De Groene Amsterdammer Podcast

Waarom heeft het meer dan honderd jaar geduurd voordat er deze week op de Olympische Spelen in Parijs bijna evenveel vrouwen meedoen als mannen? Is de strijd voor gendergelijkheid in de sport daarmee beslecht, of is het slechts een sportief gebaar? Pepijn Keppel belicht deze week in De Groene hoe diep en historisch geworteld genderongelijkheid in de sport is, en dat er nog veel moet gebeuren voordat daadwerkelijke emancipatie een feit is.

In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met Pepijn Keppel, ex-tophockeyer, journalist en schrijver. Ze bespreken genderongelijkheid in de sport en Pepijns eigen verhouding tot de Spelen, als ex-topsporter. Meer luisteren? Pepijn vertelt zijn verhaal in podcast nummer 357.

Lees ook: Ingelopen met schone schijn - De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Tania Al Hashimi

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op een onbewoond eiland ben je alleen met God. Waar denk je dan aan?

Pieter van Os vraagt zich af hoe we vandaag de dag deze eilandklassieker lezen. Is Crusoe de ultieme imperialist of de eerste cultuurrelativist? Zelfs James Joyce sprak zich aan het begin van de 20ste eeuw al uit over de koloniale ondertoon van de roman. Een eeuw, talloze heruitgaven en oneindig veel herinterpretaties later drijven er ondertussen honderden versies van Daniel Defoe's verhaal rond. Is er nog wel een juiste?

Productie: Kees van den Bosch, Aline Janssen en Henri Keuter.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De bewoners van het eiland Bilangbilangan in de Filipijnen staan aan de frontlinie van de klimaatcrisis. Volgens het World Risk Index Report 2023 zijn de Filipijnen, waar dit eiland deel van uitmaakt, het meest kwetsbare land ter wereld voor natuurrampen.

De klimaatproblematiek is iets waarmee de eilandbewoners dagelijks geconfronteerd worden, zo ontdekten Yvonne Dudock en Nicole Franken tijdens hun ontmoetingen met de eilandbewoners voor hun artikel in De Groene Amsterdammer. De stijgende zeespiegel is zichtbaar vanuit hun eigen huizen, het weer wordt steeds grilliger, de visstand neemt af en het koraal in de omgeving sterft in een verontrustend tempo. Yvonne Dudock en Nicole Franken zijn te gast bij De Groene Amsterdammer Podcast om hier meer over te vertellen.

Productie: Kees van den Bosch, Aline Jansen en Henri Keuter.

Lees ook: Als de storm weer van de stranden snoept – De Groene Amsterdammer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Steeds meer gevallen van grensoverschrijdend gedrag worden streng bestraft, maar is dat wel altijd terecht? Daphne van Paassen belicht deze week in De Groene de andere kant van de medaille: mensen die onterecht worden beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag, met alle gevolgen van dien – zelfs nadat ze eenmaal zijn vrijgepleit.

In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met Daphne van Paassen, journalist en docent aan de Fontys Hogeschool voor Journalistiek. Ze bespreken hoe een systeem dat probeert slachtoffers te beschermen bij onveiligheid op de werkvloer, soms helemaal de mist in gaat.

De podcast begint met een fragment uit NieuwZeer.

De reconstructie over “de val van de rector”, Argos over Han van Krieken, vindt u hier.

Lees ook: "Onveilig? Hup, op non-actief" – De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Tania Al Hashimi.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) door het Israëlische leger in Gaza roept grote zorgen op bij experts. Politicoloog Marijn Hoijtink legt uit hoe AI gebruikt wordt door het Israëlische leger. Verklaart het gebruik van AI waarom er zulke hoge aantallen slachtoffers vallen in deze oorlog? Is dit de eerste keer dat het gebeurt? En is er nog wel zinvol menselijk toezicht op het selecteren van doelwitten en het doden van mensen in Gaza, of gebeurt dat in feite automatisch?

In Historische Woorden luisteren Casper Thomas en Rutger van der Hoeven naar een hakkelende Joe Biden die naar zijn woorden zoekt op nationale tv. Casper denkt dat dit weleens het moment kan zijn waar later naar teruggewezen wordt, mocht Biden uit de race stappen. Rutger moest denken aan 'In Sickness and in Power', een boek dat blootlegt hoeveel leiders worstelen met hun gezondheid – en hoeveel ongeziene impact dat op onze wereld heeft gehad.

En de Brits-Nederlandse schrijver Ben Coates blikt vooruit op de Britse verkiezingen van donderdag. Hoewel Coates ooit adviseur was van de Conservatieve premier Cameron, vindt hij de verwachte afstraffing van de Conservatieven terecht en heeft hij wel vertrouwen in de Labour-regering van Keir Starmer die we waarschijnlijk tegemoet zien. Over de staat van zijn geboorteland – en de staat van de Conservatieve Partij – is Coates minder optimistisch.

Productie: Gizelle Mijnlieff

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In Opstand, de populistische revolte en de strijd om de ziel van het westen, dat deze week verschijnt, onderzoekt Marijn Kruk de conservatieve revolutie die zich in het westen voltrekt. In landen als Italië, Engeland, Frankrijk en ook Nederland doemen radicaal-rechtse politici op die migratie tot prioriteit nummer één maken op de politieke agenda. De populistische taal boezemt angst in bij de Europese kiezers, zoals te zien is aan de meest recente resultaten van de Europese verkiezingen. Angst die bijvoorbeeld ontstaat door verhalen over de omvolkingstheorie, waarvan beoogd minister Marjolein Faber een aanhanger is.

Volgens Marijn Kruk is de angst voor migratie vergelijkbaar met de angst voor een muis in huis. Aan de hand van talloze anekdotes schrijft Marijn Kruk hierover een analyse in zijn nieuwe boek. In De Groene licht de auteur zijn reis voor het boek toe en gaat hij in gesprek met Kees van den Bosch over de actuele ontwikkelingen van radicaal-rechts in Nederland.

Lees ook: Het kanteljaar van radicaal-rechts – De Groene Amsterdammer

Productie: Kees van den Bosch en Henri Keuter

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Nederlandse schrijver en dichter Jacob Israël de Haan was een zionist, maar sprak ook met Arabieren. Hij had oog voor het onrecht dat de Arabische bevolking van Palestina moest ondergaan.

Het beeld van vechtende Israëliërs en Arabieren om de Palestijnse zaak is inmiddels bekend. Minder vaak is er aandacht voor de interne strijd binnen het zionisme en het geweld dat daarbij ook veelvuldig voorkwam. Emile Fallaux vertelt deze week in De Groene het verhaal van Jacob Israël de Haan, een kritische zionist die in 1924 het leven moest laten door een politieke moord. Fallaux sprak de moordenaar, Abraham T’Homi, in 1989. T’Homi werd later oprichter van de Irgun, een terroristische Joodse organisatie. Hun ideologie werd aangehangen door Ben-Zion Netanyahu, inderdaad, de vader van Bibi.

In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met Emile Fallaux, journalist en programmamaker. Ze bespreken de figuur Jacob Israël de Haan, Emile’s persoonlijke fascinatie met hem, en het geweld tussen Joden na de totstandkoming van de staat Israël. Meer ervaren? Bezoek op 29 juni een programma in De Balie over Jacob Israël de Haan, waar Fallaux tevens te gast is.

Lees ook: "Opgehemeld en verguisd" – De Groene Amsterdammer

Productie: Kees van den Bosch en Tania Al Hashimi

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Huisartsenpraktijken, kinderopvangcentra, bijlesbureaus en verzorgingstehuizen: stuk voor stuk worden ze opgekocht door private-equityfirma's en andere kapitaalgiganten. Op die manier vloeien de middelen voor publieke basisbehoeften in de zakken van de allerrijksten.

In deze aflevering gaat Gizelle Mijnlieff in gesprek met economisch journalist Miriam de Rijk, die onderzoek deed naar deze vorm van hyperkapitalisme. Voor haar serie in De Groene Amsterdammer werd ze genomineerd voor de onderzoeksjournalistieke prijs De Loep. Deze week verscheen haar boek 'Gekaapt door het Kapitaal’. 

Welke slimme trucjes worden gebruikt om het meeste rendement te behalen, en wat zijn de maatschappelijke gevolgen?

Productie: Gizelle Mijnlieff en Henri Keuter

Lees ook de artikelenreeks ‘Help, het kapitaal neemt ons over’ in De Groene.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Europa heeft haar oordeel uitgesproken en de verkiezingen voor het Europees parlement in Brussel hebben een gemengd beeld opgeleverd: de uiterst-rechtste golf zwol aan, maar kwam uiteindelijk kleiner aan land dan van te voren voor mogelijk werd gehouden. Het politieke midden lijkt stand te houden - vooralsnog. Toch is er een barst geslagen in het fundament van de Europese samenwerking, concludeert Catherine de Vries, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Bocconi Universiteit in Milaan in deze uitgebreide Europese verkiezingseditie van Buitenlandse Zaken.  

Duitsland zit in de maag met de opmars van de AfD, die met name goed scoorde in de deelstaten die ooit tot de DDR behoorden. In Frankrijk blijkt Macron zo nerveus te voren verdere successen voor Marine le Pen’s Rassemblement National dat hij in allerijl verkiezingen uitschreef. En houden de traditionele familiebanden van Europese partijen stand, of is er intrige en overstap te verwachten? In de rubriek Historische Woorden: het jury-oordeel en de reactie daarop van de eerste ex-president van Amerika die schuldig werden bevonden aan een strafrechtelijke vergrijp.

Productie: Gizelle Mijnlieff.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Net als in de jaren zestig leggen de huidige studentenprotesten diepe maatschappelijke tegenstellingen bloot. De universiteit als plek voor open debat lijkt daarbij het onderspit te delven.

Wat zijn de overeenkomsten met de opstand in ’68? En wat zijn de verschillen? Nog steeds staan er tentenkampen opgesteld bij diverse universiteiten. De studentenprotesten staan in een lange traditie. Welke gevolgen hebben hun acties? En wat zijn de diplomatieke gevolgen voor Israël van de verschrikkelijke oorlog in Gaza?

Casper Thomas en Rutger van der Hoeven, ondervraagd door Kees van den Bosch.

Productie: Kees van den Bosch & Aline Janssen.

Lees ook het artikel Achter de spandoeken in De Groene Amsterdammer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zaken als abortus, LHBTIQ+-rechten en seksuele voorlichting liggen momenteel hevig onder vuur. Geert Wilders bestempelt het als een woke-dictatuur. Or Goldenberg en Eva Hofman noemen het een cultuuroorlog, waarachter een andere politieke agenda blijkt te schuilen: de Europese Unie van binnenuit verzwakken. Ultraconservatieve religieuze organisaties beïnvloeden politieke populisten vanuit lobbyorganisaties in Hongarije, Spanje en de Verenigde Staten, terwijl ze zich verschuilen achter de nobele verdediging van 'familiewaarden'.

Lees ook het artikel in De Groene Amsterdammer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze achtste aflevering van de nieuwe Groene-podcast Van Alles de Waarde hebben Marianne Thieme en Ewald Engelen Marian Donner te gast. Zij is schrijver, essayist en columnist. Ze spreken met haar over wat een hippiegoeroe uit de jaren zestig haar heeft geleerd, waarom we de waanzin van het bestaande moeten afwijzen en wat het verschil is tussen systeemkritiek en complotdenken. Kortom, een podcast met schurende vragen en onverwachte antwoorden, zoals u van ons gewend bent.

De ‘Warm aanbevolen’ suggestie van Marian Donner: The Leftovers, HBO-serie (2014-2017).

Alles afleveringen van Van Alles de Waarde zijn te luisteren via de website van De Groene of in uw podcastapp.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

VVD en NSC onderhandelden in de hoop Geert Wilders te kunnen beteugelen. Het is twijfelachtig of dat is gelukt. Groene-redacteuren Coen van de Ven, Irene van der Linde en Casper Thomas bespreken de inhoud en de naweeën van het hoofdlijnenakkoord dat de formerende partijen op 16 mei presenteerden. De overeenkomst biedt voldoende stof tot nadenken. ‘Wat zijn bijvoorbeeld de belangrijkste beleidspijlers zoals gepresenteerd in het akkoord?’ en ‘Hoe organiseren de toekomstig oppositiepartijen een vorm van serieuze politieke tegenmacht?’

In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met bovengenoemden over Wilders’ populistische retoriek en de vraag of dat veranderen gaat. Verder is er aandacht voor het ”probleem” van migratie en de oppositie die een gefragmenteerde, tandeloze indruk maakt.

Lees ook De ingebakken botsing en Niet bereikbaar voor commentaar

Productie door Kees van den Bosch, Aline Janssen en Boje Boogaerdt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In The Second Woman speelt Georgina Verbaan honderd keer dezelfde scène, gedurende 24 uur, met steeds een andere tegenspeler. In de tien minuten durende scène ontmoeten twee geliefden elkaar, eten ze noodles, dansen ze, en gaan ze daarna weer uit elkaar.

Georgina Verbaan vindt het concept van de voorstelling wel wat hebben van een nachtmerrie, vertelt ze in haar gesprek met Basje Boer. Waarom zei ze dan toch ja? En hoe bereidt ze zich voor op een voorstelling die van tevoren nog helemaal openligt?

Luister alle Holland Festival Podcastafleveringen.

Productie: Basje Boer, Gizelle Mijnlieff en Alma Apt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Waar de herdenking van de Holocaust voorheen een pseudo-religieuze status genoot, is zij ondertussen steeds meer een bron van conflict. David Wertheim betoogt deze week in De Groene dat de politisering van de Holocaust niet alleen het herdenken ervan onmogelijk maakt, maar ook een negatieve impact heeft op de morele fundamenten van het liberalisme. Niet alleen God is dood; Auschwitz moet het inmiddels ook ontgelden. 

In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met David Wertheim, cultuurhistoricus en directeur van het Menasseh ben Israel Instituut voor Joodse Studies. Ze bespreken de huidige politisering van de Holocaust, haar impact op het sociaal-maatschappelijke speelveld en de link naar Nietzsche.

Lees ook ‘Auschwitz is dood’ – De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Tania Al Hashimi

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De protesten op universiteiten tegen de oorlog in Gaza grijpen om zich heen in landen over de hele wereld. Is dit een nieuw mondiaal protestmoment zoals 1968 en Black Lives Matter? Casper Thomas ziet er de aanzet van maar twijfelt of de protesten zo breed kunnen uitzaaien. In 'Historische Woorden' spreken drie leiders die samen aan tafel zaten tijdens het bezoek van de Chinese president Xi Jinping aan Europa – of beter, aan de buitenbeentjes in Europa. Het bezoek toonde volgens Rutger van der Hoeven hoe ver Europa en China in slechts vijf jaar van elkaar zijn weggedreven.

En Vladimir Poetin had een feestweek: hij werd voor de vijfde keer ingehuldigd als president van Rusland en mocht de traditioneel belangrijke 9-mei herdenking leiden. Eva Hartog legt uit waarom dit voor sommige Russen van de vrolijkste nu de treurigste dag van het jaar is geworden. Ze analyseert hoe Poetin zijn oude mannenregering vers bloed probeert in te blazen en weegt het Russische enthousiasme af voor onderhandelingen en een vredesregeling – en dat lijkt niet erg hoog.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ze hebben er al zes van opgenomen in eigen beheer, maar vanaf de volgende aflevering is De Groene Amsterdammer de gastheer van de podcast Van Alles de Waarde, waarin Marianne Thieme en Ewald Engelen met hun gespreksgenoten praten over hun motieven, twijfels en verlangens, hun vrezen en dromen. Ze gaan daarbij voorbij de waan van de dag, de cijfers en de feitjes, voorbij de ophef en de relletjes, de ergernissen en irritaties.

Van alles de waarde is een omkering van het bekende gezegde dat economen van alles de prijs en van niets de waarde kennen. In een wereld die steeds indringender met zijn neus op de beperkingen van het economische nuttigheidsdenken wordt gedrukt, gaan Engelen en Thieme op zoek naar wat zich niet laat meten, maar wat van des te meer waarde is. Zij doen dat met gasten uit de kunst en cultuur, politiek en wetenschap, ecologie en economie, bedrijvigheid en activisme. Tot nog toe spraken zij onder meer met Femke Halsema, Lieke Marsman en Herman Wijffels. En ondertussen houden zij ook elkaar scherp.

In deze aflevering gaat Stephan Sanders in gesprek met Marianne Thieme en Ewald Engelen over hun nieuwe podcastproject. Wat betekenen schurende gesprekken voor hen? Hoe is het om als gehuwd stel een podcast op te nemen, inclusief de filosofische tegenstellingen tussen beide hosts? En hoe kan deze podcast een handvat bieden in het spirituele vacuüm van de (post)moderne tijd?

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Tania Al Hashimi.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Groene-redacteuren Lize Geurts en Coen van de Ven en onderzoeksjournalisten Romy van Dijk en Emiel Woutersen peilden samen het sentiment in de Vinex. Deze wijken waren ooit de smet- en frictieloze leefomgeving voor tevreden en zelfredzame middenklassers, de Vinex als VVD-ideaal. Inmiddels is de teneur in Vinexwijken verspreid over het land gekanteld. Het humeur is verslechterd, met politieke gevolgen. Tijdens de afgelopen verkiezingen stemde het gros van de Vinexbewoners op de PVV, meer nog dan in andere delen van het land. Hoe en waarom heeft de Vinex, het tevreden midden tussen stad en platteland, deze ruk gemaakt?

In deze aflevering gaat presentator Stephan Sanders in gesprek met journalisten Lize Geurts en Romy van Dijk over de zoektocht naar de pijn in de Vinex, de oorzaken voor de electorale omslag en de veranderde houding van de Vinex-bewoner.

Lees ook Het tussenland van Wilders in De Groene Amsterdammer.

Productie door Stephan Sanders en Boje Boogaerdt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De vaccinatiegraad in Nederland blijft dalen. Dit baart medische experts en overheidsinstanties ernstige zorgen. Het Rijk trok zich terug uit het Rijksvaccinatieprogramma, waardoor deze grote verantwoordelijkheid nu bij welwillende artsen en gemeenten ligt. Artsen gaan ook voorzichtiger om met advies over het belang van vaccins: mensen worden steeds achterdochtiger over hun expertise. Nieuwe campagnes zoals 'Beneden Peil' proberen de vaccinatiecijfers op te krikken en te vechten tegen uitbraken van infectieziektes zoals kinkhoest, waar in Nederland dit jaar al vier baby's aan zijn overleden. Ook zijn er ettelijke gevallen van de mazelen vastgesteld in Eindhoven. Hoe zorgen we ervoor dat onze groepsimmuniteit voor dit soort infectieziektes behouden blijft?

Belia Heilbron, Freyan Bosma en Magreet Fogteloo delen hun bevindingen. Hun onderzoek en artikelen staan deze week in De Groene Amsterdammer.

Productie: Karlijn Saris, Alma Apt & Aline Janssen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Verkiezingen in India zijn een feest: in een zee van kleur en geluid houdt het land de grootste stembusgang ter wereld. Zelfs in de kleinste dorpjes zeggen Indiërs dat hun land de afgelopen tien jaar belangrijker is geworden en de wegen minder gaten hebben. Maar gaat het ook echt goed met het land? Casper Thomas was er correspondent, keert terug en concludeert: het is ingewikkeld.

In Historische Woorden doet parlementsvoorzitter Mike Johnson wat hij als Amerikaanse politicus moet doen: hij spreekt zalvende woorden over het goede en het oordeel van de geschiedenis. Rutger van der Hoeven waardeert de mooie woorden, maar is nog niet overtuigd dat Amerikanen altijd het goede doen (aldus Churchill) nadat zij eerst alle andere opties hebben geprobeerd.

Israël viel een half jaar geleden Gaza binnen: correspondent Simone Korkus ziet dat de meeste Israëliërs nog altijd meer invasie willen. Plus een hard antwoord op Iran en Hezbollah en een andere regering, maar geen escalatie en niet meer problemen. Natuurlijk kan dat allemaal niet tegelijk – en misschien vierden zij daarom dit jaar met extra overgave het Pesach-feest.

Productie: Gizelle Mijnlieff

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In 2015 publiceerde journalist Olivier van Beemen een boek over de werkzaamheden van Heineken in Afrika. Bijna tien jaar later staat een tweede boek dat zich afspeelt op het veelkleurige continent op het punt van verschijnen. In 'Ondernemers in het wild' onderzoekt Van Beemen de non-profitorganisatie African Parks. De hoofdzakelijk witte organisatie, met 22 wildparken in beheer, stelt zich als doel om de Afrikaanse ongerepte natuur te beschermen. Om deze missie te volbrengen is de organisatie desnoods bereid tot repressie en geweld.

In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met Olivier van Beemen over zijn zoektocht naar de ontluisterende waarheden rondom African Parks, over koloniale structuren en de diepgewortelde overtuiging dat de lokale bevolking rondom de parken een bedreiging vormt voor natuur en wild.

Op 15 mei 2024 vindt de boekpresentatie van 'Ondernemers in het wild' plaats in Pakhuis de Zwijger. Van Beemen gaat dan in gesprek met universitair docent Esther Marijnen, die onderzoek doet naar natuurbescherming in (post-)conflictgebieden, en Bram Vermeulen, journalist en voormalig Afrika-correspondent voor het NRC en de NOS. Kaarten zijn gratis te verkrijgen.

Lees ook het artikel in De Groene Amsterdammer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Waar Nederland voorheen bekend stond om haar korte asielprocedure van acht dagen, is een asielprocedure van meer dan 15 maanden inmiddels eerder regel dan uitzondering. Journalisten Fernande van Tets en Ellen van de Berg onderzochten de problematiek rondom de IND, de Immigratie- en Naturalisatiedienst. Wat is er aan de hand bij de IND? Hoe konden de achterstanden rondom asielprocedures zo sterk toenemen? En waarom betaalt de regering liever dwangsommen in plaats van dat zij werkend beleid uitvoert?

In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met Fernande van Tets over haar onderzoek naar de IND, de complexiteiten van de asielprocedures, de politieke bron van de problematiek en de moeilijke situatie voor de asielzoekers zelf.

Lees ook ‘Ik leef hier als een hond’ – De Groene Amsterdammer.

Productie door Kees van de Bosch, Tania Alhashimi en Boje Boogaerdt

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Midden in de Noordoostpolder ligt het voormalige eiland Schokland. Een UNESCO Werelderfgoed met archeologische rijksmonumenten die het verhaal vertellen van 10.000 jaar bewoning en de strijd tegen het water.

In Het Eiland van Anna (2024) ontrafelt Eva Vriend de rijke geschiedenis van het Flevolandse Schokland. Doorheen de jaren veranderde dit eiland in de Zuiderzee stilaan in een dorp. In 1859 werd dit levendige visserseiland plotseling ontruimd door de Nederlandse overheid, met als gevolg dat de inwoners hun bekende leefwereld achter moesten laten. Dit ging echter niet zonder slag of stoot. Sommige bewoners bleven ondanks weer, wind, ontruiming en overstroming trouw aan hun geliefde thuis en hun unieke manier van leven. De familie van Anna Diender viel onder deze categorie. Anna is niet zomaar een fictioneel personage; Het Eiland van Anna vormt een persoonlijk verhaal over een dochter die, ondanks de barre omstandigheden, de zware visserskledij van haar familieleden met de hand wast en voor haar familie kookt. Hoewel Anna hier misschien niet geboren werd, kwam ze wel tot leven.

Productie: Kees van den Bosch en Aline Janssen

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Vraag een willekeurige voorbijganger naar de European Christian Political Movement (ECPM) en de kans is groot dat hij of zij nog nooit van de partij heeft gehoord. Dat is niet gek. De in 2005 opgerichte partij, die strijdt voor Europese wetgeving over het recht op abortus, euthanasie en het verbod op het homohuwelijk, heeft namelijk geen eigen fractie in het Europees Parlement. Saillant detail: de als gematigd progressief beschouwde ChristenUnie stond als medeoprichter aan de wieg van de ECPM en ontvangt nog altijd financiële steun van de partij.

Via een gelekte mailbox kregen Investico-journalisten Romy van der Burgh, Marieke Rotman en Allart van der Woude inzicht in de onzichtbare activiteiten van de ECPM. In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch met hen in gesprek over de ChristenUnie, het allegaartje van aangesloten ECPM-leden en de lobbygroep Agenda Europe, een arena voor rechts-radicale stemmen.

Lees ook: De rol van de ChristenUnie in rechts Europa, pinautomaat voor extremisme.

Productie: Kees van den Bosch en Boje Boogaerdt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Duitsland is ernstig in de war geraakt door de oorlog tussen Israël en Hamas, met bijzonder weinig ruimte om ook maar enige kritiek op Israël te uiten. Al twee jaar lijkt de Duitse regering te twijfelen welke daden nu passend zijn bij het woord 'Zeitenwende' in relatie tot Rusland en de oorlog in Oekraïne. De rechts-populistische Alternative für Deutschland blijft groeien, terwijl af en toe verontrustende extreemrechtse complotten worden ontdekt. Wat is er toch aan de hand in Duitsland? De afscheidnemende correspondent Merlijn Schoonenboom geeft antwoord op de vraag (of het vooroordeel): wat is er toch mis met Duitsland?

In 'Historische Woorden' reageert de Russische president Poetin op de aanslag op de Crocus-concertzaal in Moskou. Rutger van der Hoeven vraagt zich af of Poetins beschuldiging richting Oekraïne hem niet kan opbreken en denkt dat Poetins spionnenblik op de wereld hem niet in een fuik heeft gedwongen. In Radio Amerika ligt het Congres van de Verenigde Staten onder de loep. De verhoudingen zijn zo verzuurd dat sommige Republikeinse Afgevaardigden zeggen dat ze nog liever hun eigen lever opeten met Hannibal Lecter dan een biertje drinken met hun collega's. Het mag dan niet verbazen dat er van wetgeving weinig komt: het Congres draait veertien keer minder wetten uit dan een paar decennia geleden. Casper Thomas legt uit hoe het zo mis kon gaan.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Vier nieuwe kerncentrales! Dat is de wens van de meerderheid van de Tweede Kamer. In het Zeelands dorpje Borssele staat momenteel de enige kerncentrale in Nederland. Mits het plan om er nog een gloednieuwe kerncentrale naast te bouwen niet doorgaat.

Angstaanjagende beelden van kernrampen zoals in Chernobyl en Fukushima vormen zich haast automatisch voor onze ogen bij het idee van een kerncentrale, maar hoe groot is het effectieve risico van een kernramp? Welke voordelen kan kernenergie bieden voor ons klimaat, nu het milieu de noodzaak van kernenergie steeds groter maakt? En welke prijs betaalt de Nederlandse overheid hiervoor?

Deze week bespreken Jaap van Tielbeke en Kees van den Bosch (die in 2006 het boek 'De angstreactor' schreef) de voor- en nadelen van deze nieuwe kerncentrales, samen met de strikte voorwaarden die hieraan zijn verbonden en het moeizame proces van de officiële goedkeuring.

Deze week in De Groene: 'Een nucleaire renaissance' door Jaap Tielbeke.

Het boek De angstreactor is gratis te downloaden.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kunst wordt steeds meer gebruikt om vermogen in te stallen of om mee te speculeren. Het is een aantrekkelijk financieel product geworden met exponentiële prijsstijgingen als gevolg, die musea niet kunnen bijbenen. Museumdirecteuren vrezen voor verschraling van de collectie en duurdere toegangskaartjes. ‘Dit heeft invloed op wat onze bezoekers zien.’

Sofyan El Bouchtili, Naima Cornelia, Muriël Louman, Charlie Ubbens en Jaco Wilschut, deelnemers aan de masterclass onderzoeksjournalistiek van het journalistieke platform Investico, doken in de wereld van kunst als beleggingsobject. Een wereld die substantieel is en groeiende, maar ook zeer ondoorzichtig. Met behulp van verzekeraars achterhaalden de Investico-journalisten dat er naar schatting voor 7 tot 9 miljard euro aan kunst in privébezit van Nederlandse eigenaren is. Dit is niet vreemd, want kunstbezit biedt fiscale voordelen. Een potentieel gevolg voor de maatschappij? Een museale wereld die niet kan concurreren met beleggers en een minder aantrekkelijk museumaanbod.

In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met deelnemers aan de Investico-masterclass Sofyan El Bouchtili, Charlie Ubbens en begeleider Emiel Woutersen over beleggingsplatforms waar aandelen in Dalí's worden aangeboden, de financiële voordelen van kunst, de consequenties voor het museale landschap en het doen van onderzoeksjournalistiek.

Lees ook het onderzoek in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van de Bosch en Boje Boogaerdt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Was will das Weib? Wat mág de vrouw willen?

Deze vragen ontrafelen psychoanalyticus Simone Logtenberg en socioloog Christien Brinkgreve tijdens hun openhartige briefwisseling, die eerder deze week in De Groene verscheen.

Het initiële gesprek tussen Simone en Christien ontstond naar aanleiding van een lezing over Alma's dochters door auteur Jutta Chorus. De hoofdpersonages uit haar boek belandden ondanks hun veelbelovende capaciteiten toch in de schaduw van hun mannen. Deze kwestie wekte nadien interessante gespreksstof op tussen hen, die de ruimte stilaan vulde met taaie vraagstukken rond genderrollen en machtsverschillen tussen de verschillende geslachten.

De revolutionaire theorieën van (voornamelijk mannelijke) figuren zoals Sigmund Freud en Jacques Lacan worden tot op de dag van vandaag aangewezen als de belangrijkste kiemen van de psychoanalyse, maar hoe vertalen deze kernteksten zich naar een hedendaagse kijk op genderrollen? En welke posities laat de moderne vrouw zichzelf toe, nu ze mag?

Productie: Kees van den Bosch & Aline Janssen.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In Rusland probeert president Poetin het voorstellingsvermogen van Russen voor een andere toekomst te ontnemen. Is hij daarin geslaagd door de moord op Aleksej Navalny? Oud-correspondent Eva Hartog denkt van niet: de Poetin-moeheid in Rusland is groot, en de hoop leeft altijd weer op. 

In Historische Woorden bespreken we de Europese ophef over uitspraken van de Franse president Macron. Rutger van der Hoeven ziet daar een ongezonde Russische greep op het Europese debat in. 

En Casper Thomas duikt in het lange en verre verleden van de Amerikaanse president Joe Biden voor een antwoord op de vraag: waarom steunt hij Israël zo onvoorwaardelijk in de oorlog tegen Hamas? 

Productie: Gizelle Mijnlieff

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Leendert van der Valk reisde af naar een stel dorpjes in de Ramapo Mountains op de grens van New Jersey en New York, uitvalsbasis van de inheemse Ramapo Munsee stam. Ook de vlakte rond de Hudson-rivier, die tegenwoordig plaats biedt aan een blinkende metropool, was eeuwenlang het domein van de Ramapo, totdat Nederlandse kolonisten er in de loop van de 17e eeuw op grote schaal ontheemding en slachting veroorzaakten. Over het lot van de Ramapo Munsee en de rol van Nederland als onderdrukker is in binnen- en buitenland bijzonder weinig bekend.

In deze aflevering gaat Kees van den Bosch in gesprek met journalist Leendert van der Valk over zijn zoektocht naar minder bekende voorbeelden van onderdrukking door Nederlanders wereldwijd, de geschiedenis en het lot van de Ramapo Munsee en de huidige leefomstandigheden van de stam.

Lees ook: De Ramapo Munsee verstoppen zich niet meer. ‘Wij zijn er nog steeds’.

Productie: Kees van den Bosch en Boje Boogaerdt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Investico-journalist Linda van der Pol reisde af naar Oekraïne, waar luchtsirenes en de avondklok onheilspellende tekens zijn van de oorlog die onverminderd aan de oostgrens woedt. In het land van ‘geborduurde overhemden en gerichtheid op de eigen stee’ voeren cultuurbewakers een minder voelbare strijd. Wat is de Oekraïense cultuur precies? Hoe bescherm je een collectieve identiteit? En hoe gevaarlijk is Russische propaganda?

In deze aflevering gaat presentator Kees van den Bosch in gesprek met journalist Linda van der Pol over haar fascinatie met Oekraïne, over dappere hoeders van de Oekraïense cultuur en identiteit, en de aangrijpende Netflix-documentaire Winter on Fire, een briljant verslag van de Maidan-burgerprotesten.

Lees ook Gestolen geschiedenis: de slag om cultureel erfgoed in Oekraïne.

Productie: Kees van den Bosch en Boje Boogaerdt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De genocide-aanklacht tegen Israël legt bloot hoe weinig morele autoriteit Europa en de VS nog hebben in de wereld, meent Uğur Üngör, hoogleraar genocidestudies aan de UvA en het NIOD. Maar het laat ook zien hoe sterk het begrip genocide in onze wereld verbonden is met politiek. Rutger van der Hoeven blijkt toch weer geschokt van het cynisme van Donald Trump over openstaande rekeningen. En Casper Thomas ziet de gezellige opa annex autoritaire oud-generaal de presidentsverkiezingen winnen in Indonesië. Daarmee krijgt het nepotisme een stempel van de Indonesiërs, ziet hij.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

GroenLinks en de PvdA zijn al meer dan twee jaar bezig met een langzame fusie. Coen van de Ven, politiek verslaggever van De Groene, volgde dat proces vanaf het begin.

Waarom is de uitslag van 22 november historisch? En waarom voelt die toch als verlies? Wat was de grote fout in de campagnestrategie? Verliest de PvdA door de op handen zijnde fusie met GroenLinks definitief het contact met de arbeider?

Lees het artikel hier in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Boje Boogaerdt

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Groene-redacteur Casper Thomas reisde af naar Indonesië, de op twee na grootste democratie ter wereld, en schreef een stuk over de daar aanstaande verkiezingen. In het Zuidoost-Aziatische land verdwijnt een duister verleden achter TikTok-filmpjes, worden nieuwe politieke dynastieën gevormd en staan onafhankelijke instituties onder druk.

In de podcast van deze week gaat Stephan Sanders met Casper in gesprek over de aanstaande verkiezingen, de staat van de democratie wereldwijd en de rol die sociale media daarin spelen als speelveld van opinievorming en propaganda.

 Lees het artikel hier in De Groene Amsterdammer.

 Productie: Stephan Sanders en Boje Boogaerdt

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sinds het leger in februari 2021 de macht greep in Myanmar, woedt oorlog in het Zuidoost-Aziatische land. Militante bewegingen kwamen er in opstand tegen het verstikkende regime en gaven niet op. Langzamerhand winnen de rebellen terrein, terwijl de junta steeds meer in het nauw komt.

Journalist Minka Nijhuis doet al jaren verslag vanuit Myanmar, waarbij ze de opstand vanaf dichtbij volgt. In deze podcast gaat Kees van den Bosch met haar in gesprek over de strijd van de rebellen in Myanmar, die wordt gekleurd door rouw en hoop.

Lees het artikel hier in De Groene Amsterdammer. 

Productie: Kees van den Bosch en Wout van Zaale

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Rusland gebruikt Iraanse gevechtsdrones in de oorlog tegen Oekraïne. Door internationale sanctielijsten mogen de chips in die drones onder geen beding worden geïmporteerd in Rusland en Iran. Maar hoe moeilijk is het eigenlijk om die sancties te omzeilen?

Groene-redacteuren Evert de Vos, Or Goldenberg en Yaghoub Sharhani namen de proef op de som. In deze podcast gaat Kees van den Bosch met hen in gesprek over hun werkwijze, ethische vraagstukken rondom undercover-journalistiek en de effectiviteit van internationale sancties.

Lees het artikel in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Wout van Zaale.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Verkiezingen in Taiwan zijn altijd een spektakel, maar de hoop en het enthousiasme van acht jaar geleden zijn verdwenen, ziet Xiaoxue Martin van Instituut Clingendael. De Taiwanezen kozen opnieuw voor een president die tegen hereniging met China is. Hoe reageert China daarop – en wat is de kans op een invasie? Dichter bij huis, in Den Haag, beschuldigde Zuid-Afrika het Internationaal Gerechtshof ervan Israël van genocide te beschuldigen. Dat is geen toeval, volgens Rutger van der Hoeven: de banden tussen het ANC en de PLO zijn al oud – uit dezelfde tijd trouwens als de samenwerking tussen Apartheids-Zuid-Afrika en Israël.

In Radio Amerika bekritiseert Casper Thomas Ron DeSantis en Nikki Haley. Althans: hun kansen om Donald Trump de Republikeinse nominatie te onthouden voor het presidentschap. Of steken de – deels door hemzelf voorgedragen – rechters van het Hooggerechtshof daar nog een stokje voor?

Productie: Gizelle Mijnlieff

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In 2024 is het twintig jaar geleden dat regisseur, columnist en interviewer Theo van Gogh werd vermoord op de Linnaeusstraat in Amsterdam. Een talentvolle film- en televisiemaker die tegelijkertijd geen blad voor de mond nam; hij noemde moslims steevast 'geitenneukers' en de toenmalige burgemeester van Amsterdam, Job Cohen, was volgens hem 'een NSB'er van nature'.

Uitgerekend zijn zoon, Jaap Cohen, schreef een biografie over het tumultueuze leven van Van Gogh. In deze podcast gaat Kees van den Bosch met hem in gesprek over 'de Bolle Gogh'.

Lees de voorpublicatie in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Wout van Zaale.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Bij de eerste Groene Amsterdammer in het nieuwe jaar hoort, zoals gebruikelijk, een gesprek met de hoofdredacteur, Xandra Schutte.

Hoe gaat het met De Groene? Waarom is Vrij Nederland zo weggezakt en groeit De Groene? Is De Groene "loodzwaar en onleesbaar", zoals de Volkskrant in november schreef? Hoe gaat het blad berichten over het kabinet Wilders I? Welke woorden gebruikt De Groene om de oorlog in Gaza te beschrijven? Wat is de verantwoordelijkheid van het weekblad in deze tijd van polarisatie?

Lees ook het eerste nummer van het jaar, met gasthoofdredacteur Marlene Dumas.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Antropologe Eva van Roekel en journalist Edwin Koopman vertellen in deze podcast over hun liefde voor Venezuela. Ze bespreken het succes, maar ook de radicalisering van Hugo Chávez en Hotel Humboldt, het reusachtige hotel dat het prestigeproject was van de autocraat Pérez Jiménez en is in ere hersteld door de huidige president Maduro.

Het hotel belichaamt dualiteit; het staat symbool voor grootsheid tegenover de oneerlijke verdeling. Het duo legt uit dat mensen dagenlang in de rij stonden voor een pak meel, terwijl ze toe moesten kijken hoe de regering wel geld vrijmaakte voor andere doeleinden.

Venezuela bevindt zich nog steeds in een diepe crisis, maar lijkt langzaam weer op te krabbelen. Democratische verkiezingen, die de heropleving van oliemaatschappijen zouden kunnen betekenen, lijken de sleutel. Maar zal dit ook gebeuren?

Lees het artikel Een utopie die niet bestaat in De Groene Amsterdammer.

Productie door: Kees van den Bosch en Mats Cooper

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Conservatieven aller landen treffen elkaar in hippe cafés aan de Donau. Marijn Kruk toog naar het Hongarije van Viktor Orbán en beschrijft de samenkomst van ultra conservatieve intellectuelen in Boedapest. Kruk vertelt over het slachtofferschap van conservatieve denkers, de contrarevolutie die zij voeren en dat hun denken al eeuwen deel uitmaakt van de Europese geschiedenis.

Waarom maken conservatieve geleerden deze keuze? Is Boedapest voor hen het beloofde land? Waarom ervaren conservatieven angst ten opzichte van mensen die zij als "woke" bestempelen?

Lees het artikel Broedplaats Boedapest in De Groene Amsterdammer.

Productie door: Kees van den Bosch en Mats Cooper

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze kersteditie van Buitenlandse Zaken blikken Eva Hartog, Casper Thomas en Rutger van der Hoeven terug op 2023 en kijken vooruit naar 2024. Wat domineerde in de internationale arena het afgelopen jaar, en welke voorspellingen durven we te maken voor 2024? In de oorlog tussen Rusland en Oekraïne domineerde Rusland in 2023, vindt Eva Hartog, en ze vreest dat 2024 niet beter wordt. Wat toonde de mislukte mars op Moskou van Prigozhin en hoe zal de Russische verkiezingen van maart verlopen? 

Voor Casper Thomas was de rechtszaak-tsunami tegen oud-president Trump hét sleutelmoment in de Verenigde Staten van het afgelopen jaar. Hij houdt ernstig rekening met een verrassing die bij het Amerikaanse verkiezingsspektakel van 2024 kan komen. Rutger van der Hoeven kijkt terug op Joe Bidens bezoeken aan twee landen in oorlog, Oekraïne en Israël, en beschouwt ze als een hogere vorm van diplomatie. Hij blikt vooruit naar de Europese verkiezingen en vraagt zich af of China niet een lastig jaar voor de boeg heeft. In Historische Woorden luistert Buitenlandse Zaken nog eenmaal naar de stem van Mathieu Segers.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Er zijn verschillende typen PVV-stemmers, maar er is iets dat de kiezers van Wilders met elkaar verbindt: ze smachten naar een politieke ommezwaai. Toch is 'het beloofde land' van rechts-conservatieven vaak een utopie, gezien de eerdere mislukkingen van libertarische initiatieven.

In deze podcast gaat Kees van Den Bosch in gesprek met Irene van der Linde en Koen Haegens. Zij verdiepten zich in de PVV-stemmer, en hij schreef een artikel over de mislukkingen van rechtse utopieën. Een gesprek over de hedendaagse tweedelingen en tegenstellingen in de politiek.

Lees beide artikelen in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Wout van Zaale

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De leesvaardigheid van scholieren is naar een dieptepunt gezakt. Al 15 jaar is bekend dat de manier waarop Nederlandse kinderen leren lezen niet werkt, en er is nog niets veranderd. De oorzaak hiervan is de doorgeschoten onderwijsmarkt waarmee scholen voortdurend te maken hebben.

Sylvana van den Braak, Michelle Salomons en Machteld Veen van Investico brachten de onderwijsmarkt in kaart en waren niet verbaasd over de dramatische leesvaardigheidsresultaten. Zij leggen uit dat de slecht functionerende onderwijsmarkt wordt gezien als een natuurlijk fenomeen waar niet aan getornd mag worden, en dat dit dus een belangrijke meespelende factor is voor de slechte leesvaardigheid.

In deze podcast laten ze zien hoe scholen worden gedwongen om gebruik te maken van één van de twee tussenhandelaren, waardoor er geen tijd is om een goede keuze te maken voor een lespakket. Moeten we misschien volledig afstappen van de bekende methodes?

Het volledige onderzoek te lezen in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Mats Cooper.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Door hun anonimiteit zijn cryptovaluta een steeds aantrekkelijker betaalmiddel voor criminelen. Munten als Bitcoin worden veelvuldig gebruikt voor witwassen, belastingontduiking en fraude, maar het OM komt cryptovaluta ook steeds vaker tegen bij drugs- en mensenhandel. De afgelopen drie jaar nam het OM in totaal voor 60,3 miljoen euro aan cryptomunten in beslag.

In deze podcast gaat Kees van den Bosch in gesprek met Gidi Pols en Jochem van Staalduine, die onderzoek deden naar het criminele gebruik van cryptocurrency. Ze namen de proef op de som en bestelden drugs met Bitcoin, om daarna de digitale weg van hun betaling te volgen.

Lees het hele artikel De onzichtbare bank in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch & Wout van Zaale.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tijdens de verkiezingscampagne maken politieke partijen dankbaar gebruik van de mogelijkheden die Meta, het moederbedrijf van Instagram en Facebook, biedt op het gebied van microtargeting. Politieke partijen kunnen hun advertenties op deze platformen richten op specifieke persoonlijkheidskenmerken, zoals postcode en lifestyle. Journalisten Coen van de Ven en Eva Hofman namen samen met wetenschappers Joris Veerbeek en Fabio Votta de politieke microtargeting van de afgelopen campagne onder de loep.

In deze podcast gaat Kees van den Bosch in gesprek met Coen van de Ven en Eva Hofman over de uitkomsten van hun onderzoek. Welke partij zet in op mensen die geïnteresseerd zijn in paardenrassen? Hoe wordt de Brusselse regelgeving omzeild? Welke kledingmerken krijgen extra aandacht?

Lees het hele artikel De genegeerde burger in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch, Mats Cooper en Wout van Zaale.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Europa bevindt zich momenteel in formatiebesprekingen en plant voor de komende vijf jaar, hoewel dit alles achter gesloten deuren plaatsvindt. De Europese verkiezingen staan pas gepland voor juni, en pas daarna zal een nieuwe Europese Commissie worden gevormd. Lise Witteman onthult echter hoe de agenda al wordt uitonderhandeld, ver voordat Europese burgers de officiële aftrap geven.

Achter gesloten deuren worden nu al plannen gemaakt voor het komende Europese politieke tijdperk, ondanks dat de officiële aftrap pas plaatsvindt na de Europese verkiezingen in juni. Lise Witteman werpt licht op dit ogenschijnlijk voorbarige proces en legt uit hoe de toekomst van Europa al wordt gevormd voordat de stemmen worden geteld.

Arabist Maurits Berger onderzoekt de diepgewortelde betrokkenheid bij het Palestijns-Israëlisch conflict in Nederland, Europa en het Midden-Oosten. Hij analyseert de symbolische betekenis van dit conflict in relatie tot ervaren onrecht en hypocrisie. Waarom gaan mensen in Nederland en het Midden-Oosten de straat op, niet alleen uit solidariteit met de Palestijnen, maar ook vanwege hun eigen gevoelens van achterstelling?

Casper Thomas en Rutger van der Hoeven richten zich op de opkomst van de Argentijnse stokebrand Javier Milei, de nieuwe, extreem-rechtse president van het land. Ze onderzoeken zijn belofte van een terugkeer naar het verleden en werpen de vraag op: moeten we bezorgd zijn als hij refereert aan de dictatuur van de jaren zeventig?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Geert Wilders heeft de verkiezingen overtuigend gewonnen, met aanzienlijk meer stemmen dan de nummer twee, Frans Timmermans. Wat betekent deze uitkomst? Heeft de journalistiek belangrijke aspecten over het hoofd gezien? Zijn er specifieke blunders bij de VVD die hebben bijgedragen aan deze uitkomst? Of ligt de oorzaak elders, wellicht bij onze onmacht om als samenleving te luisteren naar onvrede?

We bespreken dit met adjunct-hoofdredacteur Joost de Vries, politiek verslaggever Coen van de Ven en redacteur Casper Thomas, auteur van het boek 'De autoritaire verleiding'. Samen met hen analyseren we de recente verkiezingsuitslag, onderzoeken we mogelijke oorzaken, en bespreken we wat dit betekent voor de toekomst van de politiek in Nederland.

Lees ook het Wilders-dossier in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van de Bosch & Claire Venema.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

"Het tijdperk-Rutte is er een van talloze bestuurlijke ontsporingen, waarbij ambtenaren achteraf riepen dat het zo niet was bedoeld," concludeert Thomas Muntz, hoofdredacteur van onderzoeksplatform Investico, in het dubbeldikke verkiezingsnummer van De Groene Amsterdammer deze week. Investico deed gedurende het grootste deel van het tijdperk Rutte uitgebreid onderzoek naar het functioneren van de overheid.

Deze week schuiven Belia Heilbron en Thomas Muntz van Investico aan bij Kees van den Bosch in de podcast om de periode Rutte te bespreken. Ze nemen de luisteraars mee door verschillende Investico-onderzoeken, onthullen het beeld dat daaruit naar voren komt over de staat van de overheid, en bespreken hoe de schade te repareren valt.

Lees meer over dit onderwerp in het artikel 'Nee zeggen tegen de minister' in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Yannick van der Heijden.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Deze week verwelkomt de podcast een bijzondere gast: Arnon Grunberg, romanschrijver en journalist, die zichzelf omschrijft als een 'ironisch mysticus'. Grunberg legt uit hoe hij als journalist andere beperkingen ervaart dan bij het schrijven van romans, waarbij waarheid en werkelijkheid volgens hem verschillende concepten zijn. Tijdens zijn reizen voor reportages geniet Grunberg van het verliezen van zichzelf en niet langer het middelpunt te zijn van zijn eigen wereld.

In zijn nieuwste non-fictie boek, getiteld 'De vluchteling, de grenswacht en de rijke Jood', tracht Grunberg de deken van beeldvorming over asielzoekers weg te nemen. Hij doorkruiste verschillende landen en had gesprekken met staatssecretaris Eric van der Burg (VVD) om een dieper inzicht te krijgen.

Wil je meer weten over Grunbergs recente werk? Lees dan ook het artikel De laatste vreugde in De Groene Amsterdammer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Cosette Molijn ziet hoe Libanon, ademloos als bij een grote voetbalwedstrijd, de ontwikkelingen in Israël volgt. Niemand wil een nieuwe oorlog, maar kan Hezbollah op zijn handen blijven zitten als Gaza wordt gebombardeerd?

In de rubriek 'Historische Woorden' luisteren Yaghoub Sharhani en Rutger van der Hoeven naar Ismaïl Haniyeh. De politiek leider van Hamas bood vorige week aan om onderhandelingen te openen met Israël. Komt dat neer op een erkenning van Israël, en kan Israël nog beweren dat het niemand heeft om mee te praten?

Casper Thomas trapt het verkiezingsjaar in de VS af – in Buitenlandse Zaken althans. Over een jaar stemmen de Amerikanen over Biden versus Trump. Of is er nog een verrassing mogelijk? En kunnen de Amerikanen Biden nog wel vier jaar presidentschap aandoen?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het strafproces Marengo is een ‘voor Nederland ongekende zaak’ en staat symbool voor de toenemende verharding uit de onderwereld. Door deze verharding worden in de bovenwereld meer mensen beveiligd dan ooit. Voor hun onderzoek interviewden journalisten Rasit Elibol, Romy van der Burgh en Marieke Rotman ruim dertig officieren van justitie, rechters, advocaten en misdaadjournalisten over de vraag: is de rechtstaat veranderd onder druk van toenemende bedreiging uit de criminele wereld? Met het Marengo-proces als ijkpunt. Wat is de impact op de Nederlandse rechtstaat? En hoe gaan betrokkenen om met de voortdurende dreiging?

In de podcast van deze week: Kees van den Bosch in gesprek met journalisten Rasit Elibol, Romy van der Burgh en Marieke Rotman over de aanpak, gevolgen en bijzondere vertelvorm van dit maandenlange onderzoek. Merkten zij zelf iets van de bedreigingen en beveiliging? Wat voor invloed heeft het op de verschillende beroepsgroepen? En hoe zorg je ervoor dat betrokkenen durven te praten over de toenemende angst en dreiging op hun werk? 

Lees ook het artikel Betonrot in de rechtsstaat in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Claire Venema 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

‘Sommige mensen willen maar niet begrijpen dat Nederland geen arbeidersklasse van betekenis heeft’, aldus hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) begin dit jaar op X. Ergens aannemelijk: het aantal ‘klassieke’ arbeiders is de afgelopen decennia flink afgenomen. Toch voelen veel Nederlanders zich nog wel arbeider. Bovendien tonen verschillende statistieken Nederland als klassenmaatschappij, met een duidelijke boven- én onderkant. Koen Haegens, redacteur economie van de Groene Amsterdammer, ging voor het dubbeldikke themanummer over klasse op onderzoek uit met de vraag: hoe ziet in het Nederland van 2023 de échte arbeider eruit?

In de podcast geeft hij antwoord op die vraag en meer. Heeft het nog zin om over de arbeidersklasse en klasse in het algemeen te spreken? Onze iPhones worden in China gemaakt, onze kleren in Vietnam en er werken honderdduizenden Polen en Roemenen in Nederland: is zo’n internationale arbeidersklasse wel te organiseren? Hoe keek Koen zelf tegen het revolutionair potentieel van de arbeidersklasse aan in zijn radicale studentenjaren? 

Lees het volledige artikel in De Groene Amsterdammer. 

Productie: Kees van den Bosch en Yannick van der Heijden

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ron Meyer is deze week gasthoofdredacteur van het dubbeldikke nummer van De Groene Amsterdammer. Meyer, oud-voorzitter van de SP, oud-vakbondsman en nu directeur van het Nationaal Programma Heerlen-Noord, vindt dat het woord klasse weer gebruikt moet worden. Bestaanszekerheid is een populaire term die hem inmiddels een beetje jeuk bezorgt, sociaal-economische klasse is een duidelijkere term. 

Meyer komt uit Heerlen, uit een warm en arm gezin. Dat heeft hem gevormd. Hij schreef het boek 'De onmisbaren' en daarover spreekt hij in deze podcast met Kees van den Bosch. Over waarom trots pas het laatste is dat knakt en over het succes van staken, zoals de schoonmakersstakingen uit 2010 en 2012 laten zien.

Lees hier de special over klasse.

Productie: Kees van den Bosch en Mats Cooper

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Israëli’s twijfelen na de aanval van Hamas aan hun veiligheid, hun staat, en aan het hele project Israël, beschrijft Simone Korkus. Hoe beleefden Israëli’s de afgelopen week? Wat is de politieke toekomst van Israël voorbij de eenheidsregering van nu? En hoe kijken Israëli’s aan tegen de Palestijnse slachtoffers die hun leger heeft gemaakt in Gaza – en de duizenden die er bij een invasie bij gaan komen? Simone Korkus beschrijft een land in verwarring.

In 'Historische Woorden' luisteren Casper Thomas en Rutger van der Hoeven naar de Oekraïense president Zelensky, die de Russische invasie van zijn land gelijkstelde aan Hamas’ aanval op Israël, en oproept tot een wereldwijd front tegen terrorisme. Richt Zelensky zich met die vergelijking niet teveel op een Amerikaans publiek, ten koste van zijn publiek in Europa?

En: Ekke Overbeek interpreteert de verkiezingsuitslag in Polen. De rechts-populistische partij PiS verloor zijn meerderheid, maar betekent dat de redding van de Poolse democratie? Overbeek heeft goede hoop maar ziet nog veel werktuigen in handen van PiS om de terugkeer te saboteren van Polen naar een normale politiek en een normaal functionerende rechtstaat.

Productie: Gizelle Mijnlieff

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op het New Yorkse Hart Island zijn sinds 1869 ruim een miljoen mensen begraven. Hier komen de verschoppelingen van de metropool terecht: mensen gevonden in metrokarretjes, treinen, busstations, rivieren, beekjes. Maar het grootste deel van de doden op het eiland ligt er omdat hun familie geen geld had voor een eigen begrafenis.

Journalist Lize Geurts gaat op zoek naar de verhalen van nabestaanden en onderzoekt het raadsel achter de geheimzinnigheid van dit eiland. Probeert New York het bestaan van het eiland te verzwijgen? Houdt het bezoekers liever op afstand? Moffelt het de doden weg? Hoe verander je het imago van een plek die niemand wil kennen?

Kees van den Bosch in gesprek met journalist Lize Geurts over dit onbekende eiland. Ze bespreken het gevecht van de nabestaanden Elsie Soto, Elaine Joseph en de organisatie The Hart Island Project om het eiland toegankelijker te maken. Waarom maken zij zich hard voor dit eiland? En waarom hangt er zoveel schaamte om dit eiland heen?

Lees ook het artikel De schaamte van Hart Island in De Groene Amsterdammer

Productie: Kees van den Bosch en Claire Venema 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Rechten voor de zee, het bos en de berg, precies zoals wij mensen die hebben, om de natuur tegen ons beschermd moet worden: filosoof Bruno Latour pleitte ervoor in de vorm van een ‘Parlement der dingen’. Hij is niet alleen, vele anderen nemen zijn gedachten ter harte en pogen de natuur rechten toe te kennen om (verdere) ecologische catastrofe te voorkomen. Moeten we beter naar de door ons mensen gemartelde aarde luisteren? 

Vanuit Italië, gezeten aan de voet van de Dolomieten, vertelt schrijver, journalist en voormalig ingenieur Frank Westerman over zijn kijk op de zaak. Voor het Landschapstriënnale, het landschapsfestival van Nederland in Haarlem, schreef hij een Troonrede van het Landschap, waarin hij het standpunt van Latour en consorten onderzoekt. Zijn conclusie: een weg geplaveid met wetten, leidt niet naar het paradijs. Want, zo vraagt hij zich af, wat wil het Wad? Wil het natter zijn, wil het terugkeren bij de Noordzee? Wie is de mens om als buikspreker van het water te fungeren? 

Lees ook het artikel Wat wil het Wad? in De Groene Amsterdammer. 

Productie: Kees van den Bosch & Yannick van der Heijden.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Bij bermfraude tekenen boeren extra stukken land in die van een andere eigenaar zijn om zo meer subsidie te krijgen van de Europese Commissie en om meer mest te mogen uitrijden. Niemand weet hoe vaak dit gebeurd. Platform Investico heeft dat nu voor het eerst onderzocht. 

Hoe groot is de schaal waarop dit gebeurd? Wat maakt de regels zo ingewikkeld? En waarom is er nauwelijks controle? Marieke Rotman en Sebastiaan Grosscurt van Investico leggen uit hoe dit zit maar ook waarom je voorzichtig moet zijn om dit allemaal fraude te noemen.

Lees het volledige artikel in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Mats Cooper

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een jaar geleden gooiden jonge vrouwen in Iran hun hoofddoek af en lieten protesten door het hele land het religieuze regime op zijn fundamenten schudden. In een dubbelgesprek kijken Samira Ataei en Yaghoub Sharhani terug, wegen ze het effect van de protesten af en kijken ze naar de toekomst. Kreeg Iran de geest werkelijk terug in de fles?

In Historische Woorden mag António Guterres zeggen dat de wereld ‘unhinged’ aan het raken is, en dat de internationale gemeenschap erbij staat te kijken. Geen nieuwe waarschuwing, vindt Rutger van der Hoeven, maar wel uit de mond van een VN-chef zelf.

En India beleeft een break-out-jaar als grootmacht, ziet Casper Thomas. Is dat op eigen kracht, of gunnen India’s vrienden het land (en premier Modi) zijn moment van triomf?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Marjon van Royen schreef een reportage over de vier jaar lange verwoesting van het Amazoneregenwoud in Brazilië onder leiding van extreemrechtse klimaatontkenner president Jair Bolsonaro. Het aantal illegale goudmijnen in Brazilië is het laatste decennium vervijfvoudigd, en de vernietiging van het woud neemt in rap tempo toe. Met hun graafmachines, kwik en wapens maken ze de leefgebieden van inheemse volkeren kapot. Drie jaar later keert Van Royen terug naar Itaituba, de criminele hoofdstad, nu onder bewind van de linkse arbeider-president Lula da Silva en zijn nieuwe milieupolitiek. De strijd tussen de garimpeiros, de goudzoekers, en de boswachters is nog nooit zo onstuimig geweest. 

Deze week in de podcast: Marjon van Royen over de misstanden in de Amazone. Wat betekent de politieke polarisatie in Brazilië voor de dynamiek rondom die goudkoorts? Is er een kans dat de boswachters winnen? Is de Amazone nog te redden?

Lees ook het artikel De wonden van het Amazonewoud in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch, Yannick van der Heijden en Claire Venema.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Coen van de Ven (31) en Jan Tromp (74) bespreken in de podcast hun nieuwe boek Wantrouwen in de wandelgangen, dat gaat over hoe de relatie tussen pers en politiek veranderd is. Ze gaan in op scoringsdrift vanuit de journalistiek, hoe Den Haag een verslaving kan zijn en het verlaten ervan een bevrijding. 

Journalisten en politici houden in de betonnen gangen van B67 steeds meer afstand van elkaar. De verschillen tussen de generaties van Tromp en Van de Ven komen aan bod. Is het nog wel normaal om amicaal met politici om te gaan? Worden de wandelgangen in de toekomst afgesloten voor journalisten?

Lees ook het artikel De salon van de macht is een bunker geworden in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch & Mats Cooper

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De lhbti+-gemeenschap wordt op sociale media steeds meer geconfronteerd met scheldpartijen en bedreigingen. De belangrijkste afzenders: extreem-rechts, streng religieus, complotdenkers en ‘bezorgde’ influencers.

Waarom is het geweld tegen de lhbti+-gemeenschap toegenomen? Hoe meet je online haat? Onderzoeksjournalisten Eva Hofman en Romy van Dijk leggen uit wie die verschillende groepen zijn die de lhbti+-gemeenschap bedreigen en hoe algoritmes het internet heteronormatief maken. 

Productie: Stephan Sanders, Yannick van der Heijden en Mats Cooper. 

Lees ook het artikel ‘Tijd voor geweld tegen deze lui’ in De Groene Amsterdammer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Is de dood van Wagner-baas Jevgeni Prigozjin het bewijs van Poetins kracht of van zijn zwakte? Beide, denkt oud-correspondent Eva Hartog: het heeft de Russische elite gerustgesteld dat de logica van Poetins regime nog altijd geldt, maar ook bewezen dat zijn woord niets waard is. Eva ziet dat er een grote wens naar verandering leeft in Rusland, en kijkt terug op haar uitzetting als correspondent. 

Rutger van der Hoeven luistert naar de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa, die aankondigde dat de BRICS, de organisatie van grote, niet-westerse landen, ruim dubbel zo groot wordt. Waar komt de wens voor een ‘eerlijker wereld’ vandaan die Ramaphosa wil? En Casper Thomas praat ons bij over de grote Amerikaanse klucht van deze zomer: de opstapeling van rechtszaken tegen oud-president Donald Trump. Wat betekenen die voor de verkiezingen van volgend jaar, en op welke manier komen zij terug als verkiezingsthema?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Met de Russische invasie van Oekraïne heeft De tragedie van Midden-Europa van de onlangs overleden Tsjechische schrijver Milan Kundera een nieuwe, profetische lading gekregen. Het essay uit 1983 ontlokte destijds een vurig debat over het lot van Midden-Europa.

Het lijkt alsof de door Kundera geschetste polaire situatie tussen West en Oost nu weer helemaal terug is van weggeweest. De Oekraïner staat nu als model-Europeaan tegenover de barbaarse Rus. Kundera’s essay waart tegenwoordig rond in allerlei opiniebijdragen en politieke speeches. Macron parafraseerde eruit op een conferentie in Bratislava eind mei van dit jaar, aan de vooravond van de bijeenkomst van de Europese Politieke Gemeenschap in Moldavië. 

Guido van Hengel is schrijver en historicus en publiceerde eerder boeken over Joegoslavië. Deze week schuift hij aan om te vertellen over veertig jaar weerklank op Kundera’s essay.

Lees ook het artikel 'Ruslands angstaanjagende vreemdheid' deze week in De Groene Amsterdammer.

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Liesbet Samyn.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Brielle Decker ontsnapte op 26-jarige leeftijd uit de Fundamentalist Church of Jesus Christ of Latter Day Saints (FLDS). Zij was een van de 65 vrouwen van sekteleider Warren Jeffs. Nu, elf jaar later, zet zij zich samen met andere activisten in om lotgenoten te helpen. Met als grootste winst het decriminaliseren van polygamie in 2020.

Hoe gaat decriminalisering de slachtoffers van polygame sektes helpen? Deze week in de podcast praat Stephan Sanders met Laila Frank over polygamie in Utah. Hoe proberen activisten de gesloten sekte open te breken? En wat is het verschil tussen polygamie en polyamorie?

Lees ook het artikel ‘Hoe verder uit het zicht, hoe beter’ in De Groene Amsterdammer.

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Samuel Ruiter

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sinds Erdogan aan de macht is leek hij eerst een prowesterse en seculier beleid te gaan vormen. Vanaf 2012 veranderde dat langzamerhand in een meer repressief bewind. Op dit moment komen zo veel vrijheden in het gedrang dat veel hoogopgeleide Turken besluiten te vertrekken. De torenhoge inflatie in Turkije is een andere, economische reden. De Turken die deze kant op komen worden leidinggevenden bij grote internationale bedrijven in Duitsland en in Nederland. Turkije verandert daarmee van leverancier van arbeidsmigranten naar leverancier van kennismigranten.

Froukje Santing heeft zelf lang in Turkije gewoond en is daar ook correspondent geweest voor de NRC en NPO Radio 1. Samen met Floris Vermeulen schreef ze voor De Groene een artikel over de Turkse expats. Nadat in de vorige eeuw veel Turkse mensen als arbeidsmigrant naar Nederland zijn gekomen, zien we nu in een migratiegolf van kennismigranten. In Nederland vinden mensen uit deze verschillende migratiegolven weinig aansluiting bij elkaar. Waarom is dat?

Lees ook het artikel ‘In Turkije werden we ongelukkig’ in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

‘Woke’ zouden we kunnen zien als de hedendaagse erfgenaam van de protestantse moraal. Of die moraal nu betrekking heeft op de erfzonde of op inclusiviteit en diversiteit, probleem is dat sceptici worden weggezet als ongelovigen die moeten worden uitgesloten.

Wie schrijft over woke krijgt te maken met minstens twee valkuilen, vertelt schrijver en journalist Ian Buruma. Kees van de Bosch spreekt deze week over het fenomeen 'woke' met Buruma, die al sinds lange tijd woont in de Verenigde Staten.

Lees ook het artikel De verkeerde klassenstrijd in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Nederlander als nuchtere, bedaarde burger? Niets blijkt minder waar. Als het gaat om geweld tegen hulpverleners behoort Nederland tot de internationale top. Deze hufterigheid lijken we steeds normaler te vinden. Vier jaar geleden riep demissionair premier Rutte nog dat hij mensen die hulpverleners lastigvallen ‘het liefst allemaal persoonlijk in elkaar zou slaan’. Stoere praat, maar vooral een teken van onbegrip en onmacht.

Hoe moeten we de agressie dan wél tegengaan? Deze week in de podcast: Casper Thomas over alledaags geweld. Waarom zijn we geweld normaal gaan vinden? Waar komt de systeemhaat vandaan? En waarom richt het zich specifiek tegen hulpverleners?

Lees ook de artikelen ‘Het lieveheersbeestje is er niet meer’ en ‘De snelkookpan van het ziekenhuis’.

Productie: Kees van den Bosch & Samuel Ruiter

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het lijkt de laatste jaren een almaar urgentere kwestie te zijn geworden. Sinds de vrouw zich in de jaren zestig meer en meer losrukte van huis en haard, ging studeren en zelfs kostwinner werd, betrad ze steeds meer het traditionele terrein van de man.

Gevolg: de man weet niet meer wat er precies van hem verwacht wordt. Op welke manier is hij nu echt man? Moet hij zijn feminiene kant meer benadrukken, of moet hij halsstarrig vasthouden aan typisch mannelijke deugden zoals flinkheid en zelfbeheersing. En gaat dat dan weer te fel neigen naar zogeheten 'toxische' mannelijkheid?

Misschien ligt het ideaal in een combinatie van beide? Pepijn Keppel zocht het uit door deel te nemen aan twee afzonderlijke mannenretraites. Zelf had hij het als voormalig tophockeyer knap lastig met de uitgesproken klemtoon op fysieke prestaties en het stoere spierenballengerol. Daarover publiceerde hij vorig jaar een autobiografisch boek getiteld ‘De laatste man’ (2022). Hij concludeert dat mannelijkheid eigenlijk vooral een fictief begrip is en dat het een stuk rekbaarder is dan de meeste mannen het aangeleerd kregen. Daarom adviseert hij de man ‘minder man te doen’ en ‘gewoon meer mens zijn.’

Lees ook het artikel 'Wat kom je doen, man?' in De Groene Amsterdammer.

Productie: Liesbet Samyn & Kees van den Bosch

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het dubbeldikke zomernummer van De Groene gaat over intelligentie. Want wat is nou eigenlijk intelligentie? En onder welke condities laten wij artificiële intelligentie toe in onze samenleving?

Op dit moment hebben een paar grote bedrijven digitaal bijna alles in handen wat de mensheid ooit heeft geproduceerd. Daarnaast bieden social media een rijkdom aan data om algoritmes te trainen om mensen verslaafd te maken. Hoe kunnen we een samenleving met AI opbouwen waarin mensen gelukkig zijn in plaats van verslaafd aan scrollen?

Marleen Stikker vindt het belangrijk dat er meer aandacht wordt gegeven aan digitale competenties en dat er wetgeving voor de implementatie van AI moet komen. Ze noemt Wikipedia als een wenselijk voorbeeld van een 'data common', een gezamenlijk platform dat wél gebonden is aan regels.

Lees ook het artikel ‘Het tosti-ijzer als summum’

Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Net zoals dat van Prometheus werd het leven van J. Robert Oppenheimer gekenmerkt door zijn uitvinding en de spijt die daarop volgde. Hij was verantwoordelijk voor het ontketenen van de meest vernietigende kracht die wij mensen ooit in handen hebben gehad. Maar nadat de Verenigde Staten op 6 augustus 1945 de bom gebruikten op Hiroshima raakte hij bevangen door walging, schaamte en somberheid. De enige schrale troost was zoals hij het zelf zei: als hij het niet had uitgevonden, hadden de nazi’s of sovjets het wel gedaan.

In zijn stuk gaat Joost de Vries op zoek naar het andere perspectief en ontrafelt hij de man achter de bom. Wie was dit genie? En hoe ontpopte een gepest, verlegen jongetje zich tot de uitvinder van het meest destructieve wapen van die tijd?

Lees ook het artikel 'Een tragisch genie' in De Groene Amsterdammer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Na de toeslagenaffaire klonken er vanuit Den Haag beloftes over een nieuwe bestuurscultuur. De overheid moest transparanter te werk gaan en het moest makkelijker worden voor journalisten en burgers om aan informatie te komen. De Wet openbaarheid van bestuur werd vervangen door de ‘Wet open overheid’ en even leek het de goede kant op te gaan. 

Maar nog steeds piept en kraakt het ambtelijke apparaat aan alle kanten wanneer er een Woo-verzoek wordt ingediend. Het duurt te lang en documenten worden ijverig zwartgelakt. 

Coen van de Ven mocht vijf weken meekijken achter de schermen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Daar kon hij met eigen ogen waarnemen wat er gebeurt in de Haagse binnenwereld wanneer iemand vanuit de buitenwereld een Woo-verzoek indient. Welke radertjes gaan er draaien? Waar gaat het mis? En doen ze het in Scandinavië nou echt zo veel beter? 

Lees ook het artikel ‘In de machinekamer van de openbaarheid’.

Productie: Kees van den Bosch & Samuel Ruiter

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De baas van huurlingenleger Wagner bracht het regime van Vladimir Poetin aan het wankelen. Was het een bijna-staatsgreep of niet? Hubert Smeets keek er met verbijstering naar en weegt de gevolgen af voor Rusland. Vladimir Poetin zal moeten laten zien dat hij controle heeft, denkt hij – en vooral de elite laten zien dat hij nog altijd voor ze kan leveren.

Met Rutger van der Hoeven luistert Hubert naar de man die het allemaal veroorzaakte: Jevgeni Prigozjin. Hij waarschuwde iedereen om niet in het pad van Wagner te komen en riep iedereen op om zich aan te sluiten. Had hij nou Poetin op de korrel of niet?

Ingrid Gercama legt uit waarom duizenden Serviërs elke zaterdag demonstreren in hoofdstad Belgrado. Nu is het vuurwapengeweld dat de aanleiding is hiervoor een grote mijn, maar het grotere verhaal is grote onrust en zorgen over de koers van het land. Kunnen de jonge, pro-westerse Serviërs voorkomen dat hun land afglijdt richting autoritaire staat? 

Lees ook het artikel Een wereld post-Poetin in De Groene Amsterdammer. Meer van Ingrid Gercama is te vinden op haar website. Hubert Smeets' bijdrages zijn te lezen via Raamoprusland.nl.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In 1873 is de slavernij afgeschaft, aankomende Keti Koti precies 150 jaar geleden. De afgelopen twintig jaar lijkt er een verandering gaande in de manier waarop er wordt omgegaan met dit koloniale verleden: er wordt meer plek gemaakt voor mensen en verhalen die eerder geen deel uitmaakten van de vaderlandse geschiedenis.

Niels Mathijssen, zelf historicus, duidt deze ontwikkelingen vanuit historiografisch perspectief. De nazaten van tot slaaf gemaakten zijn steeds meer hun plek in de geschiedenis gaan opeisen. Waarom werd de geschiedenis van de slavernij zo lang genegeerd? Wat waren de motieven voor het afschaffen van de slavernij? En waarom maakt de koning nu pas excuses?

Lees ook het artikel ‘Van triviaal onderwerp tot verreikende gebeurtenis’.

Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In 2009 werd besloten dat een algoritme en risicoprofiel Duo moeten helpen om vermeende studiefinancieringsfrauders aan te pakken. Op basis van een kort huisbezoek of enkele verklaringen van buren plakt Duo studenten het stempel fraudeur op. Uit onderzoek van Investico voor De Groene blijkt dat dit fraudesysteem van alle kanten rammelt. Sinds 2012 verloor Duo ruim een kwart van de aangespannen zaken. Bij ruim 97 procent van de fraudezaken gaat het om studenten met een migratieachtergrond.

Welke lessen trekt de organisatie hieruit? Is hier sprake van discriminatie? En wat is de impact op de beschuldigde studenten? Investico-journalisten Belia Heilbron en Anouk Koostra bespreken het in de Groene-podcast.

Lees ook het verhaal in De Groene van deze week.

Productie: Kees van den Bosch & Noor Unkel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Deze week staat er een grote taart klaar met 400 kaarsjes erop, Blaise Pascal is namelijk jarig. Ter ere van deze gelegenheid heeft Willem Jan Otten een profiel over hem geschreven. Pascal heeft zich lang verdiept in wiskundige en natuurkundige problemen, uit deze periode kennen wij de wet van Pascal (interactie tussen vloeistof en druk) en de eenheid Pascal (druk). Vervolgens hield hij zich bezig met het bestrijden van de Jezuïeten van zijn tijd, pas in zijn laatste jaren werkte hij aan een apologie/verdediging van het christendom. Die heeft hij echter nooit af kunnen maken, maar zijn aantekeningen (pensées) zijn wel bewaard gebleven en hier is het profiel grotendeels op gebaseerd.

Willem Jan was zelf op zoek naar het ultieme argument om niet in het christendom te hoeven geloven, maar van Pascal leerde hij dat zo’n argument niet bestaat en liet hij zich bekeren. Ook binnen onze huidige maatschappij blijft Pascal relevant, hij is een eindtijddenker die ons onze eigen overbodigheid doet beseffen. In het licht van de klimaatcrisis kan dit ook een verfrissend perspectief zijn. 

Lees ook het artikel ‘Sta ik wel perplex genoeg?’

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Noa Fuks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nooit is het uitzicht mooier dan op de weg naar beneden, constateert Mathieu Segers. In Europese hoofdsteden feliciteren politieke en economische elites elkaar, terwijl de onvrede op straat maar niet verdwijnt. Hoe lang gaat dat goed? Lang genoeg om de zaak ten goede te keren, denkt Segers – als het probleem voldoende wordt erkend. Met Rutger van der Hoeven luistert hij naar de Griekse premier Mitsotakis, die van een ‘aardbeving’ sprak na de Griekse verkiezingen, en meteen nieuwe uitschreef. Een keuze uit armoede, vindt Van der Hoeven, van een land dat mede door Nederland is gebroken.

Xiaoxue Martin van Instituut Clingendael neemt de Chinese obsessie met Taiwan onder de loep: waarom is het eiland toch zo belangrijk voor president Xi dat hij zelfs een oorlog met de VS om Taiwan misschien niet uit de weg zou gaan? En waarom is het een probleem dat Europa maar niet kan beslissen hoe het tegenover de spanning tussen de VS en China wil staan?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Burn-out is dé ziekte van deze tijd. Maar wat is het precies, een burn-out? Journalist Lena Bril deed onderzoek naar het begrip en kwam tot de conclusie dat er geen eenduidig antwoord is. Ze kwam erachter dat het begrip enorm is opgerekt door de jaren heen en dat er geen richtlijnen zijn voor het gebruik ervan. Hierdoor is er verwarring ontstaan tussen de burn-out als ziekte en de burn-out als verhaal, ontdekt Lena.

Dat brengt haar bij de vragen: waarom doen de burn-out-verhalen het zo goed in onze maatschappij? Geeft een burn-out aan dat je hard hebt gewerkt en goed meedoet aan het systeem? En wat zegt de inflatie van het begrip burn-out nog meer over onze tijd?

Lees ook het volledige artikel in De Groene van deze week.

Productie: Kees van den Bosch & Noor Unkel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ieder jaar heeft het Holland Festival een Associate Artist; een kunstenaar die genres doorbreekt, een programma cureert en richting geeft aan het festival. Dit jaar is dat zangeres, beeldend kunstenaar en componist ANOHNI. ANOHNI bracht een deel van haar jeugd door in Amsterdam, waar zij woonde aan de Gerrit van der Veenstraat. Pas later kwam zij erachter dat hier tijdens de Tweede Wereldoorlog het hoofdkantoor van de Sicherheitsdienst was gevestigd. 

Om deze geschiedenis weer aan het licht te brengen, organiseert ANOHNI op 18 juni een uitvoering van het monumentale werk The Disintegration Loops, van Amerikaanse componist William Basinski. 

Joost de Vries en Thomas Heerma van Voss gaan in deze live-aflevering in gesprek met historica en kunstredacteur van het NRC Bianca Stigter en historicus Koen Kleijn. Een gesprek over de geschiedenis van de voormalige Euterpestraat, Amsterdam tijdens de bezetting en over de rol van kunst in het herdenken.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op dit moment heeft Tata Steel negenduizend werknemers en is het verantwoordelijk voor tien procent van de Nederlandse CO2-uitstoot. Binnen zeven jaar zou deze uitstoot tot twee derde gereduceerd kunnen worden. Dat neemt niet weg dat Tata de komende zeven jaar wél van plan is te blijven uitstoten zoals het nu doet, inclusief schadelijke gevolgen voor de omwonenden. De overheid zou de helft van de financiering voor de bouw van een groene fabriek voor haar rekening moeten nemen, vindt Tata.

Onderzoeksjournalisten Luuk Sengers en Evert de Vos zijn de afgelopen weken veel in IJmuiden geweest. Ze hebben daar deelgenomen aan een Toxic Tour en ze verdiepten zich in het perspectief van milieubewegingen en vakbonden. Hoe ziet de toekomst van Tata eruit?

Lees ook het artikel ‘Groen staal in IJmuiden’.

Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de co-working space van Lisanne Wichgers stond een lange lege tafel met ruimte voor twintig flexers. Slechts twee mensen zaten hier elke dag aan te werken. Toch bleken alle plekken bezet. Ze stonden op naam van Canadezen, Amerikanen en Zwitsers, die in alle waarschijnlijkheid nooit hun gerechtigde werkplek zouden komen gebruiken, ondanks het dure abonnement. Waarom stonden deze mensen dan alsnog ingeschreven bij een Nederlands flexkantoor?

Met deze vraag kwam Lisanne aan bij Investico, waar zij hier samen met Linda van der Pol en Romy van der Burgh maandenlang onderzoek naar deed. Daaruit blijkt dat veel van de ingeschrevenen bij co-working spaces geen flexers op zoek naar gezelligheid en gemeenschap zijn, maar brievenbusfirma’s die er vaak schimmige belangen op nahouden. Waar dit soort buitenlandse bedrijven voorheen bij trustkantoren zaten, zorgde strengere regelgeving ervoor dat vele bedrijven op zoek moesten naar een nieuw onderkomen. Over de consequenties van deze ontwikkeling vertellen Lisanne en Linda in deze podcast.

Lees het volledige onderzoek in De Groene van deze week.

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff, Auke van Geene en Anna Stibbe

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In Moskou en provinciesteden ziet correspondent Eva Hartog onrust onder de Russen: geen opstandigheid tegen het regime, maar wel bar weinig oorlogsenthousiasme, zelfs niet bij zogenaamde ‘Z-patriotten’. Had die militaire parade met die éne antieke tank op het Rode Plein nou wel iets te betekenen of niet? En waarom gaat ze toch weer terug, ondanks de kans op arrestatie? 

Casper Thomas en Rutger van der Hoeven luisteren naar oude bekende Donald Trump, die oproept tot het moedwillig bankroet maken van de VS. En pakken live een geschenk uit, in Texas gekocht van onder de toonbank. 

Ten slotte weegt journalist Tan Tunali de uitslag van de presidents- en parlementsverkiezingen in Turkije en kijkt hij vooruit naar de tweede ronde van aanstaande zondag. Hoe kan het dat zelfs 85 procent inflatie en een falende staat president Erdogan niet opbreken?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De openingsvoorstelling van het Holland Festival is dit jaar een bewerking van de roman Drive Your Plow Over the Bones of the Dead van Nobelprijswinnaar Olga Tokarczuk. Op het eerste gezicht een klassieke whodunnit, waarin dorpsgenoten van de eigenzinnige hoofdpersoon Janina Duszejko een voor een op mysterieuze wijze het loodje leggen. Niet toevallig zijn het allemaal mannen, én allemaal leden van de lokale jagersclub. Janina heeft een theorie: het zijn de dieren die in opstand komen.

In deze podcast gaat adjunct-hoofdredacteur Joost de Vries in gesprek met schrijver en literatuurcriticus Marja Pruis en schrijver en journalist Pieter van Os; over de twee gezichten van Polen, Tokarczuks omstreden status in haar thuisland en over haar militante feminisme.

Drive Your Plow Over the Bones of the Dead speelt op 1, 2 en 3 juni in het Theater Amsterdam. Beluister ook alle andere afleveringen van de Holland Festival podcast.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wie zich machtig voelt gaat zich al snel anders gedragen. Het is inmiddels een bekend verhaal van de afgelopen tijd: meer en meer machtige mannen worden onthuld als bullybazen die structureel de schreef over zijn gegaan. Mannen waarvan niemand het had verwacht. Mannen die van veraf buitengewoon charismatisch en aantrekkelijk leken. Maar van dichtbij toch echt machtsmisbruikers bleken. 

Voor De Groene van deze week analyseerde Daphne van Paassen het systeem dat dit soort bullybazen voortbrengt. Mensen aan de top zijn minder afhankelijk van anderen, wat al snel voor minder empathie zorgt. Net zo goed als mannen zijn ook vrouwen gevoelig voor de corrumperende invloed van macht. Mensen in machtsposities vertonen relatief vaak narcistische en manipulatieve karaktertrekken. Hoe komt het toch dat dit soort mensen telkens weer aan de top terechtkomen? En wat zouden we kunnen doen om een nieuw soort leider te werven?

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff, Noa Fuks en Anna Stibbe

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek. 

In deze aflevering vertelt schrijver en Groene-redacteur Basje Boer over Pose, verschenen bij Nijgh & Van Ditmar (2022). In de andere afleveringen zijn Roel Bentz van den Berg, Jan Postma, Mira Feticu en Dilara Bilgiç gast. 

Lees ook de artikelen die Basje Boer schrijft voor De Groene Amsterdammer. Meer informatie is te vinden op de websites van de Jan Hanlo Essayprijs en De Groene Amsterdammer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Eerst betekende een kloppend hartje een zelfstandige bloedsomloop, maar toen de foetus zichtbaar werd op de echo veranderde dit. Een foetus kon opeens een kloppend hartje hebben terwijl zijn bloedsomloop nog geheel afhankelijk is van de zwangere vrouw. Wij zien een zwanger persoon immers als twee personen in plaats van een verstrengeld leven.

Het kloppend hartje is een van de vele voorbeelden die Trudy Dehue aanhaalt in ‘Ei, foetus, baby’, haar boek over de geschiedenis van zwangerschap. Zij stelt voor om zelf het initiatief te nemen in de verstrengeling tussen technologie en taal, en de abortuspil te vervangen door de allroundpil.

Productie: Kees van den Bosch, Anna Stibbe en Noa Fuks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek. 

In deze aflevering vertelt schrijver Dilara Bilgiç over De gelabelde, verschenen bij uitgeverij Pluim (2022). In de andere afleveringen zijn Roel Bentz van den Berg, Jan Postma, Mira Feticu en Basje Boer te gast. 

Meer informatie is te vinden op de websites van de Jan Hanlo Essayprijs en De Groene Amsterdammer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Al 145 jaar lang schrijven redacteuren van De Groene voor een betere wereld. In deze podcast, opgenomen tijdens het lustrumfeest van het blad, komen drie van hen aan het woord. Geert Mak was redacteur in de roerige jaren zeventig, Xandra Schutte is hoofdredacteur sinds 2008 en Jaap Tielbeke is op dit moment in dienst als redacteur. Elk van hen vertegenwoordigt een eigen generatie. Samen vertellen zij de geschiedenis van De Groene van de afgelopen vijftig jaar.

Schrijven voor een betere wereld: hoe deden en doen redacteuren van De Groene dat? In de tijd van Geert stond het blad in het teken van actiejournalistiek. Nachtenlang werkten de redactieleden door, gedreven door hun idealen. Onder leiding van Xandra kregen de journalisten meer ruimte voor schrijven en onderzoek doen. Het engagement van De Groene is altijd gebleven. Zo hoopt Jaap met zijn artikelen over de klimaatcrisis de wereld stukje bij beetje in een betere richting te sturen.

Productie: Kees van den Bosch en Anna Stibbe

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een speciale Buitenlandse Zaken, live vanuit de Stadsschouwburg Amsterdam. Mathieu Segers ziet hoe Europa versneld in omgekeerde regressietherapie moet. Laila Frank hoort nog altijd de Amerikaanse droom in verhalen van gewone Amerikanen. Liever een berekenende dan een afwezige Verenigde Staten, vindt Casper Thomas, en Rutger van der Hoeven verbaast zich niet over president Lula’s cynische kijk op de oorlog in Oekraïne.

Productie: Gizelle Mijnlieff

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek. 

In deze aflevering vertelt schrijver Mira Feticu over Liefdesverklaring aan de Nederlandse taal, verschenen bij De Geus (2021). In de andere afleveringen zijn Dilara Bilgiç, Roel Bentz van den Berg, Jan Postma en Basje Boer te gast.

Lees ook de artikelen van Mira Feticu in De Groene Amsterdammer. Meer informatie is te vinden op de websites van de Jan Hanlo Essayprijs en De Groene Amsterdammer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nadat de bever lang was uitgestorven in Nederland is dit beestje in 1988 opnieuw uitgezet in de Biesbosch. Het gaat goed met de bever, er verschijnen meer open ruimtes in het landschap en beverburchten vormen een plek waar vissen kunnen schuilen voor roofdieren. Met al deze ecologisch-architecturale aanpassingen creëren bevers een dynamische hotspot in hun leefgebied. Deze nieuwe dynamiek brengt ook botsende belangen met zich mee, bijvoorbeeld wanneer een weg doorzakt omdat een bever daar een gang onder heeft gegraven. Hoe liggen de verhoudingen in het grensgebied tussen Mensenland en Beverland?

Irene van der Linde schrijft voor De Groene Amsterdammer over de grenzen van Europa en schreef eerder al een stuk over de integratie van de wolf. Bij beide interesses gaat het om een proces waarin groepen zich aan elkaar moeten aanpassen. Mogelijk zullen we in de toekomst onze infrastructuur afstemmen op de activiteiten van de bever en zal de bever ons helpen met een meer gebalanceerde waterhuishouding.

Lees ook het artikel ‘Dit zijn echte kunstenaars’ geschreven door Irene van der Linde.

Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek.

In deze aflevering vertelt programmamaker, Groene-redacteur en schrijver Jan Postma over Is dit alles?, verschenen bij uitgeverij Das Mag (2021). In de andere afleveringen zijn Dilara Bilgiç, Basje Boer, Mira Feticu en Roel Bentz van den Berg te gast.

Lees ook de artikelen van Jan Postma in De Groene Amsterdammer. Meer informatie is te vinden op de websites van de Jan Hanlo Essayprijs en De Groene Amsterdammer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Maria Ressa is een Filipijnse journalist en oprichter van mediaplatform Rappler. Met Rappler bindt zij de strijd aan tegen online desinformatie. Dit leidde tot rechtszaken en een stroom aan haatberichten vanuit de legioenen van de Filipijnse oud-president Rodrigo Duterte. Toch houdt Ressa zich staande: zij blijft trouw aan enkel en alleen de feiten. In 2021 ontving ze de Nobelprijs voor de Vrede, die ze aanvaardde namens alle bedreigde journalisten.

Ressa is een van de hoofdgasten van het lustrumfeest van De Groene op 28 april. Deze week staat er een profiel van haar in het blad, geschreven door Tjitske Lingsma. Lingsma leerde Ressa kennen in Oost-Timor, in 1999, vlak voor het referendum waarin de Oost-Timorezen kozen voor hun onafhankelijkheid. Lingsma en Ressa keken toen anders tegen de Indonesische bezetting aan, maar raakten toch bevriend. In deze podcast vertelt Lingsma over haar ontmoetingen met Ressa.

Productie: Kees van den Bosch en Anna Stibbe

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Filosoof Herbert Marcuse schreef in 1964 het boek De eendimensionale mens, waarmee hij een grote inspiratiebron was voor de studentenprotesten. Zijn conclusie: massamedia, reclame en managementdenken scheppen een individu dat in de ban is van ‘valse verlangens’. Het kritisch bewustzijn wordt lamgelegd als niemand nog droomt van een nieuwe wereld, maar enkel van een nieuwe televisie. De enige oplossing is volgens Marcuse De Grote Weigering: de kapitalistische samenleving radicaal de rug toekeren.

Tegenwoordig zijn de technieken voor sociale controle door het kapitalistische systeem nog geraffineerder dan toen. Heeft de consumptiemaatschappij ons langzaam in slaap gesust? Adjunct-hoofdredacteur Joost de Vries gaat erover in gesprek met schrijver Marian Donner en universitair docent kunst- en cultuurfilosofie Thijs Lijster.

De Groene Amsterdammer is mediapartner van de nieuwe boekenreeks van uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep: de Paradigma-reeks. Frisse nieuwe uitgaven van boeken die in de laatste 150 jaar ons denken over geloof, klimaat, feminisme, racisme, de meritocratie of de holocaust onherroepelijk hebben veranderd. 

Lees ook het profiel van Herbert Marcuse in De Groene.

Productie: Daan Stoop

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek.

In deze aflevering vertelt programmamaker, filosoof en schrijver Roel Bentz van den Berg over De straatwaarde van de ziel, verschenen bij uitgeverij Atlas Contact (2022). In de andere afleveringen zijn Dilara Bilgiç, Basje Boer, Mira Feticu en Jan Postma te gast.

Lees ook de bespreking van De straatwaarde van de ziel in De Groene Amsterdammer. Meer informatie is te vinden op de websites van de Jan Hanlo Essayprijs en De Groene Amsterdammer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de huidige maatschappij lijkt onze tijd steeds meer verstrooid te raken over verschillende kattenfilmpjes op Instagram en influencers op TikTok. Na een avondje scrollen blijven er weinig waardevolle herinneringen over aan die uren op social media. Toch is die tijd nu verdwenen. Toegewijde tijd is de tegenhanger van die verstrooide tijd, de activiteiten die een bepaalde mate van ‘instapenergie’ vereisen die je er vervolgens in de vorm van waardevolle herinneringen weer uithaalt. Hoe verhouden we ons tot onze eigen tijd binnen de kaders van de huidige maatschappij?

Koen Haegens vertelt in de podcast van deze week over zijn nieuwe boek Op zoek naar de verstrooide tijd, waarin hij zijn bijna-doodervaring beschrijft na een aortadissectie en een operatie die vijftien uur in beslag nam. Terwijl hij in een ziekenhuisbed lag hield hij een dagboek bij. Haegens' boek stelt de vraag wat het betekent om daadwerkelijk te leven.

Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze Buitenlandse Zaken: Terwijl Emmanuel Macron op staatsbezoek is in Den Haag analyseert Marijn Kruk de historische missies van de Franse president om zijn eigen land te hervormen en Europa een nieuwe geopolitieke koers te geven. Hij heeft alleen een bijster slecht gevoel voor timing. In de rubriek Historische Woorden vertelt de Estse premier Kaja Kallas waar haar politiek (en die van haar land) in de kern om draait: weerbaarheid tegen Rusland. En Casper Thomas en Rutger van der Hoeven buigen zich over de vele rechtszaken tegen Trump. Nu de eerste arrestatie een feit is, zullen er wellicht meer volgen. Wat betekent dat voor de volgende verkiezingen? En klopt het niet wat Trump zegt, dat deze rechtszaken eigenlijk politiek zijn? 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We moeten het hebben over ‘woke’. Ooit een term met een progressieve connotatie, wees waakzaam voor racisme, tegenwoordig vooral een signaalwoord voor rechts. Niemand lijkt zich nog als ‘woke’ te identificeren. Toch zien velen er een groot gevaar in, dat nodig bestreden moet worden. Maar wat betekent ‘woke’ nu eigenlijk? En moeten we die term nog wel willen gebruiken?  

Casper Thomas ziet het woord liever verdwijnen. Toch schreef hij er een artikel van zes pagina’s over voor De Groene van deze week. In deze podcast vertelt hij waarom. Er valt in het huidige debat niet om ‘woke’ heen te draaien. Zo’n vage term werkt ideaal in een gepolariseerd klimaat. Maar valt er nog wel een productieve discussie te voeren over wat doorgaat als ‘woke’? En welke rol zou de journalistiek daarbij moeten innemen?

Productie: Kees van den Bosch en Anna Stibbe

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sinds de dood van Mahsa Amini in september vorig jaar is de opstand tegen de islamitische overheid in Iran losgebarsten. Een protestbeweging, bekend van de leus ‘vrouw-leven-vrijheid’, waarbij vrouwen een belangrijke rol spelen, eist meer autonomie en inspraak. Fotografen, beeldend kunstenaars, rappers, singer-songwriters; zij slingeren hun verzet tegen de repressie van de Iraanse autoriteiten de wereld in. Op sociale media barst het nu van de dansende meisjes zonder hijab.

Marja Vuijsje en Farhad Golyardi doken in het verhaal van deze revolutie en leggen uit hoe muziek door Iraniërs wordt gebruikt om het moreel hoog te houden. Is er hoop voor het Iraanse verzet? En hoelang zal het nog duren? 

Productie: Kees van den Bosch en Elke van Leiden

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De politie treedt steeds vaker en harder op tegen demonstranten. Terwijl de laatste jaren het aantal protesten flink is toegenomen, is ook de repressie van de overheid aanzienlijk gestegen. Actievoerders worden vaker gearresteerd, krijgen eerder te maken met politiegeweld en moeten voldoen aan strengere regels van burgemeesters. Bovendien vraagt de politie op grote schaal hun informatie op, inclusief de gegevens van hun familieleden. Waar komt toch dat verhoogde wantrouwen vandaan?

Vijf journalisten van de Masterclass Onderzoeksjournalistiek van Investico en De Groene Amsterdammer deden hier een half jaar lang onderzoek naar. Simon Dequeker, Daphne ten Klooster en Thomas Muntz vertellen daarover in deze podcast. Tijdens corona is er iets geknakt, concludeerden zij. De politie startte met het inzetten van repressievere middelen en is sindsdien nooit meer gestopt. Demonstranten worden verward met hooligans. Maar wat betekent dat voor het demonstratierecht? En wat voor impact kan zo’n gewelddadige arrestatie hebben op de levens van actievoerders?

Productie: Kees van den Bosch, Noa Fuks en Anna Stibbe

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De zorg kampt de laatste jaren met een grote uitstroom, terwijl de instroom relatief beperkt blijft. Een type zorg is echter koploper als het gaat om personeelstekorten: de ouderenzorg. Al jaren, met name tijdens de pandemie, worden de moeilijke omstandigheden waarin zorgverleners moeten werken belicht in het nieuws, maar is er eigenlijk al een oplossing voor hun problemen?

Roos Menkhorst en Catrien Spijkerman doken in het verhaal van de mensen die dit type zorg in stand houden: de verzorgenden. Wat ze aantroffen was een schrijnende situatie: de werkdruk is hoog, ze werken met onregelmatige roosters en het werk dat verricht moet worden is fysiek zwaar. Naast deze problemen op de werkvloer hebben verzorgenden ook vaak te maken met geldzorgen en kampt een groot deel met lichamelijke en mentale problemen. Voelen deze zorgmedewerkers zich gehoord? Hoe moet het nu eigenlijk verder? En hoe zit het met de ruim twee miljard die de overheid zou uittrekken voor de ouderenzorg? 

Productie: Kees van den Bosch en Elke van Leiden

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze Buitenlandse Zaken: de oorlog in Oekraïne is uitgelopen op een uitputtingsslag. Houdt Oekraïne dat wel vol, vraagt Hubert Smeets zich af. Hij weegt waarom het Russische verhaal over de oorlog beter aankomt in het mondiale Zuiden dan we misschien denken. Én hij legt uit waarom hij van een duif een oorlogshavik is geworden. 

Verder: Casper Thomas en Rutger van der Hoeven luisteren naar Historische Woorden van Rishi Sunak, die de voordelen van de EU bezong in Noord-Ierland. En ze buigen zich over de man die zich maar niet naar de vuilnisbelt van de geschiedenis laat slepen: Donald Trump. Na alle berichten over zijn moeilijke pad naar de presidentsverkiezingen van 2024 bevestigde hij zichzelf op de Republikeinse partijdag toch weer – met een tirade van anderhalf uur – als de nummer één van zijn partij. 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Met hippe feestjes en beloftes van positieve impact worden jonge en ambitieuze pas afgestudeerden gelokt richting de consultancy. Consultancykantoren steunen op de aanwas van nieuwe mensen. Vooral deze jonge consultants aan de onderlaag van de bedrijfspiramide schrijven adviezen, vaak op basis van generalistische modellen. In toenemende mate leunen bedrijven en overheden op dit soort extern advies. Is dat onschuldig?

Or Goldenberg en Karlijn Saris zochten het uit voor De Groene van deze week. Zij zagen dat instanties die gebruikmaken van consultants vaak zelf de benodigde kennis niet meer in huis nemen. De consultancy is zo verstrengeld geraakt met de overheid en het bedrijfsleven, waar oud-consultants vaak topposities bekleden. Via hun ‘alumninetwerk’ halen consultancykantoren zo weer nieuwe klanten binnen. Maar hoe objectief is de consultancy, als zij ook aan hun klanten moeten verdienen?

Productie: Kees van den Bosch en Anna Stibbe

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Steeds vaker willen politici wel veranderingen doorvoeren, maar kunnen ambtenaren dit niet meer geregeld krijgen. Met brede steun van links en rechts is jarenlang de ambtenarij flink ingekrompen. Maar zonder genoeg mankracht met verstand van zaken is niet alles meer mogelijk. De overheid loopt vast en heeft weer nieuwe mensen nodig. Sinds 2015 zijn de vacatures in aantal maar liefst verzesvoudigd.

Coen van de Ven, Emiel Woutersen en Joris Veerbeek gebruikten deze vacatures in een grootschalige data-analyse. Uit hun onderzoek blijkt dat er vooral generalisten met ‘politieke sensitiviteit’ als ambtenaar worden gezocht. Politiek sensitieve ambtenaren worden geacht bewindslieden uit de wind te houden en zijn doorgaans loyaler aan de politiek dan aan de maatschappij. Deze houding kan desastreuze gevolgen hebben, zoals is gebleken met de toeslagenaffaire en nu blijkt uit het rapport over de aardgaswinning in Groningen. Staat de ambtenarij nog wel in dienst van de samenleving? Of zal een ongewijzigde koers alleen nog maar tot meer crises leiden?

Audiofragmenten:

Haagse Zaken (NRC), afl 11-2-23, de ambtenarentapes

Stuurloos (Volkskrant), afl. 21-02-23, de ambtenaar die waarschuwde

Productie: Kees van den Bosch en Anna Stibbe

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

‘Rosey wie?’ Zo start Lonneke Geerlings’ PhD-onderzoek over Rosey Pools (1905-1971) toen nog weinig bekende leven. De vergeten activist wordt gememoreerd in Lonneke’s onderzoek waarbij een veelzijdig leven naar boven komt. Een ding was zeker: Rosey Pool leefde ver voor haar tijd uit.

Als joodse vrouw overleefde ze door een goede intuïtie de Tweede Wereldoorlog. Haar trauma zette ze na de oorlog in om te strijden tegen racisme. Hierbij waren de parallellen die zij trok tussen haar eigen vervolging en de situatie van Afro-Amerikaanse mensen typerend voor haar bekendheid. Ze was een held maar had zo ook haar eigenaardigheden. Volgens Lonneke kon ze Pool daardoor ook zien als mens.

Want had ze last van een white-savior-complex? Of is die term niet gepast gezien haar achtergrond? En hoe zat het met haar doctorstitel?

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff, Anna Stibbe en Elke van Leiden

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze Buitenlandse Zaken: vanuit Moskou vertelt Eva Hartog over Rusland in oorlog: het leven lijkt verdacht normaal, maar voelt leeg en iedereen berekent zijn kansen om in de problemen te komen.

In de rubriek Historische Woorden vertelt Erdogan dat Turken alleen nog naar officiële mededelingen moeten luisteren en bespreken we hoe in Turkije en Syrië niet alleen de aardbeving maar ook autocratie en corruptie duizenden levens kostte.

En Casper Thomas en Rutger van der Hoeven verbazen zich over de ballon-obsessie in de Verenigde Staten: Washington staat in volle Koude Oorlog-modus, gedreven door binnenlandse politiek. Maar wat hebben UFO’s, Jeffrey Epstein en de opgeblazen Nordstream-gaslijn hier eigenlijk mee te maken? 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het noodlottige nieuws dat in De Groene en andere bladen regelmatig voorbijkomt kan u op zijn minst een gevoel van teleurstelling geven tegenover de mensheid. Sommigen slaan daar in door: een misantroop, oftewel een mensenhater. Zij vinden veel rust in de gedachte dat (een deel van) de mensheid van de aarde verdwijnt, we richten namelijk een spoor van vernieling aan. Maar wie is eigenlijk die ‘we’?

Bij Groene-redacteur Jaap Tielbeke is een misantropisch gevoel zeker niet vreemd en daarom dook hij in dit onderwerp. De gevoelens van de misantroop zijn begrijpelijk volgens Jaap, maar het gedachtegoed is inhoudelijk niet altijd conform de werkelijkheid. Want zijn we nou echt met te veel mensen?

Productie: Kees van den Bosch en Elke van Leiden

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Goede doelen worden steeds vaker in testamenten opgenomen. Met een rijke generatie die aan het vergrijzen is zijn deze nalatenschappen een belangrijk deel van hun inkomsten. Een goede zaak, zou je denken. Maar in de praktijk kan dit behoorlijk gevoelig liggen. Want hoe zit het met de nabestaanden?

Irene van der Linde dook in het verhaal van de familie van Cees. In zijn testament uit 1997 staat hij  een groot deel af aan twee goede doelen, Stichting het Gehandicapte Kind en de Dieren Opvang Amsterdam. Bijna alles, naast het juridisch document, wijst op het feit dat Cees dit niet zo wilde, maar toch klampen de goede doelen in kwestie zich vast aan het testament.

Is dit ethisch te verantwoorden? Zijn er geen betere manieren om deze nalatenschappen op te stellen? En hoe gaat De Groene zelf met legaten en testamenten om?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De coronapandemie loopt wereldwijd langzaam ten einde, mede dankzij de vaccinaties. Maar er is een kleine groep mensen die meer hinder dan plezier hebben ondervonden aan hun prik. Deze mensen ontwikkelden na hun vaccinatie ernstige klachten die vergelijkbaar zijn met long covid. Ze lijden aan een zogenaamd postvaccinatiesyndroom.

Jop de Vrieze is ruim tien maanden met dit verhaal bezig geweest. De verhalen die slachtoffers hem vertellen zijn kwetsbaar maar bevatten vooral ook veel frustratie. Begrijpelijk, vindt Jop, weinig artsen tonen namelijk interesse in hun klachten. Bovendien wordt er niet tot nauwelijks ruimte gemaakt voor deze verhalen in de mainstream media.

Waarom is het juist belangrijk om over dit soort ingewikkelde verhalen te schrijven? Moeten we de klachten serieus nemen? En hoe schrijf je over een gepolariseerd onderwerp? 

Productie: Kees van den Bosch en Elke van Leiden

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze Buitenlandse Zaken: ontbrandt er een groene handelsoorlog tussen Europa en de VS? Casper Thomas en Rutger van der Hoeven hopen eigenlijk van wel. De achtergronden van de Europese ergernis blijken dieper te liggen dan elektrische auto’s: namelijk bij de Europese verbazing dat de VS echt, écht niet meer pro-vrijhandel zijn. Casper en Rutger luisteren naar Jacinda Ardern, en horen de echo van een klassiek democratisch probleem waar de Grieken en Romeinen al het hoofd over braken. En Merlijn Schoonenboom legt uit waarom Duitsland toch zo weifelend leiding geeft binnen Europa. Waarom dringt de ergernis daarover nauwelijks in Duitsland door?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Na de inval van Rusland in Oekraïne ontvluchtten veel Russische journalisten hun land. Onafhankelijke journalistiek was niet meer mogelijk. Drie grote namen landden in Amsterdam. De progressieve Moscow Times, TV Rain en online platform Meduza bedrijven vanuit onze hoofdstad nog steeds kritische, onafhankelijke journalistiek. 

Groene-redacteuren Rutger van der Hoeven en Margreet Fogteloo verdiepten zich in deze wereld, het Moskou aan de Amstel. Ze bezochten de redacties en spraken met verslaggevers. Hun Russische collega-journalisten blijken dapper en gewetensvol, maar somberheid ligt op de loer. Ook andere redacties uit dictaturen vinden hun toevlucht in Amsterdam. Kunnen zij hun werk nog wel goed doen van zo'n grote afstand? Hoe zien hun levens er nu uit? En wat zegt dit over persvrijheid?

Productie: Kees van den Bosch en Merve Özdemir

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het door corona zwaar getroffen Italië ontvangt ruim tweehonderd miljard euro uit het coronaherstelfonds, ongeveer een kwart van het totaal. Het geld is echter niet alleen bedoeld voor de schade die corona heeft gecreëerd, maar moet ook het tot nu toe achterlopende modernisatieproces van het land een boost geven. Het fonds is hard nodig, volgens journalist Anne Branbergen. Covid-19 heeft de achterstand van Italië op de rest van de Europese landen blootgelegd.

Om te zien waar een deel van dit fonds belandt reisde Anne af naar het kleine dorpje Trevinano in Toscane. De slimme burgemeester van dit dorp wist maar liefst twintig miljoen van dit fonds binnen te harken voor een dorpje met 142 inwoners. Maar komt het bedrag hiermee daadwerkelijk op de goede plek terecht? Zijn er geen dringendere zaken waar het geld harder voor nodig is? En hoe zit het met de nieuwe regering en haar verstandhouding met de Europese Unie? 

Productie: Kees van den Bosch, Merve Özdemir en Elke van Leiden 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Deze week schuift hoofdredacteur Xandra Schutte aan in de podcast. In lijn met het thema van het winternummer vertelt Xandra wat ze ziet als ze in de spiegel van De Groene kijkt. De pukkels van het blad worden onder de loep genomen, maar ook de pareltjes krijgen aandacht. Ook blikt Xandra terug op voorgaande jaren van De Groene. De groei die het blad heeft doorgemaakt, de introductie van het Martin van Amerongen-fellowship, en hoe het blad van een activistische toon in de jaren zeventig, met voornamelijk opiniestukken, is veranderd en journalistieker is geworden. Van opiniërende naar hoofdzakelijk opinievormende stukken. 

Verder worden ook kritische lezersbrieven behandeld. Is het blad kritisch genoeg op zijn eigen standpunten? Vreest het de cancelcultuur? En hoe gaat De Groene om met de hedendaagse polarisatie? 

Productie: Kees van den Bosch, Merve Özdemir en Elke van Leiden 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze Buitenlandse Zaken: China beleeft zware tijden, met een mislukt coronabeleid, een riskante gok op invasiepleger Rusland en twijfels over het zo geroemde Chinese model. Zakt China weg? Analist Xiaoxue Martin van Instituut Clingendael meet China’s temperatuur – en vertelt hoe Nederland met de assertiviteit van China om moet gaan.

Casper Thomas en Rutger van der Hoeven luisteren in de rubriek Historische Woorden naar de nieuwjaarstoespraak van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, en constateren dat dit hoofdklasseniveau is tegen de zaterdagamateur Vladimir Poetin.

En wordt 2023 het jaar van India? De Indiërs zijn voorzitter van de G20 en hebben hoge verwachtingen. Maar de analisten van BZ zien het nog niet gebeuren: als je wil meedoen met de grote landen, moet je ook echt met je leidersrol beginnen in plaats van er alleen over te fantaseren.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Nederlandse archeologie is toe aan een grote schoonmaak. Dat blijkt na jaren onderzoek naar de vondsten van de populaire amateurarcheoloog Tjerk Vermaning. In het dit jaar verschenen boek Valsheid in gesteente wordt nog eens diep op die vondsten ingegaan. Vermaning zou meerdere prachtontdekkingen hebben gedaan en werd door velen geprezen. De amateurarcheoloog kwam recht tegenover de gevestigde wetenschap te staan wanneer bekend werd dat veel van zijn gevonden stenen waren vervalst. Er ontstond een sensationele zaak.

Groene-redacteur Roos van der Lint dook in dit verhaal. Zelfs na 25 jaar onderzoek blijkt de situatie nog steeds complex. Deed Vermaning dit allemaal alleen, of zat er een ander meesterbrein achter de vervalsingen? Hoeveel van de Nederlandse archeologische collectie is nu eigenlijk vervalst? En hoe profiteert de Nederlandse archeologie hier stiekem van?

Productie: Kees van den Bosch en Merve Özdemir

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Bouwen met hout is in opkomst. Werd het traditionele materiaal tot voor kort vooral gebruikt voor het maken van tiny houses en boomhutten, inmiddels duiken er over heel de wereld heuse houten woontorens op. Zo ook in Nederland. Technologische innovatie maakt het mogelijk dat er op grote schaal met hout gebouwd kan worden. Omdat hout CO2 opslaat is dit niet alleen goed voor het woningtekort, maar ook voor het klimaat. Toch stuit deze utilitaire en functionalistische visie op hout op veel verzet. Hoe kan dat? 

Filosoof en schrijver Marjan Slob werd gevraagd het verzet richting houtbouw in kaart te brengen. Ze is zelf razend enthousiast over bouwen met hout, maar gelooft dat het juist dán van belang is om naar andere visies te luisteren. Welke waarden zitten onder de felle reacties van tegenstanders verscholen? Moeten we hun zorgen wel serieus nemen, ook wanneer sommigen van hen geloven dat bomen kunnen praten? En wat zegt dit over onze relatie met de natuur?  

Productie: Kees van den Bosch & Ruben Stift

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Goed nieuws is vaak geen nieuws. Daar stak De Groene Amsterdammer dit jaar een stokje voor. 30 november verscheen een speciaal nummer waar tien hoopvolle ontwikkelingen van het jaar 2022 worden uitgelicht. Live in Pakhuis de Zwijger geven drie Groene-redacteuren een inkijk in de positieve trends die zij dit jaar hebben gevolgd. 

Evert de Vos spreekt over de vakbonden die een revival beleven. Irene van der Linde vertelt over een bijzondere vluchtelingenopvang in Oss, waar azc’ers en Oekraïners met veel plezier samenleven. Jaap Tielbeke filosofeert over het toekennen van rechten aan de natuur, voornamelijk voor onze Noordzee. Tot slot de kans voor het publiek om zelf scherpe vragen te stellen.

Productie: Kees van den Bosch, Ruben Stift en Merve Özdemir

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een speciale Buitenlandse Zaken, live opgenomen in Pakhuis de Zwijger. Groene-redacteuren Casper Thomas en Rutger van der Hoeven maken de balans op over 2022 als slecht jaar voor de Sterke Leider en een goed jaar voor de democratie. Poetin draaide zijn land vast in een moordend conflict, Jair Bolsonaro mocht niet door als president van Brazilië, Xi worstelt met covid, Le Pen haalde het niet in Frankrijk en Trump werd aangewezen als schuldige van de verkiezingssof van de Republikeinse Partij.

In de rubriek Historische Woorden figureert de Nederlandse minister-president Mark Rutte, met de historische excuses die hij namens de Nederlandse regering maakte voor het slavernijverleden en de doorwerking daarvan.

En in de Verenigde Staten zien sommigen de voortekenen van een progressieve lente. In het Witte Huis zit een man die zijn hele leven centrist is geweest, maar die als president allerlei progressieve wetgeving probeert door te voeren. De Republikeinen zijn in een donker bos geleid door Donald Trump. Of is dat veel te rooskleurig voorgesteld? Journalist Laila Frank geeft haar kijk op de zaak: ze ziet de kloof groeien tussen het Amerikaanse volk en de politiek. 

Productie: Gizelle Mijnlieff

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kip, het meest veelzijdige stukje vlees, kip! Kent u hem nog? De catchy slogan, van 1986 tot 2006 gepropageerd in een door de EU gesubsidieerde reclamecampagne, is nog diep in het Nederlandse collectief geheugen gevestigd. Toch klinken de woorden gedateerd. Dat heeft alles te maken met de opkomst van vleesvervangers. Het veelzijdige stukje vlees maakt steeds vaker plaats voor een bonenburger of geprinte biefstuk. 

Technologische ontwikkelingen maken het mogelijk dat de replica nog maar moeilijk te onderscheiden is van het origineel. Maar is dat genoeg om de consument te overtuigen? Redacteur van De Groene Amsterdammer Casper Thomas dook in de vleesloze samenleving. Licht een plantaardig dieet in het verschiet? Zijn technologische ontwikkelingen genoeg om ons carnivore dieet definitief achter ons te laten? Of zullen we die gehaktbal pas echt links laten liggen zodra er een bredere cultuuromslag plaatsvindt? 

Aanmelden voor de live-podcast over hoopvolle ontwikkelingen op 19 december kan via http://dezwijger.nl/agenda  

Productie: Kees van den Bosch & Ruben Stift

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In 1935 kwam de SDAP met een Plan van de Arbeid om een oplossing te bieden voor de massale werkloosheidcrisis. Dat de marktwerking alle problemen zou oplossen geloofden de sociaal-democraten niet meer. De kwesties gingen iedereen aan en de oplossing moest politieke ideologieën overstijgen. 

Journalist Michiel Zonneveld ziet in het huidige tijdsgewricht een parallel met toen. Ons systeem is ook stuk en uit evenwicht. Kunnen we tegenwoordig nog wel een plan maken met zo'n lang vooruitzicht? Werkt traditioneel-rechts niet meer? En kan een integrale aanpak die samenhang creëren? Met de voorpublicatie van zijn boek begint een serie waarin Zonnveveld onderzoekt hoe dat nieuwe plan vormgegeven kan worden. 

Op 19 december kunt u aansluiten bij live-opnames van deze podcast, in Pakhuis de Zwijger. Meldt u aan via https://dezwijger.nl/agenda.

Productie: Kees van den Bosch en Merve Özdemir

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Duurzaam beleggen is populairder dan ooit. Om het voor Europese burgers makkelijker te maken om groen te kunnen investeren, introduceerde de Europese Unie in 2021 een klasseringssysteem. Beleggingsfondsen zijn sindsdien verplicht zichzelf in één van de drie duurzaamheidscategorieën in te delen. Maar werkt dit systeem wel? Dragen beleggingsfondsen die zichzelf ‘groen’ noemen daadwerkelijk bij aan een duurzamere planeet? 

Investico-journalisten Emiel Woutersen en Linda van der Pol zochten het uit. Een jaar lang deden zij samen met Follow the Money en meerdere Europese kranten onderzoek naar groene investeringen. Wat blijkt: bijna de helft van de fondsen die zichzelf duurzaam noemt investeert nog altijd in kolenbedrijven, oliegiganten en andere vervuilers.

Wat mankeert er precies aan de wet? Waarom slagen toezichthouders er niet in succesvol te handhaven? En hoe is het om zo’n groot journalistiek onderzoek op te zetten? 

Aanmelden voor de live podcast over hoopvolle ontwikkelingen op 19 december kan via dezwijger.nl/agenda  

Productie: Kees van den Bosch & Ruben Stift

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze Buitenlandse Zaken: de klimaattop in Sharm-el-Sheik was een mislukking, of toch niet? Jaap Tielbeke legt het uit en stelt de centrale vraag: moeten we nog wel met dit soort overleggen doorgaan? Casper Thomas en Rutger van der Hoeven luisteren naar de Duitse kanselier Scholz in China: heeft hij nou iets opgestoken van de oorlog in Oekraïne of niet? En in de VS bleef de verwachte zegetocht van de Republikeinen bij de midtermverkiezingen uit. Waarom, en betekent dit dat Donald Trump politiek in de problemen zit? 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Taiwan bereidt zich voor op een oorlog met China. De dreiging wordt steeds groter. Een annexatie zullen Taiwanezen niet snel laten gebeuren. Het kleine, vrije land zal koste wat het kost haar vrijheid en democratie verdedigen. De Chinese president Xi Jinping versnelt het proces en neemt geen rationele besluiten meer. Taiwan innemen is zijn openlijke obsessie geworden en de president zei het nog openlijk op het laatste congres van de Communistische Partij. 

China-deskundige Joan Veldkamp ziet een parallel met Hong Kong en Oekraïne en waarschuwt: de klok mag niet óók in Taiwan teruggedraaid worden. We moeten president Xi duidelijk gaan maken: laat het niet zo ver komen. Maar hoe schrik je zo'n machtig land als China af? Waarom moet Nederland zich zo snel mogelijk ontkoppelen? En is een oorlog echt zo dichtbij?

Productie: Kees van den Bosch en Merve Özdemir

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het zou allemaal anders worden. Nadat de Fifa in 2016 werd ontmaskerd als een door en door corrupte organisatie, beloofde de voetbalbond er alles aan te doen om zich opnieuw uit te vinden. Onder leiding van de nieuwe voorzitter Gianni Infantino moesten er hervormingen worden doorgevoerd die de Fifa eerlijker en transparanter zouden maken. Dat viel tegen: de ene corrupte bestuurder werd ingewisseld voor de andere, de zelfverrijking ging door.  

Waarom slaagt de Fifa er niet in zichzelf te hervormen? Groene-redacteuren Pepijn Keppel en Rutger van der Hoeven zochten het uit. Hoe kan het dat de bond van de populairste sport op aarde nog steeds draait om connecties, geheimhouding en het kopen van loyaliteit? Is de 'Fifa way of business' wel te hervormen zolang de gevestigde belangen zo diep geworteld zijn? En waarom weigert ook de ‘vooruitstrevende’ Nederlandse sportbestuurder Michael van Praag het probleem te erkennen?

Productie: Kees van den Bosch & Ruben Stift

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Bijlmerbajes was opgezet om misdadigers te heropvoeden, niet te straffen. De Penitentiaire Inrichting Over-Amstel was ontworpen door een van de eerste vrouwelijke architecten in Nederland: Koos Pot-Keegstra. De gevangenis moest zo humaan mogelijk, maar de vrijheid van gedetineerden had helaas ook een keerzijde. De Bijlmerbajes was berucht door gijzelingen en de vele ontsnappingen en werd het symbool voor een wereldwijd debat over een humaner gevangenisleven.

Hoe maak je een gevangenis menselijker? Is zo'n instelling wel houdbaar? En was deze aanpak achteraf een succes? Auteurs Nils von der Assen en Daphné Dupont-Nivet schreven daar het boek De hechtenisclub over. Zij doken in de geschiedenis van de Bijlmerbajes en schreven deze week een voorpublicatie voor De Groene. 

Productie: Kees van den Bosch en Merve Özdemir

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze aflevering van Buitenlandse Zaken: de volgende verkiezingen in de VS zijn altijd ‘de belangrijkste ooit’. Maar dit keer is het ook echt waar, vertelt Casper Thomas aan Rutger van der Hoeven. Staat de volgende Democratische Verlosser ergens op het stembiljet?

In Brazilië viert Lula zijn verkiezing als president. Is het wel waar dat Brazilianen graag meer inclusie, democratie en respect willen? En: het Verenigd Koninkrijk is de weg flink kwijt na een politiek rampjaar. Zet de nieuwe premier Rishi Sunak nieuwe bakens uit? Patrick van IJzendoorn denkt dat hij ons allemaal kan verrassen. 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Gasprijzen: lang hoorde je er niemand over, inmiddels gaat het over weinig anders. De directe aanleiding van de hoge prijzen: Poetin. Maar waarom ligt de prijs in Nederland zoveel hoger dan in vrijwel elk ander Europees land? Terwijl landen als Duitsland en Frankrijk snel actie ondernamen, onder meer door energiebedrijven te nationaliseren, klaagde minister Rob Jetten dat hij wel met zestig verschillende partijen moest onderhandelen om tot afspraken te komen. 

Hoe kan dat? Redacteur Koen Haegens legt uit hoe Nederland lang het braafste jongetje van de klas was: nergens anders werd de gasmarkt zo sterk geliberaliseerd als hier. Hoe beïnvloedt dit de huidige reactie van het kabinet op de stijgende prijzen? Waarom besloot Nederland de wens van de Europese Unie om te liberaliseren zo ver door te voeren, terwijl andere lidstaten minder enthousiast waren? En wat te denken van de aangekondigde energieplafonds? 

Productie: Kees van den Bosch & Ruben Stift

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kun je in Nederland beter verdachte zijn dan burger? Met de huidige inrichting van het bestuursrecht misschien wel. Bij het controleren of burgers recht hebben op bijstand zijn de rechercheurs van de sociale dienst amper aan regels gebonden. Een ‘vermoeden’ van fraude volstaat al voor een huiszoeking. Dat leidt tot willekeur en excessen. Wanneer je verdachte bent neemt de politie het stokje over, zij hebben de beschikking over een veel kleiner arsenaal aan mogelijkheden.

Belia Heilbron en Marieke Rotman van onderzoeksplatform Investico onderzochten waarom handhavers bijvoorbeeld aan handdoeken van 'klanten’ mogen voelen als onderdeel van gemeentelijk onderzoek. Hoe komen zij aan die vrijheden? Moet dit niet anders? Daar boog ook Thomas Muntz, hoofdredacteur van Investico, zich over. Met een scherpe analyse van de huidige stand van zaken pleit hij voor verandering van het rechtssysteem.

Productie: Kees van den Bosch & Merve Özdemir

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Mongolië: een democratisch lichtje in een zee van autocratische duisternis. Ingeklemd tussen Rusland en China, de twee meest gevreesde autocratieën ter wereld, wordt het land steeds vaker gedwongen vrijheid en autonomie op te offeren voor stabiliteit en veiligheid. En dan dreigt het land ook nog eens één grote woestijn te worden. Nergens anders warmt het klimaat zo snel op. 

Genoeg reden voor een reportage, vonden de journalisten Kasper Goethals en Coen van de Ven. Hoe wisten zij zo dicht bij de Mongoolse nomaden én elite te komen? Op wat voor manier ontregelt klimaatverandering het Mongoolse steppe-bestaan? Hoe is het om journalistiek te bedrijven in een cultuur waar een stigma op pessimisme heerst? En waarom waren zij, ten aanzien van Mongoolse topambtenaren, genoodzaakt ‘slaap kindje slaap’ te zingen? 

Productie: Kees van den Bosch & Ruben Stift

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze Buitenlandse Zaken: Ruslands mobilisatie is chaos, ziet Eva Hartog. Poetin probeert zowel honderdduizenden mannen naar het front te sturen als de Russen het gevoel te geven dat de oorlog hun leven niet raakt. Rutger van der Hoeven en Casper Thomas luisteren naar Liz Truss’ pogingen om haar talloze critici te framen als ‘de anti-groei-coalitie’ – en ontdekken dat zij daar zelf bij horen. Plus: Casper Thomas introduceert zijn nieuwe boek, Amerika's laatste kans, en constateert dat de realiteit in de wereld Bidens ouderwetse visie op de wereld en op de VS weer relevant heeft gemaakt. Keert het tij onder Biden of zet het trumpisme door?

De komende jaren zijn allesbepalend: krijgen de Verenigde Staten weer grip op zichzelf of raakt het land verder op drift? Kom naar het Groene Live-evenement, ter lancering van het boek.

De Groene Live #29: Democratie in Amerika

19 oktober om 20:00u / Debat / Pakhuis de Zwijger

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als Trump een signaal van het échte Amerika is, wat voor signaal is Biden dan? Die vraag stelde Groene-redacteur Casper Thomas zichzelf toen hij begon aan het schrijven van zijn nieuwe boek, Amerika's laatste kans. Een lastige vraag, zeker in een land van contrasten waar het lijkt alsof elk moment gekozen kan worden voor een nieuwe toekomst. Dat wat er gisteren was, kan morgen alweer voorbij zijn. Valt het échte Amerika ooit wel te ontdekken? 

Na vijf jaar correspondentschap in de Verenigde Staten is Casper Thomas terug in Nederland. Deze week staat een voorpublicatie van zijn nieuwe boek in De Groene. In deze podcast vertelt Thomas over zijn ervaringen en wat hij heeft geleerd over het land. Zijn conclusie: Amerika is eigenlijk nooit volledig te doorgronden. 

Productie: Kees van den Bosch en Merve Özdemir

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tinder bestaat deze maand tien jaar. Wat begon als een populaire app onder studenten om een snelle scharrel te fixen, groeide uit tot medium waar jong en oud duurzame relaties vindt. Daarmee verdween langzaam het taboe op online daten. Toch zijn er ook minder leuke kanten aan het medium. Want ja, het is leuk om talloze mensen te ontmoeten die je anders niet zou tegenkomen, maar hoe om te gaan met alle mensen die jou níet leuk vinden?

Groene-redacteur Eva Hofman schreef een essay over liefde in het Tinder-tijdperk. Op wat voor manier draagt online daten bij aan de cultuur van zelfpromotie? Moet je een dikke huid hebben om jezelf te presenteren op de online datingmarkt? Wat zijn Eva’s eigen ervaringen met online daten? En wat te denken van alle nieuwe ‘exclusieve’ datingapps waar het vooral draait om het in contact komen met mensen die op je lijken?

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff & Ruben Stift

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Van Friedrich Hayeks De weg naar slavernij bleek geen fatsoenlijke Nederlandse vertaling meer beschikbaar te zijn. En dat terwijl het een van de oerteksten is van het neoliberalisme. Het boek inspireerde velen, maar dreef minstens zoveel mensen tot woede. Toen het in 1944 verscheen was het boek een vurige waarschuwing tegen de gevaren van een overheid die de productiemiddelen in handen heeft. Volgens Hayek leidde het model van een krachtige centrale overheid met grote economische controle naar de verschrikkingen van nazi-Duitsland en fascistisch Italië en niet, zoals velen dachten, naar een utopische samenleving waarin de lasten worden verdeeld. 

In de afgelopen zeventig jaar heeft De weg naar slavernij zich bewezen als een tijdloos werk dat nog steeds van invloed is op het politieke, filosofische en economische discours en de discussie over de relatie tussen individuele vrijheid en overheidsbemoeienis blijft voeden.

In deze podcast spreekt adjunct-hoofdredacteur van De Groene Joost de Vries met onderzoeker en co-auteur van het boek Neoliberalisme Merijn Oudenampsen en Groene-redacteur Koen Haegens over de impact van het boek, die reikt tot vandaag.

De Groene Amsterdammer is mediapartner van de nieuwe boekenreeks van uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep: de Paradigma-reeks. Frisse nieuwe uitgaven van boeken die in de laatste 150 jaar ons denken over geloof, klimaat, feminisme, racisme, de meritocratie of de holocaust onherroepelijk hebben veranderd. 

Deze aflevering: De weg naar slavernij van F.A. Hayek. Productie: Daan Stoop

Lees ook het profiel van Friedrich Hayek in De Groene.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Oost-Timorese bisschop Carlos Filipe Ximenes Belo heeft jongens jarenlang seksueel misbruikt tijdens de onstuimige Indonesische bezetting van Oost-Timor. De bisschop is zelfs in bezit van een Nobelprijs voor de Vrede voor zijn rol in dit conflict. Na uitgebreid onderzoek en meerdere getuigenverklaringen brengt Tjitske Lingsma dit nieuws deze week naar buiten in De Groene. 

In 2021 werd de Amerikaanse priester Daschbach al veroordeeld voor het seksueel misbruiken van jonge meisjes, ook in Oost-Timor en ook deze week te lezen in De Groene. Het verhaal over Belo was lang een publieksgeheim en Belo leek onaantastbaar door zijn nationale heldenstatus. Slachtoffers en getuigen durven de jarenlange stilte nu te doorbreken. Zullen zij nu excuses krijgen van de bisschop en de katholieke kerk?

Productie: Kees van den Bosch & Merve Özdemir

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze aflevering van de podcast Buitenlandse Zaken: Anne Branbergen analyseert de overwinning van de neofascistische Fratelli d'Italia (Broeders van Italië) in de Italiaanse verkiezingen. Hoe kwam Italië hier en wat is er van de partij te verwachten? 

Rutger van der Hoeven en Casper Thomas nemen president Poetins besluit onder de loep om militaire mobilisatie af te kondigen in Rusland. En ze bespreken de Republikeinse Partij in de Verenigde Staten anno 2022: is er nog een conservatieve kern in de partij die losstaat van Trump, of heeft de ooit deftige politieke partij daar vooral een grote leegte? 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoe ziet Nederland eruit in 2050? Met alle zorgen omtrent klimaat en natuur is het niet moeilijk om een zwart toekomstscenario te schetsen. Maar wat nou als Nederland de komende jaren doet wat het moet doen om de CO2 en stikstof terug te dringen? Hoe ziet het land er dan uit? Hoe wekken we onze energie op? Hoe reizen en wonen we? Welke industrieën zijn op- en afgeschaald? En wat blijft er over van de intensieve landbouw? 

Koen Haegens, Jaap Tielbeke, Evert de Vos en Emile Smits spraken met wetenschappers, ondernemers en natuurbeschermers om een antwoord op die vragen te vinden. Het resultaat stemt hoopvol. Hoe was het voor hen om een keer een positief verhaal over het klimaat te schrijven? Heeft De Groene Amsterdammer meer van dit soort ‘constructieve’ journalistiek nodig? En wat heeft ze verrast tijdens dit onderzoek? Je hoort het in deze nieuwe podcast. 

Productie: Kees van den Bosch & Ruben Stift 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Drie jaar geleden, op 18 september 2019, werd advocaat Derk Wiersum voor zijn huis neergeschoten. De moord bracht een schokgolf teweeg in Nederland en resulteerde in de oprichting van het Multidisciplinair Interventieteam, ook bekend als het MIT. Uit interne documenten blijkt dat toenmalig minister van Justitie en Veiligheid Ferdinand Grapperhaus koste wat kost zijn plannen wilde doorvoeren, ondanks de vele kritiek en scepsis waarmee de plannen ontvangen werden bij andere instellingen. De huidige minister van Justitie Dilan Yeşilgöz spreekt over Grapperhaus’ persoonlijke prestigeproject.

Journalisten Rasit Elibol van De Groene en Marieke Rotman en Romy van der Burgh van Investico vertellen deze week over het MIT en hoe hun onderzoek gelopen is. Wat kunnen we nu eigenlijk concluderen uit het falen van het MIT? Waarom spreekt men steeds over ‘ondermijning’ en niet ‘georganiseerde misdaad’? Was het écht louter een prestigeproject? Je hoort het in deze nieuwe podcastaflevering.

Productie: Kees van den Bosch & Gaya Kemous

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ze volgen joodse gebruiken, spreken Hebreeuws, geloven in een god, maar zijn níet joods. De Israëlische overheid weet zich geen raad met een grote groep Afrikaans-Hebreeuwse Israëlieten die zich gevestigd hebben in het zuiden van Israël. Door een administratieve vergissing kregen 112 mensen jaren geleden geen verblijfsvergunning. Dat is inmiddels een groep van meer dan 200 mensen en die worden nu alsnog Israël uitgezet. Ze hebben geen permanente verblijfsvergunning of Israëlische nationaliteit; dat is alleen weggelegd voor degenen die zich aansluiten bij het moderne jodendom. De groep claimt directe nazaten van de oude Israëlieten te zijn, maar weigert zich te bekeren.

Correspondent Simone Korkus bezocht de Afrikaans-Hebreeuwse Israëlieten in Dimona, hun ‘Dorp van de Vrede’. Na hier 53 jaar gewoond te hebben worden honderden van hen nu bedreigd met uitzetting. Al die tijd hebben zij in vrede met de lokale bevolking geleefd, en al die tijd heeft de staat deze groep genegeerd. Nu moeten ze vertrekken, maar een ander thuis kennen zij niet. Wordt de Israëlische overheid gedreven door racisme? Waarom bekeren de Hebreeuwse Israëlieten zich niet? En wie heeft er nou eigenlijk recht op wat?

Productie: Kees van den Bosch, Pauline van Andel & Merve Özdemir 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Rusland heeft een façadeleger, betoogt militair historicus Christ Klep. Hij denkt dat het Oekraïense leger het al voor het einde van dit jaar richting de grens kan terugduwen. Emmanuel Macron sprak over 'het einde van de overvloed': een leider die niet met klimaatwaarschuwingen wacht tot hij is opgestapt. En president Biden opende het verkiezingsseizoen in de VS met een vurige aanval op Donald Trump. Kan hij een afgetekende nederlaag ombuigen in een overwinning? 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De jaguar: het quasi mythische wezen was ooit te vinden van Noord-Argentinië tot Mexico maar zijn habitat wordt de laatste decennia ernstig bedreigd. Het staat symbool voor de toekomst van de jungle in Latijns-Amerika. Stropers en houthakkers spelen een kat-en-muisspel met natuurbeschermers, natuurcamera’s worden gestolen en er is zelfs sprake van moord op parkrangers.

Journalist Mijke van Wijk stond ooit oog in oog met een jaguar. Nu, twintig jaar later, is ze op zoek naar het dier. Hoe zou het zijn met hem en zijn habitat? Er is al veel geschreven over de ontbossing en de impact daarvan op de mens, maar wat doet de ontbossing met de jaguar? Mijke zocht het uit en kwam terug met een schrijnend verhaal dat ook voor Nederlanders belangrijk is.

Productie: Kees van den Bosch en Gaya Kemous 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

'Als we al onze auto’s zouden vervangen door elektrische auto’s, zou dat verschrikkelijk zijn.' Neodymium, praseodymium, dysprosium: weinig mensen kennen ze, maar zeldzame aardmetalen zijn onmisbaar voor onze toekomst. De hiermee geproduceerde magneten zijn niet alleen essentieel voor smartphones, maar ook voor windmolens en elektrische auto’s. Anders gezegd: zonder deze stoffen geen groene transitie. En de markt? Die is vrijwel volledig in Chinese handen. Het opzetten van een lokale productieketen kost decennia en de productie van de magneten is een vervuilend proces.

In deze aflevering vertelt Frank Mulder over zeldzame aardmetalen, een verhaal uit de reeks Elementen voor een duurzame toekomst. Stuiten we op de grenzen van onze groene droom?

Productie: Kees van den Bosch en Pauline van Andel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wie zoekt, die vindt. Wapens, drugs, kinderpornografie, duistere complottheorieën en groepsgesprekken van terroristen, het is allemaal te vinden op de app Telegram. De afgelopen jaren haalde de Russische berichtenservice met regelmaat het nieuws. De oprichter, Pavel Doerov, zegt er niets aan te kunnen doen. Sterker nog, hij is trots op de absolute vrijheid en anonimiteit die Telegram biedt. Waar bij ons in Nederland Telegram vooral gebruikt wordt voor criminele activiteiten, wordt het platform in landen waar autoritaire regimes aan de macht zijn ingezet door de oppositie en activisten om zich te organiseren. Ook voor journalisten is Telegram een handige bron van informatie. Wat moet je met een platform waarop enerzijds Russische activisten vrij kunnen debatteren en anderzijds naaktfoto’s van minderjarige meisjes gedeeld worden?

Redacteuren Eva Hofman en Or Goldenberg vertellen ons na maandenlang onderzoek hoe Telegram werkt, hoe zulke groepen eruitzien en hoe moeilijk het is om criminele activiteiten op het platform aan banden te leggen.

Productie: Kees van den Bosch en Gaya Kemous

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Na de onrusten door interne verdeeldheid en het dramatische zetelverlies bij de afgelopen verkiezingen lijkt het intussen stil rond Forum voor Democratie. Op internet is hun invloed echter alleen maar gegroeid. Jonge gezichten binnen de partij spelen een steeds grotere rol, vooral op social media. Hoe is de partijkoers hierdoor veranderd?

Samen met collega Coen van de Ven en data-onderzoeker Sal Hagen analyseerde Jaap Tielbeke honderden Kamerdebatten en YouTube-video’s van Forum. De data laten zien dat Thierry Baudet het podium tegenwoordig graag deelt met jonge partijgenoten als Gideon van Meijeren en Freek Jansen, die de partij op een radicalere koers brengen. Steeds vaker valt de term The Great Reset: een complottheorie die beweert dat een globalistische elite doelbewust probeert de burger zijn vrijheden af te nemen. Waar komen deze complotideeën vandaan? En hoe invloedrijk zijn ze?

Productie: Kees van den Bosch en Pauline van Andel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Iedereen kent Ferrero. Van de alom bekende Nutellapotten tot de klassieke Ferrero Rocher. In veel van die producten zit hazelnoot. Italianen hebben een lange geschiedenis met de noot en de Italiaanse multinational wordt inmiddels gezien als een vorm van Italiaans erfgoed. Het is het toonbeeld van de Italiaanse wederopbouw. Een symbool van wat Italië écht kan. Politicus Matteo Salvini maakt zelfs selfies met een boterham met een dikke laag Nutella om zijn patriottisme te benadrukken. 

Journalist Anne Branbergen woont in Italië en toont ons dat het land eigenlijk kreunt onder Ferrero. In bepaalde Italiaanse regio’s verandert de grond gewoonweg in een woestijn. Er wordt dynamiet in de grond gestopt om bodemwater te vinden. En die waterputten? Sommige zijn intussen al twintig meter gezakt. Meren zijn zodanig vergiftigd dat er niet meer in te zwemmen valt. De situatie is schrijnend, maar Italië lijkt er weinig om te geven. Integendeel, kritiek op Ferrero’s beleid wordt vaak boos weggewuifd door Italianen. Ferrero is Italië en Italië is Ferrero. Hoe heeft een klein nootje zoveel impact?

Productie: Joost de Vries, Gaya Kemous en Daan Stoop

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een man die over straat wandelt met een vogelkooitje in zijn hand – je ziet het overal in Suriname. “Ze noemen dat wandelen of trotten met een vogel, en het idee is dat die vogel ook wel eens wat wil zien.” Antropoloog en journalist Ingrid Gercama dook in de wereld van de zangvogelsport – traditioneel een populaire hobby in Suriname. Samen met fotograaf en collega-journalist Nathalie Bertrams maakte ze een reportage over de zangvogelhandel in Suriname en Nederland. 

Hun onderzoek bracht een complex probleem aan het licht: de zangvogelsport is een belangrijke Surinaamse traditie - “Het is erfgoed dat wordt overgedragen van man op man” - maar de liefhebberij kent ook schaduwzijden. De intussen beschermde twa twa’s en pikoletten worden nog steeds illegaal gevangen en verhandeld voor hoge prijzen. Wat is de aantrekkingskracht van de zeldzame fluiters? En kan de smokkel worden aangepakt, terwijl de hobby blijft bestaan?

Productie: Kees van den Bosch en Pauline van Andel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het ooit zo populaire Berlijn, met zijn rauwe rafelranden en bruisende creativiteit, zit vol. Inwoners ergeren zich aan de krappe, dure stad en haar muurvaste bureaucratie. Steeds meer Berlijners verhuizen daarom naar het platteland rondom de hoofdstad. Stadtflucht, wordt het in Duitsland ook wel genoemd. Buiten de stadsgrenzen stuiten de stedelingen op de Duitse geschiedenis: gebied dat voor 'de Wende' tot de DDR behoorde.

Ook journalist Merlijn Schoonenboom verliet met zijn gezin de stad. Nu ziet hij vanuit zijn raam een Sovjet-monument. Waarom wilde hij weg uit Berlijn? Hoe is de stad veranderd? En hoe verloopt de ontmoeting tussen de nieuwkomers en de voormalig Oost-Duitse dorpsbewoners?

Productie: Kees van den Bosch en Pauline van Andel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Meer dan 124.000 gelekte documenten, obscure lobbyisten en sabotage van fiscaal onderzoek, de Uber Files creëren internationaal een schokgolf van verontwaardiging. Het Amerikaanse taxibedrijf Uber poogde wereldwijd taximarkten binnen te dringen zonder rekening te houden met de nationale wetgeving. Uber stuurde chauffeurs illegaal de weg op, maakte met een kill switch zijn administratie weg voor opsporingsinstanties en probeerde ondertussen met een agressieve lobby de Nederlandse politiek om zijn vinger te winden.

Gezien Ubers’ Europese hoofdkantoor in Amsterdam gevestigd is, speelt Nederland een grote rol in dit verhaal. De lobby van oud-politica Neelie Kroes komt in opspraak. Uber kon daarnaast zelfs op impliciete steun rekenen van de Nederlandse Belastingdienst.

Kees van den Bosch praat erover met Romy van der Burgh en Linda van der Pol van journalistenplatform Investico. Hoe werkt zo’n internationaal onderzoek? Wie is het lek? Uber zegt intussen zijn bedrijfscultuur verbeterd te hebben, maar is dat wel zo?

Productie: Kees van den Bosch & Gaya Kemous

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als kersverse minister voor Klimaat en Energie staat Rob Jetten voor een moeilijke opgave: de klimaatdoelen behalen en tegelijkertijd de energievoorziening waarborgen. Helemaal nu door de inval in Oekraïne een groot energietekort dreigt. Afgelopen maand nam Jetten het lastige besluit de productie van Nederlandse kolencentrales weer op te schroeven.

De ambitieuze politicus moet zowel multinationals als klimaatactivisten te vriend weten te houden. Redacteuren Jaap Tielbeke en Coen van de Ven volgden de minister langdurig en schreven een profiel van hem in De Groene.

In deze podcast bespreken ze wat ze te weten zijn gekomen over de man met de grote pot geld. Wat wil Jetten bereiken? Tegen welke uitdagingen loopt hij aan? En hoeveel macht heeft hij nu eigenlijk?

Productie: Kees van den Bosch en Pauline van Andel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

‘Jongens van goeden begrijpe’ moeten ze zijn geweest, de naar schatting twaalfjarige en zestienjarige jongens Lourens en Madagascar. De twee worden in de nacht van 31 oktober 1595 gevangengenomen in de St. Augustijnbaai op het eiland Madagascar tijdens een expeditie, die in de geschiedenisboeken terecht kwam als 'de Eerste Schipvaart'. Deze reis vormde een eerste bouwsteen voor de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden als koloniale grootmacht.  

Leendert van de Valk biedt, samen met Isa Pihlajamaa, een ontluikend nieuw perspectief op de Nederlandse geschiedschrijving rondom het slavernijverleden. 

Hoe deze jongens terecht kwamen op een Nederlands schip, hun ontsnappingspoging en hun uiteindelijke lot om als eerste door Nederlanders tot slaaf gemaakten de halve wereld over te varen legt een geschiedenis bloot die tot voor kort door veel historici onderbelicht bleef. 

Productie: Kees van den Bosch en Marieke de Haas

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Uitbreiding van de Europese Unie is terug als politiek strijdpunt. Brussel-correspondent Lise Witteman overziet de valkuilen en hobbels die nog op de weg liggen van kandidaat-lid Oekraïne. Macron moet opnieuw leren regeren, zegt hij zelf - doet hij melodramatisch of niet? En Mathieu Segers en Rutger van der Hoeven beschouwen een wereld die geen kant kiest in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. The West versus The Rest?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De gaswinning in Groningen veroorzaakte een ramp die zich lange tijd onder de oppervlakte voltrok. Maar ook nu de scheuren onomstotelijk aan het licht zijn gekomen wachten veel Groningers nog altijd op een oplossing. Terwijl de versterking van hun huizen uitblijft neemt de schade alsmaar toe. 

Volgende week beginnen de openbare verhoren door de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen. Drie jaar na haar eerste rapportage over het dorp Overschild ging Irene van der Linde terug. Gaat het inmiddels beter met de afhandeling van schade en versterking?

Waar de een inmiddels in een duurzame nieuwe villa woont, wacht de ander nog steeds op het zoveelste schaderapport. De traagheid en willekeur van de afhandeling zorgen voor wanhoop en onvrede onder de inwoners. Hoe gaan zij hiermee om? En hoe zien zij de toekomst in? In deze podcast beschrijft Irene van der Linde de persoonlijke verhalen van de getroffenen, de verdeeldheid en solidariteit onder de inwoners, en een wel heel bijzonder toneelstuk in dorpshuis De Pompel.

Productie: Kees van den Bosch en Pauline van Andel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op het congres van de Partij van de Arbeid van afgelopen zaterdag was het hoge woord eruit. Al maanden werd het woord ‘fusie’ vermeden, maar – tot verbazing van veel oudgedienden – stonden met name de jongeren binnen de partij op om een keuze te maken over de toekomst van de partij. Ja, zij wilden de eerste stappen zetten tot een samengaan met GroenLinks. 

In de podcast van deze week spreekt Stephan Sanders met Den Haag-redacteur Coen van de Ven en politiek historicus en publicist Koen Vossen over de ‘contouren van fusie’. Een gesprek over de overgang van samenwerken naar samengaan, hoe de VVD voortkomt uit de PvdA en hoe de biefstuksocialist zich tot de havermelkelite verhoudt. En: is er met deze fusie een vacature voor de toekomstige leider van Nederland? 

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff, Pauline van Andel en Willem Vernooij

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De ene na de andere onthulling van structureel seksueel overschrijdend gedrag wordt door journalisten aan het licht gebracht. In januari dit jaar werd het door BOOS: This is The Voice pijnlijk duidelijk hoe ook in het Nederlandse medialandschap machtsmisbruik plaatsvindt. Het zette Daphne van Paassen en Khadra, Nudrat en Jules, alle drie student journalistiek, aan het denken: hoe staat dit eigenlijk binnen de journalistiek zelf? 

Stagiaires blijken de lichtmatrozen van de redactie. Je bent nieuw, jong, onervaren en bovenal afhankelijk van de opdrachten die je krijgt om een portfolio mee op te kunnen bouwen. Het geeft stagiaires een kwetsbare positie. Waarom lopen zij meer risico dan gewone werknemers? En hoe gaan de studenten hier zelf mee om? We bespreken het deze week in de podcast van De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Marieke de Haas

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Journalist Eva Hartog reisde de afgelopen drie weken door Oekraïne. In deze aflevering van Buitenlandse Zaken vertelt ze over hoe Oekraïners worden verscheurd tussen hun drang normaal te willen leven versus wegschuilen. En hoe ze laveren tussen hun Russische oriëntatie en hun haat.

Casper Thomas en Rutger van der Hoeven wegen de conservatieve revolte in de Verenigde Staten. Die is vooral zichtbaar in de pogingen om de mogelijkheden voor abortus te verkleinen en die op het bezit van vuurwapens te vergroten. Hoe hebben de Republikeinen dit een-tweetje tussen politiek en rechters opgezet?

Plus: De rubriek 'Historische Woorden' over Taiwan. Was Joe Bidens belofte om het eiland te verdedigen tegen China een uitglijder of niet? 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Als we spreken over de dood, gebeurt dat vaak als een zwaar en ernstig onderwerp, terwijl ze in de Middeleeuwen nog de spot dreven met de dood. Tegenwoordig zijn we steeds meer bezig om het leven te verlengen en verdwijnt de onvermijdelijkheid van de dood. Hoe komt dat? Zijn we banger voor de dood geworden? En bepaalde deze angst ook het coronabeleid?

Deze week verscheen een voorpublicatie van het nieuwste boek van voormalig Denker des Vaderlands Marli Huijer over de toekomst van het sterven. Ze vertelt erover in de podcast van De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Willem Vernooij

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Negentig jaar oud wordt de grootmeester van de choreografie deze zomer. Als eerbetoon wordt een gevarieerde dwarsdoorsnede uit het rijke oeuvre van Hans van Manen uitgevoerd, door nationale en internationale gezelschappen. 

In deze podcast gaat schrijver Christiaan Weijts in gesprek met levende legende Hans van Manen. Houdt Van Manen wel van terugkijken? Of kijkt hij nog altijd liever vooruit? Van Manen vertelt over deltavliegen, over Beethoven-in-slow-motion, de kijkrichting van de dansers, over de ontwikkeling van zijn stijl. Is hij de Mondriaan van de dans? ‘Je hoort het nooit andersom, dat Mondriaan de Hans van Manen van de schilderkunst zou zijn.’ 

Het Hans van Manen festival is te bezoeken tussen 8 en 29 juni 2022 in het Nationale Opera & Ballet.

Voorafgaand aan het Holland Festival produceert De Groene Amsterdammer een podcast waarin voorstellingen worden uitlicht en makers aan het woord komen. Presentatoren Roos van der Lint, Gawie Keyser, Joost de Vries en Christiaan Weijts praten met makers en deskundigen over de voorstellingen en uitvoeringen die vanaf 3 juni op het programma staan. De rest van de podcasts zijn te luisteren via het kanaal van de Holland Festival Podcast.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Met een portie vrouwelijke menselijkheid onderzoekt Marja Pruis de verhouding tussen de werkelijkheid en de verbeelding. Wie een portret wil maken van Sigrid Kaag heeft slechts de beschreven werkelijkheid als materiaal. In hoeverre laat zij zich dan kennen als publiek persoon? 

Kaag, die de ‘feministische kaart’ nooit wilde spelen, maakte een wending op het moment dat ze de politiek in ging. Of beter, ze werd hiertoe genoodzaakt toen ze tijdens de aanloop naar de verkiezingen het populairste haatobject van Nederland werd. Kaags feministische positionering zegt op die manier veel over een tijd waarin vrouwen nog steeds met buitenproportionele vormen van agressie te maken krijgen wanneer ze zich buiten de gebaande paden begeven.

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Marieke de Haas

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Friesland is arm en kent een hoge werkloosheid. Toch zijn de inwoners er gemiddeld gelukkiger dan de rest van Nederland. Hoe kan dat? Jarenlang geloofden we heilig dat economische vooruitgang en een hoger inkomen dé maatstaf was voor een gelukkig leven. Tegenwoordig lopen we steeds vaker tegen de grenzen van deze vooruitgang aan.  

Daarom schuift deze week Yvonne Zonderop aan in de Groene-podcast om te vertellen over ‘brede welvaart’, iets waar de Friezen inmiddels een beleidspunt van hebben gemaakt. Wat is brede welvaart precies? Welke rol speelt gemeenschapszin hierin? En vooral: hoe pak je zoiets aan?

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Willem Vernooij

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze Buitenlandse Zaken: Mathieu Segers en Rutger van der Hoeven over Ursula von der Leyens ambitie om geopolitiek te bedrijven met de Europese Commissie. Hoe gaat haar dat af?

Verder: Finland is aspirant-lid van de NAVO – we horen de president, een voormalig ‘beerfluisteraar’, uitleggen waarom.

En: Tjitske Lingsma weegt de kansen om kleine en grote daders te berechten voor misdaden in Oekraïne. Tienduizend strafzaken wachten al op afhandeling.  

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In het grensgebied tussen Bosnië en Kroatië dwaalt een groot aantal mensen al jaren rond in een poging ergens in de Europese Unie asiel aan te vragen. Maar zelden komen ze langs de hardhandige Kroatische grensbewakers en Frontex. Hierdoor blijft hun situatie uitzichtloos en moeten ze zien te overleven in de bossen van Bosnië, waar men graag wil helpen maar waar gastvrijheid zwaar op de proef wordt gesteld. Armoede en interne verdeeldheid spelen ook Bosnië parten.

Samen met een Nederlands gezelschap reisde Mounir Samuel langs diverse Bosnische steden om deze people on the move te bezoeken. Zij leven in omstandigheden die niet anders dan onmenselijk te noemen zijn. Mounir vertelt over de wijze waarop deze vluchtelingen hun waardigheid terugvinden. 

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mìjnlieff en Marieke de Haas

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Twintig jaar na zijn dood loopt de beeldvorming van Pim Fortuyn uiteen. Sommigen zien hem nog steeds als de wegbereider van het populisme, anderen zien hem als een martelaar tegen de bureaucratische bestuurders. Een enkeling noemt hem zelfs een sociaaldemocraat. Van alle beschrijvingen die Fortuyn proberen te vatten is hij in ieder geval een onversneden marktdenker. In zijn ogen schuilde de verlossing in de markt, een idee dat veel mensen vandaag de dag vergeten wanneer ze aan Pim Fortuyn denken.

In deze editie van de Podcast van De Groene Amsterdammer is Bram Mellink te gast om meer te vertellen over het essay dat hij samen met Merijn Oudenampsen schreef over de economische ideeën van ‘Professor Pim’. Wat klopt er nog van het beeld dat wij van hem hebben? En waar komen de ideeën waar Fortuyn zich op beriep vandaan?

Het essay van Bram Mellink en Merijn Oudenampsen is een aangepaste versie van hun boek Neoliberalisme: Een Nederlandse geschiedenis, dat op 12 mei verschijnt bij Boom Uitgevers.

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Willem Vernooij

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Je kunt je afvragen of Eric de Vroedts monumentale marathonvoorstelling The Nation niet ‘The Great Dutch Novel’ is – maar dan met andere middelen. In het hart van het stuk verdwijnt een elfjarige jongen uit een volkswijk in Den Haag, maar de tentakels van de verdwijning grijpen naar de uitersten van de maatschappij, naar de gesloten politiecultuur, naar de hypende media en de opportunistische politiek.

In deze podcast gaat Groene-redacteur Joost de Vries in gesprek met de schrijver en regisseur zelf, Eric de Vroedt. De vraag is natuurlijk: kun je nog wel theater maken van de politiek, nu politiek al zo ontzettend theatraal is geworden? En wat is het eerste, meest typische Nederlandse ding dat Eric de Vroedt opvalt als hij weer op Schiphol landt? Een duidelijk antwoordt heeft hij niet, maar hé, de podcast is een informeel medium.The Nation is te bezoeken op 24-26 juni 2022 in het Internationaal Theater Amsterdam.

Voorafgaand aan het Holland Festival produceert De Groene Amsterdammer een podcast waarin voorstellingen worden uitlicht en makers aan het woord komen. Presentatoren Roos van der Lint, Gawie Keyser, Joost de Vries en Christiaan Weijts praten met makers en deskundigen over de voorstellingen en uitvoeringen die vanaf 3 juni op het programma staan. De rest van de podcasts zijn te luisteren via het kanaal van de Holland Festival Podcast.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de afgelopen vijftien jaar is Nederland ‘dé logistieke hotspot van Europa’ geworden.  Landschappen vallen in rap tempo ten prooi aan monotone distributiecentra. Het dozenlandschap is niet alleen lelijk, maar zorgt ook voor veel overlast voor omwonenden en het verdwijnen van groen.  Waar Den Haag de regie zou moeten nemen over de schaarse groene ruimte gooit het die juist in de uitverkoop.

Dit onderzoek is uitgevoerd door de masterclass van Investico. Deze groep jonge onderzoeksjournalisten hebben hiervoor tientallen bestemmingsplannen en bouwdossiers opgevraagd bij gemeenten en provincies. Door heel het land spraken ze met ontwikkelaars, wethouders, gedeputeerden, lobbyverenigingen, wetenschappers en protesterende bewoners. Bijou van der Borst, Karlijn Saris en Thomas Muntz leggen uit hoe dit proces verliep.

Productie: Marieke de Haas, Stephan Sanders & Daan Stoop

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze aflevering van de Buitenlandse Zaken podcast: president Macron wilde Frankrijk helen maar verdeelde het nog meer. Marijn Kruk weegt Macrons kansen om het beter te doen in de komende vijf jaar.

Verder: Casper Thomas en Rutger van der Hoeven zwaaien de derde rechtspopulist uit die binnen een jaar van het pluche is gewipt in Centraal Europa. En ze evalueren de Amerikaanse rol in de oorlog in Oekraïne. Omarmt Joe Biden niet te gretig zijn rol als oorlogspresident?  

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

‘Ik moet sterk zijn. Ik weet waarvoor ik het doe.’ Dakloze Danail Simeonov, van Bulgaarse afkomst, kwam tijdens de coronapandemie in de geldproblemen. Om zijn studerende dochter te kunnen blijven ondersteunen, woont hij nu in een tent een paar kilometer ten noorden van Rotterdam.

Journalist Jochem van Staalduine deed vijf maanden lang onderzoek naar dakloze arbeidsmigranten zoals Danail. Zijn conclusie? Het beleid is te hard. In geen enkel geval krijgen op straat belande arbeidsmigranten aan het gemeenteloket de hulp die ze nodig hebben. Hoe is dit zo gekomen? En waar ligt de oplossing? Hoor het deze week in de podcast van De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Roza Ybema

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Begeesterd geraakt door de islam, zonder zelf moslim te worden. Deze week schreef Robbert van Lanschot een bewonderingswaardig stuk over de kracht van verhalen in de islamitische wereld. Welke verhalen zijn bepalend binnen de islam? Hebben deze overleveringen ook het verloop van de oorlog in Afghanistan bepaald? En welke bijzondere ervaringen heeft hij zelf meegemaakt tijdens zijn reizen?

Deze week in de podcast van De Groene Amsterdammer weidt Robbert van Lanschot uit over zijn reizen en zijn onderzoek naar de bijzondere geschiedenis van de islam.

Productie: Kees van den Bosch en Willem Vernooij

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Voor Rachel Carson, een van de grondleggers van het ecologische denken, confronteerde de onwrikbare oceaan de mens met zijn nietigheid. Misschien zet de verwondering die uit haar boeken spreekt aan tot meer bescheidenheid. In deze podcast spreekt adjunct-hoofdredacteur van De Groene Joost de Vries met bioloog, schrijver en wereldreiziger Arita Baaijens en Groene-redacteur Jaap Tielbeke over de vrouw achter het verhaal en de invloed van haar boek.

De Groene Amsterdammer is mediapartner van de nieuwe boekenreeks van uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep: De Paradigma-reeks. Frisse nieuwe uitgaven van boeken die in de laatste 150 jaar ons denken over geloof, klimaat, feminisme, racisme, de meritocratie of de holocaust onherroepelijk hebben veranderd. 

Deze aflevering: De Zee van Rachel Carson

Lees ook het profiel van Carson in De Groene. 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

'Wilt u naar Noorwegen, Denemarken, Duitsland of Nederland?' Burgerinitiatieven uit heel Europa hebben zich na het uitbreken van de oorlog snel en op ongekende schaal georganiseerd voor de opvang van vluchtelingen. Veel sneller dan de overheid zorgden particulieren voor bussen, en matchten vluchtelingen met gastgezinnen.

Irene van der Linde rapporteert deze week in De Groene over kleinschalige Nederlandse initiatieven. Ze reisde mee naar Krakau. Daar, in een overvolle stationshal, worden dagelijks grote groepen Oekraïners opgevangen door vrijwilligers. Ze worden gekoppeld met een gastgezin, en dan gaat de bus vol met Oekraïners weer terug. 

Hoe gaat het er in de stationshal aan toe?  Bij wie stappen deze Oekraïense vluchtelingen in de bus? En hoe wordt bepaald waar ze eigenlijk naartoe gaan? 

Productie: Kees van den Bosch & Marieke de Haas

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wat wordt het Europese antwoord op de wreedheden van het Russische leger in Oekraïne? Mathieu Segers ziet Duitsland weifelen – en heel Europa. Laura Starink ziet hoe de oorlog met Rusland de Oekraïense identiteit vormt en stelt een ruil voor: Oekraïne in de EU, Hongarije in Ruslands tegenhanger daarvan, de Euraziatische Unie.  

Rutger van der Hoeven en Mathieu Segers gaan in gesprek met Laura Starink over hoe de oorlog met Rusland de Oekraïense identiteit vormt, over Viktor Orbáns lege vijandpolitiek en over de vraag die de wreedheden in Boetsja oproept: Europa, wat nu?  

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Burgers die door ziekte of pech arbeidsongeschikt raken kunnen een WIA-uitkering aanvragen bij het UWV. Maar als die uitkering niet wordt toegewezen, heeft beroep tegen die beslissing weinig zin. De Centrale Raad van Beroep geeft het UWV in negen van de tien gevallen gelijk. Hoe komt dat?

Bij de hoogste rechter is de bewijslast omgekeerd: burgers moeten aannemelijk maken dat het UWV onzorgvuldig is geweest in de procedure. Of iemand daadwerkelijk ziek is, toetst de rechter niet. Zo kan het gebeuren dat arbeidsongeschikte mensen in staat worden verklaard om te kunnen werken. De vage diagnose ‘ongespecificeerde aanpassingsstoornis’, die wordt gesteld door commercieel zorgbedrijf Psyon, speelt hierbij een belangrijke rol. Belia Heilbron en Anouk Kootstra doken in de rechtszaken van het Centraal Beroep en zagen steeds dezelfde knip-en-plak-diagnose van Psyon voorbijkomen.

Productie: Maria van Dordrecht en Kees van den Bosch 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Van streaks en sociale bevestiging tot het inspelen op schuldgevoelens: het moderne internet is geoefend geworden in het trekken, en vooral het vasthouden, van je aandacht.

Waarom? Omdat Facebook, Instagram, Netflix en al die anderen aan je aandacht geld verdienen. Dit verdienmodel moet anders, vindt Groene-redacteur Koen Haegens. Ook zelf brengt Koen vaak meerdere uren van zijn dag door op zijn smartphone, scrollend door zijn Twitter-tijdlijn terwijl hij eigenlijk iets anders zou willen doen. Hoe gaan de nieuwe tijdslurpers van het internet te werk? Zijn ze nog te stoppen? Koen Haegens spreekt er deze week over met Kees van den Bosch in de podcast van De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Roza Ybema

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ooit, nog voor de millenniumwisseling, ging er van het internet een geweldig democratische belofte uit. Als een soort digitaal marktplein zou het een ruimte bieden voor vrije uitwisseling van ideeën en gedachtegoed. Maar het internet is grotendeels gecorrumpeerd geraakt door grote platforms die draaien op de verkoop van data van haar gebruikers. De beloftes van het jonge internet, wat is daarmee gebeurd? En hoe snijden we deze potentie weer aan? 

Teruggrijpend op de democratische beloftes van het internet, bespreekt redacteur Eva Hofman deze week alternatieve versies van het digitale web. Want, modereren kun je leren. Of althans, dat is het idee van het nieuwe platform De Groene Ruimte, dat deze week is gelanceerd in samenwerking met Waag. Naast de mogelijkheid om direct in gesprek te treden met de Groene-redacteuren, experimenteert De Groene Ruimte met etiquettes in de publieke ruimte van het internet. U bent van harte welkom.  

De Groene ruimte is beschikbaar via de chat app Element. Sluit je aan!

Productie: Kees van den Bosch, Marieke de Haas en Roza Ybema

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We moeten meer over Oekraïne praten, stelt historicus, journalist en oud Groene-hoofdredacteur Hubert Smeets. De oorlog tussen Rusland en Oekraïne draait om de vraag of de toekomst van Oekraïne in het verleden ligt of niet, vindt hij.

Verder: Casper Thomas en Rutger van der Hoeven wegen de ‘grenzeloze vriendschap’ tussen Rusland en China en bespreken hoe de oorlog in de VS is geland. Tilt deze oorlog Bidens presidentschap uit boven de loopgraven van Amerika’s cultuuroorlog?

Productie: Gizelle Mijnlieff

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is oorlog in Oost-Europa en de sancties tegen Rusland volgen elkaar op. Maar hoe effectief zijn deze maatregelen? In deze aflevering spreekt Kees van den Bosch drie auteurs over hun artikelen over de sancties tegen Rusland.

Journalisten Linda van der Pol en Simone Peek doken in de sancties tegen de Krim uit 2014. Werd er iets gedaan door het Openbaar Ministerie met bedrijven die de sancties overtraden? Waarom is juridische handhaving zo moeilijk?

Het tweede artikel is van de hand van Karlijn Kuijpers. Zij schreef een analyse over de sancties tegen oligarchen. Waarom is het Russische geld zo moeilijk vindbaar? Welke rol speelt de Zuidas daarin? En wat wordt beoogd met sancties opleggen aan oligarchen?

Productie: Maria van Dordrecht en Kees van den Bosch

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In een tijd van individualisme, populisme en polarisatie voeren vrijheid en gelijkheid de boventoon. Waar is de broederschap gebleven? Journalist en auteur Bas Mesters ging op zoek, eerst in grote Europese steden voor zijn vorige Groene-serie, nu in Nederland. En hij vond tegengeluid: burgerinitiatieven, mensen die de kloof juist proberen te dichten. In het eerste deel van zijn nieuwe serie bespreekt hij wooncoöperaties, waarin mensen samenwonen en samenwerken in een duurzame woongemeenschap. ‘Dit collectief is een school voor democratie en samenleven,’ stellen de bewoners zelf. Wat kunnen wij van hen leren over conflicthantering in polariserende tijden? En hoe kan het dat deze initiatieven juist nu opkomen? Bas Mesters spreekt er deze week over met Stephan Sanders in de podcast van De Groene Amsterdammer.

Productie: Stephan Sanders, Daan Stoop en Roza Ybema

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Vorige week bood premier Mark Rutte excuses aan voor het systematische en extreme geweld van Nederlandse militairen in Indonesië: waren het historische woorden? Waarom duurde het zo lang voordat het tot Nederland doordrong dat wij ook fouten hebben gemaakt? Chris van der Heijden vertelt in de podcast van deze week hoe het NIOD-onderzoek 'Over de Grens' in essentie weinig verrassend is, maar wel tot nieuwe inzichten leidt.

Productie: Kees van den Bosch & Jitka Marks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Duitsland sluit gasleiding Nord Stream 2 niet aan, als straf voor Ruslands optreden in Oekraïne. Te laat en te weinig? Nee, vindt Mathieu Segers, juist voor Duitsland een radicale stap. Eva Hartog legt uit hoe gewone Russen aankijken tegen de oplopende spanningen met Oekraïne – en hoe zij zelf ook verward raakt van de informatieoorlog tussen Rusland en de VS. 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

“Zo bezien keert de wereld van vóór de oliecrisis niet terug”, zei minister-president Joop Den Uyl toen hij in 1973 het land toesprak. Een jaar ervoor kwam het rapport van de Club van Rome uit, ‘De grenzen aan de groei’. De wereld werd geconfronteerd met een nieuw probleem: onbegrensd groeien op een planeet die grenzen heeft is niet mogelijk. De waarschuwing sloeg in als een bom, ook bij Den Uyl. “We moeten ons beseffen met elkaar dat we niet kunnen voortgaan met het verbruik van beperkte voorraden brandstoffen en grondstoffen zoals we dat in de laatste kwarteeuw hebben gedaan.” In het langste stuk dat ooit in De Groene Amsterdammer is verschenen blikt Jaap Tielbeke terug op de afgelopen vijftig jaar. Hoe kan het dat we, ondanks alle alarmsignalen, de planetaire grenzen hebben overschreden? En welke lessen kunnen we daaruit trekken voor de toekomst? Hierover en meer spreken wij hem deze week in de podcast van De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch, Maria van Dordrecht en Roza Ybema

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tijdens zijn diepgravende onderzoek naar de onvervolgde Nederlandse oorlogsmisdaden in Indië stuitte Maurice Swirc ook op een fascinerend stuk Groene-geschiedenis. In 1949 publiceerde het blad een brief van een Nederlandse militair over de wandaden van zijn medesoldaten in Indië. De Binnenlandse Veiligheidsdienst wilde een coup plegen op de redactie, omdat die ‘gevaarlijk communistisch’ was en zich openlijk voor de onafhankelijkheid van de Indische koloniën uitsprak. Het was een van de vele voorvallen die in de Indische doofpot verdwenen. In de podcast van deze week neemt Maurice ons mee in zijn onderzoek en trekt hij de deksel voor ons open.

Productie: Kees van den Bosch & Jitka Marks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Rutger van der Hoeven en Casper Thomas in gesprek met historicus Hubert Smeets over Joe Bidens successen en mislukkingen en over Vladimir Poetins ontregeling van de NAVO en Europa.  

Zijn Joe Bidens eerste jaar en zijn grote hervormingsplannen mislukt? Welnee, denkt Casper Thomas. Het is veel te vroeg om Biden nu al af te schrijven. Zijn presidentschap loopt best aardig, maar Amerikanen lijken wel verslaafd aan een ondergangsnarratief.

Verder legt historicus Hubert Smeets uit wat die Amerikaanse belofte om de NAVO niet uit te breiden nou inhield, en waar Poetins prioriteit al twintig jaar ligt: voorkomen dat de Europa niet alleen economisch, maar ook politiek één wordt.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op 1 februari was het precies één jaar geleden: het leger pleegde een staatsgreep in Myanmar, waardoor het land opnieuw terechtkwam in een militaire dictatuur. Maar de bevolking heeft in de tien jaar daarvoor van de vrijheid kunnen proeven en pikt het niet langer: door het hele land wordt verzet gepleegd tegen de junta. Gewapend én ongewapend. 

Kees van den Bosch praat erover met journalist Minka Nijhuis, die al 30 jaar schrijft over Myanmar vanuit het land zelf. Maakt het verzet deze keer een kans? Op welke manier werd er stilgestaan bij de coup van één jaar geleden? En hoe houden de burgers uit Myanmar het vol om zich te blijven verzetten onder levensgevaarlijke omstandigheden? 

Productie: Maria van Dordrecht en Kees van den Bosch 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In Oriëntalisme bekritiseerde Edward Said de westerse intelligentsia om haar benepen beeld van het Midden-Oosten als zouden daar slechts onverlichte geesten wonen. Het boek sloeg in als een bom. In deze podcast spreekt adjunct-hoofdredacteur van De Groene Joost de Vries met antropoloog en schrijver Sinan Cankaya en columnist en opiniemaker bij NRC Lotfi El Hamidi over het belangrijke werk en de man achter het verhaal.

De Groene Amsterdammer is mediapartner van de nieuwe boekenreeks van uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep: De Paradigma-reeks. Frisse nieuwe uitgaven van boeken die in de laatste 150 jaar ons denken over geloof, klimaat, feminisme, racisme, de meritocratie of de holocaust onherroepelijk hebben veranderd.

Deze aflevering: Oriëntalisme van Edward Said

Lees het artikel dat Sinan Çankaya schreef over de lessen die Edward Said hem leerde.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Van staatsgrepen tot moordaanslagen en van het WK voetbal in Argentinië in ’78 tot de aanstaande Winterspelen in Beijing: buitenlandcorrespondent Jan van der Putten leeft al jaren van historische gebeurtenis naar historische gebeurtenis. Zijn carrière begon in ’68 tijdens de Parijse studentenrevolte, ging verder in Griekenland, Latijns-Amerika, Italië, en toen: China. Daar ondervindt hij de schok der niet-herkenning: een land dat zich niet aan westerse regels of verwachtingen houdt, waar onderdrukking geen opstand betekent en waar niet terreur, maar propaganda zijn werk uitdagend maakte. Interessant vindt Jan niet wát er gebeurt, maar vooral waaróm. In zijn nieuwste artikel voor De Groene duikt hij de geschiedenis van China en de Oeigoeren in. Kees van den Bosch spreekt zijn jeugdheld deze week in de podcast van De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Roza Ybema

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In 2012 grapte Rutte nog dat windmolens vooral op subsidie draaien. Inmiddels is het ook volgens het Internationaal Energie Agentschap (IEA) duidelijk dat zon- en windenergie goedkoper zijn dan ooit en nog vele malen goedkoper zullen worden. De ontwikkeling van duurzame energie gaat met exponentiële sprongen vooruit, in plaats van met kleine lineaire stapjes. Wat betekent dat voor de klimaatcrisis, en hoe zal de elektrificatie van de wereld uitpakken voor Nederland? De grenzen van wat er mogelijk is met duurzame energie zijn nog lang niet bereikt. Kees van den Bosch praat erover met Pepijn Vloemans, uit wiens onderzoek een optimistisch toekomstbeeld naar voren komt.  

Productie: Kees van den Bosch en Maria van Dordrecht

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nederland heeft meer dan ooit een nationaal debat nodig over wat Nederland wil in de wereld – Monika Sie roept daartoe op in deze aflevering van Buitenlandse Zaken.

Plus: Mathieu Segers over de stuurloosheid van Nederland in Europa en over wat Europa nodig heeft om machtspolitiek te bedrijven.

En: welke rare sprongen maakt Boris Johnson nu hij in het nauw zit? 

Met Monika Sie, Mathieu Segers en Rutger van der Hoeven

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een jaar na de ophef over een vrouw uit Wijdemeren, die als bijstandsgerechtigde duizenden euro’s terug moet betalen nadat ze simpele boodschappen van haar moeder kreeg, doken onderzoeksjournalisten Karlijn Kuijpers en Marieke Rotman in de Participatiewet. Ze hoopten dat er sindsdien van alles veranderd zou zijn, maar dat viel tegen. Voor een oplossing wijzen politiek, gemeenten en rechters vooralsnog naar elkaar. In de podcast van deze week vertellen Karlijn en Marieke hoe ze hun onderzoek hebben aangepakt en gaan ze in op de beklemmende hoek waarin bijstandsgerechtigden gedreven worden door de extreme controle van sociaal rechercheurs.  

Productie: Kees van den Bosch & Jitka Marks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de eerste podcast van het nieuwe jaar interviewt Stephan Sanders Groene-hoofdredacteur Xandra Schutte over de lezersbrieven van 2021. Waar maakten onze lezer zich het afgelopen jaar druk over? Wat waardeerden ze? Waarover waren ze kritisch? Een gesprek over het functioneren van een redactie in tijden van corona. 

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Roza Ybema

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Na de dood van haar man Antoine Verbij komt Annemieke Hendriks voor de vraag te staan hoe ze met hun nalatenschap om moet gaan. Als journaliste is ze gewend een kijkje te nemen in de levens van anderen, en vooral niet over zichzelf te schrijven. Maar het idee te verdwijnen na de dood is moeilijk. Hoe zorg je dat je niet verdwijnt als je zelf altijd de observator bent? Het kleine kerkhof in Berlijn waar haar man begraven ligt bleek de uitkomst om over anderen en tegelijk Antoine en haarzelf te schrijven. In de podcast van deze week vertelt Annemieke over haar nieuwe boek over dit bijzondere kerkhof, waar ze een tweede graf kreeg aangeboden voor de halve prijs.

Productie: Kees van den Bosch & Jitka Marks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’: met deze titel werd vorige week het nieuwe regeerakkoord gepresenteerd. Een nieuw akkoord, een nieuw kabinet, een nieuw begin. Of toch niet? Na jaren van affaires en aardbevingen zijn veel Nederlandse burgers het vertrouwen in hun overheid kwijtgeraakt. Toch zijn het dezelfde partijen en dezelfde premier die nu de taak op zich nemen deze vertrouwensbreuk te herstellen.

Kees van den Bosch spreekt de politieke redacteuren van De Groene, Coen van de Ven en Marcel ten Hooven. Wat viel hen op aan het regeerakkoord?  Kan een doorstartcoalitie de last van haar verleden van zich afwerpen en vooruitkijken naar de toekomst?

Productie: Kees van den Bosch & Roza Ybema

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wil de Russische president Poetin Oekraïne binnenvallen of bluft hij? En wat kan hij als reactie vanuit het Westen verwachten? In Chili versloeg een socialistische millennial een extreem-rechtse advocaat voor het presidentschap: begint de rechts-autoritaire golf in de wereld stuk te slaan op een nieuwe generatie? En Joe Biden kreeg dit jaar maar weinig gedaan, is zijn presidentschap al klaar? Zijn voorganger Donald Trump gebruikt ‘the Big Lie’ over gestolen presidentsverkiezingen als lanceerplatform voor een nieuwe kandidatuur in 2024. Staat de Democratische Partij erbij te kijken terwijl de Republikeinen het Amerikaanse kiessysteem in hun voordeel opzetten?  

Met Eva Hartog, Rutger van der Hoeven & Casper Thomas 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Journaliste Ingeborg Beugel moest een aantal weken geleden noodgedwongen uit Griekenland vertrekken. Tijdens een persconferentie stelde ze een kritische vraag over de vluchtelingencrisis aan premier Kyriakos Mitsotakis. Bedreigingen, een steen naar haar hoofd en intimidatie waren het gevolg. ‘Een ware heksenjacht’, volgens Ingeborg. Ze wil terug, maar het kan nog niet. Wat is er aan de hand in Griekenland? Hoe staat het ervoor met de persvrijheid in het land? In de podcast van deze week vertelt Ingeborg over haar redenen voor het stellen van de simpele vraag: when will you stop lying?

Productie: Kees van den Bosch & Jitka Marks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sjoemelende belastingadviseurs, die door de Belastingdienst op de hielen worden gezeten: aan dit beeld houdt de Dienst graag vast. Uit diepgravend onderzoek van journalist Marco de Vries blijken de rollen echter omgedraaid. Niet de belastingadviseurs sjoemelden maar het fraudeteam van de Belastingdienst ging ook hier, net als bij de toeslagenaffaire,  over de schreef. De adviseurs  werden door het FIOD opgespoord en onterecht voor fraude aangeklaagd en zelfs veroordeeld. In de podcast van De Groene Amsterdammer vertelt Marco hoe hij achter het persoonlijke verhaal van adviseur Ahmed Abdi kwam en ontdekte dat er nog velen zoals hem blijken te zijn. Abdi’s verhaal is het topje van de ijsberg van een nieuwe toeslagenaffaire. Hoe lang houdt het beeld van een betrouwbare Belastingdienst nog stand?

Productie: Kees van den Bosch, Roza Ybema & Jitka Marks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoe staat Engeland ervoor na de Brexit? Sacha Hilhorst woont in Mansfield en onderzoekt de gevolgen van de Brexit op het land. In de jaren tachtig werden de mijnen in Mansfield gesloten en grote textielbedrijven naar lagelonenlanden verplaatst. In ruil daarvoor werden distributiecentra gebouwd van onder andere Amazon en Sports Direct. Nu werken veel mensen alleen nog maar via uitzendbureaus en krijgen slecht betaald. Hilhorst sprak hun, maar ook veel mensen die de stad uit zijn gegaan. Veel hebben voor de Brexit gestemd, maar sommigen komen daar nu op terug. ‘De schappen liggen vaker leeg, en alles is veel duurder.’ Je hoort het in de podcast van deze week.

Productie: Kees van den Bosch & Paola Leijssen 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Duitse regering lanceert zichzelf met groene en sociale ambities; wat betekent dat voor Europa? De presidenten Biden en Xi glimlachten veel op een virtuele top, maar er vielen ook weinig verhulde dreigementen over en weer. En premier Modi wil India vooraan schuiven op het wereldtoneel en interne oppositie opsluiten in de kelder. Maar hij vond boze boeren en covid-19 op zijn pad. 

Met Mathieu Segers, Eva Oude Elferink, Rutger van der Hoeven & Casper Thomas 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Duizenden vluchtelingen hebben zich verzameld rond de grens tussen Belarus en Polen. Het wordt geportretteerd als een onvoorzienbare humanitaire ramp en vals spel van een op zijn tenen getrapte dictator. Maar is het wel zo simpel? Thomas Spijkerboer, hoogleraar Migratierecht, betoogt van niet. Het langetermijnbeleid van de rijke Europese landen is er al decennia op gericht om het zo moeilijk mogelijk te maken voor vluchtelingen om daar asiel aan te vragen, en omringende regio’s op te zadelen met de opvang. De situatie in Belarus staat niet op zichzelf maar is symbool voor een veel groter probleem dat veel landen in de grensregio’s al langer dwarszit. Europa overschrijdt in haar zelfzucht niet alleen ethische maar ook juridische grenzen.

Kees van den Bosch spreekt met Thomas voor de podcast van De Groene Amsterdammer over de gecompliceerde verhoudingen tussen centrum en periferie, hypocrisie binnen Europees denken en de vluchtelingen die van dit alles de dupe zijn.

Productie: Kees van den Bosch & Zed Fasel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Vier jaar na de val van het ISIS-kalifaat is de blik van rest van de wereld allang op andere zaken gericht. Maar in Irak heeft tijd de wonden die ISIS achterliet niet geheeld. De Iraakse regering doet te weinig, vindt journalist Judit Neurink. Voor het eerst sinds corona was zij terug in het land waar ze jarenlang heeft gewoond. Zij ziet daar hoe het terugverhuizen van ISIS-families langzaam, té langzaam, op gang komt. Tienduizenden vrouwen en kinderen zitten nog altijd vast in kampen in Syrië en Irak. Hun mannen zitten, voor zover zij nog in leven zijn, in de gevangenis. Zonder verzoening zullen zij alleen maar verder radicaliseren. Maar zonder gerechtigheid willen de slachtoffers van ISIS zich niet met hen verzoenen. Hoe moet het nu verder? Judit Neurink vertelt er deze week over in de podcast van de Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch &  Roza Ybema

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Daphne van Paassen liep afgelopen weken mee met The Climate Miles, een klimaatmars van Groningen naar Glasgow, waar de klimaatconferentie COP26 van de Verenigde Naties momenteel plaatsvindt. Ze vertelt over de tocht, de diversiteit van het publiek en wat haar ertoe bracht om mee te lopen. Ook hoor je Luuk Sengers en Evert de Vos. Zij maakten een top tien van Europese bedrijven die hun CO2-uitstoot aanzienlijk hebben verminderd.  Zo gebruikt Heineken momenteel als enige een elektrisch binnenvaartschip. Zij tonen een enorme bedrijfstrots. Wat kunnen de anderen hiervan leren? En wat zou de overheid moeten doen? 

Productie: Kees van den Bosch & Paola Leijssen 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De grote democratieën moeten het klimaat maar redden in Glasgow, zo maken China en Rusland duidelijk. Wat zijn daarvoor de obstakels in Europa en de VS zelf? En journalist Laura Starink spreekt over de toenemende repressie en onvrijheid in Rusland. Poetin is wakker geworden voor het gevaar dat een vrij internet vormt, en neemt zijn maatregelen. 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Rechtvaardige internationale rechtspraak is noodzakelijk maar haast onmogelijk, weet Tjitske Lingsma. Zij deed onderzoek naar het Internationaal Strafhof (ICC) en de moeilijkheden die het vervolgen van dictators en oorlogsmisdadigers met zich meebrengt. Voor haar nieuwste stuk onderzocht ze de gecompliceerde situatie in  Afghanistan na de snelle overname door de Taliban, die sinds de machtswisseling  mensenrechten schenden, ondanks beloftes over verandering. Het ICC blijkt machteloos tegenover de Taliban, maar ook tegenover andere partijen die daar misdrijven hebben gepleegd, waarvan de Verenigde Staten niet een van de minsten zijn.

Kees van den Bosch spreekt Tjitske voor de podcast van De Groene Amsterdammer over de positie van het ICC, problemen met internationale veroordeling en de hypocrisie in Westers denken daarover.

Productie: Kees van den Bosch & Zed Fasel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

'De realiteit is dat de komende tijd een groot deel van de Nederlandse bevolking met het virus besmet zal raken,' zegt premier Mark Rutte op 16 maart 2020. We zullen als land een 'redelijke middenweg' volgen – geen draconische Chinese maatregelen, maar gecontroleerde verspreiding. We moeten groepsimmuniteit opbouwen, zodat er uiteindelijk een beschermende muur om onze kwetsbare landgenoten heen staat.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwt echter al sinds het begin van de pandemie tegen deze strategie. Testen en traceren is de sleutel, niet groepsimmuniteit. Heeft het Nederlandse beleid geleid tot onnodige ziekte- en sterfgevallen? En is onze corona-aanpak wel zo vergelijkbaar met buurlanden als de overheid beweert? Wetenschapsjournalist Jop de Vrieze volgt al sinds het begin van de crisis zowel Nederlands als buitenlands coronabeleid op de voet. Het uitgebreide onderzoek dat hij deed in samenwerking met Nieuwsuur geeft antwoord op veel vragen. Hij vertelt erover in de podcast van De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch, Roza Ybema & Paola Leijssen

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We mogen er allemaal op stemmen en betalen er allemaal belasting aan. Maar wat weten we eigenlijk van de waterschappen? Er zijn veel schulden, er is weinig transparantie en de belangen zijn groot. Onderzoeksjournalisten Kim van Keken en Dieuwertje Kuijpers doken in de wereld van het oudste polderoverleg, ontstaan in de twaalfde eeuw. Toen waren er duizenden, nu zijn dat er nog maar 21. Enorme ambtelijke apparaten zijn het. Het boerenbelang is goed ‘geborgd’, maar hoe zit dat met het belang van de ‘normale’ inwoner? Een boer wil droge grond, de natuurliefhebber en de huizenbezitter juist niet. 

Kim van Keken vertelt over haar onderzoek in de podcast van De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch & Paola Leijssen 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Rutger van der Hoeven en Casper Thomas in gesprek met Mathieu Segers over hoe Polen op ramkoers ligt met de Europese Unie, en met Laila Frank over de Republikeinse aanval op het recht op abortus in de VS. En Sebastian Kurz: is hij nou een boef of niet?  

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kleine basisscholen die moeten sluiten, bibliotheken die uit het dorp verdwijnen, ziekenhuizen en politiekantoren die fuseren en nóg slechter bereikbaar worden. De overheid streeft al sinds de jaren tachtig naar efficiency en rendement. De gevolgen van dit beleid worden steeds duidelijker, en nergens zo pijnlijk als in de ‘uithoeken’ van ons kleine land. Dit stellen Coen van de Ven (De Groene Amsterdammer) en Remy Koens (Follow the Money) vast. Zij vonden een onmiskenbare overlap tussen de plekken waar de overheid zich aan het zicht onttrok, en de plekken waar populistische woede groeide. Moet je een overheid zien om haar te vertrouwen? Over deze vraag en meer sprak Stephan Sanders hen in de podcast van de Groene Amsterdammer.

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff, Zed Fasel & Roza Ybema

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Er is een crisissituatie tussen overheid en burger in Amsterdam, ziet journalist Floor Milikowski. Er zijn grootse plannen van de gemeente; veel bouwen, snel van het gas af en radicaal vergroenen. Maar er wordt niet naar de bewoners geluisterd. Terwijl de bewoners onmisbaar zijn bij het vormgeven van de stad. Ze zien hun omgeving veranderen, maar hebben niet of nauwelijks invloed op dit proces. Daarover is veel frustratie, want de buurtinitiatieven en projecten die er zijn, sneuvelen omdat ze uiteindelijk toch niet passen bij de gemeentelijke plannen. Alles wat ook maar een beetje afwijkt van de gemeentelijke norm zorgt gelijk voor paniek. Het draait uiteindelijk om macht en geld; het is een ville versus cité.

In De Groene Amsterdammer Podcast interviewt Kees van den Bosch Floor Milikowski over de complexe verhouding tussen burgers en beleidsmakers.

Productie: Kees van den Bosch & Paola Leijssen 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Van onderbetaling in kleine restaurants tot gedwongen overuren maken voor Nederlands grootste bedrijven, de rechten van werknemers worden vaker geschonden dan algemeen gedacht. Investico-redacteuren Emiel Woutersen en Simone Peek doen er onderzoek naar en leggen misstanden op zowel de arbeidsmarkt als de controle daarvan bloot. Deze week verscheen hun verhaal over de arbeidsinspectie, of meer formeel de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (iszw), die als taak heeft om arbeidsuitbuiting op te sporen maar daarin faalt. Ondanks meer budget worden er minder daders gepakt en minder slachtoffers geholpen.

In De Groene Amsterdammer Podcast spreekt Kees van den Bosch met Emiel en Simone over hun recentste onderzoek en het boek Uitgebuit waarin de verhalen van onderzoeksplatform Investico over de uitbuiting op de arbeidsmarkt zijn gebundeld.

Productie: Kees van den Bosch & Zed Fasel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Journalist Lisa Peters doet onderzoek naar hoe de ultraconservatieve christenen in Europa de strijd aangaan met de 'genderideologie'. Deze groep is tegen abortus, het homohuwelijk en echtscheiding en heeft maar één doel: het herstel van de ‘natuurlijke orde’. Ze leeft onder de naam Agenda Europe en met haar gedachtegoed krijgt ze steeds meer voet aan de grond bij populistische partijen, ook in Nederland. Doordat deze beweging zoveel geld heeft, heeft ze veel lobbykracht. Activisten die durven op te staan, worden met de grond gelijk geprocedeerd. Peters duikt in dit onderwerp en spreekt onder andere een Poolse homoactivist, Bartosz Staszewski, die strijdt tegen Ordo Iuris, de ultraconservatieve katholieke denktank van Polen. Ze vertelt erover in De Groene Amsterdammer Podcast.

Productie: Kees van den Bosch & Paola Leijssen 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de Duitse verkiezingen wint zaterdag de kandidaat die het best het gevoel van stabiliteit weet op te roepen, legt Mathieu Segers uit – een reflectie van de Duitse cultuur, en de rol van begrenzing. Rutger van der Hoeven en Casper Thomas wegen AUKUS, een nieuw strategisch bondgenootschap van de VS, VK en Australië dat China moet indammen – en dat vragen oproept over het verschil tussen Trump en Biden. Tot slot reflecteert Bette Dam op de razendsnelle overname van Afghanistan door de Taliban, en op de simplistische narratieven die we gebruiken om het land te begrijpen. 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Journalist Lise Witteman doet in Brussel verslag van de politiek op het hoogste niveau. Wat haar opviel was het verschil aan transparantie tussen de nationale politiek van veel Europese landen en de internationale politiek van hun vertegenwoordigers in Brussel. Het bedrijfsleven heeft door middel van lobby’s een grote vinger in de pap in de Europese politiek, zelfs zo groot dat zij op sommige gebieden meer invloed hebben dan nationale overheden. Hoe heeft dit de kijk van politici en burgers op de Europese Unie veranderd?

In De Groene Amsterdammer Podcast spreekt Kees van den Bosch met Witteman over de band tussen de Europese burger en Brussel en hoe de rol van journalistiek als waakhond zelfs in de meest democratische samenlevingen van belang blijft.

Productie: Kees van den Bosch, Micha Zaat &  Zed Fasel

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

'Het is een tikkende tijdbom in je lijf’. Of: ‘je voelt je plots tachtig jaar en doodziek’. Voor mensen met siliconen implantaten was de documentaire Moordtieten van BNNVARA schrikwekkend. Journaliste Daphne van Paassen kreeg na borstkanker ook een siliconenprothese en maakte, net zoals vele andere vrouwen, ongerust een afspraak bij de dokter.

Wat van Paassen miste in de documentaire, waren feiten en cijfers. Ze ging op onderzoek uit en schreef het stuk dat ze zelf verlangde te lezen. In De Groene Amsterdammer Podcast gaat Kees van den Bosch met haar in gesprek. Wat blijkt: na haar onderzoek kiest ze opnieuw voor siliconen implantaten.

Productie: Kees van den Bosch, Simon Dequeker & Paola Leissen 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het einde van Angela Merkel aan het roer in Duitsland is een einde van een tijdperk. Toch verwacht Merlijn Schoonenboom, journalist en auteur gezeteld in Berlijn, dat de stabiliteit die Merkel uitstraalt doorgezet zal worden. In gesprek met Kees van den Bosch vertelt hij hoe het verlangen naar continuïteit diepgeworteld is in de Duitse cultuur, gevoed door een algemene angst voor een heropleving van extremisme.

Merkel was de belichaming van het ‘goede’ Duitsland, dat zich in 2015 openstelde voor een miljoen vluchtelingen. Kenmerkend gebaar van haar was de ruit, ze hield haar handen in een ruitvorm voor haar buik, als een ultiem gebaar van stabiliteit en kalmte. Dit en meer in deze aflevering van De Groene Amsterdammer Podcast.

Productie: Kees van den Bosch & Micha Zaat

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

‘Mensen staan dagen in een opeengepakte massa. Velen sterven door verstikking, hitte of geweld.’ Oorlogsverslaggever Minka Nijhuis noemt de evacuatie uit Afghanistan de meest chaotische die ze ooit heeft meegemaakt. Tien dagen geleden kreeg ze een mail van een wanhopige collega. Hij probeerde zijn familieleden uit Afghanistan weg te krijgen. Nijhuis schoot meteen te hulp; het ging om mensenlevens.

In De Groene Amsterdammer Podcast gaat Kees van den Bosch met haar in gesprek. Wat is de rol en het belang van de buitenlandjournalistiek, die altijd ‘een eerste ruwe versie van de geschiedenis naar huis brengt’?

Productie: Kees van den Bosch & Simon Dequeker

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is een zomer waarin we met de neus op de feiten worden gedrukt; een zomer vol extreem weer, en een zomer waarin het alarmerende IPCC-rapport uitkwam. Volgens dat rapport is het vijf voor twaalf. Als er nu niet hard wordt ingegrepen is het misschien wel te laat, en zullen de weersextremen normaal worden. 

Hoe is het om als klimaatjournalist te werken in tijden als deze? Kees van den Bosch vraagt het in de podcast van De Groene Amsterdammer aan Groene-redacteuren Evert de Vos en Jaap Tielbeke. Het werd een gesprek over frustraties, interessante analyses en verschillende toekomstperspectieven. 

Productie: Kees van den Bosch & Micha Zaat

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de jaren 70 kwamen de eerste Ghanezen naar Nederland. Het is een heel gelovige en overwegend christelijke gemeenschap. Maar christen waren de Ghanezen niet altijd. Vroeger, in het Ashanti-koninkrijk, werd de oppergod Nyame aanbeden en waren mensenoffers een gangbare praktijk. Tot de Britten kwamen, het christendom met zich meenamen en de Ghanezen onderwierpen. Kunnen de Ghanese christenen leven met het beeld van hun geloof als restant van het kolonialisme?

In De Groene Amsterdammer Podcast sprak Stephan Sanders met Dan Afrifa, zelf van Ghanese afkomst. Dan ging praten met enkele jongeren uit zijn eigen kerk, de Ghanese methodistengemeenschap.

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Simon Dequeker

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Met zo’n veertigduizend zijn ze, de Bulgaren, Polen en Roemenen die in Den Haag als arbeidsmigrant door het leven gaan. Vaak niet geregistreerd en altijd onder de waterlijn. ‘Wij staan veilig aan de kust en zien enkel de vin van de haai. We weten dat er meer zit, maar gaan kijken, dat willen we niet.’

Mira Feticu stak haar hoofd in de zee en sprak met Stephan Sanders in De Groene Amsterdammer Podcast. De blootgelegde verhalen grijpen Mira, zelf geboren in Roemenië, naar het hart. ‘Ik vraag me nu af: zou ik zelf, met deze ervaring op zak, het nog aandurven om de sprong te wagen?’

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Simon Dequeker

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Historicus, schrijver en journalist Eva Vriend is geboren in de Noordoostpolder. Maar voelt ze zich dan ook Flevolander? In haar verhaal in De Groene schrijft ze dat de jongste provincie van Nederland grote problemen heeft met het vinden van een eigen identiteit. Misschien wel juist omdat haar eerste inwoners, na een strenge selectie vanuit de Rijksdienst, vanuit heel Nederland neerstreken in de nieuwe polder. In de podcast vertelt Vriend over de geschiedenis van dit stukje Nederland en gaat ze diep in op haar eigen ervaringen.

Productie: Kees van den Bosch & Micha Zaat

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoe is het om gehackt te worden? Groene-redacteur Eva Hofman besloot het vrijwillig aan den lijve te ondervinden. Ze vroeg een ‘ethisch hacker’ om in één week zo veel mogelijk over haar te weten te komen via internet. De resultaten zijn choquerend, maar volgens Hofman had hij nog veel verder kunnen komen. De boodschap is duidelijk: wees waakzaam en denk twee keer na over wat je online zet, want veel zal nooit verdwijnen.

In de podcast van De Groene Amsterdammer vertelt Hofman hoe ze deze week heeft ervaren en gaat ze in op de vraag of we nog wel echt vrij kunnen zijn op het internet.

Productie: Kees van den Bosch & Micha Zaat

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het kleine huisje op de Amerikaanse prairie. Een geïsoleerd, zelfvoorzienend bestaan ver weg van de bewoonde wereld. Dat is homesteading, het resultaat van een – ondertussen afgeschafte - wet die mensen het recht gaf om een stuk land te claimen om daar te gaan boeren. Het oorspronkelijke idee was om de uitbreiding van Amerika te stimuleren. Een haasje over van geïsoleerde boerderijen, verder en verder landinwaarts, was het gevolg.

In De Groene Amsterdammer Podcast spreekt Kees van den Bosch met Groene-redacteur Casper Thomas die de hedendaagse landontginners Rudd en Saenz in Brunswick bezocht. Zij voorzien homesteading van een extra dimensie: het terugclaimen van grond die hen, als zwarte mensen, nooit is gegund.

Productie: Kees van den Bosch & Simon Dequeker 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In mei gingen jonge Arabische burgers van Israël in Arabische en gemengde joods-Arabische steden massaal de straat op. Uit solidariteit met hun broeders in Gaza maar ook vanuit ontevredenheid over hun eigen minderheidspositie. Ruim twintig procent van de Israëlische bevolking is Arabisch, maar hun problematiek blijft vaak onderbelicht.

Journalist en schrijver Simone Korkus woont en werkt al ruim twintig jaar in Israël en sprak Arabische inwoners over de problemen waar zij tegenaan lopen. In De Groene Amsterdammer Podcast interviewt Kees van den Bosch haar over journalistiek werken in Israël en de problemen maar ook de hoop van de Arabische Israëliërs.

Productie: Kees van den Bosch, Sofie Bongers & Micha Zaat

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Amsterdam-Noord is hip. Na jaren van verloedering wordt de buurt massaal opgeknapt.  Gentrificatie, of verfraaiing, is de naam.  Maar dit gaat ten koste van zij die allang om vernieuwing vroegen: de bewoners van Amsterdam-Noord zelf. Zij hebben er geen toekomst meer, de huizen worden onbetaalbaar. ‘Noord is onze thuis. Maar spoedig worden de sociale weefsels weggevaagd, en de wijk geanonimiseerd tot een onbekende stad’. Massih Hutak is, naast hiphopper en schrijver, de voortrekker van ‘Verdedig Noord’, een burgercollectief dat het stadsbestuur op het matje roept, want wonen is een universeel basisrecht.

Kees van den Bosch sprak met Hutak over identiteit, verzet maar ook hoop. Niet tegen verfraaiing, wel tegen een onrechtvaardige verdeling van de groei van de stad.

Productie: Kees van den Bosch & Simon Dequeker

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De gaswinning in Groningen zorgde voor veel fysieke schade, maar de mentale schade van de inwoners in het bevingsgebied werd voorheen buiten beschouwing gelaten. Daar komt verandering in, want de slachtoffers kunnen binnenkort aanspraak maken op smartengeld.

Redacteur Roos van der Lint verhuisde een paar maanden geleden naar Groningen, waar haar blik op de schade veranderde: ‘Iedereen in Nederland kent het probleem, maar wanneer je Groningers spreekt heb je pas door hoe erg het onderwerp daar leeft’. Deze week spreekt ze met Kees van den Bosch over de keerzijde van het smartengeld voor de Groningers. Want welk bedrag staat in verhouding tot het leed dat zij de afgelopen jaren hebben moeten ondergaan? Wat houdt dat leed in?

Productie: Kees van den Bosch & Sofie Bongers

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de voorstelling Maison Mère, de eerste van het drieluik Contes Immoreax (‘Immorele verhalen’), bouwt de Franse performancekunstenaar Phia Ménard een Parthenon van karton. Roos van der Lint spreekt met kunstcritici Koen Kleijn en Joke de Wolf over de grote virtuositeit en schoonheid die Ménard, opgeleid als circusartiest, met eenvoudig gereedschap voor de ogen van het publiek tentoonspreidt. Maar ook over de stad Athene, de kwetsbaarheid van een monument en de betekenis van kunst in tijden van crisis. 

Luister alle afleveringen van  de Holland Festival  Podcast via groene.nl/hfpodcast 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wat voor Turkse Nederlanders een bekend fenomeen is, is voor de rest van Nederland vrijwel onbekend terrein. Het gaat om intimidatie, bedreigingen en haat vanuit Turks-nationalistische hoek. Via sociale media en een web van nieuwssites zijn Nederlanders van Turkse komaf steeds vaker slachtoffer van intimidatie.

Deze week spreekt Stephan Sanders in De Groene Amsterdammer Podcast met Karlijn Saris en Coen van de Ven over hun onderzoek. Samen met collega Rasit Elibol bogen zij zich over de vraag waar het verschil tussen spontane intimidatie en centrale coördinatie ligt. En welke uitdagingen brengen zo’n gevoelig onderwerp nog meer met zich mee?

Poductie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Samira Ataei 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tijdens het Holland Festival produceert De Groene Amsterdammer een podcast waarin voorstellingen worden uitlicht en makers aan het woord komen. De afleveringen verschijnen op de site van de Groene, maar zijn ook te beluisteren via alle bekende podcast-kanalen. De podcast biedt achtergrond en reflectie bij de programmering; ze zijn te beluisteren als inleiding of als nabeschouwing door bezoekers en door iedereen die in het festival is geïnteresseerd. In deze aflevering spreekt Stephan Sanders met schrijver Auke Hulst en Groene-medewerker Oscar Bouwhuis. De productie is in handen van Gizelle Mijnlieff.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de voetbalwereld betaal je een heuse prijs om rijk en succesvol te zijn. Meer dan ooit zijn topvoetballers vervreemd van de maatschappij waarin ze leven én van hun club, ziet journalist Simon Kuper. Met het EK in aantocht spreekt Kees van den Bosch in De Groene Amsterdammer Podcast met hem over de antropologische blik op topvoetballers.

Na dertig jaar observeren en interviewen bracht Kuper de etnografie van topspelers in kaart. Kunnen voetballers het contact met de echte wereld herwinnen? Hoe racistisch is de voetbalwereld? En hoe is de verhouding tussen speler en club geëvolueerd? ‘Voetballers willen erbij horen, maar ze worden nooit normaal behandeld.'

Productie: Kees van den Bosch en Samira Ataei 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ben je een slecht mens als je aan de verkeerde kant van de geschiedenis hebt gestaan? Eric Velthuis onderzocht het als producent in de documentaire Lamentations of Judas (2020) waarin Angolese veteranen worden geconfronteerd met hun verleden. Als jonge, anticommunistische strijders lieten zij zich door het toenmalige Apartheidsregime in Zuid-Afrika verleiden tot de verkeerde keuze en begingen in naam van het witte regime gruwelijke daden tegen de zwarte bevolking. Het woestijndorp Pomfret, waar zij nu wonen, vormt het decor voor de film waarin de ex-soldaten zowel personage als acteur zijn.

Velthuis schreef een reportage van zijn reis door Zuid-Afrika om de film te laten zien.  Krijgt hij de gewenste reacties op zijn film? En willen mensen het verhaal van de verraders wel horen? Stephan Sanders spreekt hem in de Groene Amsterdammer Podcast.

Productie: Sofie Bongers, Stephan Sanders & Gizelle Mijnlieff

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tijdens het Holland Festival produceert De Groene Amsterdammer een podcast waarin voorstellingen worden uitlicht en makers aan het woord komen. De afleveringen zullen op de site van de Groene verschijnen, maar ook te beluisteren zijn via alle bekende podcast-kanalen. Presentatoren Roos van der Lint, Stephan Sanders, Joost de Vries en Christiaan Weijts praten met makers en deskundigen over de voorstellingen en uitvoeringen die vanaf 3 juni op het programma staan. De podcast biedt achtergrond en reflectie bij de programmering; ze zijn te beluisteren als inleiding of als nabeschouwing door bezoekers en door iedereen die in het festival is geïnteresseerd. In deze aflevering spreekt Joost de Vries met Ivo van Hove over Age of Rage. De productie is in handen van Gizelle Mijnlieff.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoe vertel je het verhaal van de enorme, anonieme massa van tot slaaf gemaakte mensen zonder stem en schrift? Ruim anderhalf jaar volgde journalist en historicus Niels Mathijssen het maakproces van de slavernijtentoonstelling in het Amsterdamse Rijksmuseum. Hij kreeg zo een inkijkje in de zoektocht naar een geslaagde visualisatie van het Nederlandse slavernijverleden.

In De Groene Amsterdammer Podcast bespreekt Stephan Sanders met Mathijssen welke oplossingen het team van curatoren van het Rijksmuseum daarvoor vond en wat de tentoonstelling betekent voor onze historische kijk op het koloniaal verleden.

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Samira Ataei 

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De vaccinatiestrategie van Nederland was vanaf begin af aan een rommeltje, concluderen onderzoeksjournalisten van Investico na een reconstructie. Het ministerie van VWS volgde het advies van de Gezondheidsraad niet op om de meest kwetsbaren als eerst te vaccineren. In plaats daarvan kregen degene die het hardst schreeuwde, als eerste een prik. Het vaccineren werd een lobbyspel, waarbij het overgrote deel van de zorg de winnaar werd.

In De Groene Amsterdammer Podcast interviewt Kees van den Bosch onderzoeksjournalisten Karlijn Kuijpers en Linda van der Pol over het onbegrijpelijke Nederlandse vaccinatiebeleid. Hoe kon het zo mis gaan? En hoe zijn zij tot deze ontdekkingen gekomen?

Productie: Sofie Bongers & Kees van den Bosch

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zo duurzaam en verantwoord mogelijk verbouwen: hoe gaat dat eigenlijk echt in zijn werk? Kees van den Bosch vraagt het aan journalist en onderzoeker Frank Mulder. Jarenlang woonde hij in een pand van een woningcoöperatie. Toen het gebouw gesloopt dreigde te worden, koos Mulder samen met zijn woongroep om het pand op te kopen en te verbouwen.

In De Groene Amsterdammer Podcast spreken zij over de moeilijke en mooie kanten van de renovatie.  ‘Als we het goed, duurzaam en betaalbaar willen doen, zullen we veel zelf moeten doen.’ En dan moet je oppassen dat je er zelf niet aan onderdoor gaat.

Productie: Kees van den Bosch en Samira Ataei

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de Jan Hanlo Podcast spreekt dichter, NRC-columnist en presentator van Boeken FM Ellen Deckwitz met vijf auteurs die zijn genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs voor Nederlandstalige literaire essayistiek. 

In deze aflevering vertelt cultureel antropoloog Sinan Çankaya over Mijn ontelbare identiteiten, in 2020 verschenen bij uitgeverij De Bezige Bij. In de andere afleveringen, te beluisteren via groene.nl/janhanlopodcast, zijn Charlotte Van den Broeck, Marian Donner, Sytske Frederika van Koeveringe en Miriam Rasch te gast. 

• Productie: Gizelle Mijnlieff