

Wil je daten met hulp van de wetenschap? Schijf je in via dit formulier: https://forms.gle/gs5RmU5ZRRRWNmNW6

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Te diep in het glaasje gekeken? Daar zit je dan met je kater. Het internet staat vol met 'nuttige' middeltjes en foefjes om de kater weg te spoelen, maar welke werken echt? Wij vroegen het aan lever-arts Eric Twja van het Radboud UMC. Helpt cola tegen een kater? Of misschien toch die vette hap ? Je weet het na deze aflevering.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoe komen we erbij dat er drie koningen kwamen kijken naar de pasgeboren Jezus? Of dat er een os en een ezel bij de kribbe waren? In de bijbel staat er niks over. Mensen hebben in de loop van de geschiedenis zelf van alles toegevoegd aan het kerstverhaal. Theoloog Frank Bosman (Tilburg University) legt je uit waarom ze dat deden - en dat dat eigenlijk niet uitmaakt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Je tanden, botten en haren bevatten zonder dat je het weet een tijdlijn van je leven. De plekken waar je bent geweest en hebt gewoond zijn erin vastgelegd. In je tanden worden je kinder- en puberjaren opgeslagen. In je botten de laatste vijf tot tien jaar. En je haar maakt in elke centimeter dat het groeit een snapshot van de plek waar je bent.

Deze informatie is ontzettend nuttig bij archeologisch onderzoek, maar wetenschappers zoals Lisette Kootker van de Vrije Universiteit Amsterdam gebruiken het ook om onbekende doden te identificeren. Wij zochten uit hoe je zo'n tijdlijn maakt met je tanden, botten en haren.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Driekwart van de Nederlanders denkt dat mensen steeds meer lijnrecht tegenover elkaar komen te staan. En wie naar de tv-debatten van lijsttrekkers of naar de uitslag van de laatste verkiezingen kijkt, kan al snel denken dat dat echt waar is. Maar sociaal psycholoog Namkje Koudenburg van de Rijksuniversiteit Groningen kantelt dat beeld: uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we veel minder gepolariseerd zijn dan we denken.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Paracetamol lijkt een onschuldig pilletje. Corine Bethlehem is toxicoloog en ziekenhuisapotheker in het Erasmus MC. Hier ziet ze regelmatig mensen met mogelijk een overdosis van dit tabletje.

Paracetamol is namelijk hartstikke giftig. Gelukkig hebben we van nature een kleine voorraad antigif in ons lichaam. Maar dan moet je je wel aan de maximale dagdosering houden, anders kan je lichaam het niet meer klaren. Dan vallen je organen één voor één uit en is het zaak om snel aan de bel te trekken, voordat een levertransplantatie je laatste redmiddel is.

Wil je ons iets laten weten of vragen? Dat kan via dit formulier: https://forms.gle/5YTUR72pTwzXRAFk6

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is 23 augustus 1973, een man met een pruik en een zonnebril stapt een bank binnen in Stockholm. Onder zijn jas heeft hij een machinegeweer verstopt. Hij schiet in het plafond. Het is het begin van een zesdaagse gijzeling van 3 vrouwen en 1 man. Een bijzondere, omdat de gegijzelden het opnamen voor hun ontvoerders en zich keerden tegen de politie. De gijzelaars schreven onbedoeld geschiedenis met deze zaak, omdat het later bekend kwam te staan als het ‘stockholmsyndroom’. 

Maar 50 jaar na dato stelt psycholoog Ellen Giebels (Universiteit Twente) het fenomeen ter discussie; bestaat het wel echt?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De wereld telt op dit moment 8 miljard mensen en zal naar verwachting naar 10 miljard groeien. Hebben we dan wel genoeg eten voor iedereen op aarde? Volgens hoogleraar duurzame voedselsystemen Hannah van Zanten (Wageningen Universiteit) hoeven we niet te verhongeren, maar dan moet er wel iets veranderen aan het eten op ons bord! Ons huidige dieet put de wereld namelijk uit. Maar hoe ziet een duurzaam dieet er dan wel uit? Het antwoord zal je misschien verbazen, want je kan gewoon vlees blijven eten. Hoe? Hannah legt het je uit in deze podcast.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Je ziet het niet, je hoort het niet, je ruikt het niet en toch bestaat het. Het is zelfs levensgevaarlijk: koolmonoxide. In deze aflevering vertelt longarts Marijke Rutten van het Maastricht UMC+ hoe koolmonoxide zuurstof verdringt uit het lichaam met ernstige gevolgen. Gelukkig weet ze ook wat je kan doen om zo'n vergiftiging te voorkomen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Gapen is niet iets om je voor te schamen. Echt niet, het is juist een teken dat je extra oplet. Wist je dat al? Nou, de meeste mensen denken dat we gapen als we moe zijn of een tekort aan zuurstof hebben, maar dat is niet waar. Onderzoek wijst erop dat gapen een hele andere functie heeft. Voor Bioloog Jorg Massen (Universiteit Utrecht) is gapen z'n leven. Hij weet alles over over het fenomeen en legt ons uit waarom we gapen en ook waarom wij anderen na-gaapen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sommige mensen hechten veel waarde aan hun sterrenbeeld. Tijdschriften staan dan ook vol met voorspellingen en persoonlijke eigenschappen op basis van jouw horoscoop. Toch is de kans groot dat jouw sterrenbeeld niet overeenkomt met de sterren die op jouw verjaardag aan de hemel staan. In deze aflevering legt Annelotte Derkink (Universiteit van Amsterdam) uit hoe dat komt en welk sterrenbeeld wél bij jouw verjaardag hoort.

Boogschutter 18 december - 18 januari

Steenbok 19 januari - 15 februari

Waterman 16 februari - 11 maart

Vissen 12 maart - 18 april

Ram 19 april - 13 mei

Stier 14 mei - 19 juni

Tweelingen 20 juni - 20 juli

Kreeft 21 juli - 9 augustus

Leeuw 10 augustus - 15 september

Maagd 16 september - 30 oktober

Weegschaal 31 oktober - 22 november

Schorpioen 23 november - 17 december

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Bij de geboorte van een kind is vaak het eerste wat we willen weten; is het een man of een vrouw? En die hokjes blijven vaak de rest van je leven een rol spelen, ga je naar het mannen- of vrouwentoilet? Speel je in een vrouwen of mannenteam? Maar wat nou als je je nooit thuis hebt gevoeld in één van die twee hokjes? Soraya Riem is zo iemand en identificeert zichzelf niet als man en ook niet als vrouw, maar als non-binair. En vraagt zich af waarom mensen altijd van die willen weten of die een man of een vrouw is. Psycholoog Mark Hommes (Open Universiteit) legt uit waarom ons brein de neiging heeft om in hokjes te denken.

Wil je meer weten transgender zijn, non-binair zijn of andere vormen van genderdiversiteit? Op de site van transvisie kan je veel informatie vinden en zij hebben ook een hulplijn die je kan bellen: https://transvisie.nl/ 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sinds het conflict tussen de Israëliërs en Palestijnen weer is opgelaaid, hoor je vaak de term genocide vallen. Maar wat betekent die term precies? Historicus Ugur Ümit Üngör van de Universiteit van Amsterdam legt het in deze aflevering uit.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Heb jij een kort lontje? Raak je vaak betrokken bij opstootjes? Dan biedt de wetenschap een oplossing: door je hersenen een klein beetje onder stroom te zetten, kun jij meer grip krijgen op je emoties. Oké, we geven toe dat dit best wel spannend klinkt. Toch is dit precies waar hersenwetenschapper Josanne van Dongen (Erasmus Universiteit Rotterdam) onderzoek naar doet. Door middel van hersenstimulatie probeert zij misdadigers op het rechte pad te krijgen. Speciaal voor deze aflevering mocht onze redacteur Eliane het experiment ook eens ondergaan. Benieuwd hoe dat eruit ziet, je kan deze aflevering ook bekijken. Op YouTube en Spotify!

Wetenschappelijke artikelen over dit onderzoek:

• Neuromodulatie van agressie: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34087482/ 
• Effect van neuromodulatie op neurale connectiviteitveiligheid: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36875007/ 
• Veiligheid van neuromodulatie: https://www.nature.com/articles/s41598-022-25864-1 
• Onderzoek link frontale activiteit en agressie: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0304394018308504?casa_token=SEKsGpfnO90AAAAA:JZ5lYLuW9z5wlFIzuEjxTIi2VlVE4vaQPKLCCYhZyAFLxhECF-Zosx361iRcbYjrXzonQMTMrg

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ontdek de oorsprong van het conflict tussen Israëliërs en Palestijnen. Midden-Oosten expert Maurits Berger (Universiteit Leiden) neemt je mee op een historische reis door het gebied. Zo snap je hopelijk beter waar dit langlopende conflict vandaan komt.

Veel dank aan de tegenlezers:

- Dr. Maaike Warnaar, Midden-Oostendeskundige, Universiteit Leiden

- Prof. dr. Paul Aarts, Internationale betrekkingen, Universiteit van Amsterdam

Video: https://youtu.be/7wyEAK7STy8

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Say cheese! In Nederland zijn honderduizenden camera's die je vastleggen. Onbespied over straat wandelen, kan bijna niet meer. De vraag is natuurlijk; mogen al die camera's jou wel filmen en is het erg als dat gebeurt? Jurist Anna Berlee (Open Universiteit) houdt van dat soort vraagstukken en kent de regels precies. Zij geeft je een kijkje in de wereld van de camera en dat doet ze voor ónze microfoon en camera. Big Brother is watching you!

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Daten om de liefde te vinden. Dat is als zoeken naar die ene piepkleine speld in een veel te grote hooiberg. Je hebt je eigen wensenlijst, die van je date. Het moet klikken, maar hoe? En als jij het naar je zin hebt is het nog maar de vraag of die ander datzelfde gevoel heeft. Zo stap je van de ene datingapp-match in de andere. Dat moet toch beter te regelen zijn?

Tom Roth (Universiteit Utrecht) vertelt in deze podcast hoe de wetenschap van te voren kan inschatten of je date een succes zal zijn.

Opgenomen op het Betweter Festival van de Universiteit Utrecht

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Over een paar weken is het zover: we mogen weer stemmen. Tijd voor verandering, of niet? Is onze democratie toe aan een update? Met jurist Reijer Passchier (Open Universiteit/Leiden Universiteit) leggen we ons politieke stelsel onder een vergrootglas. Welke bedreigingen zijn er?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wat zou er gebeuren als iedereen zou mogen stemmen op z’n verjaardag? Onze democratie kan wel wat vernieuwing gebruiken, vindt social designer Nynke Tromp van de TU Delft. Zij bedacht samen met andere ontwerpers een manier om de politiek te ontdoen van hypes en hysterie.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Onze podcast gaat het theater in. Kom je ook?

Interactieve theatercolleges gegeven door topwetenschappers samen met comedian Fuad Hassen. Geen ellenlange praatjes, maar goede interactieve verhalen waar je wat van opsteekt en om kan lachen. 

universiteitvannederland.nl/theater

3 NOV - Capelle a/d IJssel

8 NOV - Tilburg

21NOV - Breda

27 NOV - Nijmegen

28 NOV - Amsterdam

29 NOV - Delft

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Alles wat op aarde gebeurt heeft te maken met natuurkrachten, dat een gebouw niet uit elkaar valt of jij niet door de lucht zweeft. Eerder toonden wetenschappers aan dat er 4 natuurkrachten zijn. Maar Jacco de Vries van de Universiteit Maastricht is bezig met een baanbrekend onderzoek naar de 5de natuurkracht, deze kracht zou mogelijk een rol hebben gespeeld bij het ontstaan van ons heelal! Wie weet hebben wij wel te maken met de nieuwe Einstein….

Wat dat is zo'n 5de natuurkracht is best pittig om uit te leggen. Om het toch een beetje op te helderen, spelen we vandaag een potje voetbal en duwen we onze redacteur met een skateboard van een heuvel af.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het klimaat redden en daar ook nog financieel beter van worden. Klinkt te mooi om waar te zijn, toch? Maar dat is het niet. In deze podcast legt Tim van Hattum (Wageningen University) uit hoe dat zit.

Om onder 1,5 graad opwarming van de aarde te blijven moeten we alles op alles zetten: over op groene stroom, minder water verbruiken, onze dijken verhogen. Kostbare zaken. Maar uit onderzoek blijkt dat niks doen vele malen duurder is. Dus voor onze eigen portemonnee, die van bedrijven én de wereldeconomie is het beter om NU te investeren. Win win zou je zeggen. Probleem: lang niet iedereen is van dit feit doordrongen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

24 oktober is de geboortedag van Antoni van Leeuwenhoek, de wereldberoemde ontdekker van bacteriën. Hij staat aan de basis van microbiologie, waar wetenschappers van nu op voortborduren. Luister hier naar aflevering 2 van onze podcastserie over hem en wetenschappers die in zijn voetsporen traden. 'Een wereld vol geheimen'. In deze aflevering hoor je Cees Dekker, hoogleraar in de moleculaire biofysica aan de TU Delft. Cees kan inmiddels duizendmaal verder inzoomen dan Antoni van Leeuwenhoek en ziet zo de bouwstenen van het leven. Nu nog achterhalen hoe je daar nieuw leven mee maakt.

Wil je de hele podcastserie horen? Klik hier.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wereldwijd zijn zo'n 43 miljoen mensen blind. En dit aantal stijgt snel. Wetenschappers zijn al jaren bezig met een oplossing om deze mensen hun zicht terug te geven. Niet alleen medici, maar ook elektrotechnicus Tom van Nunen van de TU Eindhoven. Hij onderzoekt hoe je met behulp van stroom blinde mensen weer kan laten zien... 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Voor wie zich geen hij of zij voelt, of juist hij én zij, kan taal beperkend zijn. Taalwetenschapper Hielke Vriesendorp (Universiteit Utrecht) onderzocht hoe genderneutrale voornaamwoorden hun weg vinden in het Nederlands.

Deze podcast werd opgenomen op het Betweter Festival van de Universiteit Utrecht.

• https://ap.lc/gkihu - onderzoek Rutgers (expertisecentrum seksualiteit)

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Welkom bij de perfecte workout in 10 minuten.

We willen allemaal fitter worden, maar waar te beginnen? Met duizenden work-out video’s online is het lastig kiezen. Geen zorgen: sportarts Mirwais Mehrab (Universitair Medisch Centrum Utrecht) schiet je te hulp. Hij stelde een wetenschappelijk verantwoorde work-out samen van slechts 10 minuten. Mirwais praat je er oefening voor oefening doorheen. Meedoen is niet verplicht, maar wel aan te raden.💦

De workout-only versie vind je hier: https://youtu.be/RVZGO_0ly_c

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een constante piep of ruis in je oren - om gek van te worden. Toch is er geen genezing voor mensen met tinnitus. Nog niet, want elektrotechnisch ingenieur Wouter Serdijn (TU Delft) laat het er niet bij zitten. Hij werkt aan een apparaatje dat tinnitus moet verhelpen. Hoe? Dat hoor je in deze aflevering.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sabine Fuchs (UMC Utrecht) wil erfelijke leverziektes genezen door het DNA van haar patiënten te repareren. Baanbrekend, want nog niet eerder lukte het om het DNA in de levercellen van levende mensen aan te passen. Hoe ze dat wil doen? Door het foutje in het DNA - dat de ziekte veroorzaakt - eruit te knippen en dat te repareren. "Een revolutionaire oplossing", aldus DNA-docent Marc van Mil (UMC Utrecht). "Het zou echt mooi zijn als we hiermee hele ernstige erfelijke ziektes kunnen genezen". En de lever genezen is slechts het begin, Sabine’s methode is ook geschikt voor talloze andere erfelijke ziektes.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Heb jij ook het idee dat de tijd steeds sneller gaat naarmate je ouder wordt? Je knippert een keer met je ogen en er is weer een jaar voorbij. Je interne klok lijkt steeds sneller te tikken. Ons geheugen speelt daarbij een belangrijke rol. Hoe dat zit legt cognitief neurowetenschapper Wouter Kruijne (Rijksuniversiteit Groningen) uit in deze aflevering.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Interactieve theatercolleges gegeven door topwetenschappers samen met comedian Fuad Hassen. Geen ellenlange praatjes, maar goede interactieve verhalen waar je wat van opsteekt en om kan lachen. 

Zo blijkt iets onbenulligs soms ineens toch heel waardevol als je er met een wetenschappelijke blik naar kijkt.

6 oktober Eindhoven

8 oktober Venlo

10 oktober Maastricht

universiteitvannederland.nl/theater

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Vijf tot tien procent van de zwangere vrouwen krijgt te maken met zwangerschapsvergiftiging. Een heftige aandoening die ook ver na je zwangerschap nog voor problemen kan zorgen. Onderzoek laat steeds duidelijker zien dat deze vrouwen niet volledig herstellen. Hierdoor hebben ze een 8x grotere kans op een hartinfarct en hebben ze vaker geheugen- en concentratieproblemen en depressie. Arts-onderzoeker Chahinda Ghossein-Doha (Maastricht UMC+) onderzoekt hoe we deze vrouwen beter kunnen helpen. Influencer Sophie Ousri is zelf net moeder geworden en gaat met ons mee naar Chahinda.

► Mocht je zelf binnenkort bevallen en je placenta willen afstaan voor onderzoek, heel graag! Stuur een mail naar [email protected]

► Meer weten over het onderzoek van Chahinda? Op www.queenofhearts.eu vind je meer informatie.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wat gebeurt er als je plant en mens samen koppelt aan een synthesizer? Dan kunnen we jammen, via de elektriciteit die door plant en mens heen stroomt. We fuseren tot een soort Goldplant, Frans Flower of Anjer van Buuren... Op Lowlands bezochten we de geluidsinstallatie van biofysicus Raoul Frese (VU Amsterdam) en kunstenaar Christiaan Zwanikken. Hoe dat klonk, dat hoor je hier.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een grote vieze bruine drol - hoe kan dat iets zeggen over wie je bent? Of je creatief bent of introvert? Dat is wat Sophie van Zonneveld (Rijksuniversiteit Groningen/UMCG) onderzoekt samen met haar collega's. Daarvoor moet ze wel eerst honderden drollen verzamelen. En waar kan dat beter, dan op muziekfestival Lowlands. Je hoort alles over haar onderzoek en de link tussen je darmen en hersenen, in deze aflevering.

Met dank aan het onderzoeksteam van Iris Sommer, en alle collega's van het UMCG/Rijksuniversiteit Groningen, betrokken bij het onderzoek 'Shitty Science' op Lowlands.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sommige mensen lijken helemaal geen schaamte te kennen. En speciaal voor deze aflevering hebben we zo iemand gevonden: youtuber Appie Mussa. Vandaag is hij ons proefkonijnen, en als iemand hem op de proef kan stellen dan is het psycholoog Aukje Nauta (Universiteit Leiden). Samen met Appie en Aukje onderzoeken we of het mogelijk is om je echt helemaal nergens voor te schamen. En wat als je je wel regelmatig schaamt? Ook daar heeft Aukje een oplossing voor.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nee, je hebt verkeerd begrepen dat deze aflevering alweer over gaslighting gaat... Deze zin is een voorbeeld van gaslighting - een persoon op slinkse wijze manipuleren, laten twijfelen aan zichzelf. Filosofe Natascha Rietdijk legde in de vorige aflevering precies uit hoe dat zit - maar hintte er ook al op dat politici ook niet vies zijn van gaslighting. Hoe zij de waarheid proberen te verbergen, hoor je in deze aflevering.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Gaslighting - het woord duikt steeds vaker op in de media en online. Geen zorgen als je niet precies weet wat het is, of zelfs nog nooit van dit fenomeen gehoord hebt, daar hebben wij een oplossing voor. Filosoof Natascha Rietdijk (Tilburg University) legt je precies uit hoe het zit. En wil je na het luisteren van deze aflevering ook nog horen hoe wereldleiders gaslighting gebruiken om de waarheid te verhullen? Luister dan zondag deel 2 van deze podcast.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Er zwemmen steeds meer vrouwelijke zeeschildpadden in onze oceaan. Op het eerste gezicht lijkt dat misschien niet erg, maar zonder die mannetjes worden ze met uitsterven bedreigd. Hoe kan het nou dat er steeds meer vrouwtjes rondzwemmen en wat hebben wij als mens hiermee te maken? Dat vroeg influencer Wildebras aan de Universiteit van Nederland. Bioloog Mátyás Bittenbinder van VU Amsterdam neemt ons mee in Diergaarde Blijdorp om te praten over het seksleven van de zeeschildpad en wat wij kunnen doen om dit dier te redden.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Muziek kan een positieve invloed hebben op jouw hart. Maar hoe dat precies werkt, daar is nog niet veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Op Lowlands onderzocht Tinka van Trier (Amsterdam UMC) bij festivalgangers welke soorten muziek je hart doen ontspannen.

Onderzoeksteam: Madelief Marsman, Puck Peltenburg, Nicole van Steijn, Shari Pepplinkhuizen, Kay Lamerigts, Lucas de Haas, Tarik Kücük, Sanne ten Berg, Astrid van Nieuwkerk, Jolien de Veld, Michiel Winter.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wil je na het luisteren van podcast aflevering 546 bij jezelf onderzoeken welke muziek het beste bij jouw hart past? Dan kun je deze zelftest doen. Tinka van Trier (Amsterdam UMC) legt in één minuut en een paar simpele stappen uit hoe je dit moet doen, met een smartwatch.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Waarom steken muggen de ene persoon wel, maar de ander niet? Om daar antwoord op te geven, hebben onderzoekers van het Radboudumc tijdens Lowlands honderden festivalgangers laten besnuffelen door muggen. Zo willen ze er achter komen of douchen, alcohol en/of drugs je aantrekkelijker maken voor een mug of juist niet. Leuk feitje: muggen ruiken met hun poten, pas als je lekker ruikt, prikken ze je. Biofysicus Felix Hol heeft nog meer (smerige) dingen te vertellen over muggen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een bos dat wordt omgezaagd, een overkomende straaljager, of een lief knorretje - allemaal manieren om het geluid snurken te omschrijven. Waarom snurken sommige mensen hard, zacht, of helemaal niet? En moet jij je zorgen maken als jij of je partner snurkt? Tandarts Ghizlane Aarab van Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) Amsterdam, weet daar alles van. Want een tandarts, kijkt lang niet alleen naar je tanden.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is 300 jaar geleden dat één van de belangrijkste Nederlandse wetenschappers overleed: Antoni van Leeuwenhoek. De Delftse ontdekkingsreiziger naar het allerkleinste. Hij zag voor het eerst bacteriën met zijn zelfgebouwde microscoop. En hij ontdekte bijvoorbeeld het ‘gedrag’ van sperma, door uren naar zijn eigen zaadcellen te kijken. 

Om zijn passie voor wetenschap te vieren, maakten we bij de Universiteit van Nederland een speciale 6-delige podcast-serie samen met de TU Delft: ‘Een wereld vol geheimen’, wetenschappers in de voetsporen van Antoni van Leeuwenhoek.

In deze podcast maak je kennis met hem en met de Antoni’s van nu. Delftse wetenschappers die onderzoek doen buiten de gebaande paden, net als Antoni. Gedreven door nieuwsgierigheid en verwondering.

De eerste aflevering hoor je hier en de andere 5 luister je via deze link. 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wat nou als je partner graag kinderen wil, maar jij niet? Of omgekeerd? Onderzoeker Billie de Haas (Rijksuniversiteit Groningen) vertelt in deze podcast hoe mensen dat oplossen. Wat blijkt: nee is niet altijd nee, en ja is niet altijd ja.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het lijkt wel een First Dates aflevering voor dieren: het vinden van de perfecte match tussen olifanten. Hoewel olifanten natuurlijk niet echt op date gaan, zijn wetenschappers er toch maar druk mee. Geneticus Mirte Bosse (Vrije Universiteit Amsterdam, Wageningen University) is zo'n matchmaker. Op basis van dna zoekt ze naar de ideale combinatie tussen olifanten om die vervolgens bij elkaar te brengen met de hoop op sterke nakomelingen. Maar Mirte's werk gaat verder dan alleen het liefdesleven van deze dieren. Het doel is groter: het redden van bedreigde soortgenoten in het wild, want die worden met uitsterven bedreigd. Check de aflevering en hoor hoe een sterke groep dieren in de dierentuin een cruciale rol kunnen gaan spelen in het behoud van dieren in het wild.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In onze zoektocht naar een partner hebben we allerlei persoonlijke wensen; 'economisch zelfstandig' of 'houdt van mooie schoenen'. Socioloog dr. Ellen Verbakel van de Radboud Universiteit ziet in haar onderzoek dat die wensen meer zeggen over onszelf dan over die grote liefde die we zoeken. We willen simpelweg een partner die op onszelf lijkt. De meeste relaties zijn volgens Ellen dus ook helemaal niet gebaseerd op irrationele zaken zoals 'liefde op het eerste gezicht', maar op bewuste afwegingen.

En stel dat je na het luisteren van deze podcast nog meer wil weten over de liefde, dan hebben we een leuke traktatie voor je. De Universiteit van Nederland bestaat 10 jaar en dat vieren we! Speciaal voor jullie verzamelden we alles dat we ooit maakten over de liefde, klik hier voor alle afleveringen. Geniet ervan! 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Is ruimte, rust en regelmaat nou goed voor een mens of wordt de gemiddelde Nederlander toch blijer van veel prikkels en terrasjes om de hoek? In deze aflevering neemt geluksprofessor Martijn Burger (Open Universiteit | Erasmus Universiteit) ons mee op gelukssafari door Nederland. Op jacht naar de plek waar de Nederlander het gelukkigst is.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Je zet je favoriete nummer op en boem: er trekt een rilling door je lijf. Waarom kan muziek je soms zo raken? Op die vraag proberen hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder (Vrije Universiteit Amsterdam) en artiest Typhoon een antwoord te vinden. Daarnaast bestuderen ze in dit college hoe muziek mensen bij elkaar brengt. 

(Opgenomen op 6 september 2021 in poptempel Paradiso tijdens 'The Science of Music' van de Universiteit van Nederland.)

En stel dat je na het luisteren van deze podcast nog meer wil weten over je eigen brein, dan hebben we een kleine traktatie voor je. De Universiteit van Nederland bestaat 10 jaar en dat vieren we! Speciaal voor jullie verzamelden we alles dat we ooit maakten over hersenen. Geniet ervan! Klik hier

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is misschien wel het saaiste plantje van de oceaan: zeegras. Toch is dat onterecht, volgens marinebioloog Fee Smulders van de Wageningen universiteit. Het zeegras verdwijnt in raptempo. Daardoor komen vele dieren zoals vissen en zeeschildpadden in gevaar en ben jij bij een heftige storm ook niet zo veilig. Tijd om dit kleine saaie plantje de aandacht te geven die het verdient.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoe klinkt jouw wekker? Waarschijnlijk niet je favoriete geluid. Bijna niemand wordt blij wakker van de wekker en dat is niet gek volgens Bert van der Horst van Erasmus MC. Want de wekker is een grote boosdoener van onze maatschappij. Waarom? Dat hoor je in deze aflevering. 

En stel dat je na het luisteren van deze podcast nog meer wil weten over slaap, dan hebben we een kleine traktatie voor je. De Universiteit van Nederland bestaat 10 jaar en dat vieren we! Speciaal voor jullie, slaap liefhebbers, verzamelden we alles dat we ooit maakten over slaap. Geniet ervan!

Hoe kun je 3 km wandelen terwijl je slaapt?

Waarom dromen we?

Hoe kom je van je nachtmerries af?

Hoe kan geluid onze slaap redden?

De zin en onzin van slaap-apps 

Slaap je slechter bij volle maan?

Kijk voor de volledige verzameling op www.universiteitvannederland.nl

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De komende jaren moeten er honderdduizenden woningen gebouwd worden. Maar hoe? Bouwkundige Rob Wolfs van de Technische Universiteit Eindhoven werkt aan een wel heel bijzondere technologie die een handje kan helpen: een 3D-printer waar beton uit komt. Gaat die de problemen in de bouw oplossen?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Paardebloemen, brandnetels, grassprietjes - weghalen toch, uit je tuin? Nee! Dat onkruid is hartstikke goed voor ons en voor onze omgeving. Bioloog Nienke Beets (Universiteit Leiden) legt je in deze podcast uit waarom we onkruid niet moeten weghalen, maar moeten omarmen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Heb jij de Oscarwinnende film Parasite gekeken op je Samsung-tv of luister je weleens naar de K-popband BTS tijdens een ritje in jouw Hyundai? Zonder dat je het doorhebt, komen veel dingen in je dagelijks leven uit Zuid-Korea.

Korea-expert Flora Smit van de Universiteit Leiden legt in deze aflevering uit hoe Korea met popmuziek haar economische wereldmacht wil vergroten.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Seks met mannen, vrouwen, jonge jongens en eunuchen (wie dat zijn, hoor je in de podcast). De Romeinen leken het allemaal prima te vinden. Maar vergis je niet, de 'regels' rondom seks waren misschien anders dan in onze tijd. Het was zeker niet vrijblijvend, vertelt Olivier Hekster, historicus van de Radboud Universiteit.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

“Doen we zo nog één biertje op het terras?”

Je had je nog zo voorgenomen om een dagje geen alcohol te drinken, maar ach, het is wel zo gezellig. Daarbij, dat ene drankje kan vast niet zoveel kwaad. Toch hebben we in Nederland ruim een miljoen probleemdrinkers en is alcohol de grootste oorzaak van verslaving. Hersenwetenschapper Janna Cousijn van de Erasmus Universiteit Rotterdam doet al jaren onderzoek naar het verslaafde brein en vertelt dat het probleem van alcoholverslaving zich waarschijnlijk al ontpopt ver voordat jij je eerste biertje opentrekt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een herinnering van wat je 10 jaar geleden deed, of een schattige foto van je neefje of nichtje. Sociale media houden ons volledige leven voor ons bij. Alleen blijft het niet bij ons verleden, ze kunnen ook steeds beter de toekomst voorspellen. Weten grote techbedrijven wat jouw volgende baan is? En zelfs of je over twintig jaar een ziekte krijgt? Je hoort het van privacy-expert Bart van der Sloot van Tilburg University.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Er dreigt een oorlog... Met mogelijk nog grotere gevolgen voor ons dan de oorlog in Oekraïne. China is eropuit om het naastgelegen eiland Taiwan in z’n greep te krijgen. Het is een conflict dat al tientallen jaren speelt. China-expert Casper Wits van Universiteit Leiden legt in deze aflevering uit waarom de spanning juist nu zo hoog oplopen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zou jij een bak vol sprinkhanen eten of kruipen door de modder om bij een studentenvereniging te horen? In deze aflevering duikt sociaal psycholoog Roos Vonk van de Radboud Universiteit in de eeuwenoude traditie van ontgroeningen bij studentenverenigingen. Ze legt uit wat het nut is van dit ritueel, waarom het wél blijkt te werken, maar ook waarom niemand lijkt in te grijpen als het uit de hand loopt.

Wil meer weten? Roos Vonk brengt in 12 september haar boek 'Mijn ego heeft altijd gelijk' uit. Dat gaat over zelfbedrog en is inhoudelijke nauw verbonden met deze podcast. Het is inmiddels te reserveren via de bekende boekenverkoop-kanaal zowel online als offline.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Bijna de helft van de Nederlandse dijken is afgekeurd. Werk aan de winkel dus. En als het aan wetenschappers ligt, gaan die dijken er heel anders uitzien dan nu. Weg met de bakken cement of de klassieke grasmatten, wat we nodig hebben zijn: bloemetjes. In deze aflevering vertelt ecoloog Hans de Kroon (Radboud Universiteit) waarom juist bloemen ons beschermen tegen het woeste water.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op 1 juli 2023 start het Herdenkingsjaar Slavernijverleden. Het is dan 160 jaar geleden dat slavernij bij wet werd afgeschaft en 150 jaar geleden dat slavernij daadwerkelijk stopte. Koning Willem-Alexander spreekt tijdens de nationale herdenking en in het nieuws wordt druk gespeculeerd over de vraag of hij excuses zal maken. Wat zou dat betekenen? Je hoort het in deze podcast met antropoloog Guno Jones en hoogleraar rechtsfilosofie Wouter Veraart (VU).

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het Sranantongo (Surinaams) is een vreemde taal. 'Sranan' bestaat uit woorden die afkomstig zijn uit allerlei talen van over de hele wereld. De geschiedenis van Sranantongo is niet los te zien van slavernij en toch het is ook iets moois. Sranan is een taal die leeft, ook tatas hebben het tegenwoordig over patas. Fresco Sam-Sin taalwetenschapper (Universiteit Leiden) en directeur van het Taalmuseum, vertelt graag over de taal van zijn oma.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Volgens de wet ben je op je achttiende volwassen. Je mag stemmen, alcohol kopen, autorijden en een lening afsluiten. Maar neuropsycholoog Barbara Braams (VU) legt in deze aflevering uit dat je hersenen op die leeftijd nog volop in ontwikkeling zijn: zoals het deel van je hersenen dat belangrijk is bij het controleren van impulsen en het remmen van ongewenst gedrag.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wie wel eens een vleesvervanger uit de supermarkt op zijn bord heeft liggen weet - het lijkt niet op vlees. En de meningen zijn verdeeld, maar echt lekker is het ook niet altijd. Dat kan beter vindt levensmiddelentechnoloog Miek Schlangen (Wageningen University). Zij werkt aan een vleesvervanger die wél lijkt op vlees, en tegelijkertijd ook nog eens een heel stuk duurzamer is.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Grote kans dat je op dit moment iets draagt, een t-shirt of sneakers, gemaakt door Oeigoeren in heropvoedingskampen. China-expert Casper Wits van de Universiteit Leiden neemt ons deze aflevering mee naar West-China. Hier wonen de Oeigoeren, een islamitische bevolkingsgroep. Zij worden door de Chinese regering vervolgd en gevangengezet in kampen waar ze onder dwang werken, bijvoorbeeld in katoenproductie. Maar dwangarbeid is slechts een klein onderdeel van een nog veel groter leed: de culturele uitwissing van een heel volk…

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Overmatig zweten, een droge mond en oogcontact vermijden. Duidelijke signalen van iemand die liegt. Toch? Sophie van der Zee, rechtspsycholoog van de Erasmus Universiteit Rotterdam is een expert in het detecteren van leugens, en zij vertelt ons dat dit niet per se goede aanwijzingen zijn om iemand te betrappen op een leugen. Bekijk nu de video om te zien hoe je wél een leugenaar kan ontmaskeren. (En leer meteen de redactie van de Universiteit van Nederland kennen. )

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Met gist kun je meer dan alleen bier maken. Sterker nog, misschien redden deze eencellige schimmeltjes ooit onze wereld. Deze aflevering neemt Charlotte Koster (TU Delft) je mee in de wondere wereld van 'gist' en die is alles behalve saai.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hou jij ook zo van je vertrouwde spijkerbroek? Dan ga je, net als vele anderen, niet helemaal met de tijd mee. De spijkerbroek viert dit jaar namelijk zijn 150e verjaardag! Toch biedt onze kleding al veel meer mogelijkheden dan we denken, vertelt modeonderzoeker Lianne Toussaint (Utrecht University). Wist je bijvoorbeeld dat het nu al mogelijk is om een onzichtbaarheidsmantel te maken, net zoals in Harry Potter? 🪄 Benieuwd waarom we nog steeds trouw blijven aan onze vertrouwde spijkerbroeken en wat voor andere gave mogelijkheden er nog meer in onze kledingkast verscholen liggen? Check de aflevering!

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In dit college gaan we terug naar duistere tijden vol kou, ziekte en heksenvervolging. Historicus Steije Hofhuis van de Universiteit Utrecht legt je in deze podcast uit hoe daarbij tienduizenden mensen om het leven kwamen. Terwijl, heksen bestaan helemaal niet. Toch? Knibbel knabbel knuisje...

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nachtenlang blokken en stampen met liters koffie en een bureau vol samenvattingen en markeerstiften. Alles om maar die examens te halen. Spoiler: zo hou je de onvoldoendes niet buiten deur. We leren in Nederland verkeerd. Hoe dat komt en vooral ook hoe het wel moet, hoor je in deze podcast met psycholoog Gino Camp (OU).

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Jij hebt Maxima’s hand geschud, net als wij en de rest van de wereld! Nee, we zijn niet gek geworden en we snappen heus wel dat zelfs handenschud-queen Maxima niet iedereen een hand heeft gegeven. Maar via via zijn we, via handshakes, allemaal in zes stappen met elkaar verbonden. Wiskundige Remco van der Hofstad (TU Eindhoven) legt je zonder ingewikkelde formules uit hoe dat zit. En hoe dat kan leiden tot een pandemie…

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wil jij een goed sociaal vangnet om je heen hebben als je ouder wordt, dan moet je NU aan de slag. Het is de moeite waard om hierbij stil te staan, vertelt Theo van Tilburg (VU Amsterdam) in dit college, want een potje bingo op z'n tijd zal jouw grijze toekomstige zelf niet redden van de eenzaamheid. En juist die eenzaamheid is een serieus probleem, vooral onder ouderen. Het zorgt niet alleen voor psychische klachten, maar kan ook ernstige lichamelijke gevolgen hebben.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het boeddhisme is niet alleen maar zen, het heeft ook een 'dark side', vol geweld en intriges. Het is een kant die minder vaak belicht wordt. Nederlanders denken bij het zien van een Boeddha-beeldje vaak aan rust, meditatie en mindfulness. Maar het boeddhisme is minder zen dan je denkt. In deze video laat Paul van der Velde (Radboud University) zijn met boeddha's gevulde huis zien en vertelt over de duistere kant van deze religie.

00:00 - Een huis vol boeddha’s 01:29 - Wat is boeddhisme? 02:34 - De duistere kant van het boeddhisme 03:00 - De Rohingya’s in Myanmar 03:48 - Misbruik in het boeddhisme 04:31 - De kruistochten van het boeddhisme 05:05 - Zijn mannen en vrouwen gelijk in het boeddhisme? 05:53 - Waarom is het boeddhisme zen? 07:40 - Boeddhistische wijsheid

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Monogaam of mono-gaan? We zitten middenin een relatie-revolutie. In 2050 is de helft van Nederland single en het klassieke liefdesideaal wordt steeds minder populair. Niet meer die ene prins meer op dat eeuwige witte paard. Nee, we willen open relaties, polyamoreus samenzijn, of gewoon lekker alleen. Waarom? Dat hoor je van Seksuoloog Marieke Dewitte (Maastricht University).

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wist jij dat media ervoor zorgen dat meisjes geen president willen worden? Reden: een gebrek aan goede rolmodellen zowel in het echt als op tv. Serena Daalmans van de Radboud Universiteit zat voor haar onderzoek urenlang turvend voor de beeldbuis om te zien hoe het nou echt is gesteld met diversiteit op tv en in streamingdiensten. Conclusie: het gaat nog lang niet altijd goed. In dit college legt Serena aan ons uit waarom dat een probleem is. 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zelf bloedvaten maken om een hartinfarct te genezen? Het klinkt te mooi om waar te zijn, maar het kan echt! Vaatonderzoeker Mark Post van de Universiteit van Maastricht vertelt in deze podcast hoe we onze eigen cellen kunnen gebruiken om nieuwe bloedvaten te maken voor hartoperaties.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoe leuk een trouwe labrador of een snoezige kat ook is, onze huisdieren zijn niet altijd even gezond. Zeker rasdieren worden vaker ziek. Hoe komt dat? Geneticus Mirte Bosse van Wageningen University & Vrije Universiteit Amsterdam legt uit waarom fokken van rasdieren tot ziektes kan leiden en hoe een lab vol met dierensperma dit soort problemen kan voorkomen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Bumperkleven, overdreven getoeter en de welbekende middelvinger. Het lijkt wel alsof we massaal in aso's veranderen zodra we achter het stuur kruipen. Hoogleraar verkeerspsychologie Dick de Waard (Rijksuniversiteit Groningen) legt uit waarom dat zo is.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wiskundigen zitten niet de hele dag saaie sommen te maken. Nee, ze proberen ook alledaagse problemen op te lossen, door op een ‘wiskundige manier’ naar die problemen te kijken. Bijvoorbeeld: Hoe zet je ambulances het efficiëntst in? Of hoe kan je nepnieuws het beste aanpakken. Wiskundige Sandjai Bhulai van de Vrije Universiteit Amsterdam houdt zich daarmee bezig en legt uit hoe hij te werk gaat.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ken je dat: je probeert je te focussen op je werk, je hobby, een creatief proces, maar het lukt niet. Je komt maar niet in de 'flow'. Frustrerend. Lise van Oortmerssen van de Open Universiteit legt uit wat je moet doen om daar wel te komen. Hoe breng je je lichaam en brein in die optimale staat van paraatheid, waardoor je niet raakt afgeleid door appjes, schoonmaakklussen of gezelligheid in de kantoortuin? Zodat je eindelijk eens helemaal op kunt gaan in die ene taak.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Stamppot, stroopwafels en lekker alles door elkaar prakken. Het klinkt als een goede omschrijving van de oer-Hollands eten, maar klopt dat beeld wel? Culinair historicus Charlotte Kleyn (UvA/Allard Pierson) ontrafelt de Nederlandse keuken en komt uit op een verrassende lekkernij die echt typisch Nederlands is.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hee, ligt het nou aan mij, of vond jij ook dat de baas net gek deed? Grote kans dat je een opmerking als deze wel eens hebt gehoord of gemaakt. Het is een veelvoorkomende vorm van roddelen - even checken of een ander jouw mening deelt. We weten dat roddelen niet hoort en toch doen we het allemaal. Gelukkig is roddelen niet alleen maar slecht. Sterker nog, er zitten zelfs heel wat voordelen aan. Hoe dat zit hoor je van Bianca Beersma van de Vrije Universiteit Amsterdam.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

AI wordt steeds menselijker. Zo lijkt AI in staat tot creatieve dingen, denk aan de schilderijen die DALL-E kan maken of de gedichten die ChatGPT schrijft. Maar creativiteit, dat is toch ons menselijke ding? Zijn we nog wel bijzonder als mens? Informaticus Maarten Lamers (Universiteit Leiden) legt uit of er nog wel verschil is tussen ons menselijke brein en de computer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hard werken voor weinig geld. Klinkt niet heel aanlokkelijk. Toch blijkt je loon niet de belangrijkste motivatie te zijn om je in te zetten. Wat wel? Dat hoor je van econome prof.dr. Esther-Mirjam Sent (Radboud Universiteit).

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Verwelkom je onze oude vriend met open armen? Of ben jij bang voor de grote boze wolf? Wat jouw mening ook is, één ding staat vast: de wolf blijft in Nederland. Dat zijn de regels. Sterker nog, we moeten zelfs actief ons best doen om het de wolf naar z’n zin te maken in ons land. Milieujurist Arie Trouwborst van Tilburg University legt in deze video waarom dat zo is. De regels zijn er natuurlijk niet voor niets, de wolf heeft namelijk een belangrijke plek in de natuur. De natuur die in rap tempo achteruit holt. Als wij daar iets aan willen doen, moeten we ook weer leren samenleven met een moeilijke buur zoals de wolf.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

35 milliseconden is genoeg voor een mens om te kunnen oordelen of iemand betrouwbaar is of niet.

Je uiterlijk heeft invloed op je salaris, de kans op een date, de hoogte van een gevangenisstraf en nog tal van andere zaken. Waarom is dat zo? Want meestal zegt je uiterlijk helemaal niets over je persoonlijkheid. Het antwoord op die vraag komt van hoogleraar Sociale en Cultuurpsychologie, Daniel Wigboldus van de Radboud Universiteit.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de toekomst hebben we allemaal een VR-bril op, en brengen we een groot deel van onze tijd door in een virtuele wereld door. Als je het aan tech-giganten vraag tenminste. Misschien vind je dat moeilijk voor te stellen, maar er was ook een tijd dat niemand iets van de mobiele telefoon moest hebben. Wordt dit de nieuwe hype en vooral, is dat wel zo'n goed idee? Je hoort het van innovatie-expert Deborah Nas (TU Delft), live vanuit het Mediamuseum in Beeld en Geluid.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op een mistige zondagochtend vindt de politie twee duimen in het bos. Van het slachtoffer ontbreekt elk spoor. Hoe lost een rechercheur zo’n zaak op? Kan de wetenschap een handje helpen?

Voormalig politieagent, regisseur en wetenschapper Peter de Kock (Tilburg University) bouwde een model dat misdaadzaken kan kraken met kunstmatige intelligentie. Het model wordt gevoerd met alle mogelijke misdaadscenario's ter wereld; de waargebeurde misdaad, maar ook scenario's uit boeken, series en uit de film. Want realiteit en fictie lijken dichterbij elkaar te liggen dan je zou denken.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als je kijkt naar series, soaps en films lijkt alles een beetje hetzelfde. Deze maand gaat iedereen naar de zoveelste superheldenfilm in de bioscoop en verhaallijnen van GTST zijn al tientallen jaren 'meer van hetzelfde'. Er is niets nieuws onder de zon. En dat is niet erg: we houden nu eenmaal van formuletelevisie. Sterker nog: deze ‘slechte’  televisie is zelfs goed voor je. Hoogleraar Media Studies Mark Deuze van de Universiteit van Amsterdam legt uit hoe deze pulp tv je leert om de wereld om je heen beter te begrijpen. Zelfs een wereld die in rap tempo verandert.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een heel gesprek voeren in de nacht zonder dat je er later ook maar iets van herinnert. Een paar kilometer wandelen en niet meer snappen hoe je daar gekomen bent. Of wakker worden en erachter komen dat je 's nachts een eitje hebt gebakken, geen idee wanneer of hoe? Het zouden dronkenmansacties kunnen zijn, maar het gebeurt een deel van de bevolking regelmatig... in hun slaap. Hoe kan dat? Hoogleraar slaapdiagnostiek bij de TU/ Eindhoven en somnoloog bij het centrum voor slaapgeneeskunde Kempenhaeghe Sebastiaan Overeem legt het uit in deze podcast.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Is wat jij ziet als rood, ook echt rood? Voor 1 op de 12 mannen is het antwoord: Nee. En misschien voor jou ook. Want hoe weet je of je echt alle kleuren ziet? Met oogarts en onderzoeker Alberta Thiadens van het Erasmus MC duiken we diep het oog in. Op zoek naar het mechanisme dat de wereld voor ons kleurt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een vrouw die zorgde voor meer gelijkheid  tussen mannen en vrouwen is Aletta Jacobs. Ze was de eerste vrouwelijke student en arts van Nederland, en daarbij een belangrijke voorvechter van het vrouwenkiesrecht. In deze aflevering hoor je hoogleraar belastingrecht Sigrid Hemels (Erasmus University Rotterdam). Zij vertelt het verhaal van hoe Aletta Jacobs met behulp van belastingen het vrouwenkiesrecht afdwong. 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tijdens een onderhandeling kunnen de spanningen aardig hoog oplopen. Maar wat als er echte mensenlevens op het spel staan? Politie-onderhandelaar Heidi Nieboer weet als geen ander hoe het is om in zo'n situatie te zitten. Professor Ellen Giebels (Universiteit Twente) helpt haar hierbij. Ellen zet tien manieren op een rij hoe je de ander het beste kan beïnvloeden. Knoop ze goed in je oren, want deze tips kunnen je thuis waarschijnlijk ook nog goed van pas komen. Check de aflevering voor een crash course, inclusief spannend rollenspel.

00:00 introductie 

00:55 Ellen Giebels 

02:11 Tafel van 10 

06:11 Heidi Nieboer 

06:59 Rollenspel 

12:36 De belangrijkste les

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hee bloem, het is nog helemaal geen lente!

De natuur is in de war: overal zie je bloemen en planten in bloei staan, terwijl het eigenlijk nog steeds winter is. Dat komt door klimaatverandering, en het is gevaarlijk - vertelt bioloog Arnold van Vliet (Wageningen Universiteit). Want als er straks tóch nog nachtvorst komt, kunnen die planten het loodje leggen. Er gaan grote veranderingen komen: voor bijna de helft van onze plantensoorten is Nederland straks te warm om te overleven.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoe ongezond is de smartphone voor mijn kind? Het is een van de meest gestelde vragen aan babybrein onderzoeker dr. Marion van den Heuvel (Tilburg University). Wij nemen een kijkje in haar lab waar ze vijftig moeders met hun baby en smartphone onderzocht. Daar geeft Marion ons voor eens en voor altijd antwoord op die steeds terugkerende vraag.

00:00 introductie

02:33 still face onderzoek beelden

03:29 vrouwenbrein

04:20 mannenbrein

04:47 oogcontact tussen moeder en baby

05:23 Introductie moeder Linda

05:43 Het experiment

08:00 uitslag

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Je bent carnaval gaan vieren of een avondje wezen stappen en je had net een paar glazen teveel op. Nu je weer enigszins helder bent, komen er wat vage herinneringen terug, maar voor het grootste gedeelte is je geheugen een grote waas. Als iemand je aanspreekt op je gênante gedrag, zeg jij waarschijnlijk dat je dronken was en dus niet helemaal jezelf. Is dat een goed excuus? Filosoof John Locke dacht hier vier eeuwen geleden al over na. Hij kwam tot de conclusie dat wie je bent samenhangt met wat je je kan herinneren. Han Thomas Adriaenssen van de Rijksuniversiteit Groningen vraagt zich af wat dit betekent voor iemand die met een flinke kater wakker wordt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ontmoet topwetensschappers! Kom maandagavond 13 maart naar de Universiteit van Nederland LIVE. Informatie en tickets vind je hier: https://news.universiteitvannederland.nl/222975-de-wetenschapsshow-over-media

De perfecte pirouette dansen is ontzettend lastig. Je moet er jaren voor trainen, en zelfs dan lukt het sommigen niet. Onze eigenwijze redacteuren denken dat het met de hulp van natuurkundige principes wel kan lukken... Ze krijgen hulp van Minke Berghuis, werktuigbouwkundige van de Universiteit Twente.

00:00 introductie

01:01 Balans

02:37 Zwaartepunt

03:14 Massa

04:46 afzetten

05:35 De tweede wet van Newton

06:05 Afzet 

06:57 massatraagheidsmoment

08:41 Spitzen

09:00 Fouette

09:42 Uitslag

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoe wordt oorlog weer vrede? De oorlog in Oekraïne duurt al een jaar, en het ziet er niet naar uit dat het snel afgelopen is. En hoe zou dat dan moeten? Militair historicus Samuël Kruizenga (Universiteit van Amsterdam) weet dat oorlogen heel verschillend kunnen eindigen: het kan bijvoorbeeld uitdraaien op een totale vernietiging van een van de partijen, of er komt een officiëel vredesverdrag, of een oorlog gaat langzaam over in totale chaos. Wat wordt het in Oekraïne?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een gezicht zien in een stopcontact, een praatje maken met je laptop of je auto bedanken na een lange rit - komt dit je bekend voor? Onze hersenen zijn constant op zoek naar patronen, in alles om ons heen. De een ziet daardoor overal gezichten in en geeft de auto een naam. Een ander verklaart je voor gek. Of je daadwerkelijk gek bent als je tegen je apparaten praat, hoor je van onderzoeker sociale AI Peter Ruijten van de Technische Universiteit Eindhoven.

00:00 introductie Peter Ruijten

00:58 Gezicht in een wasmachine

01:36 Waarom zien we gezichten in dingen?

02:35 Waarom zien we emoties in voorwerpen?

03:40 Waarom worden we boos op computers?

05:15 Waarom praat je tegen een auto?

06:16 Hoe maak je een computerstem echt?

08:06 Spraak assistent menselijker maken

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ben je voor de zoveelste keer gevallen op die verkeerde jongen, of die foute dame? Troost je, het ligt niet aan jou. In deze podcast legt relatieonderzoekster Tila Pronk uit waarom we vallen op foute types, maar ook hoe je betrouwbare partners aantrekkelijker kunt gaan vinden. 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De No Poo beweging stelt dat je je haar beter niet meer kunt wassen met shampoo. Er zouden namelijk stoffen inzitten die slecht zijn voor je haar, zoals sulfaten, siliconen en parabenen. Cosmetisch wetenschapper Heleen Kibbelaar van de Universiteit van Amsterdam vertelt je in deze video wat daarvan waar is.

00:00 #NoPoo en shampoo mythes

02:10 Shampoo is goed voor je hoofdhuid

04:09 Zijn sulfaten schadelijk?

06:51 Verdikkingsmiddelen

07:40 Zijn siliconen slecht voor je haren?

08:51 Zijn parabenen schadelijk?

11:09 Hoe vaak moet je je haar wassen?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoe ontstond geluid op aarde en hoe klonk het aller-begin van alles? Zet je koptelefoon op en ga mee op klankreis, miljoenen jaren terug in de tijd. Onze reisleider: paleontoloog Anne Schulp (Universiteit Utrecht). Hij leidt ons rond door Naturalis en neemt ons mee langs alle dino's . 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het fenomeen hypnose wordt vaak geassocieerd met magie, gegoochel en circus. Maar hypnose is echt en dus geen trucje. Hypnose is een manier om je brein in een super ontspannen staat te brengen. Daardoor sta je meer open voor suggesties waardoor je zintuigen anders reageren op prikkels. Hoe dat precies werkt onderzochten we in het kleinste theater van Amsterdam samen met neurowetenschapper Jacob Jolij van de Rijksuniversiteit Groningen.

00:00 Intro

01:03 Hypnose kan natuurlijk optreden

02:12 Wat is hypnose?

02:56 In de theaterzaal

03:40 Het nut van hypnose 

04:20 Experiment: de ontspanningsoefening

05:42 Experiment: suggesties onder hypnose

09:18 Je brein onder hypnose

10:56 Spierverstijving onder hypnose

12:34 Van naam veranderen onder hypnose

14:04 Conclusie: hypnose werkt, is dat eng?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Roken, spijbelen, een grote mond - typisch pubergedrag. Neuropsycholoog Kayla Green, zelf niet zo’n lastige puber, vertelt wat er allemaal misgaat in een puberbrein. Niet getreurd: puberen is niet alleen maar slecht. Misschien is het wel heel goed voor ons. Weten hoe dat zit? Luister dan deze podcast.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Jouw interne biologische klok bepaalt of je makkelijk opstaat of niet. Dus als je je nog even omdraait, nadat de wekker is gegaan, kan je die klok gerust de schuld geven. Roelof Hut van de Rijksuniversiteit Groningen onderzoekt de biologische klok al jaren. Hij vertelt dat we niet één biologische klok hebben, maar talloze klokken door ons hele lichaam. Zij bepalen deels hoe organen hun werk doen en hoe we ons voelen. En loopt je klok uit de pas, dan kan een goede ochtendwandeling helpen die te resetten.

00:00 Ochtend- vs. avondmens

01:43 Biologische klok in iedere cel

05:50 Sport en schoolprestaties

07:00 Trage en snelle klokken

08:10 Het probleem: kunstlicht

09:12 Oplossing: meer ochtendlicht

10:20 Innovatie: slimme lichtbron

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We 'cancelen', we 'shamen' en online regent het oordelen over elkaar. Strenge woorden voor een ander, maar kritisch naar jezelf kijken blijkt een stuk lastiger. Inge van Seggelen-Damen van de Open Universiteit, legt uit waarom dit een gemiste kans is. Klaar voor een snelcursus zelfreflectie?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als het aan kunsthistoricus Liselore Tissen (TU Delft, Universiteit Leiden) ligt onderzoekt ze schilderijen het liefst met de laatste technologie. In het Mauritshuis heeft ze een schilderij tot in detail laten inscannen om er achter te komen of het een echte Rembrandt is. De Universiteit van Nederland mocht er bij hoge uitzondering bij zijn. Wie weet heeft het Mauritshuis er volgend jaar zomaar een topstuk bij.

00:00 Een mysterieus schilderij

01:17 Aanwijzingen voor een Rembrandt

04:26 3D-scannen van het schilderij

08:47 Kunst uit de 3D-printer

10:52 Rembrandt of niet?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Komt je carrière niet van de grond? Vind je geen baan goed of leuk genoeg? In dit college vertelt organisatiepsycholoog Inge Brokerhof (Open Universiteit) hoe het kijken van een film of het lezen van een boek je misschien kan helpen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Bijen, vliegen, muggen en lieveheersbeestjes zijn uitstekende vliegers, maar het ziet er toch altijd een beetje onbeholpen uit. Waarom gaan ze nooit recht op hun doel af? Biologen hadden hun vermoedens, maar een drone-expert van de TU Delft heeft het bewijs gevonden. Insecten wiebelen om hun positie te bepalen, stelt Guido de Croon vast. Dat gegeven heeft een grote impact op de drones die hij wil bouwen nu en in de toekomst.

00:00 Insect-achtige microdrones

00:51  Intelligente insecten

01:22 Het nut van microdrones

02:40 Om te vliegen moet je weten waar de grond is

03:36 Versnellingsmeters

04:46 Onderzoek vallende insecten

06:53 Een bij

07:45 Cyber Zoo

10:06 Waarom vliegen insecten nooit in een rechte lijn?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Mocht je goede voornemens hebben qua taille en kilo's? Dan doe je er goed aan om de herhaling van deze podcast te luisteren. Hoogleraar Ingrid Steenhuis (Vrije Universiteit) geeft wetenschappelijk bewezen tips voor een succesvol dieet. Hou vol!

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Had jij ook een oudejaarslot gekocht? En, iets gewonnen? Je weet heus wel dat de kans dat je wint superklein is en dat je dus eigenlijk je geld weggooit. Maar tóch doe je mee aan de loterij. Waarom? Econome Esther-Mirjam Sent (Radboud Universiteit) deed een onderzoek naar het geluksgevoel van deelnemers aan de Staatsloterij en kan je uitleggen waarom we gelukkig worden van de loterij terwijl we er helemaal niet van houden om te verliezen. 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Die exotische groene halsbandparkieten in de Hollandse steden lijken kleurrijk en gezellig, maar ze beginnen onze fruitvoorraden op te eten. En malariamuggen komen rechtstreeks uit Afrika met het vliegtuig hier naartoe. Zo zijn er nog veel meer soorten die (zonder dat ze er zelf veel aan kunnen doen) Nederland als habitat kiezen, en hier voor problemen zorgen. Bioloog prof. dr. Jelle Reumer (UU) vertelt welke lastige soorten zich in Nederland zijn gaan vestigen, en hoe we ze weer wegkrijgen. Spoiler alert: gaat niet lukken.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De geur van warme chocolademelk of van je kerstboom. Het brengt je terug in de tijd en wakkert positieve herinneringen aan. Nostalgie kan eenzaamheid verminderen en je in de koude wintermaanden letterlijk warmer doen voelen. Wat is nostalgie en hoe kan het zulke positieve gevoelens aanwakkeren? Ad Vingerhoets (emeritus-hoogleraar Emoties en Welbevinden aan de Tilburg University) vertelt het je tijdens deze bijzondere kerstaflevering. Fijne dagen allemaal!

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoe komen we erbij dat er drie koningen kwamen kijken naar de pasgeboren Jezus? Of dat er een os en een ezel bij de kribbe waren? In de bijbel staat er niks over. Mensen hebben in de loop van de geschiedenis zelf van alles toegevoegd aan het kerstverhaal. Theoloog Frank Bosman (Tilburg University) legt je uit waarom ze dat deden - en dat dat eigenlijk niet uitmaakt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kauwen. Je doet het iedere dag en denkt er waarschijnlijk niet bij na. Ook de wetenschap heeft nog niet zo lang belangstelling voor malende kaken. Terwijl goed kauwen bijvoorbeeld kan helpen tegen overgewicht. Guido Camps (onderzoeker Wageningen Universiteit en OnePlanet Research Center) doet in The  Hungry Robots Lab onderzoek naar kauwen en verzadiging. Om goed onderzoek te doen, gebruikt hij kunstmatige intelligentie, slimme snackdoosjes en een minuscule pil die in je darmen data verzamelt.

00:00 Kauwwedstrijd

01:42 Onderzoek naar kauwen

02:15 Minder kauwen maakt minder vol

02:53 Gevolg: Overgewicht

03:32 Eetsnelheid & textuur is van belang

05:20 Kauwonderzoek met AI

06:18 Hungry Robots Lab

09:17 Nut van dit onderzoek

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Iedere nacht dromen we - ja, zelfs als je je droom niet kunt herinneren. Je belandt in de gekste situaties, of kunt zelfs vliegen. Maar waarom dromen we eigenlijk? En kunnen we zelf bepalen wat we dromen? Dat hoor je van neuroloog Maartje Louter (Erasmusmc).

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Iedereen hallucineert en dat is maar goed ook; anders wordt je gek. Om een trip te maken hoe je dus geen drugs te gebruiken of gek te zijn. Hallucineren is een totaal normale en onschuldige reactie van je brein. Wat er precies gebeurt tijdens zo'n hallucinatie, hoor je van neurowetenschapper Franciska de Beer (Universitair Medisch Centrum Groningen)

00:00 Introductie

01:38 Iedereen hallucineert

04:25 Experiment

04:51 Welke mensen hallucineren?

06:08 Hersengebieden

08:16 Ben je gek als je hallucineert?

09:06 Einde experiment

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als je een huisdier neemt, wordt het dan een hond of toch een kat? Soms lijkt het alsof je per se en honden- of kattenmens moet zijn. Waar komen de verschillen tussen deze viervoeters vandaan? Dat hoor je van gedragsbioloog Claudia Vinke (Universiteit Utrecht).

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Bij een coma is de patiënt niet bij bewustzijn en ontstaat er schade aan de hersenen. Hoe ernstig die schade is, weet je pas als iemand wakker wordt. Of niet? Met het onderzoek van Michel van Putten (Universiteit Twente) kan hij binnen 24 uur voor 50 tot 60 procent van de mensen in coma een goede voorspelling doen van hoe diegene uit de coma komt. En het enige dat hij daarvoor hoeft te doen, is zo snel mogelijk een hersenfilmpje maken bij de patiënt.

00:00 Introductie

01:19 Startschot van het onderzoek

02:39 Coma vs. diepe slaap

03:06 Oorzaken

04:06 Glasgow Coma Scale

04:54 Hersenschade

06:38 Voorspellingen doen met hersenfilmpjes

08:26 Gekweekte hersencellen

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Over smaak valt niet te twisten, of toch wel? 25 jaar lang deed professor Paul Hekkert van de TU Delft onderzoek naar schoonheid. In deze aflevering hoor je hoe de wetenschap het geheim van 'mooi' ontrafelt. 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Vliegtuigen zien er al decennia min of meer hetzelfde uit. Dat moet anders vindt Roelof Vos, luchtvaartdeskundige van de TU Delft. Hij ontwikkelt met zijn team een vliegtuig dat er totaal anders uitziet en daardoor ook nog eens een stuk zuiniger vliegt. Daarbij komt hij nog wel wat obstakels tegen die hij nog moet oplossen.

00:00 Introductie

00:57 Hoe vliegt een vliegtuig?

02:40 Flying V

04:13 Voordelen van de Flying V

05:06 Modelvliegtuig

06:12 In de flightsimulator

07:31 De toekomst van de Flying V

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Deze bonusaflevering is onderdeel van onze podcast serie 'Op de proef gesteld'. Hierin koppelen we twee ogenschijnlijk verschillende werelden aan elkaar: die van bekende youtubers en wetenschappers. Dit is de laatste aflevering van de serie. Youtuber Mastermilo gaat in gesprek met werktuigbouwkundige Tom van der Sande (TU Eindhoven) over zelfrijdende auto’s. Kun je straks in de auto stappen, een dutje doen en aankomen op de juiste bestemming?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Door de grote hoeveelheid prikkels om ons heen lukt het een derde van de Nederlanders niet om goed te slapen. En val je dan toch in slaap, dan hoeft er maar iets te gebeuren - een passerend vliegtuig, borrelende buren of een sirene die langs sjeest - en we zijn zo weer wakker...  Lucia Talamini van de Universiteit van Amsterdam werkt in haar slaaplab aan een manier om jou beter te laten slapen. En dan voornamelijk dieper, zodat jij je volledig kan afsluiten van die herrie om je heen.  Grappig genoeg zit haar oplossing 'm juist in: méér geluid. Door op exact het juiste moment een geluidspulsje je hoofd in de te sturen, kunnen we jouw hersenen als het ware in een diepe slaap wiegen. 

Bent u zelf een slechte slaper en heeft u interesse in deelname aan onderzoek? Klik dan hier: bit.ly/3OeVxY9

00:00 Introductie

01:35 Slecht slapen komt door onszelf

03:14 Wat is een perfecte nacht slaap?

04:51 Slaaphoofdband

05:54 Het slaaplab: hoe kan je met geluid beter slapen?

09:47 Hebben allemaal straks zo'n hoofdband?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is geen geheim dat de wachtlijsten voor donororganen ellenlang zijn. Wat nou, als je die lijst kunt omzeilen en gewoon een nieuw hart of nieuwe nier uit de 3D-printer kunt laten rollen. Bioproces-technoloog Jos Malda van de Universiteit Utrecht, vertelt je of dat kan. Live vanaf het Betweter Festival van de Universiteit Utrecht. Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Deze podcast is hier ook te bekijken. Dappere dodo, domme dodo. Iedereen kent de uitgestorven dodo, maar wat voor vogel was het nou eigenlijk? Als er iemand is die dat weet, dan is het de Leon Claessens van Maastricht University. Hij heeft een compleet skelet herontdekt, ingescand en een 3D-print gemaakt die in z'n werkkamer staat. Hij vindt de dodo helemaal niet dom, nee de dodo stierf uit door dikke pech. De pech dat Nederlanders 'zijn' eiland, Mauritius, ontdekten, want dat betekende z'n dood. 

👫Word Vriend van de Show! Voor maar 2,50 per maand kun je ons al steunen. Met jouw hulp kunnen wij twee keer per week een podcastaflevering blijven uitbrengen, zodat iedereen kan blijven leren van de leukste wetenschappers van Nederland. Dus waar wacht je nog op: word lid van de nieuwsgierigste vriendengroep van Nederland. 

00:00 Introductie

01:02 De dodo op Mauritius

02:01 Hoe zag de dodo eruit?

02:28 De dodo was niet dom

03:04 Speuren naar de dodo 

04:51 Vergeten dodo opnieuw ontdekt

06:42 Hoe is de dodo uitgestorven?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ken jij iemand die moeite heeft met sorry zeggen? Grote kans van wel. Maar waarom vinden de meeste mensen sorry zeggen zo lastig? En waar moet een goed excuus eigenlijk aan voldoen? Je hoort het van neerlandicus Daniel Janssen (Universiteit Utrecht), live vanaf het Betweter Festival van de Universiteit Utrecht. Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.