HistoryCast

Istoričarka umetnosti Jovana Milovanović sa kolegom i gostom Bogdanom Petrovićem razgovara o studentskim protestima od '68. do danas, i kulturi i umetnosti. Kako izgleda pobuna kroz umetnost? U ovoj epizodi HistoryCast-a istražujemo estetske i kulturne aspekte studentskih protesta u Jugoslaviji - od revolucionarne 1968. preko 'plišane revolucije' i masovnih demonstracija devedesetih do današnjih studentskih blokada u Srbiji. Kako su plakati, grafiti, muzika i performansi postali deo protesta? Kakvu ulogu su umetnici i intelektualci imali u oblikovanju vizuelnog i simboličkog izraza otpora? Analiziramo sličnosti i razlike između ključnih studentskih pokreta, njihov politički i društveni kontekst, kao i uticaj globalnih trendova na lokalnu pobunu.

75 - U ovoj epizodi pričamo o kralju koji svoju titulu nije stekao mačem, već pergamentom i diplomatskim nadmudrivanjem. Stefana Prvovenčanog danas pamtimo kao srpskog kralja koji je postavio temelje srpske državnosti, a čiji put do krune je bio sve samo ne jednostavan. Brat mu je bio kralj i ratnik, otac veliki župan, a on, uvek negde između njih dvojice, razapet između Istoka i Zapada, vere i politike, mača i pera. U ovoj epizodi istoričari Nikola Đukić i Ivan Drljača razgovaraju o intrigama i istorijskim i geopolitičkim okolnostima koje su oblikovale Stefanovu vladavinu. Kako je uspeo da balansira između moćnih suseda - Vizantije, Ugarske i papskog Rima? Koliko je u njegovom usponu presudna bila podrška Svetog Save, a koliko vešte političke igre? Da li je zaista bio slabiji od svog brata Vukana ili je njegova snaga bila u strpljenju i dugoj igri? I šta nam njegovo 'Žitije Svetog Simeona' otkriva o vremenu kada su reči imale moćnu ulogu u politici?

Podržite nas na patreonu patreon.com/historycast

Rani pristup regularnim epizodama i ekskluzivne epizode svakog četvrtka

Naš istoričar Ivan Drljača, u razgovoru sa kolegom Lukom Filipovićem, vodi nas kroz studentske proteste 1968. godine - događaje koji su potresli univerzitete širom sveta, kroz koje su studenti, vođeni željom za promenom, pravdom i slobodom, postali pokretači društvenih i političkih transformacija. Priča se razvija kroz dva aspekta: globalni kontekst studentskih revolucija i specifični jugoslovenski odgovor na te promene i poređenje studentskih pokreta i protesta '68. i aktuelnih protesta u Srbiji poslednjih nekoliko sedmica. Ova epizoda osvetljava složenost istorijskih događaja, pokazujući da su studentski protesti bili više od običnih političkih demonstracija - bili su izraz kulturne revolucije, kritika zastarelih normi i pokretač novih ideja o slobodi, jednakosti i aktivnom učešću građana. Detaljno se razmatra i simbolika, retorika i taktike koje su studenti koristili, čime se osvetljava bogatstvo i višeslojnost njihovog pokreta.

1915. bila je godina u kojoj je Srbija, na kolenima, postala simbol nepokorenog duha. To nije bila samo godina rata, već godina tuge i snage. Pre nego što su planine Albanije postale poslednji ispit izdržljivosti, Srbija je doživela pad kakav retko pamti istorija. Savezničke nade su se gasile dok su neprijateljske vojske s tri strane zatvarale obruč. Gradovi su razarani, sela spaljivana, a nepokolebljivi duh naroda potresen je epidemijom tifusa, koja je odnela stotine hiljada života. Planovi za odbranu postali su planovi za povlačenje, dok su iscrpljeni vojnici i civili zajedno koračali u neizvesnost. Ovo je priča o kolapsu jedne države koja je ostala uspravna i u ruševinama. Priča o lekarima koji su se borili s bolešću bez resursa, o gladnim porodicama koje su bežale pred neprijateljem i o vojnicima koji su ginuli, ne za pobedu, već za čast. Planine Albanije nisu bile granica - bile su provalija u koju je zakoračio narod u potrazi za spasenjem. Ovo je priča o onima koji su nosili teret domovine na svojim plećima, o tišini snega koji je prekrio poslednje korake i o neugasivom plamenu nade. Kako je jedna mala zemlja, opkoljena i razorena, uspela da pronađe put do vaskrsenja? Ovo je sećanje na suze, korake i snove, ispisano u planinskim vrletima i urezano u istoriju.Kako je jedna mala zemlja, opkoljena i razorena, uspela da pronađe put do vaskrsenja? Ovo je sećanje na suze, korake i snove, ispisano u planinskim vrletima i urezano u istoriju. Naši istoričari Nikola Đukić i Ivan Drljača govoriće danas o toj devetsto petnaestoj, o vojnicima koji su na izmaku snage ostajali da brane ideju slobode, o deci koja su gladna i promrzla sanjala rodnu grudu i o vođama koji su sa svakim izgubljenim čovekom nosili još teži teret odgovornosti. U ovim danima stradanja rođeni su mitovi i heroji - ali i tragedije o kojima se ćutalo. Kako su preživeli, ko im je pružio ruku i kako je ovaj egzodus izmenio sudbinu ne samo Srbije, već i Evrope? Ovo je priča o ljudima koji nisu imali ništa osim vere da dolazi novi dan.

Zamislite Pariz krajem 19. veka - šuštanje haljina na bulevarima, svetlost gasnih lampi, ali i slike koje ne slede pravila akademije. U ovoj epizodi zaronićemo u priču o tome kako su umetnici poput Bodlera, Manea, Monea, Degaa, Rodena, Renoara srušili granice i oslobodili umetnost. Kroz objektiv istoričara umetnosti, otkrićemo kako su društvene promene, industrijska revolucija i novi pravci u filozofiji oblikovali ono što danas nazivamo modernom umetnošću. Šta uopšte znači 'moderna umetnost'? Da li je njen nastanak bio trenutak genijalne inspiracije ili rezultat turbulentnih društvenih i kulturnih promena? Šta je to moderno, u svojoj suštini? Moderna umetnost je bila revolucija u shvatanju šta umetnost može biti - prelazak s "lepote" na "ideju" i otvorenost za sve oblike izraza. Ona označava raskid s tradicionalnim normama i akademskim pristupima umetnosti i teži eksperimentisanju s novim tehnikama, temama i formama izražavanja. Koji trenutak je bio presudan? Kako je impresionizam otvorio vrata avangardi? Pripremite se za fascinantno putovanje kroz epohe, ideje i boje koje su zauvek promenile svet umetnosti. Kroz ovu priču vode vas istoričarke umetnosti Jovana Milovanović i Mina Radovanović. Pridružite im se dok dekonstruišu mitove o modernoj umetnosti, osvetljavaju manje poznate priče o njenim pionirima i otkrivaju kako je ova "pobuna na platnu" zauvek promenila svet kulture i naš pogled na stvarnost.

Naši i vaši omiljeni "istorijski kumovi," Nikola Đukić i Nikola Šipka, poveli su strastvenu debatu: da li je Lenjin vizionar revolucije i tvorac novog poretka ili ideolog čija je vizija skupo koštala svet? Na 101. godišnjicu njegove smrti upadamo u vrtlog revolucije i ideologije kroz priču o čoveku koji je bukvalno promenio tok svetske istorije. Da li je bio genije vizije, ili vođa čije su ideje dovele do krvave transformacije sveta? U strastvenoj debati, otkrićete kako je Lenjinovo ime postalo simbol revolucije, ali i kontroverzi koje i danas odjekuju. Pratimo njegov put – od skromnih početaka u Simbirsku, preko egzila, pa sve do oktobarskog trijumfa i stvaranja Sovjetskog Saveza. Šta je Lenjin zaista ostavio iza sebe? Viziju boljeg sveta ili seme budućih tragedija? Uz duhovite replike, ali i ozbiljne analize, Nikola i Nikola se sukobljavaju oko njegovog nasleđa - od Oktobarske revolucije do početaka Sovjetskog Saveza. Saznaćete šta je Lenjin zaista značio za istoriju i zašto njegov uticaj i danas izaziva podjednako divljenje i osudu. Pripremite se za epizodu punu žara, istorijskih kontroverzi i neočekivanih uvida. Revolucija je pred vratima - da li ste spremni? Kumovi nisu baš u saglasju ni kad su u pitanju datumi i godine, a ni što se tiče pogleda na levo, desno, situaciju, ideologiju, istoriju, fudbal, vasionu, botaniku, matematiku, planetu i sve ostalo, ali odličan Autostoperski vodič kroz istorijsku galaksiju pišu ovim svojim raspravama, tako da, sve što treba da uradimo svi zajedno je da uzmemo kikiriki, kokice, sokiće, pivo, ko šta voli, zavalimo se udobno i pratimo ovaj uzbudljiv 'meč'.

U ovoj epizodi vraćamo se u ledene zime 1942-43. godine, kada se na obalama reke Volge vodila najkrvavija bitka u istoriji čovečanstva. Kako su sovjetski vojnici, sa jedva dovoljnom opremom, uspeli da zaustave nepobedivu nemačku mašineriju? Šta je značila Hitlerova opsesija Staljingradom i kako su odluke na obe strane oblikovale sudbinu rata - i sveta? Ali pre nego što stignemo do prelomnog trenutka, vraćamo se u proleće 1942. godine, kada je Istočni front bio u plamenu. Kako je Operacija Plavo oblikovala Hitlerovu strategiju? Šta je Staljin naučio iz prethodnih neuspeha? I kako su obični vojnici, s obe strane, proživljavali strahote rata? Otkrićete kako je opsada Staljingrada postala simbol odlučnosti i žrtvovanja, ali i koliko je ta bitka promenila tok rata. Pridružite nam se dok preispitujemo ovaj epski sukob kroz oči vojnika, generala i civila, a sve to uz analizu ključnih događaja koji su prethodili ovom sudaru titana. Čućete zanimljive detalje, od Pavlovljeve kuće do Operacije Uran, i saznati kako je ovaj sukob postao simbol otpora i preživljavanja uz naše istoričare i kumove Nikolu Đukića i Nikolu Šipku. Kroz priču o herojstvu, tragediji i nemilosrdnim borbama na obalama Volge, istražujemo kako su se nacistički planovi o brzom padu Sovjetskog Saveza sudarili sa surovom stvarnošću sovjetskog otpora.

Odslušajte do kraja ovaj specijal posvećen vašim pitanjima da vidite kako ste izazvali eskalaciju sukoba među kolegama, saradnicima, prijateljima i kumovima. Kako je kralj Aleksandar posvađao naše istoričare, Nikolu Đukića, Nikolu Šipku, Ivana Drljaču, Jovanu Milovanović i Minu Radovanović? Najmanje Jovanu i Minu, koje su, istini za volju bile mirovne snage u ovoj operaciji... Ko je ovde navijao za BSK a ko za Jugoslaviju? Ko je za Karađorđeviće a ko za Obrenoviće? Ko je za kraljevinu a ko za republiku, i to za novu Jugoslaviju? Zašto se svađaju oko Španije i Rusije, i, pobogu, filmova i serija? I da li Nikola i Nikola govore i dalje, ili se kumovska rasprava završila kako se to obično kod nas završava? Neee, ne to na šta ste pomislili, taman posla, nego hoće li se ta, dok se vi niste svojim provokacijama umešali, primerena i lepa saradnja nastaviti uopšte? Uostalom, vi ste postavljali nezgodna pitanja, sada gledajte posledice... I razmišljajte kako da se iskupite, a mi imamo nekoliko predloga: Ostavite svoje utiske u komentarima, podelite s prijateljima i ne zaboravite - vaša podrška čini mogućim ovakve epizode! Hvala vam što ste deo našeg HistoryCast putovanja.

70 - U ovoj epizodi analiziramo veličanstvenu i tragičnu priču o Mojkovačkoj bici - događaju koji je postao simbol časti, žrtvovanja i patriotizma Crne Gore. Kroz prizmu ove epske borbe analiziraćemo ključne trenutke učešća Crne Gore u Prvom svetskom ratu i poslednje dane dinastije Petrović. Kako su crnogorski vojnici, vođeni nepokolebljivim serdarom Jankom Vukotićem, uspeli da u ledenom januaru 1916. godine pruže herojski otpor znatno nadmoćnijoj austrougarskoj vojsci, štiteći povlačenje srpske vojske ka Albaniji? Kakva je bila politička i vojna pozadina ovog događaja, i kako je sve to uticalo na sudbinu Crne Gore u periodu koji je usledio? Osim vojnih strategija i istorijskih fakata, istražujemo ulogu i sudbinu crnogorske kraljevske porodice u ovom prelomnom trenutku. Kako je kralj Nikola I Petrović, "evropski sagovornik" i "knjaz pjesnik", pokušavao da balansira između svoje vizije nezavisne Crne Gore i političkih pritisaka velikih sila? Koja je bila sudbina njegove dinastije nakon Mojkovačke bitke i gubitka suvereniteta Crne Gore? Naši istoričari Nikola Đukić i Ivan Drljača približiće vam složene odluke, unutrašnje sukobe i herojstvo jedne male, ali nepokolebljive države. Mojkovačka bitka nije samo priča o borbi i žrtvovanju - to je priča o krahu jednog doba, o odanosti idealima i o sećanju na ljude koji su se, i u porazu, boriili za čast i slobodu. Otkrivamo zajedno dublje slojeve priče o Mojkovačkoj bici - trenutku kada se granica između poraza i časti zamaglila.

🎬Pridružite se i našem Patreon kanalu i podržite nas! 🔗https://www.patreon.com/historycast Ova posebna epizoda HistoryCast-a posvećena je vama! Kraj godine donosi priliku da se osvrnemo na sve ono što smo zajedno postigli, istražili i naučili. Hvala vam na svakom komentaru, ideji, lajku i podršci - bez vas ovo ne bi bilo moguće! Pridružite nam se dok sumiramo najzanimljivije trenutke iz protekle godine, osvrćemo se na vaše omiljene istorijske priče i otkrivamo šta vas čeka u narednoj sezoni. Očekujte opušteniju atmosferu, poneku anegdotu iza kulisa i mnoštvo iznenađenja - jer vi zaslužujete najbolje! ✨ Mina Radovanović će vas uvesti u čarobno bizaran svet viktorijanskih prazničnih čestitki – od grotesknih motiva do nesvakidašnjih poruka, a saznaćete i kako je Čarls Dikens svojim pričama oblikovao estetiku Božića kakvu danas poznajemo. ✨ Nikola Đukić vodi vas na put kroz istoriju proslave Božića i Nove godine u Srbiji i Jugoslaviji. A verovali ili ne, konačno je našao zajednički jezik sa svojim kumom i imenjakom, Nikolom Šipkom - što je samo po sebi dovoljno da uđe u opis ove epizode! Takođe, ukoliko ne znate ništa o smederevskom nameštaju, krajnje je vreme da saznate - iz njegove, izuzetno zanimljive priče. ✨ Nikola Šipka donosi toplu dozu nostalgije dok priča o svojim omiljenim Božićnim filmovima, serijama i crtaćima koje svake godine gleda iznova, stvarajući tako sopstvenu prazničnu tradiciju. ✨ Jovana Milovanović se ostavila Karađorđevića, pa je u ovoj specijalnoj epizodi pokrenula diskusiju o tome kako su balovi i zabave u XIX veku služili kao sredstvo za povezivanje aristokratije, diplomata i političara, ali i kako su odražavali kulturne i društvene promene tog perioda. Fokus je, ovoga puta, dinastija Obrenović, pre svega kralj Milan i kraljica Natalija, kao organizatori najluđih i najzanimljivijih zabava u Srbiji tog vremena. ✨ Ivan Drljača odaje počast snažnim ženama XIX veka, i vodi nas u vreme Mojkovačke bitke, uvodeći nas u život Vasilije Vukotić, ćerke serdara Janka Vukotića, ratnice, junakinje, učesnice Balkanskih i Prvog svetskog rata, jedine žene učesnice i bajraktara Mojkovačke bitke. ✨Naši istoričari, zajedno, takođe dele i lične doživljaje praznične atmosfere, običaja, tradicije, i razgovaraju o Božićnoj magiji, čudima i nadi - onim trenucima kada verujemo da je baš sve moguće, uz mrvicu božanskog proviđenja. Pridružite nam se u ovom toplom i nostalgičnom specijalu, dok zajedno istražujemo praznike kroz istoriju, umetnost i lične priče. 💫 Srećna Nova godina od HistoryCast tima! Hvala vam na svemu! Družimo se i sledeće godine!

Istoričarka umetnosti Jovana Milovanović sa svojim gostom i kolegom Nikolom Piperskim priča o nastanku i životu jednog od najmonumentalnijih spomenika na svetu.

68 - Kroz priču kojom pokušavamo da zavirimo u srž jednog vremena i razumemo kako su se pravila utkala u temelje identiteta srpskog naroda vode nas danas istoričar Nikola Đukić i njegov gost Đorđe Stepić pravni istoričar. 🔔 Ne zaboravite da se pretplatite na HistoryCast i ostavite komentar – vaše mišljenje nam je važno! 🎬Pridružite se i našem Patreon kanalu i podržite nas! 🔗https://www.patreon.com/historycast

Nevesinjska puška, ustanak protiv Osmanskog carstva, označila je početak velike istočne krize i bila katalizator za promene u Bosni i Hercegovini. Ovaj događaj ukazao je na nezadovoljstvo hrišćanskog stanovništva osmanskom vlašću, dok je Berlinski kongres 1878. godine formalno stavio Bosnu i Hercegovinu pod upravu Austrougarske. Iako su ovi događaji različito uticali na muslimansko, pravoslavno i katoličko stanovništvo, zajedno su postavili temelje za artikulaciju bosanskog identiteta u periodu velikih geopolitičkih i društvenih promena. Benjamin Kalaj, zajednički ministar finansija Austrougarske i ključna figura uprave u Bosni i Hercegovini od 1882., imao je presudnu ulogu u oblikovanju ideje bosanske nacije. Kakva je bila uloga bosanskih begova, muslimanskog stanovništva, pravoslavnih i katoličkih zajednica u periodu okupacije i koji su bili njihovi stavovi o bosanskoj naciji? I kako se nacionalna ideja probijala kroz složeni mozaik etničkih i verskih raznolikosti? Ovo je priča o Balkanu i o Bosni - mestu gde su tradicija, modernizacija i nacionalne aspiracije vekovima oblikovale jedan jedinstveni, šarenoliki mozaik. Pridružite nam se u istraživanju jednog od ključnih perioda balkanske istorije i otkrijte kako su identiteti i nacije nastajali na raskršću Istoka i Zapada. Sa vama danas naši istoričari Jovana Milovanović i Nikola Đukić.

Kroz priče o Ahilu, Jeleni Trojanskoj, Prometeju, Afroditi, Heraklu, Ikaru i Dedalu i drugim mitskim figurama otkrivamo ne samo umetničke, već i ideološke i filozofske struje koje su oblikovale XIX vek. Pridružite nam se dok istražujemo kako su drevni mitovi postali univerzalni simboli slobode, ljubavi, tragedije i pobede nad sudbinom. Istoričarka umetnosti Mina Radovanović sa svojom gošćom i koleginocom Jovanom Nikolić razgovara o različtim aspektima umetnosti XIX veka na koje je uticala antička mitologija.

66 Dešifrovanje Enigme dalo je saveznicima ogromnu stratešku prednost. Omogućilo im je da presretnu i analiziraju nemačke vojne planove, što je bilo ključno u daljem toku rata. Na primer, savezničke snage su mogle da preusmere konvoje i izbegnu smrtonosne napade podmornica. Takođe, razbijanje kodova igralo je ključnu ulogu u pripremi Dana D i invazije na Normandiju 1944. godine. Interesantno je da je uspeh razbijanja Enigme čuvan u najstrožoj tajnosti sve do 1970-ih godina. Ovo je bilo presudno kako bi se osigurala prednost u budućim kriptografskim naporima i kako bi se izbeglo da Nemci postanu svesni svojih slabosti tokom rata. Ali priča o Enigmi ne završava se u ratnim godinama. Nasleđe ove mašine i ljudi koji su je dešifrovali postavilo je temelje za modernu računarsku nauku i kriptografiju. Naš istoričar Nikola Šipka u goste je pozvao kriptografa Aleksandra Matića. Danas njih dvojica pričaju jednu od najzanimljivijih priča - o šiframa, kodovima, špijunaži i velikim i malim ljudima koji su diskretni heroji Drugog svetskog rata.

Pred Kolubarsku bitku država se suočila s ogromnim ljudskim i resursnim gubicima. U takvim okolnostima, mobilizacija nije zaobišla ni mlade intelektualce - đake i studente, koji su se masovno prijavili kao dobrovoljci u vojsku. Tako je formiran Đački bataljon, poznat i kao jedinica 1300 kaplara. Mnogi od ovih mladih vojnika uključeni su u Kolubarsku bitku, gde su se pokazali kao primer hrabrosti. Njihov idealizam i spremnost da se žrtvuju za otadžbinu ostavili su dubok utisak na starije vojnike. Na frontu su često delili sudbinu običnih vojnika, trpeći glad, hladnoću i iscrpljenost, dok su istovremeno nosili težak teret odgovornosti kao vođe svojih jedinica. Njihova je priča simbol hrabrosti, patriotizma, ali i tragedije. U modernoj Srbiji, Kolubarska bitka zauzima centralno mesto u kolektivnom sećanju na Prvi svetski rat. Obeležavanje godišnjica bitke i spomenici, poput onog na planini Rajac, služe kao podsetnik na ovu pobedu i kao inspiracija za suočavanje s izazovima savremenog doba. Istoričari Nikola Đukić i Ivan Drljača pričaju o Kolubarskoj bici, uzrocima, istorijskim okolnostima i uticaju na modernu srpsku istoriju.

Podržite nas na Patreonu - https://www.patreon.com/historycast. . Jugoslavija ostaje tema koja inspiriše brojne debate, jer je njeno nasleđe i dalje prisutno - bilo u vidu nostalgije, političkih ideja ili kulturnih uticaja. Za ljubitelje istorije, ona je neiscrpnu izvor priča o ljudima, idejama i događajima koji su oblikovali ne samo Balkan, već i šire regije sveta. U današnjoj epizodi, naša istoričarka umetnosti Jovana Milovanović sa koleginicom Biljanom Crvenković razgovara o tome kako se sećamo Jugoslavije.

63 Severnoafrički front bio je mnogo više od borbe u pesku - bio je to sukob strateških genija, poprište herojskih podviga i težak test izdržljivosti. Iako je često zasenjen većim bitkama u Evropi i na Pacifiku, njegova važnost za ishod Drugog svetskog rata ne može se potceniti. Ovaj konflikt, vođen između 1940. i 1943. godine, predstavljao je stratešku borbu za kontrolu nad Sredozemljem, Sueckim kanalom i bogatim naftnim resursima Bliskog istoka. Naši istoričari Nikola Đukić i Nikola Šipka istražiće ključne događaje, vojne taktike i najznačajnije ličnosti koje su oblikovale ovaj deo svetske istorije.

U ovoj epizodi istražujemo jedan od ključnih i najdramatičnijih trenutaka u istoriji Kraljevine Jugoslavije - atentat na kralja Aleksandra I Karađorđevića, izvršen 9. oktobra 1934. godine u Marseju. Kralj Aleksandar je 1929. godine uveo diktaturu s ciljem očuvanja jedinstva zemlje, verujući da će ideja jugoslovenstva prevazići duboke nacionalne i političke podele. Njegovi napori naišli su na snažan otpor nacionalističkih pokreta, koji su smatrali da je centralizacija vlasti ugrožavala identitete pojedinačnih naroda. U isto vreme, Kraljevinu Jugoslaviju potresale su ozbiljne ekonomske teškoće i političke intrige, stvarajući ambijent u kojem su tenzije samo rasle. Atentat u Marseju, organizovan uz podršku ekstremističkih organizacija, nije bio samo čin političkog nasilja već i simbol krize jugoslovenskog identiteta i neuspeha u izgradnji stabilnog državnog sistema. Kako su unutrašnji konflikti i globalne političke promene oblikovali sudbinu Kraljevine Jugoslavije? Da li je postojala mogućnost da se ovi konflikti izbegnu, ili je država bila osuđena na dezintegraciju? Ubistvo kralja Aleksandra izazvalo je šok na međunarodnoj sceni i uvelo Kraljevinu u period političke nesigurnosti. Na prestolu ga je nasledio maloletni kralj Petar II, dok je knez Pavle preuzeo ulogu namesnika. Ovaj period obeležen je unutrašnjim previranjima i rastućim pritiscima, kako u samoj Jugoslaviji, tako i u Evropi, koja se ubrzano kretala ka Drugom svetskom ratu. O uticaju Marsejskog atentata na politički pejzaž Balkana i širu evropsku scenu, o očuvanju kolektivnog sećanja na kralja i epohu, naša istoričarka umetnosti Jovana Milovanović razgovara sa Veselinkom Kastratović Ristić, muzejskim savetnikom iz Muzeja Jugoslavije i koautorkom izložbe "Čuvajte mi Jugoslaviju" posvećene Marsejskom atentatu. Kroz analizu ovog događaja, sagledavamo ne samo motive i organizaciju atentata, već i dublje procese koji su oblikovali sudbinu Kraljevine Jugoslavije u turbulentnim godinama pred globalni sukob.

63 - Podržite nas na Patreonu patreon.com/historycast Gladijatori nisu bili samo ratnici, već simbolična manifestacija moći, straha i odanosti publike. U krvavim arenama antičkog Rima robovi, ratni zarobljenici, ali i slobodni ljudi koji su jurili za slavom i bogatstvom, borili su se gotovo uvek do smrti. Njihove borbe nisu bile samo brutalna zabava - to su bile političke poruke, rituali koji su veličali snagu i kontrolu rimske elite. Oni su bili najsvetlije, ali i najmračnije zvezde Rima - superzvezde koje su živele na oštrici mača. Kroz vekove, gladijatori su inspirisali umetnike, pisce, filozofe i kasnije pop kulturu. Od epskih filmova "Spartak" i "Gladijator" do modernih serija i igara, njihova priča simbolizuje borbu za čast i slobodu. Čak i savremeni sportovi, borilačke veštine i predstave nose elemente tog dramskog naboja koji je osvajao rimske mase. Naši istoričari, Nikola Šipka i Ivan Drljača, istražuju fascinantnu evoluciju gladijatorskog mita - od krvavih borbi u starorimskim arenama do simbola otpora i hrabrosti u današnjoj kulturi - jer gladijatori još uvek žive, kako na velikim ekranima, tako i u pričama koje pričamo.

Samo da znate, pokrenuli smo naš Patreon! :) 🔗https://www.patreon.com/historycast

Nastavljamo serijal o Drugom svetskom ratu epizodom o jednom od najdramatičnijih i najdinamičnijih sukoba koje je svet ikada video, obeležen nasilnim imperijalnim ambicijama, masovnim stradanjem i geopolitičkim preokretima.

Drugi svetski rat u Aziji i na Pacifiku započeo je još 1937. godine, pre izbijanja globalnog sukoba, kada je Japansko Carstvo izvršilo invaziju na Kinu, što je označilo početak Drugog kinesko - japanskog rata. Tokom ove brutalne kampanje, milioni civila su stradali, a japanska vojska zauzela je velike delove Kine, uključujući Šangaj i prestonicu Nanking, gde su izvršeni masovni zločini poznati kao Nankinški masakr.

Japan je imao ambiciju da stvori "Velikoistočnoazijsku sferu koprosperiteta" - zonu dominacije koja bi omogućila pristup resursima i moć nad celim Pacifikom i Azijom. Kako su evropske sile bile zauzete ratom na Zapadu, Japan je iskoristio priliku da proširi svoju dominaciju nad kolonijalnim posedima, uključujući Indoneziju, Filipine, Maleziju i druge ključne tačke.

Ova agresivna ekspanzija doživela je svoj vrhunac kada su japanske snage napale američku mornaričku bazu u Perl Harburu 7. decembra 1941. što je označilo ulazak Sjedinjenih Američkih Država u rat. Napad je bio deo šire kampanje širenja japanske moći širom Pacifika i bio je uparen sa brzim osvajanjem teritorija, uključujući Hong Kong, Filipine i Singapur.

Ovaj period je bio obeležen munjevitim japanskim napredovanjem, koje je izazvalo globalnu reakciju. Bitka za Pacifik pretvorila se u pravi rat iscrpljivanja, koji će tokom narednih godina doneti velike preokrete u korist saveznika, ali i ostaviti trajne posledice u čitavom regionu. Rat u Aziji nije bio samo sukob za teritoriju, već i za kontrolu nad budućnošću geopolitičkog poretka.

Sa vama danas istoričari Nikola Đukić i Nikola Šipka, spremni da odgovore na vaša pitanja i zahteve.

Mona Liza, remek-delo Leonarda da Vinčija, ikona je renesanse i jedno je od najpoznatijih umetničkih dela na svetu. Slikana je od 1503. i navodno nije završena sve do Leonardove smrti 1519. godine, slika prikazuje zagonetni osmeh žene čiji identitet ostaje predmet rasprava - najčešće se veruje da je reč o Lizi Gerardini, supruzi firentinskog trgovca svilom. Istoričarke umetnosti Jovana Milovanović i Mina radovanović u današnjoj epizodi pokušavaju da razotkriju većinu tajni koje se kriju iza priča ispletenih oko najpoznatije slike na svetu.

61 O istoriji srpskog naoružanja, od kremenjača, sprednjača i fišeka sa barutom do izgradnje fabrike naoružanja Kraljevine Srbije u Kragujevcu, najveće na Balkanu, i posedovanja modernijeg naoružanja od Turske, Bugarske i Austrougarske monarhije, istoričar Nikola Đukić razgovara sa gostom Branislavom V. Stankovićem, vojnim istoričarem i piscem, autorom monografije "Srpska puška". Za vas koji lajkujete i komentarišete ovu epizodu je naš gost pripremio i poklon - knjigu - učestvujte i uživajte.

60 - Kleopatra VII Filopator, poslednja vladarka starog Egipta, postala je simbol egzotične lepote, pameti i zavodljivosti, iako njen istorijski značaj daleko prevazilazi te stereotipe. Rođena 69. godine p.n.e. iz moćne dinastije Ptolomeida, helenističkog porekla, vladala je kao kraljica Egipta od 51. do 30. godine p.n.e. Prepoznajemo je kao sposobnu vladarku i političkog stratega koja se borila da očuva Egipat nezavisnim od Rima, koristeći diplomatske saveze s najmoćnijim ljudima svog doba, Julijem Cezarom i Markom Antonijem. Dok su je antički autori, naročito Rimljani, često prikazivali kao opasnu zavodnicu koja je ugrozila mušku čestitost i moć Rima, Kleopatra je u stvarnosti bila mnogo više. Bila je visoko obrazovana, govorila je više jezika i posvetila se jačanju Egipta kroz vođenje državnih poslova i ekonomiju. Međutim, kroz vekove, Kleopatrina slika preoblikovana je kroz umetnost, literaturu i filmove – naročito holivudske – kao lepotice koja koristi svoje čari da bi vladala muškarcima. Idealizovali su je kao fatalnu zavodnicu izuzetne lepote, iako su antički izvori opisivali da njena privlačnost nije bila u fizičkom izgledu već u harizmi i inteligenciji. Ovaj spoj istorijskih činjenica i fikcije stvorio je mit o Kleopatri koji je živ i danas. O jednoj od najpoznatijih žena u istoriji, između mita i činjenica, danas naš istoričar Nikola Šipka razgovara sa koleginicom istoričarkom Delorijom Bunđa - Sajčić.

Ko je bila Katarina Ivanović i koliko je njen rad značajan za srpsku umetnost? Kakav je doprinos našoj umetničkoj sceni dala Beta Vukanović?

Koliko snažno, prkosno, teško i danas odjekuju reči Nadežde Petrović 'Ja hoću da sam slikar, a ne žena, žena ima dosta'?

Enigmatski obojene slike Milene Pavlović Barili i danas zbunjuju svojom simbolikom, a ovu srpsku, međunarodno priznatu umetnicu nikako ne možemo staviti ni u jedan kalup ili stil.

Šta je zajedničko najpoznatijim umetnicama koje su obeležile srpsku scenu kraja XIX i početka XX veka?

Zašto su žene, umetnice, uvek tretirane kao autsajderi i kroz vekove skrajnute na margine umetničkog sveta? Kako je došlo do toga da su tretirane kao 'lošije', i zbog čega im je institucionalno bilo onemogućeno da se školuju na akademijama?

Istoričarke umetnosti Jovana Milovanović i Isidora Savić govore danas o umetnicama koje su, i pored društvenih, u to vreme otežavajućih okolnosti, ostavile izuzetan pečat na srpskoj umetničkoj sceni i bile pioniri u mnogim segmentima života i rada koji se u to vreme smatrao 'muškim'.

🔔 Ne zaboravite da se pretplatite na HistoryCast i ostavite komentar – vaše mišljenje nam je važno!

U novoj epizodi HistoryCast-a, petoj o Drugom svetskom ratu, naši istoričari Nikola Šipka i Ivan Drljača vraćaju se u zimu 1941. godine, u trenutke kada se odlučivala sudbina ne samo Sovjetskog Saveza, već na razne načine i ishod Drugog svetskog rata.

Bitka za Moskvu nije bila samo borba za prestonicu, već epski sudar titana - Hitlerove vojske i sovjetskih branilaca.

Kako su sovjetski vojnici, suočeni sa nadolazećim nemačkim armijama i nemilosrdnim vremenskim uslovima, uspeli da obrane svoju prestonicu? Zašto je ovaj trenutak preokrenuo tok rata na Istočnom frontu ali i u čitavom svetu?

U ovoj epizodi saznaćete kako su Staljin i Crvena armija organizovali odbranu, zašto su nemačke snage predvođene Hitlerom potcenile rusku zimu, i koje su ključne ličnosti odigrale presudne uloge u ovoj dramatičnoj borbi.

Analiziramo strateške odluke, herojske priče i kako je Moskva postala simbol neuništive volje naroda.

58 - Otac srpske diplomatije i autor čuvenog 'Načertanija', Ilija Garašanin je tri decenije uticao na politiku kneževine i oblikovao viziju moderne Srbije u XIX veku. U ovoj epizodi istražujemo njegov uticaj na politiku, međunarodne odnose i stvaranje nacionalnog identiteta. Kako je ovaj srpski državnik, ministar, predsednik Vlade, predvideo budućnost Balkana i koliko su njegove ideje i dalje aktuelne? Garašanin je značajno unapredio međunarodni položaj Srbije kroz mudru politiku između velikih sila, poput Austrije, Rusije i Turske, u periodu kada je Srbija još bila pod Osmanskom imperijom. Nikola Šipka ugostio je ovim povodom kolege istoričare sa Filozofskog fakulteta, docenta Aleksandra Savića i prof. dr Miloša Jagodića.

Krajem dugog, dugog XIX veka, nestabilnog i haotičnog, dolaskom na vlast mladog Franje Josifa I, Beč postaje centar kreativnog i intelektualnog vrenja, ne samo Austrijskog Carstva već i čitave Evrope. Kroz pripovedanja istoričarki umetnosti Jovane Milovanović i Mine Radovanović fokusiramo se na trenutak kada Beč postaje kolevka ne samo umetničkih pokreta već i novih načina razmišljanja, utirući put modernoj Evropi.

57 - Istoričari Ivan Drljača i Nikola Šipka ponovo pričaju pričaju najzanimljivije i najteže ratne priče. Danas nas vode kroz ključne momente jedne od najambicioznijih i najdramatičnijih vojnih operacija u istoriji - Operaciju "Barbarosa", u još jednoj epizodi posvećenoj Drugom svetskom ratu.

56 - Danas zaranjamo u fascinantan svet srednjovekovne Srbije i jednog od najmoćnijih vladara tog doba - Stefana Uroša II Milutina. Njegova vladavina bila je obeležena neverovatnim usponima, burnim ratovima, ali i izuzetnim diplomatskim pobedama. U ovoj epizodi istražujemo kako je Milutin, ne samo uspeo da proširi granice Srbije, već i da izgradi zadužbine koje i danas krase Balkan. Ko je bio Milutin? Kakve je igre moći vodio sa Vizantijom? I kako je njegova politika uticala na sudbinu Srbije u narednim vekovima? Pridružite nam se dok otkrivamo priču o kralju, vladaru, ratniku i graditelju – Stefanu Urošu II Milutinu. O njemu večeras pričaju naši istoričari Ivan Drljača i Nikola Đukić.

Jovana nam se vratila punom snagom i sa Ivanom Drljačom razgovara o uticaju Karađorđevog lika i dela na politiku i kulturu Srbije, Jugoslavije i opet, Srbije.

U novoj epizodi HistoryCast-a, putujemo u proleće 1940. godine, kada je svet bio svedok dramatičnih događaja koji su zauvek promenili Evropu. Kako je nacistička Nemačka munjevitom brzinom pregazila Francusku? Koje su ključne bitke dovele do pada Pariza? Kako su saveznici potcenili Hitlerove ambicije? "Hitlerovo proleće" – vreme kada se činilo da ništa ne može zaustaviti nacističku ratnu mašineriju! Saznajte sve o vojnim taktikama, sudbonosnim odlukama i ljudskim pričama iz ovog ključnog trenutka u Drugom svetskom ratu. Danas sa vama istoričari Nikola Đukć i Nikola Šipka.

54 - Zamislite bitke gde 300 Spartanaca staje protiv stotina hiljada Persijanaca, gde jedan maraton donosi slobodu, a brze grčke trijere potapaju moćnu persijsku flotu... Kažu i istorija i legende, Grčka je stala protiv najvećeg carstva na svetu i pobedila. Ovaj višedecenijski rat je oblikovao istoriju Grčke i cele zapadne civilizacije, ali nije počeo kao veliki sukob, već kao bunt malih jonskih gradova - Jonski ustanak. Atina je pomogla ustanicima, što je razljutilo Persijance. Darije je odlučio da kazni Grke, što je dovelo do prve invazije na Grčku. Koji su bili uzroci ustanka, kakav je odnos između grčkih polisa, šta se desšavalo u bici kod Maratona, ko je bio Filipid i kako je uticao na ishod bitke ali i istoriju sporta? Kako se odvijala Termopilska bitka i da li je zaista bilo samo 300 Leonidinih Spartanaca protiv Kserksove vojske? Sve ovo, i mnogo više, saznaćete uz naše istoričare Ivana Drljaču i Nikolu Đukića u prvoj u nizu epizoda o antičkoj Grčkoj.

53 - U novoj epizodi HistoryCast-a, putujemo u proleće 1940. godine, kada je svet bio svedok dramatičnih događaja koji su zauvek promenili Evropu. Kako je nacistička Nemačka munjevitom brzinom pregazila Francusku? Koje su ključne bitke dovele do pada Pariza? Kako su saveznici potcenili Hitlerove ambicije? "Hitlerovo proleće" – vreme kada se činilo da ništa ne može zaustaviti nacističku ratnu mašineriju! Saznajte sve o vojnim taktikama, sudbonosnim odlukama i ljudskim pričama iz ovog ključnog trenutka u Drugom svetskom ratu. Danas sa vama istoričari Nikola Đukć i Nikola Šipka.

52 - Jeste li se ikada zapitali kako je izgledala Srbija u vreme kada su se stvarali prvi kneževski dvorci, vodile sudbonosne bitke i rađala državnost? Kako je Srbija funkcionisala u 'mračnom srednjem veku', u ranom srednjem veku, u vreme pre Nemanjića? Kada su Srbi primili hrišćanstvo? Uđite u svet viteštva, legendi i istorijskih prekretnica. Saznajte više o kneževima, zakonima, veri, kulturi i životu u srednjovekovnoj Srbiji u VI, VII i VIII veku uz naše istoričare, Nikolu Šipku i Nikolu Đukića, jer ste vi to tražili.

51 - Drugi svetski rat nije izbio iznenada, već je bio rezultat godina rastuće napetosti i nesuglasica. Nakon Prvog svetskog rata, nezadovoljstvo Versajskim mirom ostavilo je Nemačku ogorčenom i osiromašenom. U međuvremenu, Hitler je došao na vlast 1933. godine sa željom za osvetom i proširenjem nemačke teritorije. Njegova agresivna politika dovela je do anšlusa Austrije 1938. godine i kasnije okupacije Sudetske oblasti u Čehoslovačkoj. Svet je reagovao politikom smirivanja, nadajući se da će to zaustaviti rat. Ali, 1. septembra 1939. godine, Nemačka je napala Poljsku, ignorišući paktove i sporazume, što je dovelo do reakcije saveznika - Velike Britanije i Francuske - i početka najrazornijeg sukoba u istoriji čovečanstva. U godinama koje su prethodile, diplomatski neuspesi, ekonomske krize i političke ambicije otvorili su vrata ovom globalnom sukobu. I tada, uz zvuke aviona i sirena, svet je ušao u najmračniji sukob u svojoj istoriji. O početku rata i događajima koji su mu prethodili danas pričaju naši istoričari Nikola Šipka i Nikola Đukić.

50 - Despot Stefan Lazarević - Stevan Visoki, bio je jedan od najistaknutijih vladara, ratnika, diplomate i književnika srednjovekovne Srbije. Sin kneza Lazara, preuzeo je upravu nad Srbijom 1402. godine do svoje smrti 1427. Bio je vrstan vojskovođa, hrabar vitez, ali i talentovani pesnik, poznat po delu "Slovo ljubve". O njemu u današnjoj epizodi istoričar Nikola Đukić razgovara sa kolegom Milošem Ivanovićem.

49 - Stefan Uroš I Nemanjić, Uroš Veliki, srednjevekovni kralj Srbije, bio je vladar koji je znao da spoji mač i mudrost. Pod njegovim vođstvom Srbija je procvetala ekonomski i kulturno, postajući sve važnija sila na Balkanu. Bio je sin kralja Stefana Prvovenčanog i unuk velikog župana Stefana Nemanje. O velikom srpskom srednjevekovnom vladaru danas razgovaraju istoričari Ivan Drljača i Nikola Đukić

48 - Pričom o Tokugava šogunatu, njegovom padu i usponu modernog Japana, istoričar Nikola Šipka sa svojom gošćom, piscem i prevodiocem Isidorom Vlasak, članom Društva ljubitelja i poznavalaca japanske pop kulture - Sakurabana - nastavlja razgovor o japanskoj istoriji i kulturi.

47 - Pred vama je jedna veoma uzbudljiva priča, slobodno se može reći - Igra prestola na japanski način. Ko je sve u srednjevekovnom Japanu kontrolisao razvoj istorije i donosio odluke? Tokom duge i burne istorije klanovi su se borili za vlast ali i ujedinjenje zemlje, a priča o šogunima, vojskovođama, vladarima, porodičnim vezama, na ivici legende, prepuna je intriga, krvavih ubistava, ritualnih samoubistava, ali i ozbiljnih društvenih i klasnih potresa, reformi, političkih previranja. Istoričar Nikola Šipka sa svojom gošćom, piscem i prevodiocem Isidorom Vlasak, članom Društva ljubitelja i poznavalaca japanske pop kulture - Sakurabana - razgovara o japanskoj istoriji i kulturi.

46 - Jovan Ristić, diplomata, istaknuti državnik, akademik i istoričar koji je dao ogroman doprinos u izgradnji moderne srpske države, tema je današnje epizode @HistoryCast podkasta. Istoričari Nikola Šipka i Danijel Radović razgovaraju o jednoj od najznačajnijih ličnosti XIX veka u Srbiji.

45 - U svetlu nedavnog pokušaja ubistva na bivšeg predsednika i predsedničkog kandidata SAD Donalda Trampa, istoričari Nikola Šipka i Nikola Đukuć danas pričaju o atentatima koji su u protekla dva veka potresali Ameriku.

44 - Neron - jedna od najfascinantnijih i najkontroverznijih figura u istoriji Rima, simbol je dekadencije i umetničkog duha. Njegova priča nas podseća koliko tanka linija može biti između genijalnosti i ludila. Zato o njemu danas u ovoj letnjoj epizodi razgovaraju i naši istoričari Ivan Drljača i Nikola Đukić.

43 - Istoričar Nikola Šipka i istoričar Miloš Ivanović danas pričaju o knezu, caru Lazaru, jednom od najznačajnijih srpskih srednjevekovnih vladara.

42 - Stefan Nemanja, rodonačelnik dinastije Nemanjića, jedan je od najvažnijih srpskih srednjevekovnih vladara. Njegova vladavina od 1166. do 1196. godine označila je prekretnicu u istoriji Srbije. Nikola Šipka u goste je pozvao istoričara umetnosti Nikolu Piperskog da zajedno pričaju o počecima dinastije Nemanjića i osnivaču nacije.

41 - Naši istoričari Ivan Drljača i Nikola Đukić danas pričaju o jednom od najvoljenijih srpskih kraljeva - čika Peri.

06 - Od danas naše specijalno uzdanje HistoryCast podkasta posvećeno umetnosti umesto četvrtkom emituje se nedeljom istom dinamikom. Znači idemo svake druge nedelje od 12h. Malo nam je četvrtak ipak kvario utorak. Ovu epizodu istoričarka umetnosti Jovana Milovanović i njene kolege i gosti Isidora Savić i profesor Igor Borozan, koautor izložbe „Uroš Predić – dostojanstvo svakidašnjice“ u Galeriji SANU, posvetili su jednom od najpoznatijih i najvoljenijih srpskih slikara.

40 - Gaj Julije Cezar prešao je Rubikon 49. godine pre nove ere, i ubrzo je postao diktator Rima. Nikola i Dejan tu i nastavljaju priču o njemu, tačno tamo gde su stali, u epizodi o Cezarovom usponu

39 - "Niko nije toliko dobra učinio svojim prijateljima, niti zla svojim neprijateljima" Lucije Kornelije Sula (138-78 p.n.e.) rimski je vojskovođa i političar, poznat po svojoj ulozi u kasnoj Rimskoj Republici. Sula je rođen u patricijskoj porodici koja je bila siromašna. Uprkos tome, Sula je uspeo da se probije zahvaljujući svojim sposobnostima, harizmom, veštinom komunikacije, pregovaračkom veštinom i vojnoj hrabrosti.

05 - Kao i svakog drugog četvrtka, i danas istoriju sagledavamo iz nekog malo drugačijeg ugla. Danas istoričar Nikola Šipka sa svojom koleginicom Delorijom Bunđa Sajčič priča o jednom neverovatnom periodu koji je povezan sa cvećem - o istoriji lala.

38 - Nikola i Ivan razgovaraju o najtajanstvenijoj tajnoj organizaciji u Srbiji s početka XX veka.

37 - Nikola i Dejan danas pričaju o Cezarovom životu i svim događajima u vezi sa njim, a koji su uticali na Rim, svet i istoriju.

Istoričarke umetnosti Jovana Milovanović i Ljubica Radovanović u ovoj epizodi pričaju o suštini našeg kolektivnog bića - kafani, njenom nastanku i transformaciji, i sa nama dele mnogo zanimljivih podataka iz istorije Beograda.

36 - Istoričari Nikola Đukić i Nikola Šipka u ovoj epizodi bacaju svetlo na jednu od najintrigantnijih dinastija srednjevekovne Srbije - dinastiju Mrnjavčević.

Ova epizoda HistoryCast podkasta posvećena je srednjevekovnom Beogradu. Istoričarka umetnosti Jovana Milovanović sa kolegom Nikolom Piperskim priča o Beogradu iz ovog doba.

Zašto se od 16. do 19. aprila obeležavaju Dani Beograda? Zašto je Beograd kroz čitavu istoriju bio grad koji je menjao strane? Kada je Beograd postao prestoni grad i centar države Srbije? Kako Mehmed Osvajač nije uspeo da osvoji Beograd? Pričamo o previranjima i burnoj istoriji Beograda kroz prizmu istorijskih okolnosti srednjevekovne Ugarske, Turske i Srbije.

Očekujemo vaše komentare, sugestije i predloge.

Manastir Žiča tema je naše treće epizode posvećene istoriji umetnosti. Priča se bavi Žičom od nastanka samog manastira, preko mitologije, do istoriografskih podataka o zadužbini dinastije Nemanjića - Stefana Prvovenčanog i Rastka Nemanjića, u to doba arhiepiskopa srpskog - Svetog Save. Takođe pratimo i istorijske okolnosti i politička previranja u vreme postojanja srednjevekovne Srbije. Čemu je Žiča bila namenjena? U kom trenutku je postala značajna za uzdizanje Srbije na nivo kraljevine i podizanje Srba na nivo bogoizabranog naroda? Zašto je srednji vek postao i opstao kao Zlatno doba Srbije? Da li je Sveti Sava bio jedan od najboljih političkih ideologa Srbije svih vremena, kako se formirala nova, nacionalna crkva i utvrdila i uzdigla dinastija Nemanjića? Istoričarka umetnosti Jovana Milovanović sa kolegom Nikolom Piperskim danas priča o jednom od najznačajnijih manastira u Srbiji. Žiča i Nemanjići između mitova i istine verovatno će biti predmet diskusije istoričara još dugo vremena, a u današnjoj epizodi, kao i uvek, pokušali smo da o tom periodu pričamo objektivno, baveći se svim podacima kojima raspolažemo.

34 - O Gavrilu Principu, njegovom životu, vremenu u kome je rođen i živeo i istorijskim okolnostima koje su njegov život i postupke obleležile, danas raspravljaju istoričari Nikola Šipka, Nikola Šukić i Ivan Drljača,

Druga epizoda HistoryCast podkasta četvrtkom o istoriji umetnosti posvećena je Ivanu Meštroviću. Istoričarka umetnosti Jovana Milovanović i istoričar Ivan Drljača vode nas kroz neobičan život i rad čoveka koji je bio poznat kao Mikelanđelo XX veka i genije jugoslovenstva. Njegove skulpture i arhitektonska dela ostavili su dubok trag u svetu umetnosti.

33 - Fascinantnu istoriju piratskih posada i poduhvata sa Jadranskog mora sa nama deli Đorđe Krivokapić, istraživač piratskih akcija u Jadranu i Mediteranu,

SPECIJAL - O višedecenijskom sukobu, proksi ratovima, o tome kako se situacija zaoštravala i kako je uopšte došlo do eskalacije netrpeljivosti više u današnjem specijalu, bez želje da ovo bude dnevno - politička tema, već sa namerom da pričamo o istorijskim okolnostima koji su do ovog sukoba doveli.

Od ove nedelje krećemo dvaput nedeljno! S tim da, za razliku od utorka kada radimo klasične teme koje se očekuju od istorijskog kanala, četvrtkom ćemo pokrivati teme koje jesu istorijske ali nisu bitke, generali, kraljevi i slično. U prvoj epizodi novog serijala, Jovana Milovanović, istoričarka umetnosti razgovara sa koleginicom Isidorom Savić o Paji Jovanoviću, najpoznatijem srpskom slikaru.

32 - Istoričari Nikola Šipka i Nikola Đukić pričaju o uzrocima sukoba, svemu što je prethodilo ratu kao i o ideologiji, borbi za slobodu, gubicima i posledicama krvavog rata.

31 - Šestog aprila 1941. godine, nemačkom invazijom koju je naredio Adolf Hitler, Direktivom 25, počeo je rat na teritoriji Kraljevine Jugoslavije. Kako je došlo do invazije? Da li je rat zaista počeo bombardovanjem Beograda? Kakav otpor je pružala jugoslovenska vojska nemačkim i italijanskim trupama?

30 - Istoričari Ivan Drljača i Nikola Đukić pričaju o Martovskom puču. Da li su parole komunista tokom narodne pobune početkom 1941. zaista bile "Bolje rat nego pakt"? Kako je svrgnut i zamalo streljan namesnik, knez Pavle Karađorđević? Šta se dešavalo u vremenu koje su prethodile 27. martu 1941. godine i kakav je bio manevarski prostor jugoslovenskih vlasti pred i početkom Drugog svetskog rata?

29 - Istoričar Nikola Šipka sa gostom i kolegom istoričarem dr Zoranom Bajinom, razgovara o jednom od možda najznačajnijih događaja u prvoj polovini XX veka koji će promeniti Rusiju, a potom i Evropu i svet.

28 - Naši istoričari, Nikola Đukić, Nikola Šipka i Ivan Drljača danas imaju mnogo toga da kažu o Voždu, a vaša mišljenja očekujemo u komentarima, s nestrpljenjem.

Nikolaj II Romanov bio je poslednji ruski car. Njegova vladavina obeležena je burnim događajima, uključujući Prvi svetski rat, Oktobarsku revoluciju i uspostavljanje Sovjetske Rusije.

Postao je car 1894. godine nakon smrti svog oca, cara Aleksandra III. Njegova vladavina bila je obeležena političkim nemirima, ekonomskim problemima i socijalnim nezadovoljstvom.

Nikolaj II, njegova supruga Aleksandra i njihova petoro dece ubijeni su 17. jula 1918. godine. Ova tragedija označila je kraj dinastije Romanov.

Nikolaj II ostaje kontroverzna figura u ruskoj istoriji, a njegova sudbina duboko je utkana u istorijske događaje. Nikola i, takođe, Nikola, pričaju danas o poslednjem caru Rusije.

26 - Posle smrti Aleksandra Makedonskog, njegovi generali, naslednici (dijadosi) u međusobnim ratovima podelili su carstvo. Ovi ratovi označavaju početak helenističkog perioda, vremena kada su mnogi narodi prihvatili grčku civilizaciju.

25 - Danas nastavljamo serijal o krstaškim ratovima. Treći krstaški rat bio je pokušaj zapadnoevropskih vladara da povrate Jerusalim i Svete zemlje od muslimanskog sultana Saladina, koji ih je osvojio 1187. godine. Rat je trajao od 1189. do 1192. godine i u njemu su učestvovali engleski kralj Ričard I Lavlje Srce, francuski kralj Filip II Avgust i nemački car Fridrih I Barbarosa. Iako su krstaši uspeli da zauzmu neke gradove i utvrđenja na obali, nisu uspeli da prodru do Jerusalima. Rat se završio mirovnim sporazumom u Jafi, po kome je Jerusalimska kraljevina zadržala deo obalske teritorije od Tira do Jope, a hrišćanskim hodočasnicima je dozvoljen slobodan pristup Jerusalimu. Istoričari Maja Dragić Kovačević i Andreja Vujičić u današnjoj epizodi pričaju o ovom ratu velikih imena a malih dostignuća.

24 - Milan Stojadinović je bio srpski i jugoslovenski političar i ekonomista, predsednik Vlade Jugoslavije od 1935. do 1939. godine. Šarmantan, upečatljiv, sposoban, tehnokrata, beskurpulozan i prilično lukav, brzo je sebe pozicionirao na političkoj sceni, pod patronatom Nikole Pašića. Bio je i ministar spoljnih poslova od 1935. do 1939. i ministar finansija tri puta (1922–1924, 1924–1926, 1934–1935). Osnivač i lider Jugoslovenske radikalne zajednice, desničarske stranke koja je podržavala autoritarni režim kneza Pavla Karađorđevića. Svedok dva svetska rata, nije učestvovao ni u jednom. Knez Pavle ga je, uz izgovor da je Stojadinović nesposoban da reši 'Hrvatsko pitanje', smenio 1939. godine iako je pobedio na izborima. Britanci su tražili da se Stojadinović udalji iz zemlje, pa je prognan na Mauricijus, gde je ostao tokom Drugog svetskog rata. Nakon rata nije mu dozvoljen povratak u Jugoslaviju, već je živeo i umro u Argentini. Istoričari Ivan Drljača i Nikola Đukić danas razgovaraju o njegovom, prilično kontroverznom i nadasve zanimljivom životu, karijeri i zaostavštini.

23 - Američki građanski rat bio je prvi moderni rat u svetskoj istoriji. Ali šta to zapravo znači? Kako su se vojnici i civili borili, živeli i ginuli u tom krvavom sukobu? Kako se o njemu izveštavalo? Kako je rat uticao na razvoj tehnologije, politike i ekonomije u SAD i svetu? I zašto je sukob Severa i Juga tadašnje Amerike i danas važan i kontroverzan? Da li je robovlasništvo bilo glavni uzrok izbijanja rata ili samo jedan od povoda? U današnjoj epizodi o ovoj temi razgovaraju Andreja Vujičić, Nikola Šipka i Dejan Nikolić.

22 - Kako bi izgledala politička scena da je Tito danas živ i oran da se kandiduje na izborima? Istoričari Ivan Drljača i Vladimir Petrović danas razgovaraju o Titu kao fenomenu i brendu, marketinškom magu kao i o kultu ličnosti Josipa Broza Tita.

21 - Drugi krstaški rat je drugi veliki krstaški pohod, vođen u periodu od 1147. do 1149. godine. Pokrenulo ga je muslimansko osvajanje grofovije Edese 1144. godine. Na pokretanje Drugog krstaškog rata pozivao je papa Evgenije III, a u pridobijanju masa veliku ulogu odigrao je cistercit Bernard od Klervoa. Drugi krstaški rat je prvi krstaški rat koga su predvodili evropski kraljevi. Francusku vojsku predvodio je kralj Luj VII, a nemačku vojsku Konrad III. Rat je završen neuspehom. U Egiptu jača Saladin koji je na sebe preuzeo ulogu da vrati krstaške države u оkvire islamskih.

20 - Današnju epizodu posvetili smo Pokretu nesvrstanih, najbrojnijoj međunarodnoj organizaciji posle UN, formiranoj od strane zemalja koje, po deklarativnoj premisi makar, nisu želele da budu ni učesnice niti marionete tokom sukoba paktova u periodu Hladnog rata. Jednu od ključnih uloga u osnivanju organizacije odigrao je Tito, među prvim državama članicama bila je posleratna Jugoslavija, a Srbija danas ima status posmatrača. Istoričari Nikola Šipka i dr Vladimir Petrović pričaju o ideji nesvrstanosti, osnivanju organizacije i ulozi Josipa Broza Tita i SFRJ u radu Pokreta nesvrstanih.

Specijal - Za novogodišnji (da, novogodišnji) specijal, istoričar Vladimir Petrović vam je pripremio priču o mitovima koji imaju uticaj na naš život. Zašto verujemo u neverovatne stvari, čak i kada se dokazano kose sa zdravim razumom? Kao savršenu ilustraciju odabrao je priču o ubistvu Džona Kenedija. Inspiracija za ovaj specijal je film Olivera Stouna JFK koji je jako uticao na teorije zavere koje se i dalje pletu oko ubistva Amerikancima omiljenog predsednika SAD.

19 - Naš istoričar Ivan Drljača sa gostom i kolegom Nikolom Đukićem danas priča o Aleksandru I Karađorđeviću, Ujedinitelju. Osim što je bio kralj Jugoslavije, slavljeni vojskovođa, veoma obrazovan, pasionirani ljubitelj umetnosti ponosan na svoje seljačko poreklo, bio je i prvi Srbin koji je leteo avionom. Najosporavaniji i najkontroverzniji balkanski vladar, i danas je predmet polemika kako istoričara tako i javnosti. Neke poznate ali i malo poznate detalje o njegovom životu čućete u ovoj epizodi, a pošto nam je vaše mišljenje važno, očekujemo i komentare, predloge i sugestije.

18 - U novogodišnjoj, prvoj epizodi ove 2024., naši istoričari Maja Dragić, Andreja Vujičić, Nikola Šipka i Ivan Drljača izabrali su za vas teme i malo poznate istorijske detalje koje smatraju najzanimljivijim, sa čim ćete, nadamo se, i vi biti saglasni. Nadamo se da ćete uživati u ovom razgovoru kao što smo i mi uživali dok smo snimali. Sve najlepše u Novoj godini želi vam Podmedia tim i ekipa @HistoryCast_rs podkasta!

17 - Naši istoričari Maja i Andreja u ovoj epizodi HistoryCast podkasta razgovaraju o jednoj od najzanimljivijih ličnosti srednjevekovnog Balkana, kralju svih Srba i Bosne pride, kako je sebe voleo da zove. A nije ih bilo mnogo koji su smeli da mu protivreče.

16 - Oportunista koji je uvek bio uz vlast. Uvek znao da se sprijatelji sa moćnijim od sebe za koje bi uradio bilo šta. Strastven govornik i pisac. Miroslav Spalajković je bio praktično na svakom mestu gde je izbijala regionalna ili svetska kriza i vukao i dobre i loše poteze u ime vlade u Beogradu. Malo poznata a fascinantna ličnost srpske istorije. Razgovaraju naš Nikola Šipka i autor knjige "Spalajković, diplomata i kontrarevolucionar", Zoran Bajin.

15 - Maja i Andreja nas uvode u krstaške ratove epizodom koja misteriozno kreće upravo od Prvog krstaškog rata.

14 - Naši istoričari Maja i Andreja, inspirisani filmom Ridlija Skota, razgovaraju o Napoleonu i daju prvu sliku njegove biografije. Odlučili smo da ovo bude samo prvi deo i da ne ponovimo grešku režisera filma. Očekujte serijal o Napoleonu jer malo koja istorijska ličnost to toliko zaslužuje posebno što je materijala i izvora na pretek.

13 - U drugoj epizodi serijala Istorija sukoba, pokrivamo, na žalost tekući, sukob između Rusije i Ukrajine. Nikola Šipka, istoričar koga ste upoznali u prvoj epizodi serijala o Izraelu i Palestini, ugostio je istoričara Nikolu Đurića. I ne, nisu bili ograničeni vremenom, mora da ih odučimo od pravila gostovanja na televiziji. :)

12 - Naši istoričari Andreja Vujičić i Ivan Drljača obeležavaju Dan Primirja i faktički kraj Prvog svetskog rata istorijskim pogledom na samu konferenciju koja je iscrtala mapu nove Evrope kao i na njene posledice.

11 - Naš istoričar Ivan Drljača razgovara sa naučnim novinarem i fizičarem Slobodanom Bubnjevićem o tome kako je socijalistička Jugoslavija zamalo postala nuklearna sila. Ok, ne baš zamalo. Nije bilo nikakve šanse. Ali je priča o ambiciji fascinantna.

10 - O danu koji nikad nije trebalo da svane, bar prema Romejima, razgovaraju naši istoričari, Andreja Vujičić i Maja Dragić Kovačević.

Za čitanje: Stiven Ransiman, Pad Carigrada Stiven Ransiman, Vizantijska civilizacija Johanes Koder, Vizantijski svet Ivan Đurić, Sumrak Vizantije Admondo de Amičis, Carigrad

09 - Naši istoričari Andreja i Maja razgovaraju naširoko o jedinom srpskom caru, Dušanu i njegovoj Srbiji.

08 Tražili ste nastavak epizode o istoriji sukoba između Izraelaca i Palestinaca i već je pred vama. Nikola i Ivan prolaze detaljnije kroz kasniji period sukoba kao i kroz današnju situaciju. Takođe, pred kraj epizode, odgovaramo na neka od pitanja koje ste postavili u komentarima.

Pre nego se svrstamo u neki od rovova nije zgoreg znati i zašto se nešto dešava i kako je došlo do situacije u kojoj se nalazimo. U ovoj epizodi, istoričari Nikola Šipka i Ivan Drljača, pokušavaju da potpuno objektivno sagledaju genezu i istoriju sukoba na Bliskom istoku.

Naši istoričari, Andreja Vujičić i Ivan Drljača, daju široki uvid u život Aleksandra Makedonskog.

U ovoj epizodi se priča o ulozi filma u Jugoslaviji nakon "Crnog talasa"

Naši istoričari, Ivan Drljača i Andreja Vujičić pričaju o jugoslovenskom filmu, tačnije njegovoj fazi poznatijoj kao “Crni talas”. Koliko je to bilo značajno za partiju, narod i uticaj države na međunarodnom nivou zahvaljujući filmu, ali i mnoge druge aspekte ove teme čućete u 4. epizodi HistoryCast-a.

EpizodaRobespjer je fascinantna istorijska ličnost, jedan od vođa francuske revolucije 1789 i instigator i veliki pobornik vladavine terora koja bi trajala do kompletnog očišćenja francuskog naroda od kontrarevolucionarnih elemenata, posle čega bi se ispunila obećanja revolucije. Koliko je ovo prihvatljivo istorijski, postoji li argumentovana apologetika terora i da li smo samo krhki liberali ako u teroru vidimo uspostavljanje tiranije? O tome pričaju psihijatar Dr Milutin Kostić, koga ste već upoznali u epizodi o Staljinu i Dejan Nikolić, urednik kanala HistoryCast.

Druga epizoda serijala Diktatori, na kanalu HistoryCast, ulazi u srž pada jedne evropske civilizacije u ambis varvarstva i zla. Iako je neko vreme ove trosatne analize posvećeno samom Hitleru, fokus je na sistemu koji ga je napravio i omogućio mu da, uprkos svoj prosečnosti i potpunom nedostatku kvaliteta, dođe u poziciju apsolutne vlasti. Našim istoričarima Ivanu Drljači i Andreju Vujičiću, za potrebe ove analize, prodružila se Kaja Damnjanović, psihološkinja, profesorka eksperimentalne psihologije na Filozofskom fakultetu u Beogradu.

Naši istoričari Ivan Drljača i Andreja Vujičić uz pomoć psihijatra Milutina Kostića ulaze u srž ambicije i ličnosti jednog od najuticajnijih ljudi XX veka, vladara Sovjetskog Saveza od 1924. do 1953, Josifa Visarionoviča Staljina. Da li je teško detinjstvo odredilo njegov put? Ili nasleđene i urođene osobine? Da li je biti narcis uvek loše? Koliko je Staljin bio zločinac a koliko čovek na pravom mestu u pravo vreme?